Theo Sigmund Freud, tính cách con người vô cùng phức tạp và chắc chắn có nhiều hơn một thành tố. Trong học thuyết phân tâm nổi tiếng của mình về tính cách, ông cho rằng tính cách được cấu tạo từ 3 yếu tố. Ba yếu tố này– bao gồm Bản năng (cái ‘nó’), Bản ngã (cái tôi), và Siêu ngã (siêu tôi) – kết hợp với nhau hình thành nên sự phức tạp trong tính cách con người.

According to Sigmund Freud, human personality is complex and has more than a single component. In his famous psychoanalytic theory of personality, personality is composed of three elements. These three elements of personality—known as the id, the ego, and the superego—work together to create complex human behaviors.

Mỗi thành tố đều không chỉ góp mình vào sự hình thành tính cách mà sự tương tác của bộ ba này cũng tạo ảnh hưởng mạnh mẽ lên từng cá nhân. Mỗi thành tố này của tính cách sẽ xuất hiện vào những thời điểm khác nhau trong đời.

Each component not only adds its own unique contribution to personality, but all three elements interact in ways that have a powerful influence on each individual. Each of these three elements of personality emerges at different points in life.

Theo học thuyết của Freud, có một số khía cạnh nhất định trong tính cách của bạn sẽ quan trọng hơn những cái còn lại và có thể gây áp lực khiến bạn hành xử theo những ham muốn nguyên thủy và cơ bản nhất. Những khía cạnh khác của tính cách sẽ hoạt động làm sao để kháng cự lại những ham muốn và nỗ lực hết sức giúp bạn hành xử một cách hòa hợp với những nhu cầu từ thực tế.

According to Freud’s theory, certain aspects of your personality are more primal and might pressure you to act upon your most basic urges. Other parts of your personality work to counteract these urges and strive to make you conform to the demands of reality.

Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về từng bộ phận này cũng như cách thức làm việc của chúng khi đứng độc lập và khi tương tác với nhau.

Take a closer look at each of these key parts of personality, how they work individually, and how they interact.

Bản năng (Cái ‘nó’). The Id

Bản năng là thành tố duy nhất của tính cách xuất hiện từ lúc mới sinh ra.

The id is the only component of personality that is present from birth.

Khía cạnh này của tính cách hoàn toàn là vô thức, gồm nhiều hành vi thuộc về bản năng nguyên thủy.

This aspect of personality is entirely unconscious and includes the instinctive and primitive behaviors.

Theo Freud thì bản năng là gốc rễ của mọi nguồn năng lượng tinh thần, khiến nó trở thành thành tố cơ bản của tính cách.

According to Freud, the id is the source of all psychic energy, making it the primary component of personality.

Bản năng bị điều khiến bởi nguyên lý thỏa mãn, tức luôn đi tìm kiếm sự dễ chịu, thoải mái ngay tức khắc, đáp ứng lại mọi khao khát, ham muốn và nhu cầu. Nếu những nhu cầu này không được ngay lập tức đáp ứng, chủ thể sẽ rơi vào trạng thái lo âu hoặc căng thẳng. Ví dụ, cơn đói hay cơn khát tăng lên sẽ làm xuất hiện nỗ lực tìm kiếm cái ăn hay đồ uống ngay lập tức.

The id is driven by the pleasure principle, which strives for immediate gratification of all desires, wants, and needs. If these needs are not satisfied immediately, the result is a state anxiety or tension. For example, an increase in hunger or thirst should produce an immediate attempt to eat or drink.

Bản năng rất quan trọng trong những năm tháng đầu đời vì nó đảm bảo những nhu cầu của trẻ sơ sinh được đáp ứng. Nếu trẻ đói và không thoải mái, trẻ sẽ khóc cho đến khi nhu cầu này của bản năng được thỏa mãn. Vì trẻ nhỏ thường bị thống trị hoàn toàn bởi bản năng nên sẽ không có gì phải bàn cãi khi những nhu cầu này phải được đáp ứng ngay. Thử tưởng tượng khi bạn cố dỗ bé nhà bạn chờ đến giờ cơm trưa mới ăn thì sẽ như thế nào. Lúc này bản năng của trẻ cần được thỏa mãn ngay lập tức và vì những thành tố khác của tính cách chưa xuất hiện nên trẻ sẽ khóc cho đến khi bạn đáp ứng nhu cầu này của trẻ.

The id is very important early in life, because it ensures that an infant’s needs are met. If the infant is hungry or uncomfortable, he or she will cry until the demands of the id are satisfied. Because young infants are ruled entirely by the id, there is no reasoning with them when these needs demand satisfaction. Imagine trying to convince a baby to wait until lunchtime to eat his meal. Instead, the id requires immediate satisfaction, and because the other components of personality are not yet present, the infant will cry until these needs are fulfilled.

Tuy nhiên, ngay lập tức đáp ứng những nhu cầu này không phải lúc nào cũng mang tính thực tế và có khi còn bất khả thi. Nếu con người chúng ta bị thống trị hoàn toàn bởi nguyên lý thỏa mãn này thì bản thân ta có lẽ sẽ cứ giựt ngay thứ ta cần khỏi tay người khác để thỏa mãn cơn thèm khát của mình.

However, immediately fulfilling these needs is not always realistic or even possible. If we were ruled entirely by the pleasure principle, we might find ourselves grabbing the things that we want out of other people’s hands to satisfy our own cravings.

Dạng hành vi này có thể vừa mang tính phá hoại, vừa không được xã hội chấp nhận. Theo Freud, bản năng cố giải quyết căng thẳng hình thành bởi nguyên lý thỏa mãn qua quá trình đáp ứng nhu cầu sơ cấp. Tại đây, chủ thể hình thành một hình ảnh về những thứ chủ thể mong muốn trong tâm trí như một cách để thỏa mãn nhu cầu.

This sort of behavior would be both disruptive and socially unacceptable. According to Freud, the id tries to resolve the tension created by the pleasure principle through the primary process, which involves forming a mental image of the desired object as a way of satisfying the need.

Mặc dù con người ta rồi cũng sẽ học được cách kiểm soát bản năng nhưng bộ phận này của tính cách sẽ vẫn tồn tại như thời ta còn nhỏ, là nguồn năng lượng căn bản nhất trong cả cuộc đời. Chính sự hình thành của bản ngã và siêu ngã cho phép ta kiểm soát những bản năng nguyên thủy nhất của cái ‘nó’ và khiến ta hành xử theo một cách vừa thực tế vừa được xã hội chấp nhận.

Although people eventually learn to control the id, this part of personality remains the same infantile, primal force all throughout life. It is the development of the ego and the superego that allows people to control the id’s basic instincts and act in ways that are both realistic and socially acceptable.

Bản ngã. The Ego

Bản ngã là cấu phần của tính cách chịu trách nhiệm giúp ta xoay xở với đời sống thực.

The ego is the component of personality that is responsible for dealing with reality.

Theo Freud, bản ngã phát triển nên từ bản năng, và nhiệm vụ của nó là đảm bảo những thôi thúc của bản năng được thể hiện ra một cách dễ chấp nhận trong thế giới thực.

According to Freud, the ego develops from the id and ensures that the impulses of the id can be expressed in a manner acceptable in the real world.

Bản ngã vận hành trong cả trạng thái ý thức, tiền ý thức và vô thức.

The ego functions in both the conscious, preconscious, and unconscious mind.

Bản ngã vận hành dựa trên nguyên tắc hiện thức, tức cố gắng thỏa mãn ham muốn của bản năng một cách thực tế và được xã hội chấp nhận. Nguyên tắc hiện thực sẽ cân đo lợi ích và cái giá phải trả cho hành vi trước khi chủ thể quyết định thực hiện hay bỏ qua hành vi này. Trong nhiều trường hợp, thôi thúc của bản năng có thể được thỏa mãn qua một quá trình trì hoãn đáp ứng nhu cầu – nói chung, bản ngã rốt cuộc cũng sẽ cho phép hành vi bản năng xuất hiện nhưng chỉ vào lúc nào và tại nơi nào đó phù hợp.

The ego operates based on the reality principle, which strives to satisfy the id’s desires in realistic and socially appropriate ways. The reality principle weighs the costs and benefits of an action before deciding to act upon or abandon impulses. In many cases, the id’s impulses can be satisfied through a process of delayed gratification—the ego will eventually allow the behavior, but only in the appropriate time and place.

Freud so sánh bản năng với một chú ngựa và bản ngã như người cưỡi ngựa. Con ngựa mang đến sức mạnh và sự di chuyển, tuy nhiên người cưỡi mới là là người đưa ra phương hướng và chỉ dẫn. Nếu không có người cưỡi, con ngựa sẽ có thể chỉ đi lang thang bất kỳ nơi nào nó muốn và làm bất cứ cái gì nó thích. Người cưỡi đưa ra phương hướng và mệnh lệnh để dẫn dắt ngựa theo con đường mà người cưỡi muốn đi.

Freud compared the id to a horse and the ego to the horse’s rider. The horse provides the power and motion, yet the rider provides the direction and guidance. Without its rider, the horse may simply wander wherever it wished and do whatever it pleased. The rider instead gives the horse directions and commands to guide it in the direction he or she wishes to go.

Bản ngã cũng loại bỏ sự căng thẳng gây ra bởi những ham muốn không được đáp ứng qua quá trình đáp ứng nhu cầu thứ cấp, tại đây bản ngã sẽ cố tìm một thứ nào đó trong thế giới thực tương thích với hình hảnh do bản năng hình thành trong tâm trí qua quá trình đáp ứng nhu cầu sơ cấp này.

The ego also discharges tension created by unmet impulses through the secondary process, in which the ego tries to find an object in the real world that matches the mental image created by the id’s primary process.

Ví dụ, thử tưởng tượng bạn đang mắc kẹt trong một cuộc họp dài lê thê ở chỗ làm. Bạn thấy mình càng lúc càng đói mà cuộc họp thì cứ lan man mãi. Mặc dù bản năng thúc ép bạn nhảy khỏi chỗ ngồi, chạy đến phòng giải lao để lót dạ cái gì đó, nhưng bản ngã lại ghìm bạn ngồi yên lặng tại ghế của mình và chờ cho đến khi cuộc họp kết thúc. Thay vì hành xử theo thôi thúc của bản năng, bạn lại dành phần lớn thời gian ngồi họp để tưởng tượng cảnh mình đang ăn một cái bánh kẹp thịt phô mai. Ngay khi cuộc họp kết thúc, bạn sẽ ngay lập tức đi tìm kiếm thứ nãy giờ bạn vẫn tưởng tượng trong đầu và thỏa mãn nhu cầu của bản năng một cách vừa thích hợp vừa thực tế.

For example, imagine that you are stuck in a long meeting at work. You find yourself growing increasingly hungry as the meeting drags on. While the id might compel you to jump up from your seat and rush to the break room for a snack, the ego guides you to sit quietly and wait for the meeting to end. Instead of acting upon the primal urges of the id, you spend the rest of the meeting imagining yourself eating a cheeseburger. Once the meeting is finally over, you can seek out the object you were imagining and satisfy the demands of the id in a realistic and appropriate manner.

Siêu ngã. The Superego

Cấu phần xuất hiện cuối cùng của tính cách là siêu ngã.

The last component of personality to develop is the superego.

Siêu ngã là một phần trong tính cách nắm giữ tất cả những tiêu chuẩn đạo đức và lý tưởng mà bạn tiếp nhận từ cả cha mẹ và xã hội – nó chính là cảm nhận của chúng ta về cái đúng cái sai trong cuộc sống.

The superego is the aspect of personality that holds all of our internalized moral standards and ideals that we acquire from both parents and society—our sense of right and wrong.

Siêu ngã chỉ dẫn giúp ta đưa ra phán xét.

The superego provides guidelines for making judgments.

Theo Freud, siêu ngã bắt đầu xuất hiện từ khoảng độ tuổi lên 5.

According to Freud, the superego begins to emerge at around age five.

Siêu ngã có hai phần: There are two parts of the superego:

Lý tưởng của bản ngã bao gồm những quy tắc và tiêu chuẩn cho các hành vi tốt, bao gồm các hành vi được cha mẹ và những người khác chấp nhận. Phục tùng những quy tắc này làm chủ thể cảm thấy tự hào, thấy mình có giá trị và đưa đến cảm giác thành tựu.

The ego ideal includes the rules and standards for good behaviors. These behaviors include those which are approved of by parental and other authority figures. Obeying these rules leads to feelings of pride, value, and accomplishment.

Lương tâm (Nghĩa giới hạn trong phân tâm học – ND) thể hiện những điều bị cha mẹ và xã hội coi là tệ hại. Những hành vi này thường bị cấm và đưa đến hậu quả xấu, khiến chủ thể bị phạt, có cảm giác tội lỗi hoặc ăn năn.

The conscience includes information about things that are viewed as bad by parents and society. These behaviors are often forbidden and lead to bad consequences, punishments, or feelings of guilt and remorse.

Siêu ngã giúp hoàn thiện và giáo hóa hành vi. Nó đàn áp tất cả những thôi thúc khó mà chấp nhận của bản năng và cố tranh đấu để khiến bản ngã hành xử theo những tiêu chuẩn lý tưởng hóa thay vì theo những nguyên lý hiện thực kia. Siêu ngã xuất hiện trong cả trạng thái có ý thức, tiền ý thức và vô thức.

The superego acts to perfect and civilize our behavior. It works to suppress all unacceptable urges of the id and struggles to make the ego act upon idealistic standards rather that upon realistic principles. The superego is present in the conscious, preconscious, and unconscious.

Sự tương tác giữa bản năng, bản ngã và siêu ngã. The Interaction of the Id, Ego, and Superego

Khi nói về bản năng, bản ngã và siêu ngã thì ta cần nhớ rằng bộ ba này không tồn tại độc lập riêng rẽ hay có ranh giới rõ ràng. Những bộ phận này của tính cách rất linh động và luôn tương tác với nhau trong chủ thể, từ đó gây ảnh hưởng lên toàn bộ tính cách và hành vi của chủ thể.

When talking about the id, the ego, and the superego, it is important to remember that these are not three totally separate entities with clearly defined boundaries. These aspects of personality are dynamic and always interacting within a person to influence an individual’s overall personality and behavior.

Với quá nhiều nguồn sức mạnh tranh đấu với nhau, xung đột xảy ra giữa bản năng, bản ngã và siêu ngã cũng là điều dễ thấy. Freud sử dụng thuật ngữ sức mạnh bản ngã để chỉ năng lực vận hành của bản ngã mặc cho nguồn sức mạnh kép này. Một người có sức mạnh bản ngã tốt sẽ có thể xử lý hiệu quả những áp lực này, còn những người có sức mạnh bản ngã dư thừa hoặc thiếu hụt có thể sẽ hoặc hành xử rất cứng nhắc hoặc sẽ quá hư hỏng.

With so many competing forces, it is easy to see how conflict might arise between the id, ego, and superego. Freud used the term ego strength to refer to the ego’s ability to function despite these dueling forces. A person with good ego strength is able to effectively manage these pressures, while those with too much or too little ego strength can become too unyielding or too disrupting.

Chuyện gì xảy ra nếu bộ ba không có sự cân bằng? What Happens If There Is an Imbalance?

Theo Freud, chìa khóa cho một nhân cách khỏe mạnh là sự cân bằng của bộ ba: bản năng, bản ngã và siêu ngã.

According to Freud, the key to a healthy personality is a balance between the id, the ego, and the superego.

Nếu bản ngã có thể điều tiết hợp lý giữa nhu cầu thực tế, bản năng và siêu ngã thì một bản dạng tính cách khỏe mạnh, thích ứng tốt xuất hiện. Freud tin rằng bất kỳ sự mất cân bằng nào giữa những thành tố này cũng sẽ dẫn đến một bản dạng tính cách kém.

If the ego is able to adequately moderate between the demands of reality, the id, and the superego, a healthy and well-adjusted personality emerges. Freud believed that an imbalance between these elements would lead to a maladaptive personality. An individual with an overly dominant id, for example, might become impulsive, uncontrollable, or even criminal. This individual acts upon his or her most basic urges with no concern for whether the behavior is appropriate, acceptable, or legal.

Mặt khác, siêu ngã chiếm thế thượng phong quá mạnh sẽ làm tính cách của chủ thể trở nên quá đạo đức giáo điều và có thể lúc nào cũng ham chỉ trích. Chủ thể có thể khó mà chấp nhận bất kỳ ai hay bất kỳ điều gì mà anh ta coi là “tệ” hay “vô đạo đức”.

An overly dominant superego, on the other hand, might lead to a personality that is extremely moralistic and possibly judgmental. This person may be very unable to accept anything or anyone that he or she perceives as “bad” or “immoral.”

Thế nhưng, bản ngã thống trị quá mức cũng gây ra vấn đề. Người nào có bản ngã quá lớn có thể sống quá thực tế, đầy quy tắc và quá ‘đúng cách đúng kiểu’ đến mức không thể có hành vi nào tự phát hoặc không nằm trong dự tính. Người này có thể quá cứng nhắc và rập khuôn, không chấp nhận được sự thay đổi và thiếu cảm nhận nội tại về cái đúng cái sai.

An excessively dominant ego can also result in problems. An individual with this type of personality might be so tied to reality, rules, and appropriateness that they are unable to engage in any type of spontaneous or unexpected behavior. This individual may seem very concrete and rigid, incapable of accepting change and lacking an internal sense of right from wrong.

Kết luận. A Word From Verywell

Học thuyết của Feud đã khái niệm hóa cách thức cấu tạo và cách vận hành của những thành tố này của tính cách. Theo góc nhìn của Freud thì một tính cách khỏe mạnh sẽ có được từ sự cân bằng trong quá trình tương tác của bản năng, bản ngã và siêu ngã.

Freud’s theory provides one conceptualization of how personality is structured and how these different elements of personality function. In Freud’s view, a healthy personality results from a balance in the dynamic interaction of the id, ego, and superego.

Mặc dù nhiệm vụ của bản ngã cũng khá khó nhằn nhưng nó vẫn có bạn đồng hành. Lo âu đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp bản ngã điều hòa các nhu cầu của ham muốn cơ bản, giá trị đạo đức và thế giới thực. Khi bạn trải nghiệm nhiều dạng lo âu khác nhau thì cơ chế tự bảo vệ của tâm lý có thể “nhảy” vào bảo vệ bản ngã và làm giảm đi sự lo âu bạn đang cảm thấy.

While the ego has a tough job to do, it does not have to act alone. Anxiety also plays a role in helping the ego mediate between the demands of the basic urges, moral values, and the real world. When you experience different types of anxiety, defense mechanisms may kick in to help defend the ego and reduce the anxiety you are feeling.

Tham khảo. Article Sources

Carducci, B. The psychology of personality: Viewpoints, research, and applications. John Wiley & Sons; 2009.

Engler, B. Personality theories. Boston: Houghton Mifflin Harcourt Publishing; 2009.

Nguồn: https://www.verywellmind.com/the-id-ego-and-superego-2795951

Như Trang (trangtamly.blog)