Ka Ly@Authority
5 năm trước
[Kỹ Năng] Tự Mình Bật Lại Chính Mình: Kỹ Năng Học Đảo Ngược - Unlearn
Câu chuyện cũ về
chén trà đầy: Có một chàng trai thông minh tài giỏi tìm đến một vị cao
tăng nổi tiếng xin thọ giáo. Vị cao tăng từ tốn mời chàng ngồi xuống uống miếng
nước ăn miếng bánh. Ông bình thản rót trà vào chiếc cốc mới coóng. Chàng trai
tràn trề năng lượng nhìn theo chén trà đang đầy. Nhưng chàng hoảng hốt khi thấy
cốc đã đầy mà vị cao tăng vẫn cứ mỉm mỉm cái miệng cười *một cách bí hiểm* và
rót tiếp.
Chàng cất tiếng hỏi, thì vị cao tăng *vẫn rót tiếp* mới nói:
”Trong
anh, cũng đã đầy như chén trà này. Ta có rót thêm thì nước cũng đâu có vào được
trong chén?”.
———————————————
Unlearn:
discard
(something learned, especially a bad habit or false or outdated information)
from one’s memory.
———————————
Đây là định nghĩa
trong từ điển. Mik tự gọi nó là học đảo ngược, thay vì cách dịch là
Bỏ những cái đã học. Vì việc bỏ cái mình đã học chỉ là một phần trong quá trình
”unlearn”. Do đó, Mik tự định nghĩa nó như sau:
Học
đảo ngược nghĩa là đảo ngược lại mọi thứ mình đã học được, loại bỏ nó và đưa
vào cái mới hoàn toàn, thậm chí là cái đi ngược với cái mình đã học.
****Lưu ý là bài
viết này Mik không lấy từ bất cứ sách vở nào, tất cả đều dựa trên suy nghĩ và
trải nghiệm cá nhân của tôi, bạn đọc nên tự phân tích và lựa chọn mức độ tin
cậy.
——————————————-
Học cái rất mới thì dễ chứ học đảo
ngược mới khó!
Cách
đổ trà đi – Học đảo cần gì?
Thứ nhất là tư
duy đặt câu hỏi và phản biện. Chính mình phải tự lập luận phân
tích để nhận ra cái hiện tại đang là sai.
Thứ hai là nền
tảng tri thức. Nếu chỉ lập luận dựa trên cái
mình đã biết thì đáp án chẳng khác gì cái cũ cả! Phải thu thập và mở rộng tri
thức mới thì mới nhìn được vấn đề cũ ở lăng kính mới. Hầu hết người có tính bảo
thủ sẽ không làm được điều này. Nhưng thật ra chính người vốn có tính cởi mở
cũng khó có kỹ năng học đảo ngược, lí do vì họ thiếu yếu tố thứ 3 dưới đây.
Thứ ba là trí thông minh về cảm xúc, là yếu tố quyết
định cho hai cái trên. Khi ai đó có thể điều khiển cảm xúc của mình để mở đường
cho sự bật ngược lại với niềm tin của chính mình, là lúc đánh bại cái tôi của
chính mình, thì họ có thể học đảo ngược được. Ví dụ khả năng chiến đấu với nỗi
sợ hãi cái lạ Xenophobia, khả năng nhận diện cảm xúc… Nếu không, phân tích của
chúng ta đa phần sẽ bị rơi vào cái bẫy của ”Confirmation
bias” – chỉ đi tìm bằng chứng xác thực cho những niềm tin cũ của
mình. Kể cả các nhà khoa học cũng hoàn toàn dễ mắc vào cái bẫy này. Vì
vậy, phần lớn người ta sẽ thất bại ở điều kiện thứ ba này.
Học
đảo ngược: tự mình bật lại chính mình
Học
đảo ngược là loại bỏ cái mình đã học. Bởi vậy, bước đầu tiên là thừa nhận cái
mình đã biết là sai. Nhưng bạn biết đấy, hầu hết mọi
thứ, từ tôn giáo, đạo đức, kinh tế, chính trị, văn hoá … đều được xây dựng từ
niềm tin. Mà việc đi ngược lại với niềm tin của chính mình là điều gần như
không thể. Công nhận mình đã sai giống như công nhận một phần của mình không
đáng tồn tại vậy. Nó chẳng khác nào tự mình phủ nhận ý nghĩa của quãng thời
gian mình đã sống và tin vào cái đó. Đằng này, trong một số trường hợp, phải
công nhận mình sai truyền đời truyền kiếp thì lại càng khó.
Và nếu có ai đó
động vào cái niềm tin đó, khiến chúng ta bị buộc phải thừa nhận cái thực tại
mình đang tin – không phải là chính nó, thì chúng ta sẽ tức giận. Niềm tin bị
đi ngược lại cũng giống như bị tất cả mọi người không công nhận sự tồn tại của
mình vậy.
Ví dụ chúng ta
luôn tin rằng trong đạo Phật, sắc dục là thứ tuyệt đối cấm kị.
Bỗng dưng có ai đó
đưa 2 bức tranh này ra (ảnh 18+): ảnh 1 , ảnh 2
”Ôi….
kẻ nào dám phỉ báng Phật?”
Bạn cảm thấy sao
khi mới nhìn tranh? Có cảm thấy phẫn nộ, bị xúc phạm không?
Thật ra đây là tư
thế Yab Yum trong đạo Phật, thuộc một cách tu hành mà chúng ta ít biết tới nếu
không tìm hiểu kỹ về Phật giáo.
Sự phẫn nộ của bạn
không chỉ vì bạn nghĩ nó là một cái sai xảy ra với nhà Phật, mà phần rất lớn là
vì nó đang phạm vào những niềm tin vốn có của bạn.
Sự tức giận này
dẫn tới một thái độ không thừa nhận. Ví dụ bạn đọc một bài viết mà cái nhan đề
quá là đi ngược lại với cái mình đã biết, ngay lập tức bạn nói ”không cần đọc
nội dung đã biết là thứ nhảm nhí sai lệch”, đừng hòng mà bạn bị mất mấy phút
cuộc đời cho nó. Chắc nhiều bạn đọc bài viết của Mik với ý kiến loại bỏ tư tưởng hy sinh và đảm đang của phụ nữ sẽ cảm nhận được.
Trong thực tế,
chính cái mà hiện giờ bạn coi là hiển nhiên như Trái Đất hình cầu, Trái Đất
không phải trung tâm của vũ trụ, hay con người do tiến hoá mà thành cũng từng
là ”những thông tin nhảm nhí sai lệch” trong quá khứ! Gallileo, Copernicus và
Darwin khi đưa ra ba ”sự thật” này, đã tạo ra làn sóng đau đớn cho những người
tin rằng chúa trời tạo ra con người, chúa trời thiết lập một địa cầu không lay
chuyển…
Tại
sao cần học đảo ngược?
Có bạn nào từng
tin rằng nuốt phải hạt thì nó sẽ mọc cây trong bụng không?
Lúc này, bạn thấy
dễ chấp nhận nó sai, vì niềm tin này xảy ra ở thời thơ ấu. Nhưng càng lớn thì
những thói quen hoặc niềm tin càng bám rễ sâu và chúng ta không thể bật gốc nó
lên được. Ví dụ những qui tắc sống thời Nho giáo mà ông bà, bố mẹ truyền lại
cho bạn chẳng hạn, bỗng dưng bạn đặt nó ra để suy nghĩ thì sẽ cảm thấy ”bị xúc
phạm bởi chính mình”. Bởi vậy, ngay lúc trẻ nếu không học kỹ năng này, thì gần
như sẽ không học được.
Hơn lúc nào hết,
chính giai đoạn 2019 này, bạn đang ở thời kì mà thông tin và tri thức dễ dàng
tiếp cận gấp hàng trăm nghìn lần trong quá khứ. Nhờ thế, những niềm tin phiến
diện cũ bỗng dưng bị phanh phui. Nếu bạn không có kĩ năng học đảo ngược, bạn sẽ
tự chôn mình trong cái cũ, trong khi người khác lại dễ dàng sử dụng nó để sống
tốt đẹp hơn.
Thập kỉ này chúng
ta cũng chứng kiến những thứ tồn tại đã lâu mà nhanh chóng biến mất như chữ ”xe
ôm”. Để ta chỉ cần chớp mắt là có ”grab”. Điều đó chứng minh những cái
bạn đã biết, thì giờ, nhanh chóng trở thành lỗi thời. Ví dụ một anh bạn
người Đức của tôi kể rằng: bố anh ấy luôn thắc mắc là vì sao anh ta chỉ ngồi
bấm linh tinh trước máy tính, mà cũng có người trả lương cho? Thời của ông,
phải làm việc đổ mồ hôi thì mới có tiền, làm gì có chuyện ngồi nhàn mà cũng có
cái ăn như vậy? Có lẽ ông cũng sẽ rất ngạc nhiên khi biết ngày nay nhiều người
chỉ cần đi ăn, đi chơi, mặc đẹp cả ngày – như các blogger du lịch và làm đẹp –
là cũng sẽ tạo ra nguồn thu nhập lớn, trái ngược hoàn toàn với niềm tin của
ông.
Học đảo ngược lại
là cơ hội để sáng tạo. Không thể tạo ra cái hoàn toàn mới – cùng lúc
với – quyết tâm giữ nguyên hoàn toàn cái cũ được. Viết xong câu này
tôi cũng tự thấy mình ngớ ngẩn, nhưng tôi chắc chắn nhiều người đang có tư
tưởng ấy. Nếu bạn dám bước lùi lại và đổi hướng khác đi, cuộc sống cũng sẽ hoàn
toàn thay đổi.
------------
[Liên Kết Với Tác Giả
Bài Viết - Cộng Đồng Tác Giả Chuyên Sâu AUTHORITY]
Tác giả: Mik
Flow
Blogger tại Mik Flow
Xem thêm nhiều bài viết
khác của tác giả tại trang Flownes
Follow Facebook Authority - Cộng Đồng Tác Giả Chuyên
Sâu để đọc
thêm các bài viết mang tính chất chuyên sâu thuộc nhiều lĩnh vực/ chủ đề khác
nhau từ các tác giả là Blogger/ Author đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam.
----------------------------
Hợp Tác Cùng YBOX.VN Truyền Thông Miễn Phí - Trả Phí Theo Yêu Cầu tại http://bit.ly/YBOX-Partnership
271 lượt xem