Đôi khi bạn cảm thấy mình không đủ khả năng thực hiện một việc nào đó. Có thể bạn được thăng chức lên một vị trí quan trọng hoặc sẽ dẫn dắt một dự án mới, được mọi người chú ý nhưng lại lo mình không có những kỹ năng hay kinh nghiệm phù hợp để thành công. Đâu là những chiến lược bạn có thể áp dụng để khơi dậy sự tự tin? Bạn “giả vờ cho đến khi thật sự tự tin” bằng cách nào? Và phương pháp đó có rủi ro không?

I. Ý Kiến Chuyên Gia

Cảm giác lo lắng về thử thách mới trong công việc là tự nhiên. Trên thực tế, hội chứng kẻ mạo danh (imposter syndrome) – nỗi sợ hãi tăng dần về việc người khác sẽ phát hiện bạn không thông minh, tài giỏi, hay sáng tạo như họ nghĩ – phổ biến hơn bạn nghĩ nhiều. Thỉnh thoảng, hầu hết cảm thấy mình giống kẻ lừa gạt, và “nhiều người trong chúng ta không bao giờ hoàn toàn biểu lộ những nỗi sợ đó – ta tìm cách xử lý nó khi nó xuất hiện,” Amy J.C. Cuddy, giảng viên Trường Kinh doanh Harvard cho biết. Theo bà, bí quyết để làm điều đó là “tự đánh lừa mình để khỏi nghi ngờ bản thân.” Giả vờ cho đến khi thành thật không phải là làm ra vẻ bạn có những kỹ năng mà bạn không có, bà nói thêm. Mà là “tỏ vẻ tự tin” đến mức có thể nỗ lực và hoàn thành công việc. Vì thế trước hết, “hãy thôi chỉ trích bản thân.” Thông thường, căn nguyên của sự bất an liên quan đến phong cách lãnh đạo cá nhân của bạn, Herminia Ibarra, giảng viên Trường Kinh doanh INSEAD và tác giả quyển Act Like a Leader, Think Like a Leader nhận định. Nhiệm vụ của bạn là tìm “cách thể hiện mình là người đáng tin cậy, cho người khác thấy bản lĩnh của mình, và truyền đạt các ý tưởng đến mọi người một cách chính xác.” Sau đây là một số cách thực hiện:

1. Xem đó là cơ hội

Càng tập trung vào nỗi sợ dẫn dắt đội ngũ mới hoặc chỉ đạo dự án, bạn càng cảm thấy khiếp đảm. Thay vào đó, “hãy xem thử thách này không phải là mối đe dọa mà là cơ hội để làm điều gì đó mới mẻ và khác biệt,” Cuddy chia sẻ. “Đừng nghĩ, ‘Ôi không, mình thấy lo quá.’ Hãy nghĩ, ‘Việc này thật thú vị.’ Điều đó sẽ khiến việc chấp nhận thử thách và bắt tay thực hiện trở nên dễ dàng hơn.” Hãy nhắc nhở bản thân rằng thử thách mà bạn được yêu cầu đảm nhận có thể “không khác lắm” với những gì bạn đã làm trước đây. “Nó chỉ hơi khác một chút thôi. [Vì thế] bạn cần cởi mở hơn.”

2. Suy nghĩ nhiều hơn

Nếu đảm nhận một vị trí hay vai trò mới với mục tiêu “làm được ngay, bạn sẽ nản lòng và dễ thất bại,” Cuddy nhận định. Thay vì đặt ra mục tiêu lớn lao, bà khuyên ta nên tạo ra “những cải thiện nhỏ, có mức độ tăng dần” trong hiệu suất làm việc của mình. Hãy xem những bước này “trái với quyết tâm đầu năm”, cô chia sẻ. Ví dụ, bạn có thể tự nhủ, “Trong cuộc họp hôm nay, tôi sẽ đảm bảo mọi người trong nhóm cảm thấy được lắng nghe.” Hoặc, “Trong phiên họp tạo dựng quan hệ này, tôi sẽ quen thêm 2 người mới.” Một hội đồng nghiên cứu đang phát triển ủng hộ phương pháp này, Ibarra kể. “Mục tiêu là những đối tượng di động,” bà nói, nó đòi hỏi ta phải liên tục thiết lập và tái thiết lập mục tiêu.

3. Quan sát và học hỏi

Theo Ibarra, trong quá trình hình thành phong cách quản lý riêng của mình, bạn nên quan sát cách người khác lãnh đạo. Chỉ một tấm gương là không đủ; “bạn cần nhiều hình mẫu đa dạng,” bà khuyên. “Việc đặt mình vào nhiều hình mẫu khác nhau là rất hữu ích.” Hãy quan sát cách họ ảnh hưởng đến người khác, hãy sử dụng óc hài hước, và thể hiện mình là người có sức hút và tự tin. Ngoài ra, hãy chú ý đến cách họ sử dụng ngôn ngữ – khi nào thì họ im lặng, cách họ đặt câu hỏi, và cách họ ngắt lời. “Hãy chú ý và sau đó cố gắng bắt chước [điều họ đang làm],” bà chia sẻ. “Bạn có thể làm theo những chi tiết nhỏ như thế và điều chỉnh sao cho phù hợp với mình.”

4. Mạnh dạng thể hiện ngôn ngữ cơ thể 

Một cách đảm bảo thể hiện được mình là người tự tin khi cảm thấy sợ hãi là sử dụng “ngôn ngữ cơ thể khiến bạn cảm thấy dạn dĩ và thành công,” Cuddy khẳng định. Mục đích của bạn là làm cho “bản thân cảm thấy mạnh mẽ hơn về mặt tâm lý.” Hãy sải những bước dài. Ngồi thẳng lưng. Ưỡn ngực khi đi. Và đừng rũ hai vai. Khi “có dáng vẻ quyền uy, đĩnh đạc, và kiêu hãnh,” bạn cảm thấy tự tin hơn và người khác cũng nhận thấy bạn như thế. “Bạn cảm thấy ít phải dè dặt, lạc quan hơn, tập trung nhiều hơn vào mục tiêu, và nhiều khả năng bạn sẽ nói lên quan điểm của mình trước mọi người,” bà chia sẻ.

5. Chú ý đến những dấu hiệu cảnh báo

Nếu bạn bị quá tải đến mức gần như mỗi ngày đều cảm thấy lo âu căng thẳng, thì việc giả vờ tự tin có thể không thích hợp. Ibarra cho biết, mục tiêu là “bước ra khỏi vòng tròn an toàn của bạn”, chứ không phải làm bạn cảm thấy nản lòng và dễ gặp thất bại hoặc suy sụp. Cuddy cũng tán thành: “Khi trong trạng thái chống hoặc chạy, bạn rất khó thoát khỏi trạng thái đó; nó giống như vòng xoáy chết người.” Vì thế, nếu thầm lo rằng thử thách mà bạn đang được trao cho là quá sức mình, hoặc thời hạn thực hiện và các nguồn lực bạn được sử dụng là không phù hợp thực tế, quan trọng là bạn phải lên tiếng.

II. Nguyên Tắc Cần Nhớ

Nên:

• Đặt ra mục tiêu dựa trên việc cải thiện dần hiệu suất làm việc.
• Khơi dậy sự tự tin bằng ngôn ngữ cơ thể dạn dĩ và cởi mở.
• Quan sát cách xử lý của các tấm gương ở nhiều tình huống khác nhau trong công việc.
• Tìm cách kết hợp các chiến lược và chiến thuật của họ với khả năng lãnh đạo của bạn.

Không nên:

• Dằn vặt bản thân vì có cảm giác mình là kẻ lừa gạt – lo lắng trước một thử thách trong công việc là điều tự nhiên.
• Quá nản lòng hoặc lo sợ trước thử thách hiện tại. Hãy xem đó là cơ hội để làm điều gì đó mới mẻ và khác biệt.
• Giả vờ tự tin cho dù bạn có những lo ngại chính đáng rằng thử thách mà bạn đảm nhận là không khả thi. Nếu nó quá khó thì hãy nói ra.

Trường Hợp Thực Tế #1: Tập Trung Vào Cơ Hội Và Đặt Ra Các Mục Tiêu Nhỏ, Khả Thi

Alex Mohler thừa nhận lần đầu đảm nhận vai trò giám đốc dịch vụ khách hàng tại Crubiq, công ty bán hàng B2B có trụ sở tại Raleigh, North Carolina, anh có cảm giác mình như cá bị bắt lên bờ. Hầu hết kinh nghiệm trước đây của anh nằm ở ngành kinh doanh các món tráng miệng đông lạnh. “Crubiq bán các nền tảng phân tích và công nghệ,” anh cho biết. “Do xuất thân từ giới kinh doanh kem lạnh, tôi không biết nhiều về công việc mới này.”

Nhưng anh không để bản thân căng thẳng. “Tôi phải sẵn sàng dấn thân vào công việc lạ lẫm này và đón nhận nó,” anh khẳng định. “Tôi xem công việc mới của mình là cơ hội để học hỏi một công nghệ thú vị, tiên tiến nhất, và điều đó tạo cho tôi nhiều động lực.”

Anh tự nhắc nhở bản thân rằng Crubiq đã chọn anh là người đại diện cho một công việc kinh doanh mới, và anh đã có thành tích rõ ràng trong lĩnh vực bán hàng. Anh cần tin tưởng vào khả năng của mình. “Tôi vẫn đang bán sản phẩm và ý tưởng cho mọi người,” anh khẳng định.

Alex cho biết anh học được tầm quan trọng của việc thỉnh thoảng tư duy khiêm tốn. Tại Crubiq, anh và các thành viên trong nhóm mình, mỗi người đều lập ra một danh sách 3 công việc họ muốn hoàn thành mỗi ngày. Ví dụ, gần đây Alex làm việc với một khách hàng mới trong một ngành kinh doanh lạ lẫm, vì thế một trong các mục tiêu của anh là dành 2 tiếng đồng hồ để nghiên cứu ngành này. Một mục tiêu khác của anh là cải thiện kỹ năng Excel. Để đạt được điều này, anh đặt ra mục tiêu mỗi tuần hoàn thành 3 phần trong chương trình huấn luyện Excel Everest.

“Khi thực hiện một việc nào đó dễ gây nản lòng và làm bạn cảm thấy choáng ngộp nhiều như việc tạo dựng thương hiệu và bắt đầu kinh doanh, sẽ có ích nếu bạn xem qua những danh sách kia, gạch bỏ công việc đã hoàn thành, và có cảm giác đạt được thành quả,” Alex chia sẻ.

Trường Hợp Thực Tế #2: Bắt Chước Những Tấm Gương Thành Công Và Thể Hiện Ngôn Ngữ Cơ Thể Mạnh Mẽ

Khi Radhika Duggal đảm nhận vai trò giám đốc trong bộ phận marketing tại CommonBond, dịch vụ cho vay dành cho sinh viên có trụ sở tại New York, cô “hơi hoảng sợ”.

Mặc dù cô đã có kinh nghiệm lãnh đạo nhóm, nhưng cảm giác lần này thì khác. “Tôi tiếp nhận một nhóm 4 người – tất cả đều đã làm việc tại CommonBond được một thời gian,” cô giải thích. “Họ biết rõ công việc kinh doanh này, trong khi đó tôi phải tìm hiểu nó.”

Để gia tăng sự tự tin, cô nhắc nhở bản thân rằng mình có các kỹ năng và kiến thức chuyên môn phù hợp. Trước CommonBond, cô đã làm việc tại Pfizer và Deloitte. Cô chia sẻ “nhờ khoảng thời gian làm công việc tư vấn, tôi hiểu các quy trình và biết cách hoàn thành công việc.” Cô cũng có kinh nghiệm liên quan trực tiếp từ việc làm truyền thông xã hội và tiếp thị qua email trong những công việc trước đó.

Cô nghĩ về các cấp trên và những tấm gương trước đây, họ đã tạo cho cô ấn tượng là những người cực kỳ tự tin, và sau đó cô lập một danh sách liên quan đến công việc vận dụng các kỹ năng lãnh đạo mà cô muốn có. “Tôi từng làm việc với một quản lý sáng tạo, tài năng biết cách tạo lập quan hệ,” cô kể. “Nhưng anh ấy nói với tôi là mình không giỏi tổ chức công việc lắm, và đó là lúc anh ấy cần sự giúp đỡ của tôi.” Sự thành thật và sẵn sàng thừa nhận những thiếu sót của anh giúp Radhika mở mang tầm mắt. Giờ đây, cô cố gắng trở nên cởi mở và thành thật với cấp dưới của mình.

Radhika cũng hiểu rằng ngôn ngữ cơ thể của cô ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất công việc. Cô nỗ lực thể hiện mình là người có uy quyền. “Tôi muốn sự hiện diện của mình trở nên quan trọng hơn so với thực tế,” cô nói. “Tôi chú ý đến việc đứng thẳng, sử dụng các động tác tay, và ngữ điệu để thu hút mọi người. Tôi để ý thấy nó có tác động lớn đến sự năng động và năng lượng trong cả phòng.”

Tác giả: Rebecca Knight

Nguồn: ubrand.cool