Đôi khi mọi người đều cảm thấy như họ không thể đạt được bất cứ điều gì. Đối với hầu hết mọi người, cảm giác này không thường xuyên và thoáng qua. Tuy nhiên, một số người có nỗi sợ hãi mãnh liệt về sự không hoàn hảo có thể cản trở khả năng sống cuộc sống của họ.

Nguồn: Verywell / Zoe Hansen 

Chúng ta được dạy rất nhiều về việc như thế nào là một người con ngoan, một nhân viên trách nhiệm hay một người yêu tuyệt vời. Nhưng có bao giờ, bạn cảm thấy “ám ảnh” trước việc phải cố trở thành “người tốt” không? Nhận diện nỗi sợ này có thể giúp bạn dễ thở hơn và tháo gỡ những nút thắt vô hình trong cuộc sống.

Từng nhiều lần rơi vào tình huống lo sợ về việc bản thân không đủ giỏi, sợ mình nói điều này "thật nhạt nhẽo", không hợp gu với mọi người, sợ đồng nghiệp đánh giá là mình dở tệ, nên không dám nói, không dám hỏi,... Né tránh các cách tiếp cận trực tiếp và luôn chọn cách đi "đường vòng" lớn,  cốt chỉ để đảm bảo những việc mình đang làm không sai phạm.

Atelophobia: nỗi sợ ám ảnh về sự không hoàn hảo

Trong tâm lý học, có hiện tượng gọi là Atelophobia là một nỗi sợ ám ảnh về sự không hoàn hảo. Một người nào đó với tình trạng này rất sợ mắc sai lầm. Họ có xu hướng tránh mọi tình huống mà họ cảm thấy mình sẽ không thành công. Chứng sợ Atelophobia có thể dẫn đến lo lắng, trầm cảm và tự ti.

Nguồn: pinterest

Khác với chủ nghĩa hoàn hảo, một điểm tính cách yêu cầu cực kỳ cao và cố gắng trở nên hoàn mỹ nhất. Atelophobia là nỗi sợ sai sót, tránh những tình huống có thể mắc sai lầm. Nỗi sợ hãi có thể ảnh hưởng đến mọi khía cạnh trong cuộc sống, từ trường học và công việc đến cuộc sống gia đình và các tình huống xã hội.

Làm thế nào để biết rằng tôi mắc chứng Atelophobia?

Đây là một số đặc điểm của atelophobia:

• Có những mục tiêu không thực tế: Bạn có thể đặt ra những tiêu chuẩn cao phi thực tế và những mục tiêu không thể đạt được cho chính mình. Bất cứ điều gì ít hơn thế có thể cảm thấy không thể chấp nhận được với bạn.

• Đánh giá bản thân một cách gay gắt: Bạn có thể chỉ trích bản thân thái quá và đánh giá bản thân một cách gay gắt vì không thể đạt được mục tiêu của mình.

• Không thể chấp nhận phản hồi: Bạn có thể không chịu đựng được những lời chỉ trích dù là nhỏ nhất. Ngay cả phản hồi được đưa ra một cách xây dựng cũng có thể giống như một cuộc tấn công vì nó chỉ ra rằng bạn không hoàn hảo.

• Trải qua nỗi sợ hãi và đau khổ: Bạn có thể cảm thấy căng thẳng hoặc hoảng sợ khi gặp phải - hoặc thậm chí nghĩ tới - những tình huống mà bạn có thể không ở trạng thái tốt nhất. Ngoài các triệu chứng cảm xúc, bạn cũng có thể gặp phải các triệu chứng lo âu về thể chất, chẳng hạn như nhịp tim nhanh, khó thở, buồn nôn, ớn lạnh, chóng mặt, đổ mồ hôi và run rẩy.

• Tránh mọi công việc, nhiệm vụ hoặc các tình huống khác mà bạn có thể không hoàn hảo. “Bạn thậm chí có thể tránh gặp những người có thể nhận thấy bất kỳ sai lầm nào của bạn.”

• Nghiền ngẫm về những sai lầm trong quá khứ: Bạn có thể thấy mình lặp đi lặp lại những sai lầm trong quá khứ và trở nên cực kỳ khó chịu.

Nguồn: pinterest

Atelophobia có thể khiến bạn tự tạo nhiều áp lực cho bản thân để trở nên hoàn hảo, điều này có thể ảnh hưởng đến lòng tự trọng của bạn, khiến bạn khó đạt được sự hài lòng cá nhân và dẫn đến tăng nguy cơ trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn ăn uống và tự tử.

Tại sao tôi mắc chứng Atelophobia?

Theo Tiến sĩ Daramus, đây là một số nguyên nhân tiềm ẩn gây ra Atelophobia:

Nguồn: pinterest

• Chấn thương tâm lý: Nếu bạn đã trải qua điều gì đó đau buồn do mắc phải sai lầm, nó có thể để lại vết sẹo về mặt cảm xúc và khiến bạn sợ phạm sai lầm để tránh chấn thương trong tương lai.

• Giáo dục: Nếu bạn được nuôi dạy bởi cha mẹ hoặc người chăm sóc là những người cầu toàn, bạn có thể sợ mình không hoàn hảo, đặc biệt nếu họ rút lại tình yêu hoặc sự chấp thuận nếu bạn không thực hiện tốt điều gì đó.

• Yếu tố di truyền: Di truyền cũng có thể đóng một vai trò nào đó.4 Nghiên cứu cho thấy rằng bạn có nhiều khả năng mắc chứng ám ảnh sợ hãi hơn nếu có người thân ruột thịt mắc chứng bệnh này.

• Tình huống độc hại: Nếu nỗi sợ phạm sai lầm mới xuất hiện đối với bạn hoặc nếu nó chỉ xuất hiện trong những tình huống cụ thể hoặc với những người cụ thể, thì bạn có thể đang ở trong một tình huống độc hại.

Làm thế nào để đối phó với Atelophobia?

Tiến sĩ Daramus gợi ý một số chiến lược đối phó có thể giúp bạn đối phó với Atelophobia:

• Làm quen với việc phạm sai lầm: Từ từ, nhẹ nhàng làm quen với việc phạm sai lầm. Bắt đầu bằng cách để bản thân mắc những sai lầm nhỏ không để lại hậu quả. Làm việc theo cách của bạn để chấp nhận những sai lầm lớn hơn.

• Tìm cách giúp bản thân bình tĩnh: Sử dụng thiền định, chánh niệm, tập luyện chăm chỉ hoặc danh sách nhạc yêu thích để giúp bạn xoa dịu những thôi thúc cầu toàn và chịu đựng sự không hoàn hảo.

• Rời khỏi những tình huống độc hại: Nếu bạn chỉ trải qua chứng teo cơ trong một tình huống, chẳng hạn như tại nơi làm việc, thì chiến lược đối phó tốt nhất là tìm cách thoát khỏi tình huống độc hại.

• Xây dựng hệ thống hỗ trợ: Tạo một hệ thống hỗ trợ bao gồm những người mà bạn có thể chia sẻ nỗi sợ hãi của mình và những người mà bạn có thể tin tưởng sẽ mang lại cho bạn sự xác nhận về mặt cảm xúc, tình yêu và sự quan tâm mà không phụ thuộc vào việc bạn làm điều gì đó tốt như thế nào.

Nguồn: pinterest

Biên tập & Dịch giả: Ngọc Dung

Tham khảo: 

[1]  Sanjana Gupta. (27/04/2023). What to Know About Atelophobia (Fear of Imperfection). Verywell Mind. Truy cập ngày 09/08/2023 tại: https://www.verywellmind.com/atelophobia-fear-of-imperfection-symptoms-causes-treatment-coping-7377192 

[2] L'officiel Vietnam. (2023).  Atelophobia: Mắc kẹt trong ám ảnh trở thành “người tốt”. Truy cập ngày 09/08/2023 tại: https://www.lofficielvietnam.com/love-life/draft-mac-ket-trong-noi-am-anh-co-tro-thanh-nguoi-tot