Từ lâu thì côn trùng đã có khả năng khiến con người có những phản ứng khác thường - thích thú khi nhìn thấy một vương quốc nhỏ hùng mạnh hoặc kinh hoàng trước một con gián đang lặn. Tuy nhiên, thế giới côn trùng tồn tại cả những loài có thể bay, bơi và bò dưới radar, nhỏ đến mức mắt người về cơ bản không thể nhìn thấy được.

Những sinh vật này có những cái tên đáng yêu thích hợp như bướm xanh tí hon và ong bắp cày. Không may thay, có rất ít thông tin về những loài này vì kích thước của chúng không chỉ khiến chúng khó phát hiện mà còn khiến việc nghiên cứu chúng trở thành một thách thức đối với các nhà khoa học.

Từ một con nhện nhỏ hơn đầu đinh ghim đến một con bọ ngựa dài 1cm, dưới đây là những loài côn trùng nhỏ nhất thế giới.

01. Bướm xanh tí hon phương Tây

Loài bướm này có vẻ ngoài lộng lẫy và tinh tế, hóa thạch thời tiền sử cho thấy loài bướm này tồn tại trong hơn 200 triệu năm, từ loài bướm thời tiền sử cho đến loài bướm hiện đại, thời kỳ mà chúng chỉ có thể bay lượn quanh khủng long mà chẳng có lấy một bông hoa giàu mật ngọt để hút. Chúng đã cố gắng sống sót sau những khoảng thời gian tuyệt chủng hàng loạt như kỷ băng hà. Ngày nay, bộ côn trùng thuộc họ Lepidopterous bao gồm hơn 180.000 loài và không chỉ bao gồm bướm ngày mà còn có các thành viên của họ bướm đêm.

Thành viên nhỏ nhất của họ bướm được cho là bướm xanh tí hon (Brephidium exilis). Bướm xanh tí hon phương Tây có thể được tìm thấy trên khắp Bắc Mỹ, xa về phía tây như Hawaii và trung đông. Nó có thể được nhận biết bởi hoa văn màu nâu đồng và màu xanh lam mờ ở phần gốc của ở hai cánh. Sải cánh của con bướm nhỏ có thể dài tới 12 mm. Đối tác của nó, loài bướm tí hon xanh phía đông có thể được tìm thấy trong các khu rừng dọc theo bờ biển Đại Tây Dương.

02. Nhện Patu Digua

Hầu hết loài nhện được tìm thấy xung quanh nhà ở nước Mỹ đều giúp ích hơn là có hại, bao gồm cả loài nhện nhỏ nhất, patu digua.

Nhện patu digua sống quanh sông Rio Digua gần El Queremal, vùng Valle del Cauca, miền bắc Colombia. Khó có thể phát hiện ra chúng vì con đực chỉ phát triển khoảng một phần ba milimet, nhỏ hơn cả đầu của một chiếc đinh ghim. Một số người tin rằng có những loài nhện nhỏ hơn đang bò xung quanh đâu đó. Ví dụ, con cái của loài nhện Anapistula caecula ở Tây Phi có kích thước khoảng ba phần một trăm inch và con đực có thể sẽ nhỏ hơn. Nói chung, nhện đực nhỏ hơn nhện cái.

03. Chuồn chuồn đỏ tí hon (Scarlet Dwarf Dragon Fly)

Trong số các loài côn trùng, chuồn chuồn là một trong những loài biết bay lớn nhất. Trên thực tế, tổ tiên tiền sử của chuồn chuồn Meganeura là một trong những loài côn trùng lớn nhất với sải cánh dài hơn 70 cm. Các ghi chép hóa thạch cho thấy nó đã sống cách đây 300 triệu năm trong kỷ Trias và là loài săn mồi ăn các loài côn trùng khác. Loài chuồn chuồn ngày nay (Odanata) tuy không lớn bằng nhưng có thể có sải cánh dài gần 20 cm và chiều dài cơ thể khoảng 12 cm.

Với số lượng cực nhỏ, loài chuồn chuồn nhỏ nhất là chuồn chuồn đỏ tí hon (Nannophya pygmaea). Nó còn được gọi là chuồn chuồn kim bắc hoặc chuồn chuồn kim nhỏ. Là một phần của họ chuồn chuồn Libellulidae, nơi sinh sống của chuồn chuồn đỏ tí hon trải dài từ Đông Nam Á đến Trung Quốc và Nhật Bản. Nó thỉnh thoảng được tìm thấy ở Úc. Sải cánh của loài chuồn chuồn này có kích thước khoảng 20 mm hoặc 3/4 inch.

04. Bướm đêm Midget

Nếu như bướm ngày thường liên quan đến sự ấm áp của ban ngày thì bướm đêm có xu hướng bay vào buổi tối. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng dễ dàng phân biệt giữa chúng với nhau. Ví dụ, Melanitis hoặc bướm đêm nâu thường được coi là loài bướm sống về đêm còn có một số loài bướm đêm xuất hiện vào ban ngày. Cách tốt nhất để phân biệt chúng là nhìn vào râu, vì râu bướm ngày có đầu là một quả bóng nhỏ xíu thì bướm đêm lại không có

Các loài bướm đêm nhỏ nhất đến từ họ Nepticulidae và được gọi là bướm đêm tí hon hoặc bướm đêm midget. Một số loài chẳng hạn như loài bướm đêm tí hon (Enteucha acetosae), có cánh dài chỉ 3 mm, trong khi sải cánh trung bình của loài bướm đêm là 25 mm. Chúng vốn là những ấu trùng nhỏ đào lá kí sinh vào những thân cây khác nhau. Kiểu gặm nhấm của sâu bướm để lại dấu ấn độc đáo khá lớn trên những chiếc lá mà chúng ăn.

05. Bọ ngựa Bolbe Pygmaea

Bọ ngựa là loài côn trùng quý hiếm có mối quan hệ đặc biệt với con người. Người Hy Lạp cổ đại coi bọ ngựa có sức mạnh siêu nhiên và chúng đã được thần thánh hóa trong các văn bản Ai Cập cổ đại. Người Trung Quốc nói riêng có một sự yêu mến và tôn kính nhất định đối với loài côn trùng mà các bài thơ cổ đã mô tả như một biểu tượng của lòng dũng cảm và sự không sợ hãi.

Trên thực tế, kỹ thuật và chiến lược chiến đấu bằng cánh tay của bọ ngựa đã truyền cảm hứng cho ít nhất hai môn võ thuật phổ biến được gọi là “Bắc Đường lang quyền” và “Nam Đường lang quyền”. Bọ ngựa cũng là một trong số ít loài côn trùng được nuôi làm thú cưng.

Bộ Mantodea bao gồm hơn 2.400 loài và có con lớn tới 3,5 inch khi đứng thẳng. Tuy nhiên, loài bọ ngựa nhỏ nhất, Bolbe pygmaea, chỉ dài 1cm và có thể được tìm thấy ở Úc.

06. Bọ cạp Microtityus Minimus

Bọ cạp thường được coi là một trong những loài côn trùng hung dữ và gây chết người. Chúng đã được chứng minh là có thể chiến đấu và đánh bại những kẻ săn mồi lớn hơn như nhện khổng lồ. Sức mạnh săn mồi ấy đã phát triển trong suốt hơn 430 triệu năm với các đặc điểm tinh vi như ngòi độc, móng vuốt khỏe và bộ xương ngoài dày có chức năng như áo giáp. Nhưng dù nọc độc của bọ cạp là độc thì chỉ có 25 loài tạo ra một loại độc tố có khả năng giết chết con người.

Điều này khiến ngay cả những loài bọ cạp nhỏ nhất cũng trở thành một kẻ nhỏ bé cứng rắn. Microtityus minimus, loài bọ cạp nhỏ nhất thế giới, được phát hiện vào năm 2014 bởi các nhà nghiên cứu khảo sát Đảo Hispaniola Greater Antillean ở Cộng hòa Dominica. Một con bọ cạp trưởng thành chỉ có kích thước 11 mm, điều này làm cho móng vuốt và ngòi của nó ít đáng sợ hơn và thực sự rất dễ thương.

07. Ruồi Euryplatea Nanaknihali

Với kích thước nhỏ hơn nửa mm, Euryplatea Nanaknihali là loài ruồi nhỏ nhất trên trái đất. Những con ruồi nhỏ bé này đẻ trứng bên trong đầu của kiến, và một khi trứng nở và ấu trùng phát triển, chúng bắt đầu ăn thịt vật chủ của nó từ trong ra ngoài, cuối cùng chặt đầu kiến. Mặc dù điều đó khá khủng khiếp nhưng chúng không phải là loài duy nhất làm điều này. Các loài thuộc họ ruồi Phoridae cũng ký gửi trứng trong cơ thể kiến.

08. Muỗi Uranotaenia lowii

Điều đáng kinh ngạc nhất của loài muỗi khát máu là cách chúng lén lút phủ đầy cơ thể chúng ta bằng vết cắn. Mặc dù khi hút đủ lượng máu trọng lượng cơ thể chúng sẽ tăng gấp đôi, muỗi vẫn có thể sử dụng một kỹ thuật đập cánh đặc biệt cho phép chúng sà vào và cất cánh một cách lặng lẽ mà không bị phát hiện. Hình thức trốn tránh xảo quyệt này khiến nhiều nơi trên thế giới gặp vấn đề, nhất là những nơi muỗi làm lây lan virus chết người.

May mắn thay, loài muỗi nhỏ nhất thế giới không thích mùi máu người. Loài Uranotaenia lowii dài 2,5 mm, đôi khi được gọi là Uranotaenia chân nhạt, thích cắn ếch và các loài lưỡng cư khác. Chúng xác định vị trí mục tiêu của mình bằng cách sử dụng độ nhạy âm thanh bẩm sinh của chúng đối với tiếng lạch cạch và các âm thanh khác. Môi trường sống của Uranotaenia lowii trải dài dọc theo phía nam từ Texas đến Florida và có thể được tìm thấy xa xa phía bắc như Bắc Carolina.

09. Ong bắp cày

Loài côn trùng nhỏ nhất trên thế giới thuộc họ bướm tiên hoặc ong bắp cày. Trung bình chúng chỉ dài từ 0,5 đến 1 mm. Nhà côn trùng học người Ireland Alexander Henry Haliday lần đầu tiên phát hiện ra loài ong này vào năm 1833, mô tả chúng là "các nguyên tử Hymenoptera có trật tự." Hymenoptera là một họ côn trùng lớn, bao gồm bướm cưa, ong bắp cày, ong và kiến. Ong bắp cày có thể được tìm thấy ở khắp nơi trên thế giới và phát triển mạnh trong nhiều môi trường và hệ sinh thái, từ rừng mưa ẩm ướt đến sa mạc khô hạn.

Loài côn trùng nhỏ nhất trong họ, Dicopomorpha echmepterygis, chỉ dài 0,39 mm, do đó chúng hầu như không thể được phát hiện bằng mắt thường. Chúng không có cánh hay mắt, chỉ có lỗ miệng và có hai chiếc râu nhỏ. Loài côn trùng bay được nhỏ nhất cũng là một loài đom đóm được gọi là kikiki huna (0.15 mm), sống ở các vùng ở Hawaii, Costa Rica và Trinidad. Kikiki là họ hàng gần với ong bắp cày tinkerbella nana, một loài ong bắp cày khác khác có tên hoàn toàn phù hợp với tầm vóc nhỏ bé (0.17 mm) của nó.

--------------------------------

Người viết: Nguyen, Tuan C.

Nguồn: thoughtco.com/smallest-insects-4161295

Người dịch: Hồng Nhung