Sau cả một ngày dài mệt lử lang thang trong rừng tìm kiếm lương thực và thảo mộc, Shennong một người nông dân Trung Quốc ngẫu nhiên tự hạ độc chính mình .... tới 72 lần. Nhưng trước khi chất độc kịp phát tác và lấy đi mạng sống của anh ta, một chiếc lá từ đâu rơi vào miệng anh. Anh nhai nó và “hồi sinh”. Đó là cách mà người ta phát hiện ra trà. Hoặc ít nhất thì.. truyền thuyết kể lại như vậy.

Sự thật thì trà không có tác dụng giải độc. Nhưng câu chuyện về Shennong - ông tổ nghề Nông trong thần thoại Trung Quốc đã nêu bật tầm quan trọng của trà trong văn hóa cổ Trung Hoa. Những bằng chứng khảo cổ cũng cho thấy trà được trồng đầu tiên tại đây từ khoảng 6000 năm về trước, hay 1500 năm trước khi những Pha-ra-ông cổ đại xây dựng nên quần thể kim tự tháp Giza. Những cây trà có nguồn gốc từ Trung quốc cũng chính là loại trà đang được trồng khắp nơi trên thế giới tuy cách sử dụng trà thời đó vốn khác xa thời nay. Trước đây, trà được sử dụng như một loại rau hoặc được nấu với cháo. Trà bắt đầu được chuyển từ đồ ăn sang thức uống từ 1500 năm trước, khi người ta nhận ra rằng sự kết hợp của nhiệt và ẩm có thể tạo ra một hương vị phức tạp và đa dạng từ những lá trà. Sau hàng trăm năm thay đổi, tiêu chuẩn chế biến trà là đun trà, ép thành những bánh trà cầm tay, hoặc nghiền ra thành bột, hòa cùng với nước nóng và tạo ra một thức uống tên là matcha.

Matcha từ đó trở nên phổ biến đến mức văn hóa uống trà ở Trung Hoa bắt đầu nở rộ. Trà trở thành chủ đề trong văn thơ. Trà là thức uống yêu thích của các vị Hoàng đế. Trà là chất liệu sáng tác của những nghệ nhân. Họ tạo ra những bức tranh tuyệt đẹp trên nền lớp bọt của tách trà, giống như những bức họa Espresso mà chúng ta thường thấy ở các quán cà phê bây giờ.

Thế kỷ thứ 9, vào thời nhà Đường, một nhà sư người Nhật đã mang cây trà đầu tiên từ Trung hoa về Nhật Bản. Từ đó người Nhật tự phát triển nên những nghi thức trà đạo riêng biệt, độc nhất vô nhị. Đến thế kỷ thứ 14, vào thời nhà Minh, Hoàng Đế Trung Hoa biến thể những bánh trà sang loại trà lá rời. Vào thời điểm đó, trà Trung Hoa vẫn giữ vị thế độc quyền và trở thành 1 trong 3 loại hàng hóa xuất khẩu thiết yếu nhất của đất nước này, cùng với lụa và đồ gốm sứ. Trà được truyền bá tới khắp nơi trên thế giới mà nhờ đó kinh tế Trung Hoa trở nên lớn mạnh.

Thời kì hoàng kim của trà bắt đầu phát triển mạnh mẽ hơn vào khoảng những năm 1600 khi những thương lái người Hà Lan vận chuyển trà về Châu Âu với một số lượng lớn. Nhờ công của nữ hoàng Catherine nhà Braganza, một phụ nữ cao quý người Bồ Đào Nha đã mang trà phổ biến rộng rãi tới các quý tộc người Anh khi bà cưới vua Charles Đệ nhị năm 1661. Vào thời điểm đó, Vương quốc Anh bao gồm England, Scotland và xứ Wales, đang trong những cuộc mở rộng thuộc địa để trở thành bá chủ thế giới, nhờ đó mà niềm yêu thích đối với trà cũng được truyền bá rộng khắp ở bất cứ đâu người Anh đặt chân đến. Vào những năm 1700 tại châu Âu, giá của loại hàng hóa này cao gấp 10 lần cà phê và tại thời điểm đó, cây trà vẫn chỉ được trồng tại đất nước Trung Hoa. Nghề bán buôn trà siêu lợi nhuận đến mức mà những chiếc thuyền buồm siêu tốc (clipper boats) thời bấy giờ được tạo ra từ sự cạnh tranh khốc liệt của những công ty thương mại phương Tây, trong cuộc chạy đua vận chuyển trà về Châu Âu để tối đa hóa lợi nhuận.

Ban đầu, những công ty thương mại của Anh dùng bạc để đổi lấy trà từ Trung Hoa. Nhưng khi nhận thấy rằng như vậy là quá đắt đỏ, họ bắt đầu thay thế bạc bằng một chất khác – thuốc phiện. Việc này đã làm cho nghiện ma túy trở thành vấn đề sức khỏe mang tính cộng đồng ở Trung Quốc thời bấy giờ. Rồi vào năm 1839, khi một viên quan Trung Quốc hạ lệnh cho phá hủy hàng loạt những con thuyền trở thuốc phiện của Anh như một tuyên ngôn chống lại sự bành trướng của Anh ở Trung Quốc. Cuộc chiến tranh nha phiến lần thứ nhất bùng nổ giữa 2 quốc gia này. Cuộc chiến diễn ra khắp bờ biển của Trung Quốc cho đến năm 1842 khi triều đình nhà Thanh nhượng lại đảo Hồng Kong cho người Anh và ký hiệp ước Bất bình đẳng. Cuộc chiến tranh đã làm yếu đi vị thế vững vàng của Trung Quốc sau hơn 1 thế kỷ.

The East Indian Company của Anh (một trong những công ty cổ phần đầu tiên của nước Anh được thành lập với mục đích thương mại với Đông Ấn, nhưng thật ra nó chỉ giao dịch chủ yếu với tiểu lục địa Ấn Độ và Trung Quốc - wikipedia) muốn tự trồng trà để nắm kiềm kiểm soát thị trường. Họ cử nhà thực vật học Robert Fortune đến Trung Quốc và bí mật đánh cắp những cây trà. Ông ta cải trang, thực hiện một cuộc hành trình đầy hiểm nguy tới những vùng núi trồng chè của Trung Quốc, buôn lậu thành công những cây trà và cả những người công nhân trà dày dặn kinh nghiệm đến thành phố Darjeeling, Ấn Độ. Từ đó, cây trà được phát tán rộng rãi và trở thành một thứ hàng hóa thường nhật như ngày nay.

Ngày nay, trà là thức uống được sử dùng nhiều thứ 2 trên thế giới, chỉ sau nước. Từ trà đường Ấn Độ đến trà bơ Tây Tạng, có vô vàn cách thưởng trà, nhiều như vô vàn nền nền văn hóa trên thế giới vậy.

Nguồn: https://www.youtube.com/watch?v=LaLvVc1sS20