Đăng bởi: Bianca Pellegrino - Listverse

Link bài gốc: Top 10 Weird Histories Behind English Words

Biên dịch: Phương Uyên - SUB Factory

 ________________________________________________________   

Tiếng Anh nổi tiếng là khó học. Đầu tiên là vì nó toàn những câu thành ngữ kì lạ, ví dụ như cách nói not crying over spilt milk (đừng tiếc những chuyện đã xảy ra hoặc không thể thay đổi nữa), hay not looking a gift horse in the mouth (đừng soi xét món quà được tặng, mà hãy cảm kích nó), hay having egg on your face (cảm thấy mất mặt). Thứ hai là vì tiếng Anh có lượng từ đồng nghĩa vô cùng đồ sộ, khủng khiếp đến mức đáng kinh ngạc.

Nhiều trong số những rào cản đó bắt nguồn từ một sự thật là tiếng Anh được hình thành trên nền tảng kết hợp nhiều thứ tiếng khác lại. Đôi khi, chúng ta dễ dàng bắt gặp điểm tương đồng giữa vài từ tiếng Anh với các từ mà nó “vay mượn” từ những ngôn ngữ khác. Đôi khi, cũng có lúc việc này rất khó nhận ra.

Nguồn gốc “kỳ cục kẹo” của 10 từ tiếng Anh dưới đây có thể làm bạn phải ngạc nhiên đấy.

10. Lesbian (Đồng tính nữ)

Nguồn ảnh: sweetfille.blogspot.com

Lesbian được dùng để chỉ những người phụ nữ yêu những người phụ nữ khác. Từ này bắt nguồn từ hòn đảo Lesbos của Hy Lạp. Một nhà thơ tên Sappho đã sống trên hòn đảo này vào khoảng năm 600 trước Công nguyên. Phần lớn tác phẩm của bà đã bị thất lạc theo thời gian, song chúng tôi thu thập được một số đoạn thơ được các tác giả khác trích dẫn trong những tác phẩm của họ.

Nhiều sáng tác của bà viết về phụ nữ, nhiều trong số chúng lại nồng cháy yêu đương. Vậy nên, người ta suy đoán rằng bà là người đồng tính. Theo một số tài liệu, có thể bà đã kết hôn và có một người con gái. Tuy nhiên, rất khó để ghép nối lại các mẩu thông tin tồn tại về Sappho.

Con gái bà tên là Cleis, nhưng vài học giả cho rằng thật ra, đó là tên người tình của Sappho. Cũng có thông tin nói rằng chồng bà là Kerkylas đến từ đảo Andros.

Tuy nhiên, cái tên Kerkylas gần giống với từ dương vật và Andros lại giống với từ đàn ông. Thế nên, việc chồng bà có tên là Cái ấy đến từ Hòn đảo của Những người đàn ông ám chỉ rằng đó có thể chỉ là một trò đùa mà thôi.

9. Assassin (Sát thủ)

Sát thủ là kẻ giết người vì tiền hoặc những lý do cuồng tín, ví dụ như vì tư tưởng chính trị. Lịch sử của từ này trải dài từ thời kỳ của các cuộc Thập Tự Chinh. Khi đó, có một giáo phái tên là Nizari Ismaili hoạt động bên ngoài lãnh thổ của Lebanon. Đó là những người Hồi giáo cuồng tín, nghe theo sự lãnh đạo của một thủ lĩnh có biệt danh là Ông Già Của Núi.

Giáo phái này có nhiệm vụ giết những thủ lĩnh của các lực lượng chống đối. Người Tây Âu tin rằng thành viên của hội Nizari Ismaili đã thực hiện việc đó trong lúc đang “phê thuốc”, sau khi tiêu thụ một lượng lớn loại cần sa gọi là hashish. Dù việc này vẫn còn gây tranh cãi, song đủ để giáo phái này mang cái tên hashishin (kẻ dùng hashish).

Theo thời gian, từ này trở thành một phần của tiếng Anh, nó còn du nhập vào cả tiếng Ý và tiếng Pháp, sau được biến thể thành assassin.

8. Walrus (Hải mã)

Trước khi viết nên Chúa Tể Của Những Chiếc Nhẫn, tác giả J.R.R. Tolkien đã làm việc cho Oxford English Dictionary. Công việc của ông bao gồm việc tìm hiểu lịch sử của các từ bắt đầu bằng chữ cái W, trong đó có từ walrus. Tolkien đã tìm thấy nhiều nguồn gốc khác nhau đằng sau từ vựng có vẻ đơn giản này.

Ông tin rằng walrus rất có khả năng bắt nguồn từ từ hrossvalir - một từ Bắc Âu cổ có nghĩa là “ngựa lai cá voi”. Phần “cá voi” nghe khá có lý vì hải mã cũng to lớn và có chân chèo. Nhưng phần “ngựa” thì lại hơi khó hiểu. Tất cả những gì chúng ta biết là có thể một người nào đó từ rất lâu về trước đã nhìn thấy loài động vật khổng lồ có râu và cặp ngà đồ sộ này, rồi cho rằng sinh vật trên cạn giống nó nhất là loài ngựa.

Dù Tolkien cho rằng cách lý giải hải mã có từ nguyên là ngựa - cá voi nghe có vẻ hợp lý nhất, ông đã mất rất nhiều thời gian để về nghiên cứu vấn đề này. Được biết, ông có hơn sáu phiên bản giải thích nguồn gốc của từ này, một số vẫn còn được lưu lại trong kho lưu trữ của Oxford English Dictionary.

7. Quarantine (Cách ly / Kiểm dịch)

Nguồn ảnh: Wellcome Collection

Không phải nghi ngờ gì, chúng ta đều đã bắt gặp từ cách ly trên TV hay trên báo. Một số người thậm chí đã tự mình trải qua điều ấy khi đại dịch coronavirus bùng phát, mà vốn dĩ cụm từ này từ lâu cũng đã gắn liền với các đợt bùng phát dịch bệnh.

Quarantine bắt nguồn từ từ tiếng Ý quarantino (thời gian 40 ngày). Trước đây, khi bệnh dịch hạch lan ra khắp châu Âu, Venice đã đưa ra các chính sách chỉ cho phép tàu thuyền từ các quốc gia có dịch bệnh vào cảng sau khoảng thời gian 40 ngày. Việc này nhằm đảm bảo không có trường hợp nhiễm bệnh nào lọt vào trong đất nước.

Tương tự, những người đi lại giữa các quốc gia trong đại dịch COVID-19 được yêu cầu phải cách ly trong vòng hai tuần để ngăn ngừa lây truyền bệnh. Chúng ta nên thấy biết ơn rằng khoảng thời gian cách ly không còn dài tận 40 ngày kể từ khi “cái chết đen” xảy ra nữa.

Tuy nhiên, có thể bạn sẽ thắc mắc rằng tại sao người ta lại chọn 40 ngày làm khoảng thời gian chính xác để cách ly một ai đó. Đó có thể là vì 40 là một con số quan trọng trong Cơ Đốc giáo. Vào thời Trung cổ, các tín đồ Cơ Đốc giáo tin rằng chúa Jesus đã nhịn ăn trong vòng 40 ngày khi ở trên sa mạc và cơn mưa trong câu chuyện về con tàu của Noah đã kéo dài 40 ngày và 40 đêm.

Quan niệm cho rằng con người cần 40 ngày để được thanh tẩy rất phù hợp với những niềm tin tôn giáo tồn tại vào thời điểm ấy.

6. Nimrod

Nguồn ảnh: spectrumlocalnews.com

Nimrod thường được dùng để mỉa mai những người ngốc nghếch hoặc vụng về, nhưng ban đầu từ này mang một nghĩa vô cùng khác. Nimrod là tên người chắt của Noah trong Kinh Thánh, được miêu tả như một người thợ săn dũng mãnh. Từ này chỉ được dùng với nghĩa vụng về và ngốc nghếch từ những năm 1980, và lý do cho chuyện này thì vẫn còn gây tranh cãi.

Theo một giả thuyết thì nghĩa mới của từ này bắt nguồn từ bộ phim hoạt hình Bugs Bunny. Bugs bị săn đuổi không ngừng bởi người thợ săn vụng về Elmer Fudd. Đôi khi, con thỏ tinh ranh đó gọi Fudd là Nimrod với ý mỉa mai khả năng săn bắn yếu kém của anh ta, so sánh với người thợ săn tài giỏi Nimrod trong Kinh Thánh.

Dù vậy, vì những khán giả trẻ hiểu sai lời lăng mạ một cách mỉa mai đó, nimrod đã được sử dụng rộng rãi như một từ chỉ những người hậu đậu hay khờ khạo.

5. Muscle (Cơ bắp)

Nguồn ảnh: wired.com

Khi nhìn vào một người to lớn và cuồn cuộn cơ bắp, hình ảnh đầu tiên bật ra trong đầu bạn không thể nào là một chú chuột bé tí teo. Vậy nên, có thể bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng từ muscle có nguồn gốc từ một từ trong tiếng Latin có nghĩa là chú chuột nhỏ - musculus.

Lý do cho mối liên hệ kỳ lạ giữa cơ bắp và loài chuột chính là vì hình dáng của chúng. Tổ tiên của chúng ta nghĩ đơn giản rằng cơ tay khi gập lại trông giống như một chú chuột nhỏ đang di chuyển dưới da ta.

Tiếng Anh trung đại có một từ khác để chỉ những người “đô con” - lacertous. Bạn có thể vui mừng khi biết rằng từ này chẳng liên quan gì tới mấy con chuột cả. Thay vào đó là thằn lằn. Có lẽ mấy con thằn lằn thời đấy khá là ghê gớm.

4. Cancer (Ung thư / Cung Cự Giải)

Mối liên hệ giữa cung hoàng đạo Cự Giải và căn bệnh ung thư là những con cua. Từ cancer bắt nguồn từ một từ tiếng Latin có nghĩa là “cua”. Dấu hiệu chiêm tinh của cung Cự Giải dựa trên một chòm sao được cho là giống con cua, nhưng thật ra thì nó giống một Y lộn ngược trên trời hơn.

Trong thần thoại Hy Lạp, Heracles đã nghiền nát một con cua kẻ thù dưới chân mình trong trận chiến với Hydra. Sau đó, Hera đã ban thưởng cho con cua vì sự phục vụ của nó bằng cách đặt hài cốt của nó lên bầu trời, giữa các vì sao. Chòm sao Cự Giải đã được hình thành như thế.

Trở lại với thực tế, một khối ung thư thường được bao quanh bởi các tĩnh mạch và mối nối sưng to, dược đặt tên dựa theo hình dáng tựa như một thân cua tròn cùng các chân nối dài của nó. Sự giống nhau giữa con cua và khối ung thư đã được ghi nhận bởi nhiều bác sĩ Hy Lạp cổ đại tiếng tăm, trong đó có Hippocrates.

3. Malaria (Sốt rét)

Sốt rét là một bệnh do muỗi lây truyền và có các triệu chứng: sốt tái phát, thiếu máu và vàng da. Tuy nhiên, tên của căn bệnh này lại bắt nguồn từ một nhầm lẫn về tác nhân gây bệnh.

Trước khi chúng ta biết rằng muỗi là trung gian truyền bệnh sốt rét cho con người, có một giả thuyết gọi là miasma. Theo thuyết này, các vật liệu khi phân huỷ sẽ tạo ra hơi độc, gây nên các căn bệnh như sốt rét hay dịch tả.

Từ malaria bắt nguồn từ từ mala aria (khí độc) trong tiếng Ý. Hơi độc được nhắc đến trong thuyết miasma thường liên quan đến các vùng đầm lầy. Rất nhiều xác động vật thối rữa được tìm thấy ở các khu vực ẩm ướt, và người sống ở quanh các đầm lầy thì thường hay nhiễm bệnh.

Nguyên nhân thật sự là gì? Đó là muỗi thích đẻ trứng gần những vũng nước đọng ở đầm lầy.

2. Tragedy (Bi kịch)

Nguồn ảnh: greelane.com

Khi nghĩ về một sự kiện bi thương, bạn sẽ chẳng thể nào tự động liên tưởng đến loài dê cả. Nhưng cũng có người nghĩ như thế đấy. Người Hy Lạp cổ đại thì chắn chắn có, và điều đó cũng giải thích tại sao từ tragedy lại có nguồn gốc từ hai từ Hy Lạp tragos và oidos, nghĩa là “bài ca của loài dê”.

Có một số tranh cãi xuất hiện xoay quanh nguồn gốc của từ này. Nhưng mối liên hệ của nó với loài dê có lẽ là từ những vở kịch về các satyr - những thần rừng nửa người nửa dê (hoặc nửa ngựa). Họ thường được biết đến qua những vở kịch đó. Những vở kịch này thường được diễn cùng với các vở bi kịch, và chúng cũng có xu hướng vừa kịch tính vừa hài hước nữa. 

1. Candidate (Ứng cử viên)

Nguồn ảnh: collinsdictionary.com

Ứng cử viên cho những cuộc chạy đua vào các cơ quan chính trị ngày nay thường bị bao phủ bởi các vụ bê bối. Còn trước đây, vào thời La Mã cổ đại, thì họ được bao phủ trong những chiếc áo toga trắng. Loại y phục này thường được chế tác sao cho thật trắng, thế nên những người đàn ông mặc chúng được gọi là candidati (người đàn ông trắng).

Cụm từ này xuất phát từ một từ trong tiếng Latin - candidus (trắng tinh khôi). Hài hước làm sao, đây cũng là từ nguyên cho một từ tiếng Anh khác - candida - một loại nấm “cứng đầu”, rất khó để loại bỏ.

Có thể là do loại nấm này bản thân nó đã mang màu trắng, có thể phát triển quá mức trên lưỡi, tạo thành từng mảng gọi là tưa lưỡi. Tuy nhiên, mối liên hệ giữa một loại nấm phiền toái và các chính trị gia chắc cũng đã đủ thú vị để ta liên tưởng rồi.