“Đó không chỉ là những ý tưởng. Đó là chuyện biến những ý tưởng thành hiện thực.” ~ Scott Belsky

“It's not about ideas. It's about making ideas happen.” ~ Scott Belsky

Thực tế là trong hành trình theo đuổi của mỗi con người, từ việc phát triển bản thân cho đến đến nghệ thuật hay kinh doanh, những ý tưởng và việc thực hiện chúng là động lực để ta tiến lên phía trước.

In virtually every human pursuit, from personal growth to the arts to business, ideas and the execution of those ideas is what drives us forward.

Và khi nhắc đến những ý tưởng, về cơ bản ta có hai kiểu người:

• Những người phải vật lộn để có được cảm giác như thể đã tìm thấy những ý tưởng hay

• Những người bấm sinh đã có vô số ý tưởng, nhưng phải vật lộn với việcchọn được cái đúng để theo đuổi

And when it comes to ideas, there are basically two kinds of people:

• Those who struggle to come up with what feels like good ideas

• Those gifted with a ton of ideas, but who struggle to pick the right idea to pursue

Và bởi vì việc cứ phải vật lộn như thế thật đáng sợ, tin tốt là dù bạn thuộc kiểu người nào trong hai kiểu trên, những gì dưới đây có thể giúp ích cho bạn.

And because struggling stinks, the good news is that no matter which of these two camps you’re from, what follows can help you.

Còn tôi, tôi thuộc kiểu thứ 2. Những ý tưởng cứ đến với tôi như những làn sóng, và khi làn sóng ấy dâng cao chúng biến thành những cơn sóng thần. Tôi có cả một đống phế tích - hàng tá những cuốn sổ và vô vàn giấy nhớ, tã lót, hay thậm chí trên vỏ cây bulo đều phủ đầy những giấy ghi chú với con chữ đủ rõ ràng để hiểu đều viết về những ý tưởng - được nhồi nhét trong cái phong bì để chứng minh cho điều đó.

As for me, I come from camp #2. Ideas come to me in waves, and when the waves hit they’re like tsunamis. I’ve got the debris—dozens of notebooks and countless sticky notes, napkins, even birch bark with my barely legible notes about the idea on them—stuffed in manila envelopes to prove it.

Tuy nhiên, vấn đề của tôi là khi thực hiện một dự án mới - chẳng hạn như trong trường hợp của tôi thì là viết một bài báo mới, làm video, viết sách hay kinh doanh - tôi sẽ xem lại tất cả các ý tưởng và rồi sau đó thì cảm thấy... HOANG MANG VÀ CHOÁNG NGỢP.

My problem, however, used to be that when it came time to work on a new thing—in my case a new article, video, book, or business, for example—I’d review all my ideas and feel… CONFUSED AND OVERWHELMED.

Bởi vì thực chất có rất nhiều ý tưởng nguệch ngoạc hay ho nằm trong mấy cuốn sổ và phong bì đó. Và làm sao tôi có thể chỉ chọn duy nhất một ý tưởng cơ chứ? Nhất là khi tôi dự định sẽ đầu tư nhiều thời gian và công sức vào nó.

Because there were actually many ideas scribbled in my notebooks and stuffed in my manila envelopes that were good. And how on earth do I pick just one idea? Especially if I was going to be investing significant amounts of my time and energy into it.

Thi thoảng cơn khủng hoảng này lại khiến tôi hay trì hoãn. Tôi thường bỏ dở mọi việc và chẳng làm xong thứ gì suốt hàng giờ, hàng ngày hay thậm thí là hàng tuần vì bị bao vây bởi những chọn lựa.

Sometimes this overwhelms led to my inertia. Walking away entirely and not getting anything done for hours, days, even weeks on a few occasions because I was stifled by the choices.

Thường thì cơn khủng hoảng sẽ khiến tôi lựa chọn ý tưởng nào đó, khởi xướng nó, rồi bỏ dở nó, bởi vì thật ra có một ý tưởng khác nào đó có vẻ hay hơn hết thảy. Cho đến khi tôi lại bỏ dở nó vì một ý tưởng khác hay hơn nữa. Và cứ như thế.

More often, this overwhelms lead to me choosing something, starting it, then abandoning it, because this other idea actually seemed better after all. Until I’d abandon that, too, for the next better idea. And so on.

Nếu những ý tưởng mà tôi khởi xướng nhưng chẳng bao giờ hoàn thành mà đáng giá tiền, thì tôi đã là tỉ phú rồi.

Ugh.

If ideas that I started but never finished were worth money, I’d be a billionaire.

Ugh.

Cuối cùng tôi đã nhận thấy rằng mình cần phải lùi lại và tìm ra phương pháp lành mạnh nhất để lựa chọn được ý tưởng phù hợp để theo đuổi. Và để tóm tắt câu chuyện này (một câu chuyện bao gồm cuộc nghiên cứu diện rộng, cùng với rất nhiều thử thách và sai lầm, hành trình tìm kiếm phù thủy ở những vùng đất xa xôi, chiến đấu với yêu tinh, vân vân và mây mây), đây là những gì mà tôi rút ra được.

I finally realized I had to step back and figure out the healthiest approach to pick the right ideas to pursue. And to make a really long story short (a story involving extensive research, lots of trial and error, journeys to wizards in far-off lands, fighting ogres, and more), here’s what I discovered.

Đó Không Chỉ Là Chuyện Bạn Giỏi Gì Hay Bạn Biết Gì

It’s Not Just About What You’re Good at or What You Know

Khi nhắc đến việc chọn những ý tưởng hay nhất, thiên hạ thường khuyên ta là hãy chọn thứ mà ta giỏi nhất hoặc am hiểu về nó. Ừ cũng được, người ta cũng chỉ có ý tốt thôi.

When it comes to choosing the best ideas to pursue, some common advice is to pick what you’re good at or know about. And okay, that’s well-intentioned.

Tuy nhiên, tôi cá là bạn giỏi rất nhiều thứ.

Cũng giống như tôi là một kẻ đa năng.

However, I’ll bet you’re good at a lot of things.

Just like I’m good at a lot of things.

Chẳng hạn như tôi rất giỏi tắm, cãi nhau với mấy người làm bên dịch vụ chăm sóc khách hàng hay có thể xách một đống túi đồ lặt vặt từ trong xe ra cùng một lúc (nguy hiểm vẫn đang rình rập tôi mỗi khi tôi cố gắng xách đống đồ đó cùng một lúc dù có nhiều đồ như thế nào chăng nữa).

For example, I am good at showering, arguing with customer service agents, and carrying many bags of groceries from the car at one time (it's an ongoing dangerous quest of mine to try to carry them all at once no matter how many there are).

Và tôi cũng đảm bảo rằng bạn cũng giống như tôi, bạn có thể am hiểu và giỏi ở những lĩnh vực khác nữa. Bạn bỏ ra ít hay nhiều công sức phụ thuộc vào việc bạn có thật sự muốn làm như vậy hay không.

I’ll also bet that, like me, you could become knowledgeable about and good at other things, with a little to a lot of effort depending on the thing, if you really wanted to.

Vấn đề với lời khuyên này là nó bao quát một phạm vi lớn những điều khả thi, và chúng chẳng giúp ích được gì mấy trong việc thu hẹp phạm vi của những ý tưởng hay nhất. Nếu không muốn nói là nhiều thì cũng là phần lớn các ý tưởng của bạn lại là những thứ bạn giỏi hay am hiểu về chúng.

The problem with this advice is that it encompasses such a wide range of possibilities that it’s usually little help at narrowing down your best ideas. And many if not most of your ideas likely fall under the umbrella of things you already know or are good at anyway.

Đó Không Chỉ Là Về Chuyện Lợi Nhuận Hay Những Gì Người Khác Muốn

It’s Not Just About What’s Profitable or What Other People Want

Nếu bạn đang kinh doanh, hay đang làm một việc mà bạn cũng muốn người khác thích, thì những tiêu chí thông dụng đó về việc chọn được ý tưởng hay nhất chắc chắn rất quan trọng.

If you’re in business, or you’re working on something that you want other people to desire in any way, these common criteria for choosing your best ideas certainly matter.

Tuy nhiên, những tiêu chí đó nên là phần thứ yếu để đưa ra một lựa chọn công bằng. Giả sử bạn chọn đeo đuổi những ý tưởng mà người khác muốn, nhưng cá nhân bạn lại chẳng hề có chút nhiệt huyết nào để thực hiện nó. Thì kết quả giỏi lắm lúc nào cũng chỉ ở hạng xoàng xoàng thôi (trừ phi bạn có thể hoàn thành công việc ngay khi bắt đầu.)

However, they should always be a secondary part of the choosing equation. If you just choose to pursue ideas that others’ want, but that you personally aren’t fired up about doing, the result is always mediocre at best (if you’re somehow even able to complete execution of those ideas in the first place.)

Dưới đây, bạn sẽ biết được một tiêu chí quan trọng hơn nhiều, và cũng là tiêu chí quan trọng nhất.

Far more important is the most important criteria you’ll discover below.

Đó Không Chỉ Là Về Những Gì Bạn Đam Mê

It’s Not Just About What You’re Passionate About

Mọi cũng hay khuyên rằng ta nên chọn thứ mà ta đam mê. Nhưng trong khi điều này (đam mê) kéo ta đến gần hơn với yếu tố quan trọng nhất, thì lời khuyên này cũng có thể còn quá mơ hồ để giúp bạn thu hẹp phạm vi tìm kiếm và lựa chọn những ý tưởng tuyệt nhất của mình.

It’s also common advice to pick the ideas you are passionate about. But while this gets closer to the most powerful factor, this advice can also be too vague to actually help you narrow down to find and pick your best ideas.

Và một lần nữa, bởi vì, giống như người ta khuyên bạn nên làm thứ bạn giỏi, bạn có thể sẽ đam mê rất nhiều thứ. Và dù sao đi nữa thì hầu hết, nếu không muốn nói là tất cả những ý tưởng mà bạn có đều liên quan đến đam mê của bạn . Nó cũng kiểu như bạn có trên tay một cái đĩa lớn đựng những cái bánh cupcake khác nhau, bạn thích tất cả, và người ta bảo bạn chỉ được chọn một cái mình thích thôi. Thật á? Đó là một ý định tốt, nhưng cũng không giúp ích được gì mấy.

Because again, like the advice to do what you’re good at, you are likely passionate about many things. And most if not all of the ideas you do have are all related to what you are passionate about anyway. It’s kind of like being handed a big plate of different cupcakes, all of which you love, and being told to choose the one you love. Really? Well-intentioned, but not necessarily helpful.

Đó chính là về những gì KHIẾN BẠN PHẢI KHÓ CHỊU

It’s About What REALLY BUGS THE HELL OUT OF YOU

Điều mà tôi phát hiện ra được quá đỗi vi diệu khi mà ta có thể đồng thời khám phá ra và chọn được ý tưởng hay nhất để đeo đuổi.

This, I have discovered, is as magic as it gets for both discovering and picking the best idea to pursue.

Bạn có thể sẽ bất ngờ khi thấy rằng, tất cả những ý tưởng hay nhất - những điều chứa ẩn nguồn năng lượng tự nhiên nhất tạo động lực để bạn tiến lên phía trước để biến ý tường thành hiện thực - đều bắt đầu với câu hỏi: Điều gì khiến bạn thật sự khó chịu?

As you may be surprised to see, all the best ideas—those with the most inherent energy in them to drive you forward to making the ideas a reality—start with this question: What really bugs the hell out of you?

Dĩ nhiên, bạn sẽ thấy có rất nhiều cách nói khác nhau để trả lời cho câu hỏi này, điều đó phụ thuộc vào việc bạn là ai, ví dụ như: Bạn muốn được thay đổi điều gì nhất, bên trong chính bạn hay đâu đó ngoài kia? Hay là điều khiến bạn phải khó chịu?

There are, of course, many different phrasings of this question that may ring more for you, depending on who you are, such as: What would you most love to improve, within yourself or out there in the world? Or, what really effing pisses you off?

Và để giúp bạn hiểu một cách trọn vẹn rằng tại sao điều này lại có sức mạnh lớn lao đến như vậy, hãy lấy chính bạn làm ví dụ.

And to help you fully understand why this is so powerful, let’s use you as an example.

Giả sử bạn rất quan tâm đến việc phát triển bản thân. Bạn đọc blogs, tạp chí, sách và những thứ khác liên quan đến chủ đề này.

Let’s say you are very interested in your personal growth. You read blogs, magazines, books, and more on the topic.

Và bạn như chỉ muốn cảm thấy bớt lo âu, nâng cao lòng tự trọng của bản thân, lật đổ sự trì hoãn, giảm nhẹ nỗi cô đơn, kiếm thêm nhiều tiền, và... và... và rồi...

And you’d just love to feel less anxiety, boost your self-esteem, overcome procrastination, less lonely, make more money, and … and… and…

BÙM!

Bạn chỉ thu được những ý tưởng rời rạc. Và trong khi việc bạn mong muốn hoàn thành hết tất cả là rất đáng ngưỡng mộ, thì nó cũng chính là một công thức dẫn đến sự thất bại hàng loạt. Bởi vì bạn cũng chỉ là con người thôi, và bạn không thể làm được tất cả mọi thứ. Bạn có khả năng sẽ thay đổi hết ý tưởng này đến ý tưởng khác, có khi là trong nhiều năm, và rồi chính bạn cũng chẳng thể làm xong nổi một thứ.

BOOM!

Those are all separate ideas you have. And while your desire to execute on all of them is admirable, it’s also a recipe for failure at all of them. Because you are human, and you cannot possibly achieve all that. You’ll likely bounce around all these ideas, sometimes for years, and not apply yourself to actually achieving any one of them.

Vậy nên, thay vào đó hãy tự hỏi rằng mặt nào của bản thân bạn khiến bạn khó chịu nhất. Chắc chắn là bạn sẽ muốn cải thiện mọi khía cạnh mà bạn có, nhưng điều cụ thể nào đang gặm nhấm bạn nhiều nhất? Một điều về bản thân mà bạn muốn cải thiện nhất đó là gì?

So instead… ask what aspect of yourself really bugs the hell out of you the most. Sure, you’d like to improve in every area of improvement there is, but what particular area most gnaws at you? What one thing would you most like to improve about you?

Dù câu trả lời của bạn là gì, đó chính là “ý tưởng” về việc phát triển bản thân mà bạn cần phải lựa chọn và tập trung vào nó.

Whatever you answer, that is the personal growth “idea” you need to pick and focus on.

Đặt ra câu hỏi lớn này có luôn hiệu quả trong mọi phạm vi chuyên môn và cá nhân trong cuộc sống, khi mà bạn đang cố gắng để tìm được ý tưởng hay nhất khác để thực hiện. Đây là một vài ví dụ khác nữa:

Asking this one big question works in every professional and personal area of life where you are trying to generate the best next idea to work on. Here are some more examples:

“Máy tính thì vĩ đại thật đấy, nhưng thứ khiến tôi bực bội là trông chúng xấu tệ, đã vậy hệ điều hành còn chậm chạp nữa chứ. Đây là thử nghiệm của tôi để thay đổi điều đó - tôi nghĩ tôi sẽ gọi nó là Apple.”

“Computers are great, but what bugs the hell out of me the most is that they look so ugly and their operating systems are confusing! Here’s my attempt to change that—I think I’ll call it the Apple!”

“Điều khiến tôi bực mình là ngày nay có quá nhiều điều tiêu cực tràn lan trên khắp các phương tiện truyền thông đại chúng. Nó đã biến thế giới này thành một nơi u tối và vô tâm. Vậy nên trong tất cả những ý tưởng của mình, lựa chọn của tôi sẽ là làm một bộ phim tài liệu về những con người làm việc trong thầm lặng để cho thế giới thấy được những điều tốt đẹp cũng như để truyền cảm hứng cho mọi người!”

“It bugs the hell out of me that there’s so much negativity pouring out of mainstream media. It makes the world seem like such a dark and helpless place! So out of all these ideas I have, I’m going to choose to create a documentary film about little-known people who are working hard to reveal what is good in the world and empowering people!”

“Cả căn nhà cần phải được dọn dẹp thôi. Nhưng cái nơi thảm họa tên gara mới làm tôi thấy bực bội nhất, vậy nên đó là thứ mà tôi sẽ phải giải quyết ngày hôm nay.”

“The whole house needs to be cleaned. But that disaster area called the garage bugs the hell out of me the most, so that’s what I’m going to work on today.”

Hay trong trường hợp của tôi và bài báo mà bạn đang đọc đây: “Tôi thấy khó chịu vì có quá nhiều những cá nhân và tổ chức mà tôi hợp tác đang bị những ý tưởng làm nghẹt thở, giống như những gì mà tôi đã từng trải qua. Bởi điều đó có nghĩa là chúng ta còn rất nhiều những ý tưởng tuyệt vời có thể giải cứu thế giới vẫn chưa được khởi xướng. Nên tôi sẽ chia sẻ với họ cách hay nhất mà tôi đã khám phá ra để họ phát triển và lựa chọn được những ý tưởng hay nhất!”

Or in the case of me and this very article you are reading: “It bugs the hell out of me that so many of the individuals and organizations I work with are stifled by ideas, like I was. Because that means so many great ideas that could help our world aren’t even being created. So I’m going to share with them the best way I’ve discovered to develop and pick the best ideas!”

Dù bạn có cảm thấy như mình là một kẻ nghèo nàn về ý tưởng, hay có hàng ngàn sự chọn lựa, xác định điều mà mình muốn thay đổi nhất chính là cách hiệu quả nhất để sáng tạo và chọn được ý tưởng hay nhất để theo đuổi.

Whether you feel like you’ve got no ideas, or a thousand ideas to pick from, pinpointing the zig that you most want to zag is simply the most powerful way to generate and choose that best next idea to work on.

Nó không chỉ tạo cho bạn động lực để tiếp tục phát triển ý tưởng ấy, mà nếu như những người khác cũng muốn được thử nghiệm và mua lại ý tưởng của bạn, thì có khả năng cao là:

• Nhiều người ngoài kia cũng đang phát chán cái thứ mà đang khiến bạn khó chịu nhất, và họ sẽ đi theo con đường của bạn.

• Thay vìtheo đuổi những ý tưởng khác, lòng nhiệt huyết và sự nỗ lực của bạn sẽ phát huy những ý tưởng mà bạn theo đuổi nếu bạn đặt tiêu chí này lên hàng đầu.

Not only will it provide you the most motivation to keep working at it, but if your idea is to be experienced and/or purchased by others, chances are great that:

• Many out there are just as bothered by that thing that bugs you the most, and will embrace your solution.

• More than any other idea you could pursue, your energy and drive will shine through those ideas you pursue with this as your #1 criteria.

Lập Một Danh Sách. Kiểm Tra Hai Lần.

Make a List. Check It Twice.

Hãy suy nghĩ về việc lập ra một danh sách những thứ khiến bạn khó chịu.

Consider making lists of the things that really bug you.

(Đừng lo, đó không nhất thiết phải là một danh sách hoàn chỉnh, trên đời này chẳng có thứ gì như vậy cả. Vẻ đẹp nằm ở chỗ danh sách ấy sẽ không bao giờ có dấu chấm hết, bởi vì thế giới và trí tuệ của bạn sẽ vui vẻ tiếp tục ban cho bạn những thứ mới khiến bạn phải chướng tai gai mắt, điều đó thật ra chính là một ân huệ!)

(Don't worry, it doesn't have to be a complete list, there's no such thing. The beauty is that it will never be a complete list, because the world and your brain will happily keep serving up new things to bug you, which is something to actually be grateful for!)

Hãy tiến lên phía trước và sắp xếp chúng vào những khía cạnh khác nhau trong cuộc sống.

Go ahead and categorize them by the different areas of your life.

Hãy lập một danh sách cho riêng bạn, bạn có thể bổ sung vào đó những thứ như: mỡ thừa trong cơ thể bạn khiến bạn phát điên, tội lỗi của bạn khi lừa dối bạn đời, nỗi đau mà bạn phải chịu đựng khi bị lừa dối, hay một người làm cha làm mẹ tàn nhẫn khiến bạn phẫn nộ.

Make one for yourself, where you might add things like your excess body fat that drives you nuts, your guilt at cheating on a spouse, your pain at being cheated on, or your anger at a cruel parent.

Hãy lập một danh sách cho những vấn đề xã hội, bạn có thể thêm vào đó những thứ như sự chia rẽ trong chính trị, những công trình nhảm nhí đang được xây dựng, mọi người cứ mãi nói chuyện điện thoại trong rạp hát, hay thậm chí là đôi dày xấu xí mà đa số phụ nữ đang đeo.

Make one for social issues, where you might add things like the polarization in politics, the boring buildings being built these days, people talking on cell phones in a theater, or even the ugly shoes most women are wearing.

Hãy lập một danh sách cho công việc, cho tổ ấm, và cho bất kì khía cạnh nào trong cuộc sống của mình mà bạn thấy phù hợp.

Make one for your work, your home, and any area of your life as you see fit.

Sau đó hãy kiểm tra lại hai lần. Hoặc ba lần

Then check it twice. Or three times.

Xem lại để thấy rằng trong số những vấn đề này, đâu là thứ khiến bạn khó chịu nhất. Nếu bạn cũng có một căn cứ bí mật riêng cho những ý tưởng của mình giống như tôi, hãy so sánh danh sách “Những Làm Tôi Thấy Khó Chịu” với những ý tưởng ấy.

Check it to see which of these problems really, really bug you the most. If you have a huge stash of ideas like I do, match your “Bugs the Hell Out of Me” lists against these ideas.

Điều gì kích thích giác quan của bạn mạnh mẽ nhất? Điều gì khiến bạn phải nhảy ra khỏi chiếc ghế của mình và làm gì đó?

Which most excite your senses? Which ones most make you want to leap out of your chair and do something?

Trong mỗi khía cạnh của đời mình, dù bạn đang làm việc trong môi trường nào, giờ đây bạn đã có một bản đồ chỉ ra những con đường rõ ràng dẫn tới những ý tưởng hay nhất để bạn theo đuổi. (Giả sư như bạn đang kinh doanh, giờ bạn có thể thu hẹp lại rất nhiều những nhân tố thứ yếu như mức độ lợi nhuận, nó đáng giá bao nhiêu để phát triển ý tưởng này, v.v.)

In each area of your life, in whatever mediums you work in, you’ve now got a clear road map of the best ideas to pursue. (If you are in business, for example, you can now further narrow down by secondary factors such as how profitable it might be, much it will cost to develop the idea, etc.)

Bước tiếp theo là hành động!

So the next step is to go do it!

Hãy lấy sự thất bại từ những công trình nhạt nhẽo kia làm động lực để lập ra kế hoạch cho một Taj Mahal mới. Trút nỗi đau vì bị lừa dối vào lớp chăn mềm. Phát triển một loại máy cảm biến tự động bật chế độ im lặng cho tất cả điện thoại di động trong rạp hát (làm ơn đấy!). Bằng cách trực tiếp hay gián tiếp, sáng tạo ra một điệu nhảy để cho chúng ta thấy rằng sự chia rẽ chính trị đã gây ra những gì.

Drive that frustration with so many boring buildings into planning the next Taj Mahal. Pour the pain that comes with being cheated on into a quilt. Develop a sensor that automatically silences all cell phones in theaters (please!). Choreograph a dance that shows us, directly or abstractly, what happens from so much political polarization.

Đây là một cách rất hiệu quả để bạn có thể sáng tạo và chọn được những ý tưởng hay nhất, đồng thời tạo ra động lực để bạn hoàn thành nó. Xin hãy chia sẻ điều này với những người khác, bởi vì chúng ta cần thêm những ý tưởng vĩ đại trở thành hiện thực. Và hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về điều này cho tôi biết nhé. =)

This is a very powerful way to both create and pick your best ideas and drive them to completion. Please share it with others, because we need more great ideas that become a reality. And please share your thoughts on this with me. =)

----------

Tác giả: Brian Vaszily

Link bài gốc: How to Pick Your Best Idea (Especially If You Suffer from Idea Overload!)

Dịch giả: Tố Uyên - ToMo: Learn Something New

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Tố Uyên - Nguồn: ToMo: Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Follow Fanpage ToMo: Learn Something New để đọc các bài dịch song ngữ và cập nhật thông tin bổ ích hàng ngày!

(***) Trở thành Cộng tác viên, Thực tập sinh Part-time để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: http://bit.ly/ToMo-hiring.