Có lẽ thời gian là thứ mà cho dù bất kì ai cũng không thể lấy lại hoặc mua được nhưng có những thứ sẽ là minh chứng cho sự trường tồn của một nền văn hóa theo thời gian. Đối với các độc giả phía bắc bạn đã từng thưởng thức qua Ba Khía hay bạn đã từng chèo xuồng rồi hái dừa nước , chắc hẳn là chưa nhưng đối với người dân Nam Bộ thì điều đó chẳng có gì quá đỗi ngạc nhiên cả. Đó là những trải nghiệm nếu như không có cơ hội đến với Nam Bộ thì xin hãy thử phiêu lưu vào một tác phẩm viết về miền Tây Nam Bộ sẽ có thể cảm nhận như thật và như chính bản thân trải nghiệm, không tác phẩm nào khác chính là “ Đất Rừng Phương Nam”.

60 năm trôi qua tiểu thuyết “Đất Rừng Phương Nam” đã đi vào lòng của người dân cả nước về một vẻ đẹp chân chất và đằm thắm tình người của mảnh đất và con người vùng miền Tây Nam Bộ, có thể tuổi thơ của mỗi người con Nam Bộ không thể quên hình ảnh cậu bé An qua cuộc phiêu lưu đi tìm cha, hình ảnh ông Ba bắt Rắn và thằng Cò, hình ảnh anh em nhà Mười Chức, hình ảnh dì Tư Ù, vô số hình ảnh những con người dung dị và mộc mạc ấy lại làm cho mọi hồi tưởng về ngày bé lại quay về trong mỗi một người con của mảnh đất chân chất Nam Bộ.

“Đất Rừng Phương Nam” thể hiện rõ ràng tinh thần cách mạng bất khuất của người dân Nam Bộ đã đứng lên cầm súng đấu tranh chống lại thực dân Pháp và nuôi dưỡng cho các chiến sỹ cách mạng. Tiểu thuyết cho chúng ta được phiêu lưu qua vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, hoang sơ của Nam Bộ và phong tục tập quán, tinh thần cách mạng của người dân nơi đây qua từng câu chữ mà nhà văn Đoàn Giỏi đã gửi gắm trong tác phẩm con cưng của mình.

Tiểu thuyết “Đất Rừng Phương Nam  thể hiện hành trình phiêu lưu của một cậu bé  vùng đất miền Tây Nam bộ thông qua đó để miêu tả sống động "Đất rừng Phương Nam". Đây là một vùng đất vô cùng dung dị và trù phú, hào phóng và hùng vĩ với những con người chân chất, phóng khoáng, dung dị, trí dũng và một mực đi theo cách mạng.

Một câu chuyện về đất và rừng miền Tây Nam Bộ...

“Đất rừng phương Nam” của nhà văn Đoàn Giỏi như một bức tranh khắc họa một phần nào đó đẹp đẽ, chân chất từ xã hội của miền sông nước Tây Nam bộ thu nhỏ. Ngay cả những người đã từng đọc qua tác phẩm thì chắc chắn sẽ tìm thấy hình ảnh người dân của vùng miền Tây Nam Bộ từ sông Tiền, sông Hậu , vẻ đẹp hoang sơ của rừng U Minh, rồi đến cuối cùng là vùng đất mũi Cà Mau.

 Bối cảnh trong Đất rừng phương Nam là cả một vùng trời đất được thiên nhiên ưu đãi,  những cánh đồng bát ngát mênh mông, từng dòng kênh chằng chịt nhưng đậm nghĩa nặng tình, rừng rậm sâu hun hút mang vẻ trù phú chỉ có ở rừng Nam Bộ, nơi chim trời cá nước những loài vật và con người cho chúng ta như được đi qua vùng miền Tây Nam Bộ. Đối với tuổi thơ của mỗi một người dân Nam Bộ thì tiểu thuyết hay phim ảnh nói về “Đất Rừng Phương Nam” đã mang đến cho họ và những người đọc qua tiểu thuyết một phần của tôi thơ, một cái gì đó để nhớ về vùng đất Nam Bộ chan chứa tình người và phóng khoáng này.

Cuộc đời cậu bé An trôi nổi hết từ vùng này tới vùng khác của miền vùng Tây Nam Bộ. Cậu bé An gặp được những anh, chị , cùng các cô cậu bé cùng trang lứa và cùng họ trải qua một cuộc sống dung dị nhưng đầy chân chất ở vùng đất Nam Bộ. Nhưng sóng gió cuộc đời và mong ước tìm cha cùng với mọi bất ngờ ập đến khiến cho cuộc sống êm đềm của cậu bé không được là bao. An học ở trường Pháp nhưng do ba cậu theo cách mạng nên An đã bị ép nghỉ học và trong một lần theo mẹ đi tìm ba thì mẹ cậu đã mất trong trận càn bằng bom của Pháp. An trở thành đứa trẻ không chỗ nương tựa và ba cậu là niềm hi vọng lớn mà cậu có được. Trong những tháng ngày lưu lạc nơi vùng miền tây nam bộ cậu đã có một cuộc hành trình đi tìm ba đầy thú vị và cũng có vô số chông gai mà đối với một cậu bé là vượt quá khả năng chịu đựng, cậu đã được người dân Nam Bộ cưu mang , được đón nhận tình thương chân chất, hào sảng và thiệt tình của họ, nhà văn Đoàn Giỏi đã dùng bút pháp hiện thực hóa câu từ của mình để gợi tả một cách chân thật quang cảnh và những sản vật trù phú vùng đất chân tình này. Cái để chúng ta nên đọc tác phẩm này là nó mang lại cho chúng ta hiểu rõ nhất từng chi tiết và tâm tình của người dân nơi đây qua từng câu nói, từng hành động, từ cách họ đối xử với nhau và từ cách họ lao động khiến cho người đọc dù chỉ là đọc tiểu thuyết cũng có thể nhìn thấy được vùng đất tươi đẹp và trú phú ấy cũng như cảm nhận được cái tình của họ. An gặp bà Tư Ù ( chủ một quán ăn nơi đây cưu mang ), An đã vô tình biết được vợ chồng Tư Mắm là Việt gian, chúng biết được và đốt quán bà Tư ù, còn An đã may mắn chạy thoát. Sau đó An được già ba và thằng cò bắt rắn cho đi theo.

Thằng Cò và già Ba bắt rắn xem An như một thành viên trong gia đình họ truyền dạy cho An rất nhiều kinh nghiệm và bài học mà chỉ có người dân nam bộ mới có những khả năng này, An được đón nhận những tình thương và tốt bụng từ hai cha con già ba khiến cho cậu ngày càng trưởng thành hơn. Nghe rất lạ nhưng với việc bắt rắn đó là nét đặc trưng của người nông dân bưng biền Nam Bộ, cách bắt mồi nhử, cách dung cây kéo rắn ra khỏi hang, cách móc rắn ra khỏi hang đó là cả một nét rất đặc trưng không lẫn vào đâu được của người dân Nam Bộ mà đã được nhà văn thể hiện rất rõ trong tác phẩm và quang cảnh của rừng U Minh vào ban đêm đã được hiện lên thật sống động và hiện thực dưới từng con chữ và giọng văn của tác giả nghe nó hoang sơ mà dung dị lạ thường. Rồi khi chú Võ Tòng bắt cá sấu thì phải dùng vịt và sáp đèn cầy để nhử cá sấu một hình ảnh mà chỉ có thể tìm thấy ở “Đất Rừng Phương Nam” mà thôi.

Rồi cảnh tượng gia đình Mười Chức đánh nhau giành đất chết oan uổng đó chính là mấu chốt để kích thích người đọc về mặt cảm xúc , “Đất Rừng Phương Nam” là cả sự hội tụ của một Nam Bộ thu nhỏ mộc mạc nhưng lạ lùng và tình nghĩa. Cái chất liệu Nam Bộ đã được nhà văn lồng ghép xen kẽ với các hoàn cảnh bi thương tạo nên sự chỉn chu ở một tác phẩm đi sâu vào khai thác về đề tài Phương Nam.

Cuối truyện kết lại là hình ảnh An đi lính cầm súng đánh giặc bảo vệ quê hương làm cho chúng ta phần nào thấy được hình ảnh người nông dân Nam Bộ họ đã hi sinh thế nào cho cách mạng, họ có lý tưởng, họ có sự chân chất , có trí dũng và tinh thần yêu nước nồng nàn . Đây là hình ảnh tượng trưng cho người nông dân, người này chết thì người khác sẽ đứng lên chống lại thực dân Pháp. Qua đó trau dồi tinh thần yêu nước của An. Một kết thúc làm bật lên sự trỗi dậy của một thế hệ người con Nam Bộ  hình ảnh An đi lính, bảo vệ quê hương, đất nước và những người thân yêu của mình.

Tác phẩm của nhà văn Đoàn Giỏi  trở thành một chuẩn mực khi nói về miền Tây Nam Bộ, một tình yêu chân thành với quê hương đất nước. Chắc hẳn những ai đã đọc qua “Đất Rừng Phương Nam sẽ không còn lạ lắm với những bàu Sấu, tràm chim, rừng Đước, chợ nổi, cầu Khỉ, xuồng ba lá mà thay vào đó là một cảm giác khác hồi tưởng và tiếc nuối. Qúa chân chân, mộc mạc lại dễ đi vào lòng người, người đọc từ yêu quý đến tiếc nuối, lo ngại ,sáu mươi năm qua, rõ ràng tác phẩm của nhà văn Đoàn Giỏi vẫn cứ là thước đo chuẩn mực của người dân Việt Nam khi nhắc về vùng miền Tây Nam Bộ, mỗi lúc một thêm ý nghĩa mới, sống khỏe trong lòng người đọc.

Một lối viết đậm chất Nam Bộ

Nhà văn khoan thai và thư thả trong cách dẫn người đọc đi vào tác phẩm qua từng chương một , chặt chẽ trong bố cục, sử dụng bút pháp hiện thực hóa câu chữ, đọc “Đất Rừng Phương Nam sẽ dễ dàng nhận ra ngay lối hành văn của người viết có rất thi vị nhưng lại sâu sắc và có văn hóa dân tộc rất cao trong từng câu chữ miêu tả cách sống ,sinh hoạt , đối nhân xử thế và giao tiếp đời thường. Nhà văn còn thể hiện được khả năng chân thật viết văn nhưng chính diễn đạt những suy nghĩ và cảm xúc của ông đối với “Đất Rừng Phương Nam” ông biết gì kể nấy, không kể những gì không biết hoặc biết hời hợt. “Đất Rừng Phương Nam” đi vào lòng người dân Việt Nam khi nhắc về Nam Bộ, tồn tại ngay trong tâm khảm và thành công vì nhà văn viết như kể chân thực vô cùng , cách sống khoan thai nhưng rất kĩ càng của ông cũng dẫn đến thành công của tiểu thuyết đất rừng phương nam. Phải là như vậy thì người ta mới nhắc đến Đoàn giỏi như là một nhà văn đã tạo ra một thiên truyện mà ở đó miền tây nam bộ lại quá chân thực và mộc mạc nhưng lại ở trong tâm trí người đọc lâu đến như thế.

60 năm là quá đủ cho một đời người và một tác phẩm trải qua khoảng thời gian như thế vẫn không hề “ cũ” mà lại ngày một trở thành một tượng đài bất khả xâm phạm khi nhắc về vùng miền Tây Nam Bộ. Điều gì đã tạo ra một tuổi thơ  đẹp đẽ như thế , một ấn tượng không thể quên về vùng đất Nam Bộ đậm nghĩa nặng tình , mãi mãi không thể quên được cái dung dị và mộc mạc nhưng lại rất dễ thấm vào lòng người. Trong mỗi chúng ta chắc hẳn vẫn còn nhớ cảm giác thích thú và ngạc nhiên khi lần đầu đọc “Đất rừng Phương Nam” rồi lại được tưởng tượng mình được bơi chiếc xuồng trên sông hay đi tham quan những cánh đồng trù phú, thích thú những khu rừng nhiều kèo ong làm tổ. Thích thú với những cái giản dị nhưng hay đến lạ của vùng đất phương nam tình nghĩa của quá khứ này.

Đọc “Đất Rừng Phương Nam” tác phẩm đã trải qua sáu mươi năm hẳn sẽ là cho nhiều bạn nhìn lại tuổi thơ của mình rồi cùng sống với nó một lần nữa và không một chuyến xe nào có thể đưa ta trở về cả. Khi đọc lại sẽ thấy tuổi thơ của người đọc đã đâu đó vẫn còn lưu lại trong từng câu chữ, đắm đuối, mê say, đọc đi đọc lại không biết chán. Thật sự cảm phục nhà văn Đoàn Giỏi đã tạo nên cho những thế hệ một tuổi thơ thật đẹp đẽ và mộc mạc nhưng lại đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc. Nhớ lắm, tuổi thơ của chúng ta đã gắn liền với các con sông như sông Trẹm,Chắc Băng. Nghe xa xôi nhưng mê hoặc quá! Sáu mươi năm đã qua đi nhưng thuở ấy là cả một khung trời thơ mộng. Nhớ hoài không quên!

Nhà văn sử dụng nhiều từ ngữ đậm tính Nam Bộ là một thế mạnh của " Đất Rừng Phương Nam", làm cho " Đất Rừng Phương Nam" mộc mạc nhưng vẫn gần gũi, pha lẫn tình người, nghệ thuật miêu tả chân thực khiến người đọc sẽ cảm thấy chìm đắm trong sắc trời và hương vị của vùng bưng biền Nam Bộ, những cánh đồng và rừng rậm trù phú cùng cuộc phiêu lưu hấp dẫn của cậu bé An lồng với hình ảnh cuộc chiến tranh đang hồi khốc liệt. Nhưng có lẽ cách viết dân dã, đậm chất Nam Bộ cũng sẽ là một điểm yếu với độc giả ở miền Bắc hay miền Trung khi không quen thuộc với lối nói chuyện hào sảng, tự nhiên và từ ngữ dân dã, không câu nệ vốn đã thành đặc trưng của người dân Nam Bộ.

“Đất Rừng Phương Nam" không chỉ đơn thuần là một cuốn sách dành cho người lớn tuổi, mà cũng là dành cho các bạn thiếu nhi đôi lúc muốn khám phá hay tìm hiểu về đặc trưng của mỗi vùng miền mà không bất cứ một trường lớp nào có thể dạy hết được.  Đất rừng phương nam như một di sản về cảnh vật Nam Bộ, khi thời đại công nghiệp hóa và thay đổi môi trường khiến cho những cánh rừng mất đi vẻ tự nhiên thì việc đọc lại “Đất Rừng Phương Nam” như đã tái hiện lại cảnh sắc một thời để nhớ và để lưu luyến ,những độc giả đã lớn lên dưới ngòi bút đầy dân dã nhưng thấm đẫm tình người đã trở thành một tuyệt tác không thể nào có thể bị bỏ quên, một bức tranh về sự sống ở đất rừng phương nam đầy màu sắc, muôn hình vạn trạng, biến đổi kì ảo đến không ngờ và càng thêm yêu cuộc sống, đất nước, con người Việt Nam chân chất và bình dị đến lạ thường!

Tác giả: Hoàng Đình Tú - Bookademy

Tham gia Bookademy Team để có cơ hội đọc và nhận những quyển sách thú vị, đăng ký CTV tại link: https://goo.gl/forms/7pGl3eYeudJ3jXIE3