Có vẻ buồn cười khi quá trình làm nên một bộ phim dở lại trở thành chất liệu cho một bộ phim hay. Đó là chuyện xảy ra với The Disaster Artist (Nghệ sĩ thảm họa, 2017), vừa thắng giải cao nhất tại LHP quốc tế San Sebastián, Tây Ban Nha. Người đủ “dũng cảm” để thực hiện bộ phim không ai khác ngoài anh chàng quái đản hàng đầu Hollywood hiện tại: James Franco.

Năm 2003, một phim độc lập mang tên The Room (Căn phòng), được biên kịch, đạo diễn và vào vai chính bởi Tommy Wiseau ra mắt khán giả. Ngay lập tức, bộ phim trở thành hiện tượng, bởi vì… độ dở vô địch của nó. Kịch bản vụng về, phần lồng tiếng thảm họa, và diễn xuất cứng như gỗ của dàn diễn viên, giúp The Room nhận danh hiệu không chính thức “phim dở nhất mọi thời đại”. Một vài người còn gọi đây là “Citizen Kane (Công dân Kane) của những phim tồi”. Dù vậy, The Room vẫn kiếm đủ lời, nhờ vào hiệu ứng đám đông thúc đẩy người ta đến rạp để xem nó thảm họa cỡ nào.

Lịch sử điện ảnh không thiếu phim tiểu sử về quá trình làm phim. Nhưng gần như 100% là về các kiệt tác, như gần đây là Saving Mr. Bank (Cuộc giải cứu thần kì, 2014) kể lại quá trình tạo ra tác phẩm kinh điển Mary Poppins (1964). Disaster Artist có lẽ là trường hợp hiếm hoi ở chiều ngược lại. Giống như Wiseau, James Franco cũng tự mình biên kịch, đạo diễn và vào vai chính trong phim. Chuyện phim xoay quanh quá trình sản xuất “địa ngục” mà Wiseau phải vượt qua, bao gồm cả việc không thể thuộc lời thoại hay bị dè bỉu từ các đồng nghiệp, để hoàn thành bộ phim.

Đạo diễn Tommy Wiseau (giữa) và dàn cast The Room

Franco, chàng diễn viên nổi danh từ đề cử Nam chính Oscar trong 127 Hours (127 giờ sinh tử, 2010), và sau đó là hàng loạt phim hài mác 18+ như This is the End (Sống nốt ngày cuối, 2013), Sausage Party (Đại tiệc xúc xích, 2016) hay Why Him? (Bố vợ chàng rể, 2017) … đã luôn dành thời gian nuôi mộng đạo diễn trong nhiều năm qua. Ít người biết rằng Disaster Artist là bộ phim thứ 31 anh đạo diễn, tính cả truyền hình lẫn phim ngắn. Hầu hết phim chẳng được ai chú ý, còn tệ hơn cả Wiseau. Nhưng lần này chắc chắn mọi chuyện sẽ khác. Thắng giải cao nhất “Vỏ sò vàng” tại LHP San Sebastián, Disaster Artist nhận về các đánh giá ban đầu cực kì tích cực, với 94% tươi Rotten Tomatoes. Diễn xuất của Franco được cho là “xuất sắc nhất kể từ 127 Hours” và mạnh dạn đặt bộ phim vào các hạng mục chạy đua Oscar sắp tới.

Nếu ai đã từng xem qua các phim hài của Franco, thường là hợp tác với “cạ cứng” Seth Rogen, sẽ hiểu rằng khó có ai khác ngoài anh nghĩ ra được ý tưởng như Disaster Movie, và biến nó thành hiện thực. Các ý tưởng trước đây là gì? Đó là các diễn viên tự vào vai chính mình, ăn nhậu bét nhè chờ tận thế, một kế hoạch ám sát lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, một phim hoạt hình về đám đồ ăn “gangbang” (làm tình tập thể) với nhau… So với chúng, câu chuyện quái đản về một đạo diễn “thảm họa” có lẽ còn ít quái đản hơn nhiều.

Franco và dàn “cạ cứng”

Tuy vậy, Disaster Movie sẽ là lần đầu tiên anh chàng có “nụ cười chết người” này được đánh giá cao ở vị trí đạo diễn. Phim được kể qua góc nhìn của Wiseau, theo thể loại nửa tài liệu, nhưng càng ngày càng trở nên phức tạp và phóng khoáng hơn, nhiều tầng lớp hơn, đòi hỏi một tư duy xử lí cực tốt. Seth Rogen, như mọi khi là bạn diễn của Franco trên phim trường, cho biết: “Có những cảnh anh ấy (Franco) vào vai Wiseau đang chỉ đạo một phim trong đó kể về Wiseau đang chỉ đạo một phim khác. Đó là lúc chúng tôi thốt lên ‘chuyện quái quỉ gì đây!’” Tất nhiên, Franco cũng sẽ tái hiện lại màn lồng tiếng “có một không hai” từ bản phim gốc. Không khí phim sẽ trông giống như sự kết hợp giữa Boogie Nights (Đêm ăn chơi, 1987) và The Master (Bậc thầy, 2012).

Thông điệp của phim, ngược lại với lớp vỏ hài hước có phần tục tĩu, theo đúng phong cách James Franco, lại khá nghiêm túc. Chàng diễn viên nói rằng anh không hề mỉa mai Tommy Wiseau, mà ngược lại, tôn trọng ông. “Đây là bộ phim về một kẻ điên rồ có giấc mơ lớn, giấc mơ Mỹ. Như thế còn hơn là không có ước mơ gì.” Anh nói khi nhận giải tại San Sebastián. “Tôi hi vọng vào thời điểm điên rồ thế này, bộ phim sẽ mang đến đôi chút ánh sáng và cảm hứng.”

Nói về cảm hứng, thì James Franco xứng đáng là người truyền cảm hứng hàng đầu trong giới làm phim hiện nay. Chàng trai đến từ California đang là người hoạt động năng nổ bậc nhất, với vô vàn ý tưởng lạ lùng, trong một thế giới mà ý tưởng mới quí hiếm hơn cả kim cương. Dù rằng, anh đi chệch khỏi dự đoán sự nghiệp ban đầu khá xa. Franco xuất phát điểm là một “chàng thơ” của dòng nghệ thuật, được rất nhiều lão làng trong nghề kì vọng. Anh từng vào vai tài tử James Dean trong bộ phim truyền hình cùng tên năm 2001, đóng cặp với Robert DeNiro trong City by the Sea (Phố biển, 2002), vào vai bạn trai đồng tính của Sean Penn trong Milk (Chính trị gia đồng tính, 2008), trước khi thành công với vai diễn “một mình một phim” trong 127 Hours. Có thời điểm, người ta nghĩ rằng Franco sẽ trở thành một DeNiro mới, hay tương tự thế.

Một bộ phim dở cũng có thể là đề tài hay với Franco

Nhưng như từng tự nhận, Franco luôn đi theo tiếng gọi cá nhân trong phim ảnh. Anh chỉ tham gia vào các dự án nếu thấy có cảm hứng và thích thú. Đó là lí do cho một loạt các phim hài tưng tửng gần đây, khiến nhiều người quên mất anh là một diễn viên có nội lực ra sao. “Phim ảnh với tôi rất đơn giản: Một phần là cho khán giả, và năm phần là cho tôi,” Franco từng nói. Chính vì thế, không ai có thể ngăn cản được anh đến với ghế đạo diễn. Kể từ năm 2005, Franco đều đặn quay 3 đến 4 phim một năm, dù có người xem hay không. Năm 2011, anh nói trong một cuộc phỏng vấn: “Tôi biết nếu tôi làm đạo diễn bản phim làm lại Child of God (Con của Chúa) của Cormac McCarthy về hội chứng ái tử thi, chẳng ai thèm đến xem nó. Nhưng đó là giấc mơ của tôi.” Hai năm sau, anh làm thật, và đúng là chẳng ai xem. Tuy nhiên, đó mới đúng là tính cách nghệ sĩ thực thụ. Có lẽ đó còn là mối đồng cảm với Wiseau.

Nhiều người hiện đang so sánh Disaster Artist với bộ phim cùng chủ đề Ed Wood (Kẻ bất tài), kể về chuyện đời nhà làm phim Edward D. Wood Jr., thắng 2 giải Oscar năm 1994.  Nếu Disaster Artist thành công, tên tuổi James Franco vươn đến một tầm cao mới. Tuy nhiên, với chàng trai từng dám đưa cả lãnh đạo Triều Tiên lên màn ảnh để giễu nhại, đơn giản anh chỉ làm điều mình thích. “Với tôi, vào vai Tommy Wiseau hay James Dean đều giống như nhau,” anh nói. “Chỉ là tìm đến những giới hạn của mình và nhấn nút vượt qua nó.”

Theo 35mm.vn