Lắng nghe người yêu là một kỹ năng quan trọng trong mối quan hệ. Nhưng đôi khi không phải tất cả những gì họ nói là những gì họ thật sự muốn truyền đạt. Mặc dù thừa nhận giá trị bề ngoài của một ai đó tượng trưng cho sự tôn trọng tối cao, trong tình yêu, việc đào sâu dưới bề mặt ý nghĩa của từ để tìm kiếm điều đối phương thật sự muốn nói sẽ phức tạp hơn nhiều.

Chúng ta giỏi trong việc dịch thuật. Khi gặp một ngôn ngữ nước ngoài phức tạp, rõ ràng là chúng ta sẽ phải thật nỗ lực để hiểu ý nghĩa ẩn chứa bên dưới một cụm từ mới và khó hiểu. Để giúp đỡ lẫn nhau, chúng ta đã phát triển các từ điển song ngữ, những cuốn sách cụm từ và thành ngữ của khách du lịch và gần đây nhất là các ứng dụng và công cụ kỹ thuật số. Nhưng khi nói đến tình yêu, chúng ta lại có thói quen tin tưởng rằng chúng ta đang nói cùng một ngôn ngữ như đối phương, mặc dù trong những tình huống then chốt, cách sử dụng từ ngữ của họ hoàn toàn khác với chúng ta.

Nhiều ngôn ngữ nước ngoài thì khó hiểu, trong chuyên môn gọi là 'False friends' - những từ  đồng âm nhưng khác nghĩa thực sự. Ví dụ như: từ "Baldo" của tiếng Ý trong tiếng Anh nghe gần giống từ "hói" trong khi nó thực sự có nghĩa là "dũng cảm". Từ tiếng Pháp 'monnaie' có thể có vẻ như thể nó có nghĩa là "tiền" trong khi nó thực sự đề cập đến "tiền đúc". Một trong những bước quan trọng để học thành công một ngoại ngữ là làm quen với việc giảm bớt các hàm ý hiển nhiên của một số từ và bắt buộc chúng ta phải chăm chỉ hơn trong việc xác định nghĩa thực sự của chúng.

Chúng ta cần thực hành những điều tương tự với đối phương. Đây cũng là một loại ngoại ngữ và "False friends" là những từ ngữ, cụm từ mà ở đó nghĩa thật của nó chúng ta không thể đoán ngay lập tức, mà chúng ta phải cần một cuốn từ điển để giúp chúng ta với công việc quan trọng trong việc dịch cảm xúc:

Các cụm từ trong “từ điển tình cảm”

1. Thái độ vui vẻ

• Cụm từ:

“Em ổn”, “Không có chuyện gì xảy ra đâu".

• Phiên dịch:

Có thể cảm thấy rất nhục nhã khi thừa nhận với một người khác rằng họ có khả năng làm phiền, tổn thương chúng ta. Bắt đầu yêu ai đó có nghĩa là vừa mạnh mẽ hơn vừa yếu đuối hơn, khi đặt tình cảm vào người khác, chúng ta trở nên phụ thuộc vào lòng tốt, sự tử tế và sự tin cậy của họ. Khi điều này không xảy ra, chúng ta có thể chọn cách không phơi bày sự yếu đuối của mình với người yêu. Chúng ta có thể lựa chọn để nói ra tất cả, nhưng vì việc tiết lộ vết thương của chúng ta đe dọa sẽ làm tăng thêm sự yếu đuối của bản thân.

2. Tỏ vẻ thờ ơ

• Cụm từ:

“Em cần thời gian yên tĩnh một mình”, “Em không muốn gặp anh vào cuối tuần này…..”

• Phiên dịch:

Việc phàn nàn về hành vi của một người khác yêu cầu rất nhiều sự tự tin, sự tự tin rằng chúng ta sẽ không bị chế nhạo, rằng chúng ta sẽ được lắng nghe, rằng nỗi đau của chúng ta sẽ được bù đắp. Nhưng khi chúng ta thiếu niềm tin vào đối phương, có thể chúng ta sẽ thấy thoải mái hơn nhiều khi chúng ta tỏ vẻ không quan tâm, thờ ơ- một khi tình cảm của chúng ta bị rạn nứt. Và dù sao đi nữa, điều chúng ta thật sự khao khát là có một ai đó đồng cảm với chúng ta, hiểu được tâm tư của chúng ta bên dưới lớp vỏ ngoài lạnh lùng. Chúng ta tha thiết ước muốn có một ai đó, lắng nghe ta chia sẻ về những điều tồi tệ đang xảy ra cho chúng ta, và đó là một dấu hiệu cho thấy rằng chúng ta sẽ tránh được tổn thương khi đặt tình yêu nơi người ấy.

3. Tỏ vẻ khó chịu

• Cụm từ:

 “Đồ đê tiện, Em thật sự rất ghét con người của anh, Anh đi chết đi”

• Phiên dịch:

Tất nhiên, điều này không hề đơn giản. Khi bắt đầu, chúng ta thường không nói những điều như thế với người mà chúng ta không thật sự yêu. Chúng ta cần sự bình yên và thoải mái khi ở bên một người trước khi chúng ta dám nói với họ rằng chúng ta muốn họ đi chết. Điều thứ hai là, cơn giận dữ này là một bằng chứng không phải của sự coi thường, mà là niềm hi vọng lớn lao. Chúng ta không nói như vậy với bạn bè của mình, không phải bởi vì chúng ta lịch sự, mà còn bởi vì chúng ta không đủ quan tâm đến họ, không hi vọng nhiều nơi họ, và bởi vậy không thể trút hết cơn giận dữ lên họ khi họ làm ta thất vọng. Chỉ khi biểu đồ hi vọng được thiết lập cao một cách  đe dọa, chúng ta mới cho phép bản thân xả hết một sự tức giận vô bờ bến. Dạng nói chuyện như thế này là một món quà của tình yêu.

4. Hành vi gây hấn thụ động:

• Cụm từ:

 “Em thật sự không quan tâm, anh cứ làm điều mà anh thích, chỉ cần cho em biết quyết định của anh là gì……”

• Phiên dịch:

Quyền năng của chúng ta đối với người chúng ta yêu thường khá nhỏ. Có rất nhiều thứ chúng ta muốn họ làm, nhưng chúng ta không thể điều khiển họ giống như con rối. Thông thường sự trông cậy duy nhất thường là nhu cầu đừng hỏi gì cả, để ám chỉ không một lời nào. Chúng ta không phải là đang thiếu kiên nhẫn, mà là chúng ta đang chống lại giới hạn về những gì chúng ta có khả năng kiểm soát. Hành vi gây hấn thụ động là điều xảy ra với mong muốn của những người độc tài khi họ bị chế ngự bởi bình đẳng thực tế của mối quan hệ. Đối với những người là nạn nhân, rất khó để biết điều gì đã xảy ra, họ cảm thấy bị kiểm soát, chán nản, tội lỗi và có lẽ buồn một chút. Những người có hành vi gây hấn thụ động đủ thông minh để xóa đi những dấu vết về sự thao túng của họ. Nhìn bề ngoài, nghe có vẻ như đối phương sẽ có một vài lựa chọn. Tuy nhiên trong thực tế của mối quan hệ, nó là bằng chứng rằng họ sẽ đơn giản phải làm điều họ đã không trực tiếp được yêu cầu để làm.

5. Lời cáo buộc toàn cầu:

• Cụm từ:

“Đó là lỗi của anh, anh đáng bị khiển trách về mọi thứ”

• Phiên dịch:

Khi chúng ta đang hạnh phúc trong tình yêu, có thể cảm nhận như thể là người thương của chúng ta phải chịu trách nhiệm cho những thứ tốt đẹp trong cuộc sống của chúng ta. Họ trở thành nhân vật trung tâm cuộc sống của chúng ta. Nhưng đặc quyền này mang đến những mặt tiêu cực, khi mà có một vấn đề gì đó xảy ra, một kết quả dễ suy luận ra: đó là mọi điều xấu đều là lỗi của đối phương. Có thể lỗi của họ là họ vừa mới làm mất chìa khóa, là họ quên một tập bản thảo, là họ đã không làm việc tốt, là họ bị đau đầu,…… Bởi vì chúng ta đổ lỗi cho người yêu của chúng ta bởi những thứ họ không thể kiểm soát được, chúng ta đang gán họ với những điều đẹp đẽ nhất, họ đã được học cách kiểm soát tính lo lắng trẻ con trong chúng ta - đó là lý do tại sao chúng ta yêu họ. Nhưng nguồn sức mạnh này có nghĩa là chúng ta đã tin tưởng họ quá nhiều và sau đó đổ lỗi cho họ khi họ gặp khó khăn, tin tưởng rằng họ hoàn toàn điều khiển nhiều thứ hơn là họ có thể.

6. Tiếng khóc của cơ thể

• Cụm từ:

“Em muốn vứt bỏ hết mọi công việc, chuyển tới một thành phố mới và suy nghĩ về những điều đã xảy ra. Và chúng ta nên chia tay……”

• Phiên dịch:

Đôi khi, không có bất cứ sự thiếu tôn trọng nào được biểu thị ra, chúng ta phải phớt lờ tiếng nói của lương tâm và nghĩ đến tiếng kêu khóc của cơ thể trước tiên. Đối phương vừa mới thức dậy lúc 4 giờ sáng. Họ chỉ có một thanh sô cô la nhỏ cho bữa trưa. Họ sắp bị cảm lạnh. Bởi vậy, điều họ cần trên tất cả là một dĩa mì ý nóng, bồn tắm nước nóng và cần đi ngủ sớm hơn. Đây không phải là một lời lăng mạ khi không tin vào sự phân tích của họ và lảng tránh bất cứ yêu cầu nào về những cuộc thảo luận trí tuệ về sự vô nghĩa của thế giới. Đôi khi, hiểu biết nghĩa là thừa nhận sự hạn chế hoàn toàn của trí tuệ.

7. Ra lệnh kiểm soát

• Cụm từ:

“Anh đã bày bàn ăn chưa?”

• Phiên dịch:

Nghe có vẻ như là một sự kiểm soát và quản lý. Có thể yêu cầu tiếp theo sẽ là đi đổ rác đi, đếm còn bao nhiêu hộp sữa và nhớ xuất hiện trước 7 giờ. Dạng ra lệnh này nghe như thể không còn tình yêu hiện diện – nhưng khao khát kiểm soát một cách thủ tục như thế này thường là triệu chứng của nỗi sợ mất mát. Chỉ khi người ta cảm thấy bị mất kiểm soát mới muốn được kiểm soát. Sự nghiêm khắc này là một lời bào chữa sai lầm cho sự gần gũi. Thông điệp thực sự không liên quan gì đến cái bàn. Thông điệp thực sự là cảm giác thiếu tin tưởng và tận tâm vào người kia và họ đang dùng kế sách kiểm soát thực tế để đạt được một số điều họ thực sự muốn: kiểm soát cảm xúc của bản thân họ. Họ sẽ ngừng lại nếu họ cảm thấy yên lòng hơn trong tình yêu. Hành vi kiểm soát là một sự nỗ lực cho việc bày tỏ tình cảm qua việc ra lệnh.

8. Tình cảm

• Cụm từ:

“Em không muốn thay đổi bất cứ điều gì ở anh”, “ Em cảm thấy rất hạnh phúc với hiện tại”

• Phiên dịch:

Phần lớn thời gian, điều con người thực sự muốn ở tình yêu là tìm một người tốt, dịu dàng hơn, sâu sắc hơn những gì họ có thể nói. Nhưng cũng có những lúc vẻ ngoài thì ngọt ngào hào nhoáng nhưng thực tế thì không được tốt đẹp như vậy. Như Marcel Proust nói: “Trong tình yêu, thường người nào yêu ít hơn là người tạo ra những lời lẽ thuyết phục”. Đối phương có thể lừa chúng ta và bản thân họ theo hướng đi tình cảm, phóng đại những thứ chân thật thuần khiết, tốt đẹp và đơn giản hơn của chính nó. Khi chúng ta phiên dịch ngôn ngữ của họ, chúng ta sẽ nên nghi ngờ có hiệu quả. Có lẽ chúng ta đã thiết lập thanh trung thực quá cao; chúng ta đã tạo ra một tình huống mà chúng ta đang từ chối chấp nhận những cảm xúc mâu thuẫn, phức tạp, mơ hồ trong họ. Có thể là, với một chút cởi mở hơn và sự điềm tĩnh, chúng ta có thể đến sẵn sàng đối phó tốt với các những mặt xấu của người kia. Nhưng bây giờ chúng ta đang tham gia vào một cuộc thông đồng nguy hiểm để ngăn chặn nỗi sợ, do đó cho phép chúng có cơ hội trở thành hiện thực cao hơn.

KẾT

Chúng ta cần học cách giải quyết vấn đề xung quanh việc phiên dịch cảm xúc một cách nghiêm túc và bình tĩnh - như chúng ta đang làm với những ngôn ngữ nước ngoài. Chúng ta nên giả định rằng được gặp một người khác theo một cách nào đó có thể giống như di chuyển đến một quốc gia khác, nơi chúng ta cần phải có vốn từ vựng hoàn toàn mới. Trong tương lai lý tưởng, chúng ta sẽ có trong tai của mình các thiết bị nhỏ, dịch được ngôn ngữ của người yêu theo đúng ý họ muốn nói. Chúng ta sẽ nghe (thông qua thiết bị kín đáo, sạch sẽ, cứng cáp đó) không phải những gì họ nói, mà là những gì họ đang cố gắng truyền đạt. Và lý tưởng nhất là họ cũng đeo một cái tương tự để tương trợ lẫn nhau.

Cho đến thời điểm đó, chúng ta phải dựa vào cảm giác của bản thân. Chúng ta phải nhớ sự cần thiết của việc phiên dịch mối bận tâm, suy nghĩ và cảm giác của chúng ta sang một ngôn ngữ dễ hiểu hơn cho người yêu. Đồng thời, chúng ta cũng nên nỗ lực để giải mã những thông điệp chúng ta nhận được, chấp nhận đó là một phần hợp lý trong nỗ lực của tình yêu, để phiên dịch, chứ không chỉ là để lắng nghe những lời họ nói.

----------

Tác giả: The School Of Life

Link bài gốc: Emotional Translation

Dịch giả: Trần Thị Huyền Trang - ToMo: Learn Something New

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Trần Thị Huyền Trang - Nguồn: ToMo: Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Follow Facebook ToMo: Learn Something New để cập nhật thông tin bổ ích hàng ngày!

(***) Trở thành CTV, Thực Tập Sinh Part-time để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: http://bit.ly/ToMo-hiring.