Niềm đam mê cũng không nhất thiết phải làm cho bạn hạnh phúc 24 tiếng mỗi ngày và bảy ngày trong tuần, nhưng đó là những gì bạn sẵn sàng chịu đau khổ và hy sinh để thực hiện. Thực ra, niềm đam mê trong tiếng Latin (passio) vốn có nghĩa là “chịu đựng”.

Hộ chiếu xanh đi quanh thế giới: Những bước để trở thành công dân toàn cầu là cuốn sách được viết bởi ba bạn trẻ với niềm đam mê không ngại khoảng cách và sự khác biệt.

Chàng trai Hà Nội Phạm Anh Đức, lớn lên tại Praha (Cộng hòa Séc), từng sống tại Brasilia - Brazil, Lyon - Pháp, London - Anh và hiện tại anh đang làm việc ở Thượng Hải - Trung Quốc; chàng trai thứ hai là Nguyễn Phan Linh – người con quê Bác, từng sống tại Palmerston North - New Zealand và Praha - Cộng hòa Séc và hiện tại đang làm việc tại Singapore; cuối cùng là cô bạn Hồ Thu Hương, sinh ra tại Hà Nội, lớn lên ở Cộng hòa Séc, từng sống tại Argentina, Mexico rồi Canada và hiện đang định cư ở Boston (Hoa Kỳ).

Ba con người với những lựa chọn riêng nhưng đều gặp nhau ở một điểm chung: họ đều là những Công dân toàn cầu, họ biết tận dụng cơ hội quý báu để trở thành công dân toàn cầu. Với hoài bão được mang quyển hộ chiếu Việt Nam đi khắp thế giới, để chứng tỏ với mọi người là họ vẫn có thể đến bất cứ quốc gia nào họ muốn với tấm hộ chiếu từ một “đất nước thuộc thế giới thứ ba”, trong vòng một năm trở lại đây, họ đã thường xuyên có những buổi nói chuyên giữa ba con người sống tại ba quốc gia khác nhau để bàn về dự án Hộ chiếu xanh đi quanh thế giới. “Vừa ăn tối xong Linh mở Skype ra ngay để nói chuyện với Hương vừa thức dậy và Đức vừa đi tập thể dục về”, nếu không có niềm đam mê với dự án và tính kỷ luật cao thì ba người bạn đã không thể cùng nhau hoàn thành cuốn sách này, và chính những sự hi sinh đó đã khẳng định rằng họ thực sự là những công dân toàn cầu.

 

 

Phần 1: Khởi động

Sự di chuyển dễ dàng tạo ra nhiều cơ hội mới, nhưng cũng dẫn tới nhiều sự cạnh tranh. Càng chuẩn bị sớm và kỹ càng cho thế giới toàn cầu hóa ngày nay, bạn sẽ càng sớm được thưởng thức những hương vị của toàn cầu.

Ba người bạn đã cùng chia sẻ những bước đầu tiên trong chuỗi hành trình trở thành công dân toàn cầu:

“Sự khác biệt giữa những ước mơ mơ hồ và những ước mơ thiết thực chính là một kế hoạch chuẩn bị tốt”, vậy nên điều quan trọng cho bất cứ khởi đầu nào chính là tìm kiếm niềm đam mê cho riêng mình. Nhưng liệu rằng đam mê của mình có phù hợp với nhu cầu của xã hội và làm thế nào để niềm đam mê ấy lớn lên mỗi ngày? Đó cũng là câu hỏi của không ít bạn trẻ trong một thế giới không ngừng vận động ngày nay. Vậy thì Đức, Linh, Hương đã tìm ra câu trả lời đó bằng cách nào để họ có thể thành công như hôm nay, câu trả lời đó chính là hãy tìm ra điểm chung giữa ba yếu tố “Sở thích, Thế mạnh và Xu hướng”.

“Nếu bạn không lên kế hoạch, thì có nghĩa là bạn đang lên kế hoạch để thất bại”, sau khi đã tìm kiếm được đam mê của bản thân thì bước tiếp theo đó chính là có một kế hoạch nghiêm túc, đó có thể là một kế hoạch dài hạn hoặc chỉ là những việc bạn muốn làm và phải làm trong ngắn hạn, chỉ cần chúng ta thực sự nghiêm túc với sự lựa chọn của bản thân mình.

 

 

Sai lầm ít nhất mà không ít người mắc phải khi đặt ra mục tiêu cho bản thân là họ chỉ tập trung vào kết quả mà không nghĩ đến tiến trình. Mỗi bước đi đều chứa đựng khả năng rủi ro, nhưng chúng dễ thực hiện hơn nhiều so với mục đích cuối cùng. Hãy suy nghĩ dài hạn và thực hiện ngắn hạn bằng cách chia mục đích dài hạn ra thành một chuỗi các mục đích ngắn hạn để bạn có thể tập trung vào chúng. Những thành công nhỏ bé sẽ dần dần dẫn bạn đến mục đích chính của mình. Rồi khi nhìn lại bạn sẽ cảm thấy mục đích đó thật ra không quá khó như bạn đã tưởng tượng.

Là một công dân toàn cầu, bạn phải biết đưa ra quyết định

Bởi đôi khi những quyết định nhỏ nhất cũng có thể thay đổi cuộc sống của bạn mãi mãi. Sau nhiều năm sinh sống ở xứ người và có những trải nghiệm, giờ đây cả ba người bạn đã trưởng thành hơn rất nhiều so với hai mươi, mười hay thậm chí năm năm trước. Có những quyết định làm cho họ hối hận, nhưng có những quyết định để họ có được những cơ hội ngày hôm nay.

Con đường ra nước ngoài của bạn không nhất thiết phải là một con đường thẳng tắp. Như để chiếm được quân Hậu trên cờ vua, bạn có thể tiến lên, đi ngang, dọc hay chéo, nhưng cũng có thể lùi lại rồi mới đi tiếp. Như mình đã sang Brazil thực tập, rồi trở lại Séc học tiếp, rồi sang Pháp du học, rồi lại trở về Séc học, rồi đi Anh giúp đỡ một dự án khởi nghiệp, rồi trở lại Séc làm việc, rồi bây giờ đang định cư tại Trung Quốc. Trên những con đường đi zích zắc, mình đã gặt hái những kỹ năng làm việc và học tập để trở thành chuyên gia trong trành của mình”- Đó là những quyết định của Đức.

Còn với bản thân mình, mỗi quyết định của bản thân đã đưa ra luôn là quyết định đúng, bởi tại thời điểm đó, mình đã làm theo cảm xúc của bản thân, làm theo cảm giác mà trong tiếng anh gọi là “ gut feeling”, cảm giác trong dạ dày mà không thể giải thích được một cách logic.

Là một công dân toàn cầu, điều quan trọng nhất để bạn có thể khẳng định bản thân đó chính là kiến thức, kỹ năng và thái độ. Vậy làm thế nào để cải thiện bản thân?

Nếu muốn luôn ở trong tư thế sẵn sang để bắt kịp với thế giới, chúng ta cần luyện cho mình những thói quen như đọc báo hằng ngày và đọc sách hằng tuần, bổ sung kiến thức đều đặn ngoài trường học bằng các chương trình trực tuyến, hãy tìm cho mình những sở thích và để bản thân được bao vây bởi những người truyền cảm hứng.

Khi được so sánh với học sinh châu Âu, học sinh Hoa Kỳ rất kém về lịch sử và địa lý thế giới. Tuy nhiên, trong các cuộc thảo luận toàn cầu, họ luôn rất tự tin và trả lời lưu loát. Họ biết cách bảo vệ suy nghĩ và ý tưởng của mình rất tốt, nên lúc nào họ cũng là những người tích cực nhất trong các cuộc đàm phán và diễn thuyết.

Là một công dân toàn cầu, bạn phải thay đổi thái độ của bản thân bởi mỗi đất nước bạn đặt chân đến sẽ là một môi trường mới, cách suy nghĩ mới, văn hóa mới. “Nếu bạn không thích điều gì đó, hãy thay đổi nó. Nếu bạn không thể thay đổi nó, hãy thay đổi quan điểm của bạn”.

 

Phần 2: Tăng tốc

Có hai điều chúng ta nên nhớ. Thứ nhất, chúng ta sẽ không bao giờ sẵn sàng cho những cơ hội. Thứ hai, thời gian không chờ đợi ai bao giờ… Những người vĩ đại chính là những người đã chấp nhận thử thách bản thân trước khi họ cảm thấy đã sẵn sàng. Họ bắt tay vào làm công việc trước khi biết được họ có thể làm tốt hay không.

Để bứt phá trong hành trình trở thành công dân toàn cầu, bạn phải thoát ra khỏi vùng an toàn của mình. Hãy chọn những công việc bắt bạn phải thoát ra khỏi vùng an toàn để có thể học được những kỹ năng khác nhau.

Mình muốn gửi lời nhắn sau đến các bạn trẻ vẫn đang trong giai đoạn tìm kiếm động lực để thoát ra khỏi vùng an toàn của mình: Đôi khi, lo lắng về những sai lầm hay thất bại là điều tốt. Vì lúc đó, bạn nhận được những mối nguy hiểm khi ra khỏi vòng tay che chở của bố mẹ. Ngược lại, bạn chớ nên lo lắng về những điều bạn không thể thay đổi.

 

 

Với người trẻ chúng ta, việc đến một đất nước mới học tập và tự lập sau những năm tháng được bao bọc bởi gia đình là điều không hề dễ dàng. Như câu chuyện của Hương chia sẻ, khi chuyển sang sống ở Séc, cô bạn đã từng có ý định quay về bởi những trở ngại về ngoại ngữ và sự phân biệt màu da, thậm chí còn bị các bạn nam cùng lớp gọi là “Trung Quốc”, nhưng rồi chính sự sợ hãi ấy đã giúp cô có động lực tham gia vào cuộc thi văn toàn Séc với chủ đề “Sự sợ hãi ở dạng số nhiều” và dành giải nhất, cô gái ấy đã viết

Làm thế nào một người với những trải nghiệm như vậy có thể thoát khỏi mặc cảm? Tôi sống với cảm giác đó đến tận bây giờ. Tôi chưa bao giờ thật hài lòng với bản thân mình. Tôi luôn đổ lỗi cho bản thân vì bất cứ điều gì. Ngay cả khi tôi hoàn toàn nhận thức được rằng những điều đó không phải lỗi của tôi. Đôi khi, khi tôi nghe thấy ai đó gọi tên mình, tôi sợ phải quay đầu lại để nghe người đó chửi rủa mình. Ở nhà tôi cư xử khác với lúc ra “thế giới bên ngoài”. Nhà là nơi mà tôi có thể tin chắc rằng không ai có ý định làm nhục tôi. Tôi yêu gia đình của mình và đôi khi tôi nghĩ rằng, nếu không có gia đình, có thể tôi đã tự tử rồi.

Trong chương này, ba người bạn cũng đã chia sẻ những thông tin cần thiết cho một chuyến đi. Trước mỗi chuyến đi ra nước ngoài dù ngắn hay dài ngày, chúng ta sẽ cần có ba loại đầu tư cốt yếu là thời gian, công sức và tiền bạc. Một lộ trình cụ thể sẽ giúp chuyến đi thú vị hơn nhiều, và quan trọng nhất là hãy cho gia đình biết kế hoạch cụ thể của bạn và làm cho họ cảm thấy bạn sẽ luôn an toàn.

Có một câu nói được cuốn sách trích dẫn mà tôi rất tâm đắc “Không ai hoàn hảo cả, vậy nên bút chì mới gắn cục tẩy”. Mong muốn trở thành công dân toàn cầu cũng có nghĩa là bạn phải chấp nhận với những thử thách bất ngờ phía trước, đó là ngoại ngữ, là những khác biệt trong văn hóa, giao tiếp… và ngay cả khi bạn được coi là một người giỏi giang nơi quê nhà thì khi sang một đất nước mới, đôi khi bạn phải chấp nhận bắt đầu từ con số 0 tròn trĩnh.

Lớn lên như một người trong cộng đồng thiểu số có khá nhiều khó khăn. Mọi người xung quanh đều nhìn chằm chằm như thể bạn là người đến từ hành tinh khác. Suốt những năm tháng trung học, mình đã phải đấu tranh với sự kỳ thị và phân biệt chủng tộc.

Thay vì chỉ ngồi khóc lóc và than vãn, mình đã cố gắng học thật tốt và tham gia tất cả các kỳ thi trong cũng như ngoài trường để chứng tỏ cho mọi người biết là người nhập cư cũng không có gì kém cỏi hơn người bản địa.

 

 

Phần cuối: Về đích

Chúng mình không nghĩ là nơi ở hiện tại sẽ là nơi ở cuối cùng, và chúng mình vẫn thường xuyên cập nhật những cơ hội trên khắp thế giới. Ngay cả bản thân chúng mình cũng không đoán trước được là cuộc sống sẽ đưa đẩy chúng mình đến những chân trời nào trong vòng một, ba hay mười năm nữa. Chúng mình chỉ biết được là, cuộc sống là những biến đổi, cuộc đời là những chuyến đi, và nó sẽ chỉ mang lại cho chúng ta những gì mà chúng ta cố gắng để có và giữ gìn. Châm ngôn sống của chúng mình là “Cuộc sống là cuộc hành trình chứ không phải là điểm đến”

Một trong những điều quý giá nhất của việc trở thành công dân toàn cầu đó chính là những mối quan hệ mà chúng ta kết nối được. Cảm giác thích thú mỗi khi gặp được những người bạn mới và khám phá những nền văn hóa mới thực sự khó diễn tả bằng lời. Mỗi người bạn chúng ta gặp cũng sẽ dạy cho ta một điều gì đó để ta trưởng thành và cả những “hồi ức” để ta gói ghém vào chiếc vali mà mang the khắp mọi nơi.

Mỗi quốc gia đều có định kiến và con mắt văn hóa khác nhau. Có một câu nói đùa là: Thiên đàng là nơi các đầu bếp là người Pháp, cảnh sát là người Anh, thợ máy là người Đức, người tình là người Ý và tất cả mọi thứ được tổ chức bởi người Thụy Sĩ”

Là những công dân toàn cầu, Linh, Đức và Hương đã quen dần với những cú sốc văn hóa và ngoại ngữ chính là yếu tố quan trọng giúp họ giảm bớt những rào cản. Đức sử dụng thành thạo tiếng Việt, Séc, Anh, Pháp và đang học tiếng Trung Quốc; Hương có thể nói được tiếng Việt, Séc, Anh, Pháp và Tây Ban Nha; Linh lại thành thạo tiếng Việt, Anh và đang học tiếng Séc, Đức.

Ngày này tiếng Anh là ngôn ngữ toàn cầu mà bắt buộc chúng ta đều phải thành thạo nếu muốn có được cơ hội học tập, làm việc và sinh sống ở nước ngoài, vậy nên biết tiếng Anh không còn là một ưu thế nổi trội. Để khẳng định bản thân và đi xa hơn, hãy cố gắng học thêm càng nhiều ngoại ngữ càng tốt.

Lợi ích lớn nhất của một công dân toàn cầu là trong tâm trí, bạn không bị giới hạn bởi những rào cản của biên giới. Bạn kết bạn với mọi người từ khắp nơi trên thế giới mà không sợ những trở ngại về ngôn ngữ, khoảng cách hay văn hóa lối sống. Bạn ăn món ăn Trung Đông vào buổi sáng, món ăn châu Á vào buổi chiều và món ăn Mỹ Latinh vào buổi tối. Bạn mặc áo mua ở Buenos Aires, mặc quần mua ở Nhật Bản, đi đôi dép từ Paris. Bạn sử dụng những ngôn ngữ khác nhau để giao tiếp hằng ngày.

Tình yêu của những công dân toàn cầu

"Cuộc sống đưa bạn đến những nơi không ngờ. Tình yêu mang bạn về nhà"

Những trang cuối cùng của cuốn sách, điều mà ba người bạn muốn chia sẻ đó là tình yêu của những công dân toàn cầu, tình yêu vượt qua mọi khoảng cách, sự chênh lệch múi giờ, tình yêu không phân biệt màu gia, quốc tịch, tình yêu của những người trẻ cùng nắm tay nhau cố gắng cho tương lai.

Có rất nhiều khác biệt trong cách yêu của người châu Á và người châu Âu… trong khi các cặp đôi Việt thường chứng minh tình yêu của họ bằng hành động thay vì lời nói, các cặp đôi phương Tây không ngần ngại cho cả thế giới biết họ yêu thương nhau biết chừng nào… Hãy luôn là chính mình, đừng bao giờ giả tạo và luôn nỗ lực hết sức để làm những điều bạn mong muốn. Người thích hợp nhất là người mà luôn cho bạn cảm thấy là phiên bản tốt nhất của bản thân. Đó là người sẽ cùng bạn vượt qua mọi thăng trầm của cuộc sống”

Hương hiện tại đang sống cùng chồng cô là một người Mexico ở Boston (Mỹ). Cô chia sẻ rằng anh Miguel yêu thương cô nhưng cũng muốn cô phải luôn mạnh mẽ, độc lập và có thể đứng vững trên đôi chân của chính mình. Vì yêu thương nhau không đồng nghĩa với việc dựa dẫm, mà là chia sẻ và cùng nhau xây dựng cuộc sống. Họ yêu nhau nhưng không tính toán, không bắt buộc và cũng không cấm đoán, thay vào đó họ cho nhau sự đọc lập, đôi khi không tránh khỏi những mâu thuẫn, nhưng cuối cùng cả hai vẫn cùng nhau giải quyết và không bao giờ nhắc lại những chuyện cũ nữa.

 

 

Cuối cùng, dù cuốn hộ chiếu của bạn mang màu xanh lá cây, xanh da trời hay màu đỏ, nó cũng không quyết định con người và nơi bạn có thể đặt chân tới, hãy quyết định cuộc sống và hướng đi cho riêng mình bởi suy cho cùng đây là cuộc đời của bạn.

 

Tác giả: Xoan Nguyễn - Bookademy

-------------

Bài viết cộng tác cùng Bookademy xin gửi về: [email protected]

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về các cuốn sách hay tại link: https://www.facebook.com/bookademy.vn/