Những điều bạn cần biết về giấc mơ sáng suốt

Bạn đã từng có một giấc mơ nào mà ở đó bạn nhận ra mình đang mơ không? Nếu có, bạn đã có một giấc mơ sáng suốt (lucid dream). Trong khi nhiều người đã từng hoặc vẫn thường trải nghiệm những giấc mơ sáng suốt, số khác chưa từng mơ như vậy hoặc họ không hề nhớ về nó. Nếu như bạn quan tâm đến những giấc mơ sáng suốt, bài viết này có thể giúp bạn hiểu chúng khác với các giấc mơ bình thường như thế nào, những lý do bạn có thể muốn (hoặc không) trải nghiệm chúng, và làm thế nào để có được một giấc mơ sáng suốt ngay lập tức.

Thuật ngữ "giấc mơ sáng suốt" được nhà văn người Hà Lan và nhà tâm lý học Frederik van Eeden đưa ra vào năm 1913 trong bài viết “Nghiên cứu các giấc mơ.” Tuy nhiên, mơ sáng suốt được biết đến và thực hiện từ thời cổ đại. Đây là một phần của thực hành yoga nidra của người Hindu cổ đại và thực hành yoga giấc mơ của người Tây Tạng. Aristotle đã từng nhắc tới mơ sáng suốt. Nhà vật lý học Galen vùng Pergamon sử dụng mơ sáng suốt như một phần trong thực hành y tế của mình.

Mặc dù các nhà khoa học và triết học từ lâu đã hiểu về việc thực hành giấc mơ sáng suốt và những lợi ích của nó, vấn đề về thần kinh học đằng sau hiện tượng này mới chỉ được xem xét trong thế kỷ 20 và 21. Nghiên cứu năm 1985 của Stphen LaBerge tại  Đại học Stanford  tiết lộ rằng, không giống như hầu hết các giấc mơ, nhận thức về thời gian trong giấc mơ sáng suốt là gần như giống nhau so với thực tế. Điện não đồ (EEGs) chỉ ra rằng giấc mơ sáng suốt bắt đầu trong trạng thái chuyển động mắt nhanh khi ngủ, tuy nhiên các bộ phận khác của não bộ vẫn hoạt động trong giấc mơ sáng suốt, khác với giấc mơ bình thường. Những người hoài nghi về việc mơ sáng suốt tin rằng những nhận thức này diễn ra trong một khoảng thời gian tỉnh táo ngắn ngủi chứ không phải là một giai đoạn của giấc ngủ.

Dù chúng hoạt động thế nào hay chúng có thực sự là những giấc mơ hay không, những người đã trải qua các giấc mơ sáng suốt có thể quan sát giấc mơ của họ, gợi nhớ lại thế giới thực và đôi khi họ có thể kiểm soát điều hướng giấc mơ.

Có nhiều lý do tuyệt vời để theo đuổi những giấc mơ sáng suốt và những lý do không kém phần hợp lý để né tránh chúng.

Nhiều người cảm thấy việc mơ sáng suốt rất đáng sợ. Người ta có thể nhận thức rõ hơn về chứng tê liệt khi ngủ, một hiện tượng tự nhiên ngăn cơ thể tự làm hại chính mình khi mơ. Một số người cảm thấy "sợ mơ" do có khả năng quan sát một giấc mơ nhưng không thể kiểm soát nó. Cuối cùng, những người trải qua các chứng rối loạn tâm lý không thể phân biệt giữa thực tế và hư ảo có thể cảm thấy việc mơ sáng suốt sẽ ảnh hưởng xấu hơn đến tình trạng sức khỏe của họ.

Trái lại, mơ sáng suốt có thể làm giảm thiểu số lượng và độ nghiêm trọng của những cơn ác mộng. Điều này có được là bởi vì, trong một số trường hợp, người mơ có thể kiểm soát và thay đổi những cơn ác mộng. Nhiều người thấy được lợ ích từ việc quan sát một cơn ác mộng và nhận ra rằng nó không đánh thức thực tại.

Những cơn mơ sáng suốt có thể là một nguồn cảm hứng hoặc là một phương tiện để giải quyết một vấn đề. Việc gợi nhớ lại một giấc mơ sáng suốt có thể giúp một nhà soạn nhạc nhớ lại một bài hát từ một giấc mơ hay một nhà toán học gợi nhớ lại một phương trình trong mơ. Về cơ bản, một giấc mơ sáng suốt đem lại cho người mơ một cách để kết nối vô thức và tiềm thức.

Một lý do khác để có giấc mơ sáng suốt là vì nó có thể mang lại sức mạnh và niềm vui. Nếu như bạn có thể điều khiển một giấc mơ, thế giới đang ngủ yên sẽ trở thành sân chơi của bạn. Tất cả các định luật vật lý không còn áp dụng nữa, khiến mọi thứ trở nên khả thi.

Nếu như bạn chưa từng mơ sáng suốt trước đây hay đang tìm cách để chúng diễn ra thường xuyên hơn, dưới đây là những bước mà bạn có thể làm.

​Bạn cần chuẩn bị đủ thời gian để có một giấc mơ sáng suốt. Những giấc mơ trong giai đoạn đầu của đêm chủ yếu liên quan đến trí nhớ và quá trình phục hồi của cơ thể. Những giấc mơ xuất hiện giai đoạn gần cuối giấc ngủ ban đêm thường có khả năng là giấc mơ sáng suốt.

Trải nghiệm giấc mơ sáng suốt sẽ không thực sự hữu ích nếu như bạn không thể nhớ lại giấc mơ! Có rất nhiều bước bạn có thể làm theo để nhớ được những giấc mơ. Khi mới tỉnh dậy và cố gắng gợi nhớ lại một giấc mơ, bạn hãy nhắm mắt lại và đừng thay đổi tư thế. Hãy giữ một cuốn nhật ký và ghi lại những giấc mơ ngay khi bạn thức giấc. Hãy nhắc mình rằng bạn sẽ nhớ được những giấc mơ.

MILD viết tắt của Mnemonic Induction to Lucid Dreaming. Cụm từ này ám chỉ việc sử dụng một công cụ hỗ trợ bộ nhớ để nhắc chúng ta "thức” trong giấc mơ của mình. Bạn có thể lặp lại câu "Tôi sẽ biết mình đang mơ" trước khi rơi vào trạng thái ngủ hoặc nhìn vào một đồ vật trước khi ngủ có thể khiến bạn kết nối với giấc mơ sáng suốt. Ví dụ, bạn có thể nhìn vào đôi bàn tay của mình. Hãy nghĩ về việc chúng sẽ trông ra sao khi bạn thức giấc và nhắc nhở bản hân hãy quan sát chúng trong giấc mơ.

Các bài kiểm tra thực tế được sử dụng để phân biệt những giấc mơ sáng suốt với thực tế. Nhiều người cho rằng hình dạng bàn tay của họ thay đổi trong giấc mơ, vì vậy nếu như bạn nhìn vào bàn tay của mình và thấy lạ lẫm, bạn sẽ biết mình đang mơ. Một bài kiểm tra thực tế tốt khác đó là kiểm tra hình ảnh phản chiếu của bạn trong gương. Nếu tiện có một cuốn sách, hãy đọc một đoạn văn hai lần. Trong giấc mơ, các từ ngữ hầu như luôn luôn thay đổi.

Những cơn mơ sáng suốt đồng hành cùng giấc ngủ chuyển động mắt nhanh, xuất hiện khoảng 90 phút sau khi bạn rơi vào trạng thái ngủ và khoảng mỗi 90 phút sau đó.  Ngay sau một giấc mơ, não bộ tiếp cận trạng thái tỉnh táo, vì vậy việc thức dậy và gợi nhớ lại giấc mơ ngay sau khi tỉnh giấc trở nên dễ dàng hơn. Bạn có thể tăng khả năng nhớ một giấc mơ (và nhắc nhở bản thân một lần nữa để nhận thức về giấc mơ) nếu bạn thức dậy sau mỗi 90 phút.  Bạn có thể đặt một chiếc đồng hồ báo thức bình thường hoặc sử dụng một thiết bị có tên là đèn báo thức - thiết bị có thể tăng mức độ sáng sau khi được thiết lập thời gian. Nếu bạn không đủ khả năng chi trả cho chiếc đèn này để gián đoạn lịch ngủ nhiều như vậy, đơn giản là bạn hãy đặt báo thức khoảng 2 giờ trước khi bạn thường tỉnh giấc. Khi bạn thức dậy, hãy tắt báo thức và chìm vào giấc ngủ và suy nghĩ về một trong những lần kiểm tra thực tế của bạn.

Nếu như bạn gặp khó khăn trong việc mơ sáng suốt hay nhớ lại những giấc mơ, đừng tự đổ lỗi cho bản thân. Bạn cần thời gian để phát triển thói quen mơ sáng suốt của mình. Khi bạn có giấc mơ sáng suốt, hãy thư giãn và theo dõi trước khi cố gắng kiểm soát chúng. Hãy cố gắng nhận biết những thứ bạn có thể đã làm có thể giúp cho quá trình hoạt động.  Qua thời gian, bạn sẽ trải nghiệm giấc mơ sáng suốt nhiều hơn.

-----------------------------------------