Mấy tuần trước, tôi nhận được thư một bạn gửi cho mình. Nội dung viết như vầy:

“Đại khái vì em chưa có thể tìm được 1 Mission cho cuộc sống của em nên rất thấy khó xử chị àh. Mà em rất muốn được chị tư vấn cho em về việc ” Ngoài học tốt ở trường ra em nên đi làm thêm những việc cụ thể gì và phải làm sao tìm ra Mission được không chị?”

Đây không phải lần đầu tôi nhận được câu hỏi này. Đây có lẽ là câu hỏi khó khăn nhất mà tuổi trẻ trải qua: Đó là biết mình muốn làm gì và làm gì? – Câu trả lời cho nó dường như không thể áp dụng được chung cho mọi người, vì hoàn cảnh và cả những mong muốn trong tim của chúng ta cũng thay đổi từng ngày.

Bạn muốn gì?

Tôi từng được bạn tôi chỉ là, nếu mày phải chọn một giữa hai con đường, hoặc mày phải chọn làm gì đó, và bắt đầu rối lên, thì hãy ghi nó ra. Khi đặt câu hỏi mình muốn gì và để yên trong đầu, nó nghiễm nhiên là một câu hỏi phẳng lỳ, không có giá trị gì hết, thậm chí cả mức độ tưởng tượng cũng bị giới hạn. Ghi ra giấy những câu trả lời nghiêm túc cho việc mình muốn gì, sẽ khiến bạn điều chỉnh được suy nghĩ và cụ thể hóa hành động của mình thành từng bước.

Ngày xưa tôi đã làm như vầy:

– Tôi biết làm gì? – Không biết làm gì hết, chỉ thích viết
– Để viết mà có tiền thì làm gì?
=> Viết văn
=> Viết báo
=> Viết sách
=> Viết giấy tờ, đánh máy văn phòng
=> Dạy văn

– Tôi thích gì?
=> Tôi thích đi chơi
=> Thích gặp người mới
=> Thích nói chuyện

Đến đây, thì loại bỏ được nghề dạy văn, và đánh máy giấy tờ, cũng như viết sách, chỉ còn lại viết văn và viết báo.

Cuối cùng tôi đã thi vào báo chí, một nghề nghiệp chuyên môn khả dĩ có thể tự nuôi thân và gặp nhiều người mới mình yêu thích.

Thường để trả lời các câu hỏi, bạn cần đi tìm, đọc, hỏi, cố gắng đào thử các ngành học, hoặc hỏi người làm trong nghề là họ làm gì hàng ngày. Sau đó sẽ có dữ kiện để ghi vô câu trả lời. Chuỗi câu hỏi này sẽ kéo dài vô tận cho đến khi nào bạn quy hoạch được ý nghĩ của mình. Việc trả lời sơ sài, cẩu thả, thiếu tìm hiểu ở đây sẽ hại bạn nhiều sau này.

Càng làm việc này chi tiết, bạn càng tiệm cận tới thứ giống với mong đợi mình nhất, để đặt một chân vào. Dấu mốc này rất quan trọng, vì nó không hẳn sẽ là thứ bạn sẽ làm cả đời, cũng có khi là bạn chọn sai rồi, nhưng ít ra, nó trở thành mục tiêu giai đoạn cho tuổi trẻ của bạn. Sau đó, ở trong môi trường gần nhất với điều mình thích, bạn cơ hồ có thể lần trong đó ra những sợi dây dẫn đến điều mình sẽ muốn làm và chung sống cả đời với nó.

Nhiễu loạn vì đam mê

Có những bạn từng nói, đầu tiên em học kinh tế, vì bạn em rủ, học được một năm thì chán quá, em muốn thi lại để học làm giáo viên. Nhưng giờ đi học làm giáo viên rồi mới thấy chán công việc sư phạm, em không biết mình có hợp với nó không.

Đầu tiên, bạn đã có thái độ sai với đam mê hay tương lai của mình. Về cơ bản, tương lai không thể chọn bằng cách cầm cây bút chì chỉ đại xuống, dính ngành nào đi học ngành đó, hay nghe nói ngành PR sẽ dự hội nghị, ăn mặc đẹp, do thích mặc đẹp nên đi học. Khi chọn một nghề chỉ bằng cách nhìn thấy mặt sáng của nghề, mà không hiểu thực chất nghề đó ra sao, là bạn đã bẫy mình vào cái lưới dại dột nhất của sự nghiệp.

Câu hỏi dễ nhất để tìm ra một nghề THỰC RA là thế nào, đó là hãy tìm một người đang làm nghề đó, và hỏi họ, kể cho mình nghe hàng ngày họ sẽ làm gì, làm với ai, cần kỹ năng gì. Khi đặt câu hỏi, đừng bao giờ hỏi: nghề đó nhiều tiền không, nghề đó có vui không, vì những cảm giác này cực kỳ khó trả lời. Làm cùng một nghề, một vị trí, cũng có người kiếm ra số tiền hoàn toàn khác nhau. Nếu quan tâm đến tiền bạc, bạn hãy tìm đọc về thị trường lao động ngành đó, tuyển dụng ra sao, mức lương hay đăng trong các bản tin tuyển dụng là gì. Khi tìm đến mức chi tiết đó, bạn sẽ không ảo tưởng về tương lai, sự nghiệp hay nhầm lẫn, ác cảm về một nghề, chỉ vì ngồi lắng nghe không chút suy nghĩ về điều họ ban phát cho bạn.

Tôi còn nhớ, có thời mấy bạn trai nghe quảng cáo làm IT là tuyệt vời, tự do, ngồi code ở đâu cũng được, sống đời freelance vô cùng tung bay thoải mái. Hồi đó ai cũng đi học IT, hỏi con trai là đứa nào cũng quất IT hết. Nhưng sau này tôi quen nhiều người làm IT, công việc đòi hỏi sự cần mẫn, khoa học, thậm chí nhiều coder ngồi ở công ty sáng đêm, ít người đạt tới mức làm freelance 100% vi vu như mây gió nếu không quá giỏi và có khách hàng riêng. Vậy ảo tưởng vào việc thiếu thông tin có đủ làm bạn thất vọng chưa?

Mất hướng

Tình trạng này xảy ra khi bạn học tới năm 3 – 4 của một ngành nào đó, mà bắt đầu hoảng loạn nhận ra mình thích một thứ hoàn toàn khác. Tâm lý khi này là vừa không nỡ bỏ cái ngành mình đang học vì đã tốn nhiều tiền của, vừa không đủ can đảm thi lại hay học cái gì mới (vì đã bỏ ôn thi lâu), vừa thấy kinh dị nếu phải sống cả đời với cái nghề đó.

Vậy thì giờ là lúc bạn phải suy nghĩ một cách lý tính về tương lai của mình. Bạn đang học năm 3 hay 4? Thứ bạn thích là gì? Để đạt tới cái thứ bạn thích kia, bạn còn bao nhiêu thời gian? 

Giờ đây nếu vẫn duy trì việc học ngành không thích, và dành thêm thời gian cày thứ mình thích thì sao? Mỗi ngày mình phải cày bao nhiêu tiếng? Rút gọn lại, nếu chỉ để bắt đầu làm được thứ mình thích, mình cần học hay làm thêm ở đâu để biết làm? – Cần gặp ai? Cần đi kiếm thêm môn, chứng chỉ gì để được họ nhận?

Vạch ra suy nghĩ chính xác theo từng giai đoạn của thời kỳ kết thúc trường lớp này sẽ khiến bạn không sợ mình sẽ phải sống cả đời với cái nghề ngu ngốc mà mình vừa học xong, lại có thể theo đuổi cái đam mê mình mới tìm ra. Đừng suy nghĩ đam mê như một chớp lóe tung bay trên bầu trời, nó phải là gạch, bạn cầm từng viên đặt xuống, trát xi măng lên, nó mới thành bức tường được. Ảo tưởng nghe theo các lời nói có cánh nhanh giàu, dễ sống, chẳng cần làm gì, ngồi mát… đều sẽ làm bạn bị tổn thương.

Bi quan vì thất vọng

Nhiều người trẻ thất vọng trước khi ra trường vì nghe những thị phi trong nghề mình học, nghe xã hội nhiễu loạn, nghe mọi thứ mất đạo đức, rối beng lên. Hoảng loạn quá không biết làm gì nữa, hoặc bi quan quá gần như ở trong tâm thế tấn công mọi thứ. Việc đầu tiên để bạn bước vào đời và chọn lựa một đam mê, đó là đừng bao giờ để bị đánh gục bởi sự bi quan và thất vọng.

Khi thất vọng, bạn choàng cảm giác bi quan đó vào người đối diện, vào nghề nghiệp, vào cả sứ mệnh tương lai của mình. Nếu bạn chưa đi làm, bạn chưa hiểu vì sao các công ty hay tuyển người trẻ vào. Ngoài yêu cầu cần lấp chỗ cho đủ, thì còn vì người trẻ đem đến hơi thở mới, vị trí mới và cả các sáng kiến mới trong công việc. Vì thế, bạn hãy đọc mọi thứ đớn đau bi quan trong đời này để hiểu biết, nhưng khi đi làm, hãy mang chính xác tâm thế của một người muốn mở toang thế giới ra và dành cả thân mình cho nó.

Sự so đo tính toán trong thời gian đầu đi làm sẽ làm hỏng chính bạn, hoặc sự bi quan không tin vào bất kỳ ai xung quanh mình cũng khiến bạn dễ dàng bị loại bỏ khỏi môi trường xung quanh. Những suy nghĩ ác ý, nhẫn tâm về đồng nghiệp xung quanh cũng sẽ hủy hoại cảm xúc của bạn, và đẩy bạn vào tình huống bất đắc chí. Khi bắt đầu nhìn và chọn con đường bước vào đời, bạn cần nhìn thật sáng, lành, mạnh mẽ và đầy đủ sự bình tĩnh.

Tôi thấy tất cả chúng ta đều sẽ lạc lối, theo một cách nào đó, ở tuổi trẻ của mình. Nhưng sự tận tụy của bạn, sự mạnh mẽ vượt qua nỗi sợ (bằng hành động), cũng như cách bạn suy nghĩ thật đàng hoàng về chọn lựa cho tương lai sẽ khiến bạn đi tới trước mà không gì ngăn cản được.

Tương lai của tụi mình nó giống một dự án vậy, nó cần được nghiên cứu, quản lý. giải quyết khủng hoảng, điều chỉnh tiền bạc. Không phải tự dưng nó khơi khơi hiện ra đâu bạn ạ.

Khải Đơn

---------

[ Liên Kết Với Tác Giả Bài Viết - Cộng Đồng Tác Gỉa Chuyên Sâu AUTHORITY ]

Tác giả: Khải Đơn

Khải Đơn là phóng viên và nhà văn tại Sài Gòn Chị là tác giả của một số sách viết cho giới trẻ như "Gập ghềnh tuổi 20", "Đường tháo nụ cười xuống", "Sài Gòn- Thị thành hoang dại",... Hiện chị viết văn và giảng dạy cho một số chương trình báo chí.

Link bài gốc: Khi Lạc Lối

Follow Facebook Authority - Cộng Đồng Tác Giả Chuyên Sâu để đọc thêm các bài viết mang tính chất chuyên sâu thuộc nhiều lĩnh vực/ chủ đề khác nhau từ các tác giả là Blogger/ Author đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam.