Social briefing 1: Khuôn mẫu hành vi giao tiếp cũ còn có tác dụng?

“Hướng dẫn giao tiếp” sẽ chủ yếu tập trung vào những lời khuyên thiết thực giúp bạn cải thiện khả năng tương tác với người khác. Nhưng trong những số đầu tiên này chúng ta sẽ bàn đến một cấp độ cao hơn, bắt đầu bằng hai câu hỏi sẽ giúp bạn có một cái nhìn chính xác hơn về cách bạn giao tiếp, và cách để bạn có thể giao tiếp tốt hơn.

Chúng ta sẽ bắt đầu với câu hỏi đầu tiên, và kỳ sau sẽ là câu hỏi thứ hai. Sau đây là câu hỏi:

        Khuôn mẫu hành vi giao tiếp kiểu cũ của bạn còn có tác dụng không?

Cách ta tương tác với người khác phần lớn được hình thành khi ta còn trẻ, và một phần là vì những gì đã xảy đến với ta trong khoảng thời gian ấy.

Có thể bạn là một đứa trẻ vừa chuyển đến trường mới, để gây ấn tượng với bạn cùng lớp, khiến họ thích bạn, bạn xây dựng cho mình một khiếu hài hước với tinh thần hướng ngoại và trở thành chú hề của lớp.

Hoặc bạn trải qua một thời kỳ thử theo phong cách “Goth” hay tính tình thanh niên nghiêm túc, bạn né tránh mọi thứ, thờ ơ, ít nói, từ chối tham gia trò chuyện tán gẫu và luôn hỏi những câu hỏi “lắt léo” và khiêu khích.

Hoặc bạn rất nổi tiếng, không bao giờ phải bắt chuyện để kết bạn vì người khác luôn chủ động làm bạn với bạn, và bạn dần trở nên thỏa mãn với việc chờ người khác tiếp cận mình.

Những hành vi này đều rất ổn ở thời niên thiếu của bạn, nhưng bạn nên xem lại liệu chúng còn có tác dụng khi bạn trưởng thành hay không.

Có thể những câu đùa mỉa mai, châm biếm từng khiến bạn học cười lăn cười bò, nay lại có thể trở nên xúc phạm, trẻ con, hay nghiêm túc thái quá. Hoặc có thể hình ảnh chú hề của lớp đầy sức sống kia được xem là quá tăng động, thực chất lại ngăn cản người khác gắn kết với bạn một cách sâu sắc hơn và hiểu được con người thật của bạn.

Thói quen bỏ qua những cuộc trò chuyện tán gẫu để nhảy thẳng vào bàn luận nghiêm túc sẽ khiến người khác nghĩ bạn thật tự phụ và vô duyên.

Bạn nổi tiếng ở trường trung học không có nghĩa bạn cũng sẽ là hot boy, hot girl ở công ty mới tại một thành phố mới, và bạn có thể sẽ phải chờ tới mười đời thì người khác mới chủ động làm quen với bạn và rủ bạn đi chơi.

Dù những thói quen giao tiếp cũ của bạn không còn có tác dụng trong cuộc sống mới nữa, đôi lúc ta rất khó nhận ra được điều ấy vì nhiều lý dó.

Một trong số đó là, những hành vi đã ăn sâu vào con người của bạn khiến bạn cảm thấy rất thoải mái và thân thuộc, giống như đôi giày mà bạn thường đi. Bạn gắn kết với chúng rất sâu sắc. Ở một lúc nào đó trong cuộc sống bạn đã sử dụng chúng thường xuyên, còn bây giờ những thói quen ấy như một phần con người “thật” của bạn.

Thứ hai, chúng có thể vẫn “còn tác dụng” với những người bạn cũ và người thân trong gia đình. Nhưng tất nhiên, là do họ biết lúc nào bạn đang châm biếm, có khi họ còn không nhận ra những hành vi gây khó chịu của bạn, hoặc họ biết những điểm tích cực của bạn khiến họ không bận tâm những điều ấy nữa. Những khuôn mẫu ấy sẽ không có hiệu quả tương tự khi bạn đang tạo ấn tượng đầu với người mới quen, người bạn theo đuổi, và khách hàng tiềm năng, vì tất cả những gì họ cần biết về bạn chính là hình ảnh ban đầu của bạn.

Cuối cùng, bạn thường nhìn nhận hành vi của mình khác với những gì người khác thực sự nghĩ. Đa số chúng ta có quan điểm khá cao về bản thân, hay ít nhất là ta rất thỏa mãn với những thói quen của mình. Và ta nghĩ rằng người khác cũng có cái nhìn giống như vậy.

Nhưng có khi không phải đâu.

Nếu bạn từng rơi vào tình huống bên ngoài vòng an toàn của bạn - trong một tình cảnh mà bạn không quen biết ai cả - và nghĩ rằng bạn đã thể hiện rất tốt vì bạn bè cũ của bạn rất yêu quý bạn, nhưng thay vì cố gắng giao tiếp và gắn kết với người khác hết sức có thể, bạn lại không quan tâm đến khoảng cách giữa việc bạn nhìn nhận bản thân thế nào và người khác nhìn nhận về bạn ra sao.

Trong kỳ tiếp theo của Hướng dẫn giao tiếp, ta sẽ có cái nhìn cận cảnh hơn về bản chất của những khoảng cách này.

Social briefing 2: Người khác có thấy những gì bạn đang thấy?

Trong những số đầu của Hướng dẫn giao tiếp, ta sẽ bàn về hai câu hỏi khởi nguồn suy nghĩ giúp bạn xem xét liệu nên đổi hay giữ phong cách giao tiếp hiện tại của mình.

Lần trước, chúng tôi đã hỏi rằng khuôn mẫu giao tiếp kiểu cũ có còn hiệu quả đối với bạn hay không, và cũng đã nhắc đến việc bạn thường hay hình thành thói quen giao tiếp mà bạn cảm thấy là phù hợp trong một thời điểm nhất định trong cuộc sống, nhưng có lẽ thói quen ấy không còn phù hợp với con người ta ở hiện tại.

Câu hỏi của ngày hôm nay là:

        Người khác có nhìn thấy ở bạn những gì bạn đang thấy hay không?

Dù hành vi giao tiếp của bạn được hình thành trong một hoàn cảnh nhất định hay đã được ấn định sẵn từ trong DNA, những gì ta nghĩ người khác nghĩ lại hoàn toàn khác với những gì họ thực sự nghĩ.

Dưới đây là bảng những hành vi thường gặp mà ta hay thực hiện khi tương tác với người khác, những gì bạn nghĩ, và những gì người khác thấy. Bảng này được trích (với sự cho phép) từ quyển First Impressions: What You Don’t Know About How Others See You (Ấn tượng đầu tiên: Những điều bạn chưa biết về những gì người khác nghĩ về bạn), bạn có thể tìm thêm nhiều ví dụ hơn trên website của họ.

Từ ngữ chủ chốt trong những ví dụ này là có thể. Một số hành vi có thể có hiệu quả như bạn nghĩ, và giúp đỡ bạn trong những tình huống nhất định, với những người nhất định, và trong hoàn cảnh tính cách tổng thể của bạn.

Vì vậy, cho dù chúng không hiệu quả theo cách bạn nghĩ, bạn cũng không nhất thiết phải thay đổi chúng nếu bạn cảm thấy đó là những biểu cảm quan trọng đối với con người thật của bạn.

Theo lời những tác giả của First Impressions, mục đích của bài tập tự kiểm điểm này chỉ đơn giản là để “nhận diện những khoảng cách giữa những gì bạn nghĩ về bạn và những gì người khác thực sự nghĩ về bạn, vậy nên bạn có thể thay đổi nếu bạn muốn và bất cứ khi nào bạn muốn.”

Cải thiện kỹ năng giao tiếp không phải là cố gắng trở thành một con người khác, mà là đảm bảo người khác nhìn nhận bạn theo cách mà bạn muốn được nhìn nhận - đảm bảo những ấn tượng bạn tạo nên phô bày những phẩm chất tốt đẹp nhất của mình, và những ấn tượng đó phải chính xác hơn, chứ không kém.

Có rất nhiều trường hợp hành vi giao tiếp của bạn lại khác với những gì bạn tưởng - theo một cách trái ngược với tính cách và mong muốn thật của bạn, và che giấu con người thật của bạn, thay vì phô bày nó. Trong những trường hợp này, bạn phải sửa đổi những thói quen ấy để thể hiện bản thân một cách tích cực và chân thật hơn.

Những số sau của Hướng dẫn giao tiếp sẽ giúp bạn làm điều đó.