Các nhà khoa học từng nghĩ rằng bộ não con người ngừng phát triển sau vài năm đầu đời. Nhưng nghiên cứu gần đây cho thấy não có thể hình thành những chuỗi neuron mới và tạo ra neuron kể cả trong độ tuổi trưởng thành (cơ chế thần kinh mềm dẻo và sự tạo mô thần kinh).

Tập thể thao 30 phút một ngày hoặc ngồi thiền sẽ kích thích sự sản sinh các khớp thần kinh mới; ăn thực phẩm giàu flavonoid (ca cao và việt quất) và chất chống lão hóa (trà xanh) cũng góp phần làm não phát triển. Thêm vào đó, dưới đây là 10 cách giúp đẩy mạnh sự tạo mô thần kinh và cơ chế thần kinh mềm dẻo trong não bộ:

1. Nhịn ăn gián đoạn

Theo Hiệp hội Khoa học Thần kinh, sự hạn chế hấp thụ calories/nhịn ăn làm tăng độ mềm dẻo của các khớp thần kinh, kích thích neuron phát triển, giảm thiểu nguy cơ những bệnh liên quan đến thoái hóa thần kinh và cải thiện hoạt động nhận thức.

Trong quá trình nhịn ăn, một sự chuyển đổi trong trao đổi chất làm giảm lượng leptin trong cơ thể, một hormone được tạo ra từ mỡ. Vì vậy, bộ não nhận được một tín hiệu hóa học rằng các neuron cần tiết ra nhiều năng lượng hơn.

Những phương pháp thường dùng bao gồm: nhịn ăn một ngày trong tuần trong cả 24 tiếng đồng hồ; nhịn ăn trong vòng 16 giờ - ăn bữa cuối cùng vào 8h tối và kết thúc quá trình nhịn ăn vào bữa trưa lúc 12h trưa hôm sau; mô hình “5-2” - 5 ngày ăn bình thường và 2 ngày (không liên tiếp) ăn với chế độ hạn chế calories trong cùng một tuần (khoảng 400-600 calories).

2. Du lịch

Đi du lịch kích thích sự sản sinh mô thần kinh bằng cách cho bộ não tiếp xúc với những môi trường mới, lạ và phức tạp. Paul Nussbaum, một nhà tâm lý học thần kinh tại Đại học Pittsburgh, giải thích như sau: “Những tình huống mới mẻ và đầy thách thứ khiến bộ não phát triển những sợi nhánh trong tế bào thần kinh.”

Bạn không nhất thiết phải đi vòng quanh thế giới để đạt được những lợi ích này đâu; chỉ cần một chuyến đi cuối tuần tới một thành phố khác cũng đủ tạo ra chất kích thích tương tự rồi.

3. Dùng những thiết bị rèn luyện trí nhớ

Rèn luyện trí nhớ giúp phát triển sự liên kết trong mạng lưới xương đỉnh trước trán của não bộ và làm chậm quá trình suy giảm trí nhớ theo độ tuổi. Những thiết bị rèn luyện trí nhớ là một cách tập thể dục cho trí nhớ của bạn, bao gồm hình ảnh, sự tưởng tượng, khả năng định vị không gian, nhịp điệu và giai điệu.

Có một kỹ thuật phổ biến được biến đến dưới cái tên là Phương pháp Loci. Các nhà khoa học Mỹ đã giải thích rằng: phương pháp này yêu cầu bạn mường tượng ra một con đường quen thuộc - qua một tòa nhà, nơi ở của bạn, hay trên đường đi làm - và tập trung cao độ vào những thứ cần ghi nhớ - những điểm nhỏ dọc theo con đường. Bạn càng tưởng tượng ra những thứ kì lạ, bạn sẽ càng nhớ rõ chúng về sau. Đơn giản bằng cách lần theo dấu vết những bước đi của bạn, như một sợi dây câu, bạn sẽ “kéo” được mọi thứ ra khỏi bề mặt nước. Cùng với các vật dụng, con số, những cái tên, phương pháp này đã giúp rất nhiều người trầm cảm giữ lại những kí ức hạnh phúc mà họ có thể tìm đến khi căng thẳng.

Hãy bắt đầu sử dụng những phương thức rèn luyện trí nhớ và tham gia vào quá trình tập luyện cho ký ức của bạn; từ việc học thuộc tên, kinh thánh hay các bài thơ.

4. Tập chơi một loại nhạc cụ

Những tấm chụp cắt lớp não của các nhạc sĩ cho thấy sự liên kết cao giữa các vùng trong não. Các nhà khoa học thần kinh giải thích rằng chơi nhạc cụ là một việc khá cao độ và yêu cầu nhiều giác quan khác nhau. Mối liên hệ giữa sự vận động với những âm thanh và hình ảnh cụ thể dẫn tới sự hình thành các mạng lưới thần kinh mới.

Nếu bạn vẫn luôn muốn học cách chơi một nhạc cụ nào đó, hãy lấy sự phát triển não bộ làm động lực bắt đầu.

5. Những bài tập cho tay không thuận

Dùng bên tay không thuận để làm những việc đơn giản như đánh răng, nhắn tin hay ngoáy cà phê/trà có thể giúp bạn hình thành những chuỗi neuron mới. Các bài tập về nhận thức như vậy, hay còn gọi là “neurobics”, làm tăng khả năng kết nối giữa các tế bào não bộ. Tiến sĩ P.Murali Doraiswamy, trưởng khoa Tầm thần Sinh học tại Đại học Y dược Duke, đã giải thích: “Giống như là bạn có thêm nhiều mạng di động trong não để gửi tín hiệu đến vậy. Càng có nhiều mạng di động, bạn càng ít lỡ các cuộc gọi hơn.”

Các nghiên cứu cũng cho thấy việc dùng tay không thuận để thực hiện các hành động giúp cải thiện sức khỏe tinh thần và điều khiển xung động. Hãy đổi tay khi làm những việc đơn giản để não bạn có thể tập thể dục một chút.

6. Đọc tiểu thuyết viễn tưởng

Một nghiên cứu diễn ra trong 19 ngày liên tiếp bởi Đại học Emory cho thấy sự liên kết liên tục tăng trong não của những người tham gia thí nghiệm sau khi họ cùng đọc một cuốn tiểu thuyết. Nhà nghiên cứu Gregory Berns để ý rằng: “Mặc dù những người tham gia không thực sự đọc tiểu thuyết trong quá trình chụp cắt lớp não, họ vẫn giữ được sự liên kết mạnh mẽ này.”

Các hoạt động tăng cường của não được quan sát thấy ở vùng điều khiển cảm giác cơ thể và cơ chế vận động. Berns giải thích việc đọc một cuốn tiểu thuyết “có thể đưa bạn vào cơ thể của nhân vật chính.” Khả năng dịch chuyển sang một trạng thái tâm lý khác là một kỹ năng vô cùng quan trọng trong việc làm chủ những mối quan hệ xã hội phức tạp. Nếu bạn muốn có thêm những lợi ích cho bộ não của mình, hãy thêm vài cuốn tiểu thuyết vào danh sách đọc của mình.

7. Mở rộng vốn từ

Học từ mới kích hoạt các quá trình thuộc thị giác và thính giác trong não bộ (nhìn và nghe một từ) và cả trí nhớ nữa. Một vốn từ hẹp đồng nghĩa với khả năng nhận thức kém ở trẻ nhỏ, trong khi đó một vốn từ rộng là dấu hiệu của một học sinh xuất sắc.

Hãy học một từ mới mỗi ngày để mở rộng vốn từ và cho não bộ rèn luyện một chút. Bạn có thể dùng các ứng dụng hay khóa học trực tuyến để khiến việc này vui vẻ hơn.

8. Tạo ra những tác phẩm nghệ thuật

Trong một bài báo tên “Cách Nghệ Thuật Thay Đổi Bộ Não Của Bạn”, những người tham gia một khóa học vẽ trong vòng 10 tuần (mỗi giờ học kéo dài 2 tiếng, một ngày một tuần) đã cho thấy sự liên kết mạnh mẽ của não bộ trong trạng thái nghỉ, được biết đến là “mạng lưới ở trạng thái thường”. Mạng lưới ở trạng thái thường tác động đến các quá trình tâm lý như sự nội quan, ghi nhớ và sự đồng cảm. Tham gia vào nghệ thuật cũng góp phần củng cố các chuỗi neuron điều khiển sự tập trung.

Dù bạn tạo ra các bức tranh, trang sức, gốm sứ hay những bức hình thì sự kết hợp giữa vận động và quá trình nhận thức sẽ kích thích sự liên kết não bộ tốt hơn. Hãy đăng ký một lớp học vẽ tại địa phương; chỉ một lần một tuần và não bạn sẽ phát triển đáng kể.

9. Nhảy múa

Sẽ không nhiều người nghĩ về việc nhảy nhót như một “quá trình đưa ra quyết định”, nhưng đó chính là lý do tại sao việc này tốt cho não của bạn. Nhất là nhảy tự do hay những thể loại không yêu cầu phải ghi nhớ. Các nhà nghiên cứu đã so sánh sự hiệu quả của các hành động nhận thức trong việc phòng tránh bệnh Alzheimer và sự sa sút trí tuệ, từ đó tìm ra rằng việc nhảy múa có tác dụng mạnh nhất (giảm tới 76% nguy cơ bị bệnh); mạnh hơn cả làm câu đố ít nhất 4 ngày một tuần (giảm 47%) và đọc sách (35%).

Nhảy múa làm tăng sự liên kết giữa các dây thần kinh vì nó bắt bạn phải kết hợp vài chức năng của não bộ cùng lúc - cảm giác vận động, cảm thụ âm nhạc và cảm xúc. Nếu bạn có một người bạn nhảy, học cả cách “Dẫn” và “Theo” sẽ tăng sự kích thích não bộ rất nhiều.

10. Giấc ngủ

Những nghiên cứu từ Đại học New York cho thấy giấc ngủ giúp giữ được khả năng học tập với sự phát triển của đuôi gai, một bộ phận nhỏ xíu giúp liên kết các tế bào não và tạo điều kiện cho sự lưu truyền thông tin qua các khớp thần kinh.

Hãy dành ra 7-8 tiếng mỗi đêm để ngủ. Nếu bạn cảm thấy chật vật để có được một giấc ngủ ngon, hãy thử đặt ra một lịch trình buổi tối; đi ngủ đúng giờ, uống một chút trà cho dễ ngủ; hay làm cho phòng bạn tối nhất có thể.

----------

Link bài gốc: 10 Proven Ways to Grow Your Brain: Neurogenesis & Neuroplasticity

Dịch giả: Bùi Hương Mai - ToMo: Learn Something New

(*) Bản quyền bài viết thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Bùi Hương Mai - Nguồn: ToMo: Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Follow Fanpage ToMo: Learn Something New để cập nhật thông tin bổ ích hàng ngày!

(***) Trở thành CTV, Thực Tập Sinh Part-time để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: http://bit.ly/ToMo-hiring.