Khi ta nhận thấy mình cô đơn, điều đó thật sự có thể gây tổn hại đến sức khỏe của ta. Nghiên cứu đã cho thấy sự cách li xã hội dù là có thật hay chỉ là trong nhận thức đều gia tăng rủi ro tử vong sớm. Những nghiên cứucho thấy sự liên kết giữa sự cô đơn trong nhận thức và bệnh tim, trong khi đó, nghiên cứu khác cho thấy sự cô đơn và sự tách biệt xã hội có thể gây đe dọa đến sức khỏe của con người nhiều hơn bệnh béo phì ở Mĩ. Ngược lại, khi ta cảm thấy mình là một phần trong xã hội, cả sức khỏe tinh thần và thể chất của ta đều được cải thiện. Sự cô đơn có thể là cảm xúc nhất thời trong những trường hợp như khi ta sống xa nhà hoặc du lịch một mình. Nó có thể là điều cần thiết khi ta thoát khỏi một mối quan hệ độc hại hoặc dành thời gian để tìm hiểu bản thân. Tuy nhiên, sự cô đơn không phải là điều mà ta nên xem nhẹ. Một cuộc khảo sát về sự cô đơn, được thực hiện bởi AARP, cho thấy có hơn 42 triệu người lớn ở Mĩ trên 45 tuổi trải qua sự cô đơn kinh niên.

Theo Từ điển Bách Khoa về các Mối Quan hệ của Con người, “định nghĩa về sự cô đơn được chấp nhận rộng rãi nhất là nỗi đau buồn vì sự không nhất quán giữa mối quan hệ xã hội lí tưởng và thực tế.” Từ khóa quan trọng ở đây là “thực tế.” Sự cô đơn không giống với việc ở một mình. Con người có thể cảm thấy bị cô lập hay bị ruồng bỏ ngay cả trong những tình huống có vẻ như là gần gũi nhất. Đáng lo ngại thay, một nghiên cứu ở Anh đã khảo sát hàng triệu người và cho thấy cứ trong 10 người sẽ có một người cảm thấy họ không có một người bạn thân nào.

Những nhà nghiên cứu về sự cô đơn Louise Hawkley và John Cacioppo viết “Là sinh vật sống theo bầy đàn, con người tồn tại và phát triển dựa trên môi trường an toàn và đảm bảo về mối quan hệ.”  Vậy điều gì làm ta cảm thấy bị cô lập? Khoa học có thể đưa ra nhiều câu trả lời cho câu hỏi này. Những nghiên cứu cho thấy những người cô đơn có nhiều nỗi sợ trước đánh giá tiêu cực hơn, và thường có những hành vi xã hội cẩn trọng để duy trì sự cô lập xã hội của họ. Trớ trêu thay, ngay cả mạng xã hội cũng có liên quan đến những các giác cô lập xã hội ngày càng gia tăng của giới trẻ.

Trong khi có nhiều yếu tố trong xã hội có thể làm ta cảm thấy bị ruồng bỏ và tách biệt, sự phổ biến của nỗi cô đơn trong cộng đồng ở mọi lứa tuổi và từ mọi bối cảnh xã hội làm ta phải quan sát kĩ hơn những yếu tố tâm lí cá nhân đang tồn tại. Trong một cuốn sách mà chúng tôi cùng sáng tác, Gây dựng Cuộc sống đầy Ý nghĩa và Lòng Trắc ẩn, Robert Firestone, bố tôi đã viết “Sự cô lập và sung túc của xã hội đương thời cũng mang trong nó mối nguy cơ về việc củng cố những sự phòng vệ về tâm lí góp phần tạo nên lối sống nội tâm, tự vệ và có phần tê liệt cảm xúc.” Con người thường xây dựng nên những rào cản về tâm lí để thích nghi với môi trường ban đầu của họ, điều mà làm họ tổn thương hoặc cản trở họ trong cuộc sống hiện tại. Những rào cản này có thể dẫn đến những cảm giác bị ruồng bỏ, cô lập và trầm cảm. Để thực sự đối diện và chiến đấu với nỗi cô đơn của mình, ta phải nhìn thấu những rào cản này, cũng như nhận thức về bản thân mà ta xây dựng từ nó.

Những rào cản tâm lí của ta đến từ những trải nghiệm tiêu cực đầu đời khiến ta phải thích nghi và phát triển những hành vi nhất định, để ta có thể cảm thấy an toàn và yên tâm trong môi trường sống của mình. Một người cha hay mẹ nóng nảy, thất thường có thể dẫn đến việc ta giữ im lặng và sống nội tâm để tránh thu hút sự chú ý. Tương tự, một người cha hay mẹ lạnh nhạt hoặc hắt hủi có thể làm ta thu mình lại và cố gắng tự chăm sóc cho nhu cầu của bản thân. Khi lớn lên, ta duy trì những thích nghi này thậm chí khi chúng không còn có lợi cho cuộc sống hiện tại và những mối quan hệ của ta nữa. Có thể ta không sẵn lòng đặt niềm tin lần nữa. Ta có thể nuôi dưỡng những nỗi sợ bị khước từ, sự đề phòng tiêu cực và những quan điểm hoài nghi. Ta có thể biểu hiện những tính cách tiêu cực trước người khác và giữ thái độ thận trọng khi ta tiếp xúc với họ.

Ngoài việc có những hoài nghi đối với người khác và thái độ phòng vệ đối với bản thân, ta còn có khuynh hướng tự chỉ trích bản thân, nhìn nhận bản thân theo những cách tiêu cực mà ta bị nhìn nhận hoặc đối xử trong những năm đầu đời. Ví dụ, nếu ta cảm thấy mình vô hình, là một gánh nặng, bị ghét bỏ hoặc không quan trọng trong gia đình, ta có thể mang theo những cảm giác hổ thẹn này theo mình và lắng nghe những suy nghĩ chỉ trích bản thân hoặc “giọng nói chí trích trong đầu” khiến ta buồn khi ta có những mối quan hệ mới.

Những “giọng nói” này không chỉ cô lập ta bằng cách chỉ trích ta, và làm giảm sự tự tin của ta mà nó còn làm ta trở nên tự vệ. “Đừng tin cô ta,” giọng nói đó vang lên, “có thể cô ta đang lợi dụng mày đó.” “Hãy ở nhà tối nay đi. Mày không cần đến sự căng thẳng của việc đi chơi và nói chuyện với mọi người. Mọi thứ đều quá náo nhiệt. Mày cần có không gian cho riêng mình.” Những giọng nói này nghe có vẻ xoa dịu bản thân khi chúng dụ dỗ ta không nắm lấy những cơ hội, nhưng chúng hủy hoại ta ngay khi ta lắng nghe chúng. Ngay cả khi ta ở cùng những người quen thuộc, giọng nói chỉ trích trong đầu có thể làm ta cảm thấy đơn độc, “Không có ai ở đây thực sự hiểu

bạn là như thế nào và mày là ai cả. Mày lừa dối được mọi người rồi phải không?”

Những thái độ và những sự mong chờ tiêu cực này có thể làm ta có những hành vi tránh né và những khuynh hướng tạo vỏ bọc độc lập đẩy người khác xa ra khỏi ta. Sự phòng vệ của ta có thể trở nên cứng rắn và hành xử như ta không cần bất cứ thứ gì từ bất cứ ai. Hoặc nó có thể trở nên ngại ngùng và cố nấp vào phía sau. Ta có thể xa lánh mọi người và tự cho rằng ta là một gánh nặng. Cuối cùng, ta trở nên nội tâm.

Trong cuốn Gây dựng Cuộc sống đầy Ý nghĩa và Lòng Trắc ẩn, chúng tôi nói đến sự nội tâm như là “sự thu bản thân mình lại.” Khi trong giai đoạn nội tâm, người ta sẽ có “một lối sống có đặc điểm tiêu biểu là sự suy giảm tình cảm cho bản thân mình và những người khác, sự phụ thuộc vào những khuôn mẫu thói quen và những hóa chất giảm đau, và thái độ phòng vệ và tự lập trước cuộc sống.” Chúng ta tìm kiếm sự thỏa mãn từ bên trong và dành thời gian với những giọng nói chỉ trích trong đầu. Như bố tôi đã viết, “Chúng ta cảm thông với “những giọng nói tiêu cực đó thay vì với những sự vật (hoặc con người) thật.”  Ông viết thêm: “Từ vị trí thuận lợi riêng lẻ này, người ta quan sát chính bản thân mình thay vì trải nghiệm cuộc sống của họ. Tâm nhìn của người đó tập trung vào nội tâm chính bản thân họ thay vì hướng về những người khác. Những sự việc trong môi trường giữa những cá nhân được nhìn qua lăng kính bị bóp méo bởi sự chú ý vào bản thân, bị thay đổi (giả sử là một liều tiêu cực) bởi quá trình xử lí giọng nói, và được đáp lại một cách không thích đáng bởi lối cư xử hủy hoại bản thân.”

Nhà soạn kịch Eugene O’Neil đã từng viết, “Nỗi cô đơn của một người chỉ là nỗi sợ của người đó với cuộc sống.” Xu hướng tìm đến sự cô lập và tránh né tiếp xúc với người khác của chúng ta là một cách trừng phạt bản thân và chắc chắn là một cách tránh né cuộc sống. Hầu hết chúng ta bước vào và bước ra khỏi trạng thái phòng vệ và lắng nghe giọng nói trong đầu, giác ngộ, và dễ bị tổn thương và cởi mở với mọi người. Vì vậy, cuộc chiến chống lại sự cô đơn của chúng ta là tựa như một cuộc chiến nội tâm hơn chúng ta hình dung. Cuộc chiến đó chủ yếu là về vấn đề trở thành người bạn với chính mình, chống lại giọng nói chỉ trích trong đầu và thách thức cơ chế phòng vệ cốt lõi của chúng ta. Chúng ta phải nuôi dưỡng lòng trắc ẩn khi chúng ta bước ra khỏi vùng an toàn của mình, chấp nhận rủi ro mắc lỗi và bị tổn thương. Khi ta khám phá và kết bạn với chính mình, ta hiểu rõ mình thật sự là ai sau khi đã thoát khỏi sự phòng vệ. Và khi ta hiểu bản thân, ta sẵn sàng thiết lập tình bạn sâu đậm với người khác hơn. Ta trở nên tốt hơn trong việc thiết lập những sự gắn bó lâu dài, chúng không giống với những thứ trong quá khứ, những thứ gia cố cho con người xưa cũ, tiêu cực. Khi chúng ta làm được những điều này, chúng ta có thể sẽ cảm thấy khó khăn. Sự nội tâm làm cho ta cảm thấy khổ sở, nhưng nó cũng làm ta thấy an toàn trong vỏ bọc của mình. Những sự phòng vệ của ta cũng vậy, chúng giữ cho ta tồn tại trong một trạng thái cũ kĩ, quen thuộc. Chúng ta có thể tìm được những người bạn ân cần có thể giúp ta vượt qua sự nội tâm của mình, nhưng công việc thật sự bắt đầu từ chính ta, với việc kiên định tìm kiếm sức mạnh để xóa bỏ kẻ thù bên trong của ta, với việc tin tưởng rằng chúng ta đáng được yêu thương, và với việc mở rộng vòng tay chào đón mọi người vào cuộc sống của ta.

Dịch: Ivy

Nguồn: What Drives Our Loneliness?

Theo whypsy.com