Der Untergang là một tác phẩm điện ảnh xuất sắc của Đức, hơn hết đây là bộ phim quan trọng vì nhân vật chính là một trong những tên tuổi có ảnh hưởng đến sự thay đổi của nhân loại – Adolf Hitler.

Bộ phim được tái hiện dưới cái nhìn của Traudl Junge, thư ký của Hitler, đồng thời là người đã chứng kiến 12 ngày cuối cùng của ông. Thông qua cái nhìn của Junge, ta vẫn thấy tính “người” của một tên trùm phát xít khi Hitler âu yếm con chó của mình, ngồi nghe đám con của Goebbels hát và chụp ảnh cùng chúng, trao tặng huân chương cho những đứa trẻ tiêu diệt được xe tăng Liên Xô và rất đỗi dịu dàng với những viên thư ký tận tụy của mình. Hitler tặng cho Junge một món quà với giọng nói trầm buồn: “Tôi không có món quà nào dễ thương hơn để tặng cô”. Ông đã tặng cô một viên thuốc độc.

Ngày 08/05/1945, ngày mà cả thế giới ghi nhận sự chấm dứt của Đệ Tam Đế Chế, chủ nghĩa phát xít khi Đức Quốc Xã chính thức đầu hàng quân Đồng Minh và nguyên soái Liên Xô Georgy Konstantinovich Zhukov, chính thức chủ trì nghi lễ ký và tiếp nhận sự đầu hàng này. Tháng 04/1945, khi quân Hồng quân Liên Xô tiến sát và chỉ còn cách Berlin 12km, họ bắt đầu nã pháo dữ dội vào thủ phủ và nơi phòng ngự cuối cùng của chủ nghĩa phát xít. Trước ngày 30/04/1945, trước khi Adolf Hiler cùng vợ mình, Eva Braun, tự sát trong căn hầm Fuhrerbunker, Hitler đã nghĩ gì và những tướng lĩnh, những người hầu cận thận thiết, những kẻ trung thành với Hitler tới tận những giây phút cuối cùng nghĩ gì? Và cảm xúc của họ? Sợ hãi, thất vọng, bất khuất, can trường, hay đơn giản họ chẳng hề lo sợ vì niềm tin vĩnh cửu vào một Đệ Tam Đế Chế hùng mạnh?

Tôi không thể hình dung nổi.

6 triệu người Do Thái bị giết, tàn sát trên khắp Châu Âu trong số 50 triệu người chết suốt Thế chiến thứ 2, Đệ Tam Đế Chế của Adolf Hitler đã xây dựng một nỗi ám ảnh khủng khiếp với toàn bộ lịch sử nhân loại vì sự tàn ác, bạo ngược không gì tả nổi. Sau này khi nghĩ lại, những người hầu cận thân thiết, những người tin tưởng mù quáng vào chủ trương của Hitler, đều phải rùng mình kinh hãi trước sự cực đoan, cuồng tín của y. Họ thì thầm bào chữa cho những sai lầm của mình với niềm tin ngây thơ và sự thiếu nhận biết. Họ cảm thấy xấu hổ khi trong 12 ngày cuối cùng của Hitler tại Berlin, điều họ cảm nhận được từ trùm phát xít vẫn thật vĩ đại và đáng thương. Để sau này, khi sự thật được phơi bày, cái tên Adolf Hitler, mãi mãi là một vết sẹo lớn mà nước Đức không bao giờ có thể chữa lành. Đó là vết sẹo hình thành từ 6 triệu cái chết của người Do Thái và 50 triệu cái chết khác trong suốt Thế chiến thứ 2.

Nhưng vào thời điểm đó, những người tin tưởng vào “Quốc trưởng” Adolf Hitler đều mang một tư tưởng, bất kể già trẻ đều cầm súng chiến đấu, chiến đấu đến người cuối cùng, thà chết tại Berlin còn hơn rơi vào tay Hồng quân Liên Xô. Họ tin tưởng mù quáng vào những lời nói của Hiter mà không hề hay biết rằng, Berlin đổ nát hoang tàn, tướng lĩnh hoặc là chạy trốn hoặc trốn chui chốn lủi dưới hầm căn cứ quân sự. Một đạo quân điên dồ, phi lý và vô nhân tính được Hitler tổng động viên huy động từ dân chúng, tập hợp là những đứa trẻ tuổi từ 12 – 22. Một đội quân được nhồi sọ về những lý tưởng được cho là cao đẹp cùng với suy nghĩ vô cùng đơn giản vè chiến trận, mà không biết rằng quân Liên Xô đã bao vây tứ phía Berlin.

Hitler điên cuồng điều động những sư đoàn không tồn tại ra chiến trường để phòng thủ trước sự tấn công của Liên Xô. Trong căn phòng họp chật hẹp, ngột ngạt, ánh sáng hắt từ những ngọn đèn nhập nhoạng vì hệ thống điện không ổn định, tướng lĩnh của ông run rẩy, lo lắng và toát mồ hôi hột khi nghe những mệnh lệnh hoang đường đó. Có kẻ cùng vợ con, cao chạy xa bay. Có kẻ uống rượu say xỉn ngủ gục dọc hành lang hầm trú ẩn vì không dám bỏ trốn và cũng không dám chiến đấu. Có kẻ mang niềm tin vĩnh cửu về Đệ Tam Đế Chế, thà chết cùng Hitler để bảo vệ lý tưởng của mình. Và một Adolf Hitler, tàn tạ và tuyệt vọng, ảo tưởng và điên cuồng, đang dần đối mặt với sự thật rằng ông đang thua trận, Berlin đang thất thủ, Đế Chế đã sụp đổ. Để rồi ngày 30/04/1945, sau khi cưới Eva Braun 1 ngày, cả hai đã cùng nhau tự sát trong căn phòng tại hầm trú ẩn, ông đã tự bắn vào miệng còn bà Eva tự sát bằng thuốc độc.

Xuyên suốt bộ phim là đế chế lụi tàn của Hitler. Ông hiện lên với khuôn mặt trắng bệch, rệu rã, chảy dài. Đôi mắt ươn ướt và đỏ ngầu vì mệt mỏi. Đôi tay run rẩy không cách nào dừng lại. Cả thể xác và tinh thần của trùm phát xít đã sụp đổ, ông chọn cách tự sát. Để quân Đồng minh không bêu rếu thân xác mình, ông hạ lệch đốt xác sau khi ông chết. Cuối cùng cánh tay phải của Hitler, Joseph Goebbels đã cùng vợ tiêm chất độc cho cả 6 đứa con và tự sát. Họ chết vì lý tưởng mù quáng và tuyệt vọng.

Tôi nhớ trong truyện Harry Potter, khi Harry đến cửa hàng của ông Ollivander để tìm đũa phép, ông đã nói về Chúa tể hắc ám Voldemort rằng Voldemort đã làm được những điều khác thường, tàn bạo và kinh khủng, nhưng vĩ đại. Tôi nghĩ Adolf Hitler cũng là người như thế.

12 ngày kháng cự yếu ớt cuối cùng, những tiếng súng vang vọng khắp phố, những đứa trẻ cầm súng-lựu đạn-pháo cối nã vào quân Liên Xô, từng đoàn người già đói ăn, thương binh la liệt trong bệnh viện dã chiến, xác chết đầy đường. 12 ngày cuối cùng của chủ nghĩ Phát Xít hiện lên chân thực, tuyệt vọng và đáng sợ trong 155 phút bởi đạo diễn Oliver Hirschbiegel.