Hiện nay 1 trong các phương pháp luyện Listening đang phổ biến đó là chép chính tả (Dictation). Nhiều bạn đã và đang áp dụng thành công, thầy chúc mừng! Bên cạnh đó cũng có rất nhiều bạn thử áp dụng nhưng mất nhiều thời gian mà không đạt hiệu quả mong muốn. Bài viết này thầy dành cho các bạn đã và đang áp dụng phương pháp chép chính tả nhưng không thành công, nhằm giúp cho các bạn chuyển sang cách thức luyện Listening khác phù hợp và có thể đạt được hiệu quả mong muốn.

I. Tại sao không cần chép chính tả?Nhiều bạn hỏi ý kiến của thầy về phương pháp chép chính tả, quan điểm của thầy rất rõ ràng là “không cần và không nên luyện chép chính tả” vì phương pháp này rất tốn thời gian, mất nhiều công sức mà lại không hiệu quả vì 3 lý do sau:

1) Trong các kỳ thi quốc tế về Listening, trong đó có IELTS, đề thi không yêu cầu phải nghe cho được từng từ riêng lẽ mà thường hỏi ý chính. Do đó, việc nghe từng từ là không cần thiết và thiếu thực tế.2) Trong thực tế khi nghe 1 đoạn hội thoại, 1 chương trình, hoặc 1 bài giảng bằng tiếng Anh, cũng chẳng ai dại gì và cũng không thể nghe cho ra được từng từ riêng lẽ, thay vì vậy hãy cố gắng nghe nắm được ý chính và các thông tin quan trọng.3) Việc cố gắng nghe cho được từng từ riêng lẽ dẫn đến 1 hậu quả khá là tai hại, đó là hình thành 1 kỹ năng nghe từng từ một nhưng lại không hiểu được ý chính là gì! Dẫn đến việc không hiểu nội dung để tìm ra câu trả lời. Đây là hiện tượng mà rất nhiều bạn mô tả, đó là “nghe rõ được từng từ, nhưng chẳng hiểu ý chính nói gì!??”

Với 3 lý do kể trên, thầy không hề khuyến khích các bạn hay học viên của mình luyện theo phương pháp này vì tính không thực tế của nó. Thay vì vậy, thầy đề xuất các phương pháp luyện Listening mà bản thân thầy đã áp dụng thành công.

II. Luyện Listening bài bản 

Các bạn luyện kỹ năng Listening 1 cách bài bản và hệ thống bằng phương pháp nghe chủ động (Active Listening) gồm các việc sau:

1) Chọn 1 bộ tài liệu chuẩn

Học và luyện kỹ năng nào cũng vậy, chúng ta phải có 1 tài liệu hay bộ giáo trình chuẩn thì mới hiệu quả. Có rất nhiều tài liệu hướng dẫn luyện kỹ năng Listening, thầy giới thiệu 1 bộ tài liệu rất chuẩn hiện nay, đó là bộ sách “Tactics for Listening” gồm 3 cuốn 3 cấp độ: Basic, Developing, và Expanding của nhà xuất bản danh tiếng Oxford phát hành vào năm 2011. Kèm theo bộ tài liệu này là 12 dĩa CD. Bộ sách cũng rất phù hợp cho việc bắt đầu luyện IELTS.

2) Luyện tập

Khi luyện nghe thì nên thực hiện theo qui trình sau:

Bước #1: Trước khi ngheKhoan bật CD lên nghe ngay mà phải dành ra 1 khoảng thời gian để phân tích câu hỏi, đưa ra dự đoán, và tìm từ vựng cho câu trả lời. Nếu có từ vựng mới thì hãy tra từ điển để hiểu rõ đề bài. Bước này rất quan trọng vì nó có thể ứng dụng cho chiến lược làm bài IELTS Listening.

Bước #2: Giải bài tậpLúc này mới thật sự bắt tay vào tập trung nghe để làm bài tập. Nếu nghe 1 lần chưa được thì các bạn tự cho phép mình nghe thêm 1 vài lần nữa. Càng về sau thì cố gắng giảm dần số lần nghe đi nghe lại.

Bước #3: Luyện nghe hiểu rõ nội dungGiải bài tập xong, các bạn không nên tra ngay đáp án (answer key) để xem mình làm đúng bao nhiêu câu, mà hãy cố gắng nghe thêm vài lần cho đến khi hiểu rõ nội dung của bài nghe. Do đây là giai đoạn tự luyện tập, các bạn cố gắng nghe đi nghe lại để hiểu càng rõ nội dung càng tốt. Sau đó, hãy tự mình tìm ra đâu là câu trả lời sai và lý do tại sao sai. Cuối cùng, sau khi đã kiểm tra kỹ câu trả lời thì mới đối chiếu với đáp án (answer key).

Với phương thức Listening như vậy sẽ giúp cho các bạn dần nâng cao kỹ năng Listening để phục vụ cho việc luyện thi IELTS Listening hiệu quả.

III. Luyện Listening hỗ trợ

1) Vừa học vừa chơi

Không có “phép màu” nào cho luyện tập kỹ năng nghe ngoài việc luyện tập thường xuyên. Ngoài việc luyện tập theo giáo trình, các bạn có thể luyện thêm Listening bằng việc “vừa học vừa chơi”, đó là các bạn có thể nghe nhạc và xem phim hay các chương trình bằng tiếng Anh. Kinh nghiệm của riêng thầy thì xem phim nói tiếng Anh là 1 nguồn luyện giọng cực kỳ phong phú và thực tế nhất, các bạn có thể nghe bất kỳ loại tiếng Anh nào hiện có trên thế giới, chuẩn cũng như không chuẩn. Nghe nhạc và xem phim cũng là cách mà thầy đã và đang áp dụng cho chính bản thân để duy trì kỹ năng Listening, phương pháp này hiệu quả “trên cả tuyệt vời”!

Về các chương trình tiếng Anh để luyện Listening, các bạn không cần phải chọn các chương trình chính thống như BBC hay VOA vì sẽ rất khó nghe do nội dung “nặng” về các vấn đề thời sự. Thay vì vậy các bạn có thể nghe các chương trình mang tính giải trí như game show hay reality TV, ví dụ: The Voice, Got talent, Idol, … Bên cạnh đó còn có khá nhiều chương trình cung cấp kiến thức rất hay như Discovery Channel, National Geograpic, … có thể vừa luyện nghe vừa bồi dưỡng kiến thức. Ngoài ra, YouTube cũng có rất nhiều chương trình luyện Listening cho từng trình độ tương ứng.

2) Nghe thụ động (Passive Listening)

Đồng thời, để làm quen với môi trường tiếng Anh cũng như cách phát âm chuẩn của người bản ngữ, các bạn cũng có thể áp dụng phương pháp nghe thụ động mà chúng ta hay gọi là “tắm ngôn ngữ”. Nghe thụ động có nghĩa là cứ bật các chương trình tiếng Anh để đó cho nó phát mà không cần chú tâm nghe với mục đích là luyện tai của chúng ta quen với âm của tiếng Anh 1 cách vô thức và đều đặn.

Tóm lại, nếu đã thử phương pháp chép chính tả nhưng không hiệu quả, các bạn hãy quên nó đi và tập trung vào luyện Listening 1 cách bài bản và hệ thống, kết hợp với “vừa học vừa chơi” cũng như “tắm ngôn ngữ”.

Theo Thầy Vĩnh Huy Fulbrighter