Học tiếng Anh và văn hoá Vương Quốc Anh qua các tác phẩm và những điều kỳ thú về William Shakespeare, tại sao không nhỉ? Bởi lẽ, thông qua việc tìm hiểu về nhà thơ, nhà soạn kịch, diễn viên xuất chúng của mọi thời đại, niềm tự hào vĩ đại nhất của nền văn học Vương Quốc Anh, chúng ta có thể sẽ thấy được một bức tranh toàn cảnh về một đất nước với bề dày mấy ngàn năm lịch sử và một nền văn hoá đa dạng, sẽ thấy yêu thích và mong muốn đến với xứ sở sương mù này nhiều hơn. Và cũng bởi lẽ, nó không khô khan, khó hiểu như chúng ta vẫn thường nghĩ.

Trước tiên hãy cùng xem qua 20 sự thật thú vị về Shakespeare được tổng hợp được sau khi mình đến tận nơi ông sinh ra, tham quan thánh đường nơi ông được làm phép rửa tội, kết hôn và chôn cất, cũng như nghiên cứu các bài báo và xem các bộ phim về ông trên Horrible Histories (BBC), youtube, và thưởng thức các buổi biểu diễn tại một số thành phố ở nước Anh.

I. ‘William Shakespeare và 20 điều kỳ thú’

1. Sinh tử cùng một ngày 23/04 (1564-1616) và cùng một nơi (thị trấn Stratford-upon-Avon)
2. Mộ của ông và gia đình (vợ, con gái, con rể) được chôn cất trong thánh đường nhà thờ Holy Trinity Church, thánh đường cổ xưa và uy nghi nhất ở Stratford với hai hàng cây xanh thẳng tắp dẫn lối đi vào nhà thờ. Đây cũng là nơi ông được làm phép rửa tội khi vừa sinh ra (baptise) và diễn ra hôn lễ của ông.
3. Do tài năng xuất chúng của mình, William Shakespeare còn được biết đến với cái tên ‘The Bard’ hay ‘The Bard of Avon’.
4. Shakespeare kết hôn với Anna Hathaway khi ông 18 tuổi, lúc đó vợ ông 26 tuổi và đang mang thai 3 tháng cô gái đầu lòng Susanna.
5. Rất tiếc là William Shakespeare không có hậu duệ trực tiếp nào (no direct descendants). Ông có 3 người con, cô con gái cả (Susanna) và 2 đứa con sinh đôi (1 trai 1 gái tên Hamnet và Judith). Susanna cưới bác sĩ địa phương John Hall và có duy nhất một đứa con gái Elizabeth. Cô con gái này kết hôn hai lần nhưng không có con. Con trai Hamlet của ông chết trẻ năm 11 tuổi. Cô em song sinh Judith có 3 người con trai nhưng cũng đều chết khi còn nhỏ. (Vào thời Shakespeare thì việc trẻ em chết khi còn nhỏ là chuyện không hiếm, bố mẹ của Shakespeare có 8 người con và cũng chỉ có 5 trong số 8 người ấy sống đến lúc trưởng thành)
6. Bố của Shakespeare làm nghề chế tạo găng tay (a glovemaker) để nuôi sống gia đình.
7. Shakespeare ký tên của ông theo rất nhiều cách như ‘Shakspere’ hay ‘Shakspeare’(có giả thuyết cho rằng ông không biết đánh vần tên của mình)
8. Cái tên William Shakespeare khi đảo các chữ cái (anagram) có thể thành những cụm từ thú vị như I am a weakish speller, I’ll make a wise phrase, Hear me as I will speak, We all make his praise…
9. Shakespeare từng làm diễn viên cho chính vở kịch của ông, như trong Hamlet, ông đóng vai hồn ma của cha Hamlet.
10. Ông từng diễn trước Nữ hoàng Elizabeth và King James I.
11. Thời Shakespeare phụ nữ không được lên sân khấu nên các vai nữ trong kịch đều do các diễn viên nam đảm nhận và thường là các thiếu niên chưa bị vỡ giọng.
12. Theo Shakespeare Birthplace Trust, Shakespeare tạo thêm gần 1,000 từ tiếng Anh mới.
13. ‘The Tempest’ được xem là vở kịch cuối cùng Shakespeare viết trước khi mất. ‘Herry VI’ được xem là tác phẩm đầu tay của ông.
14. ‘Hamlet’ là vở kịch dài nhất (4 tiếng) của Shakespeare được cho là viết để tưởng nhớ đến người con trai duy nhất của ông tên Hamnet mất khi cậu bé chỉ 11 tuổi. Vở ngắn nhất là ‘The comedy of errors’ chỉ dài 1/3 vở Hamlet.
15. Các vở kịch của Shakespeare có thể sắp xếp vào ba thể loại: Hài kịch (như A Midsummer Night’s Dream, Much Ado About Nothing, As You Like It...), bi kịch (Romeo and Juliet, Othello, Macbeth, Hamlet...), lịch sử (Richard III, Henry IV, Henry V, Henry VI…)
16. Shakespeare viết kịch về các đời vua Henry IV, V, VI, và VIII, nhưng lại không có Henry VII.
17. Trong vở Hamlet, vào phút chọn toàn bộ nhân vật chính chết hết (tự tử, bị sát hại, giết nhầm, uống phải ly thuốc độc). Đây được xem là vở kịch bi đát nhất của Shakespeare khi mở đầu bằng cái chết và kết thúc cũng bằng cái chết của tất cả thành viên trong hoàng tộc. Có tổng cộng là 7 cái chết.
18. Lúc xem phim tư liệu về ông trên Horrible Histories trên BBC (tiếc là chương trình này chỉ xem được ở UK), 38 là số vở kịch, 150 là số bài thơ ông đã viết được biết đến (thực tế có thể hơn mà không được khi chép lại), nhưng khi mình tham dự triễn lãm ‘Shakespeare - The Complete Work’ thì chỉ đề cập đến 37 vở kịch. Mình mua bộ series DVD của Shakespeare do BBC sản xuất cũng chỉ có 37 DVD.
19. Trước khi mọi người biết đến Shakespeare, ông có những năm tháng trong cuộc đời không có bất cứ dấu vết gì, không ai biết được ông ở đâu và làm gì những năm tháng được xem là ‘biến mất’ đó (giữa khoảng thời gian lúc ông rời Stratford-upon-avon đến London).
20. Có giả thuyết cho rằng William Shakespeare chỉ là hư cấu, các tác phẩm của ông đều được viết bởi nhà thơ thời Elizabethan: Christopher Marlowe; giả thuyết khác cho rằng các tác phẩm đều do nhiều nhà soạn kịch viết và cùng lấy bút danh là William Shakespeare.

II. Học tiếng Anh qua việc ghi lại tên các nhân vật chính và địa danh trong một số các tác phẩm của Shakespeare. Sau đó, xâu chuỗi các nhân vật bằng các sự kiện xảy ra trong câu chuyện liên quan đến nhân vật đó, tóm tắt ngắn gọn bằng ngôn từ của mình.

1. Romeo and Juliet: Verona (Italy); Juliet (The Capulets, 14 years-old), Romeo (The Montagues), Count Paris (a rich nobleman), Tybalt (Juliet’s cousin), Friar Lawrence (a priest).
2. Macbeth: 11th Century Scotland; Macbeth, 3 witches, Duncan (King of Scotland), Lady Macbeth, Malcolm (Duncan’s son)
3. Much Ado About Nothing: Messina (Italy); Hero and Claudio, Beatrice and Benedick
4. The Tempest: Milan (Italy); Prospero (Ruler of Milan), Miranda (Prospero’s daughter), Caliban (strange half-human), Antonio (Prospero’s brother), Ferdinand (Alonso’s son), Alonso (King of Naples)
5. Hamlet: Denmark; Hamlet (the Prince of Denmark), Hamlet’s father, Gertrude (Hamlet’s mother), Claudius (Hamlet’s father’s brother), Ophelia (Hamlet’s girlfriend), Polonius (Ophelia’s father), Laertes (Ophelia’s brother), 7 deaths in total.

Ví dụ, cách mình tóm tắt tác phẩm Macbeth theo phương pháp trên, có thể dùng thì quá khứ đơn hoặc hiện tại đơn, quan trong là sự thống nhất cách dùng thì xuyên suốt câu chuyện.

• Macbeth is a Scottish general in the army. He led and helped Scotland win a battle so he is promoted as well as given money and power. He meets 3 witches on the way going home and they tell him his future.
• Lady Macbeth is his wife. As she wants to be Queen soon, so she makes a plan to murder the King so that her husband can become a King.
• Duncan is the King of Scotland and is murdered by Macbeth who follows Lady Macbeth's plan while he is sleeping.
• Malcolm is Duncan's son. He is frightened of being killed after his dad's death to he escapes to England for his safety.
• After the murder, Macbeth is afraid that his friends and enemies may kill him to get his thrown so he hires murderers to kill them and their families. He soon imagines their ghosts in a dinner table and acts weirdly to his guests. At the same time, Lady Macbeth is filled with guilt over the murders, she becomes mad and always dreams of her hands with unwashable blood. As the result, she commits suicide.
• Malcolm gathers an army to revenge for his dad's death and Macbeth's enemies join him. Finally, Macbeth is killed.

III. Học tiếng Anh và văn hoá Vương Quốc Anh qua các tác phẩm của Shakespeare:

Dành cho bạn đọc muốn đọc các tác phẩm của Shakespeare, đây là hai trang web khá hay, có phần dịch song song giữa ngôn ngữ thời Shakespeare và Tiếng Anh hiện đại. Và dù nếu bạn không đủ kiên nhẫn để đọc hết, trang web này còn có phần ngắn gọn giới thiệu các nhân vật và cốt truyện đơn giản, dễ hiểu:http://nfs.sparknotes.comhttp://www.folger.edu/shakespeares-works

Học tiếng Anh qua các đoạn phim hoạt hình các vở kịch nổi tiếng của Shakespeare. Đây các là các trang web mình khá thích:http://learnenglishteens.britishcouncil.org/uk-now/literature-ukhttp://learnenglish.britishcouncil.org/en/shakespearehttps://learnenglish.britishcouncil.org/en/word-street/shakespeare

Bài hát về Shakespeare trên Horrible Histories (khá vui nhộn):https://www.youtube.com/watch?v=65Cy4-rfd24

Link playlist mình đã xem và đọc để biết thêm về nhà biên kịch đại tài này:https://www.youtube.com/playlist?list=PLWTtSiymyX-rEUUbc492KlXoLnBveIITO

Các từ, cụm từ, thành ngữ được tạo ra bởi Shakespeare:http://www.phrases.org.uk/meanings/phrases-sayings-shakespeare.htmlhttp://www.shakespeare-online.com/biography/wordsinvented.html

Các câu ngôn tình nổi tiếng của Shakepeare:http://www.nosweatshakespeare.com/quotes/shakespeare-love-quotes/http://www.goodnet.org/articles/9-famous-quotes-on-love-by-william-shakespeare-list

Bản đồ bối cảnh các vở kịch của Shakespeare:http://www.nosweatshakespeare.com/shakespeares-plays/shakespeares-play-locations/

Dành cho giáo viên Tiếng Anh muốn dạy về văn hoá Anh thông qua Shakespeare:http://www.teachingenglish.org.uk/teaching-teens/uk-culture

Đọc thêm:http://internetshakespeare.uvic.ca/Library/SLT/life/fastfacts.htmlhttps://www.britishcouncil.org/voices-magazine/we-shouldnt-teach-shakespeare-to-english-learners-falsehttps://www.theguardian.com/culture/2016/apr/10/secret-lives-of-women-shakespeare?CMP=share_btn_fbhttp://biography.yourdictionary.com/articles/why-is-shakespeare-called-the-bard.htmlhttp://www.anagramgenius.com/archive/willia3.html

Nếu các bạn chưa bao giờ xem vở kịch của Shakespeare, có thể bắt đầu vở kịch Macbeth vì đây là một trong những vở kịch ngắn nhất của ông và có những từ tiếng Anh thú vị, hoặc Much Ado About Nothing (Nhặng xị vì những việc không đâu) - đây là vở hài kịch mình khá thích.

Chúc các bạn học tốt.

Soton, 10/10/2016Nguyễn Như NgọcUK Education Ambassador

Theo scholarshipplanet.info