Đến năm 2020, trên thế giới ước tính có khoảng 7,8 tỷ người. Trong 7,8 tỷ người đó bao gồm vô số nền văn hóa, ngôn ngữ và phong tục tập quán khác nhau. Thêm vào đó là các truyền thống và tiêu chuẩn kinh doanh khác nhau, chưa kể tới quá trình nuôi dưỡng, trải nghiệm và tính cách cá nhân của mỗi người. Sự độc đáo và khác biệt của chúng ta đã thực sự gây kinh ngạc. Hơn nữa, với tất cả những gì cảm nhận đã khiến sự khác biệt về biểu cảm trên khuôn mặt gần như là vô tận. 

Với tư cách là con người, có một thứ kết nối tất cả chúng ta với nhau. Đó chính là 7 biểu cảm phổ biến trên khuôn mặt.

Biểu hiện trên khuôn mặt là gì?

Câu hỏi này có thể xuất hiện khá rõ ràng. Biểu cảm trên khuôn mặt có phải là biểu hiện trên khuôn mặt của một người không? Vâng, điều này là đúng. Nhưng còn nhiều điều hơn thế nữa. Biểu cảm trên khuôn mặt còn là tấm gương phản chiếu cảm xúc của chúng ta. Chúng là những biểu hiện cảm xúc. Chúng ta thể hiện bản thân không chỉ bằng lời nói mà còn qua các biểu hiện trên khuôn mặt. Trên thực tế, nét mặt là một trong những khía cạnh quan trọng trong giao tiếp của con người.  Và đây thường là ấn tượng đầu tiên của mọi người khi gặp gỡ ai đó, trước cả khi chúng ta được nghe giọng nói của người đó. Khuôn mặt của chúng ta có trách nhiệm truyền đạt không chỉ những suy nghĩ và ý tưởng, mà còn cả những biểu hiện cảm xúc. Điều khiến cho việc giao tiếp cảm xúc trở nên thú vị là nó xuất hiện như thể một số biểu hiện trên khuôn mặt. Nhưng cảm xúc có thể được kết nối chặt chẽ về mặt sinh học và có cùng một cách thể hiện dù đó là những người thuộc các dân tộc khác nhau, có nền văn hóa khác nhau.

Với 43 cơ khác nhau, khuôn mặt của chúng ta có thể tạo ra hơn 10.000 biểu hiện cảm xúc trên khuôn mặt. Chúng được gọi là biểu cảm vi mô, và ta sẽ thảo luận về điều này sau. Đầu tiên, chúng ta hãy xem xét 7 biểu cảm phổ quát.

7 biểu cảm khuôn mặt phổ biến. Chúng có ý nghĩa gì?

- Ngạc nhiên – Biểu hiện phổ biến trên khuôn mặt của sự ngạc nhiên được biểu thị bằng lông mày nhướng lên trên, mắt mở to, lòng trắng trong mắt lộ ra nhiều hơn bình thường. Cùng với đó hàm hơi cụp xuống và đồng tử giãn ra. Mặc dù biểu hiện ngạc nhiên có thể chỉ kéo dài trong một hoặc hai giây, nhưng các chuyển động trên khuôn mặt - đặc biệt là nhướng mày - đã cho phép chúng ta quan sát rõ ràng hơn về môi trường và các sự kiện đang diễn ra xung quanh khu vực đó. Và ngay lập tức nó chuyển sự chú ý của chúng ta sang các sự kiện khác, đó có thể là các mối đe dọa. điều này giúp chúng ta phản ứng nhanh hơn. Cho dù đó là một bất ngờ tốt hay xấu, phản ứng trên khuôn mặt đều giống nhau. Biểu cảm khi nhận được bất ngờ là biểu hiện ngắn nhất trong tất cả các biểu hiện cảm xúc, nó kéo dài nhiều nhất là vài giây. Các biểu hiện cảm xúc khác trên khuôn mặt có thể rất ngắn, nhưng chúng cũng có thể tồn tại lâu hơn, trong khi sự ngạc nhiên có một thời hạn cố định, giới hạn.

Sau biểu cảm ngạc nhiên lúc ban đầu, biểu hiện đó có thể chuyển thành sợ hãi, tức giận, ghê tởm, v.v.... Điều này tùy thuộc vào điều gì khiến chúng ta ngạc nhiên. Mặt khác, chúng ta cũng có thể không có cảm xúc gì nếu sự kiện đó không có hậu quả gì.

- Buồn bã - Biểu hiện chung của nỗi buồn trên khuôn mặt được biểu thị bằng việc hạ thấp khóe miệng, nhíu mày và mí mắt sụp xuống. Nét mặt buồn bã khó có thể giả tạo. Tại sao? Chà, một trong những dấu hiệu bộc lộ nỗi buồn là lông mày bên trong nhướng lên, điều này thực tế rất ít người có khả năng làm theo người khác. 

Nguyên nhân khiến chúng ta buồn bã rất khác nhau dựa trên quan niệm cá nhân và văn hóa về sự mất mát. Mặc dù nỗi buồn thường được coi là một cảm xúc “tiêu cực”, nhưng nó lại đóng một vai trò quan trọng trong việc báo hiệu nhu cầu nhận được sự giúp đỡ hoặc an ủi. Nỗi buồn cũng có thể trải qua cùng với các biểu hiện cảm xúc khác trên khuôn mặt, chẳng hạn như:

Giận dữ (ví dụ: có một người thân yêu bỏ rơi bạn)

Sợ hãi (ví dụ: bạn sẽ không thể đối phó hoặc tiếp tục cuộc sống)

Hạnh phúc (ví dụ: hồi tưởng về thời gian ở bên người hoặc thứ mà bạn đã mất, hoặc niềm vui bạn nhận được từ người khác.

- Sự phẫn nộ - Biểu cảm giận dữ trên khuôn mặt phổ biến với các biểu hiện như lông mày cụp xuống, môi mím chặt và mắt lồi. Biểu hiện của sự tức giận có hiệu quả bởi vì mỗi chuyển động của khuôn mặt khiến ai đó có vẻ mạnh mẽ hơn về thể chất. Biểu thức truyền đạt cho người nhận hoặc mối đe dọa có thể xảy ra, rằng bạn nghiêm túc và bạn có ý định xua đuổi kẻ đó. Đây là một trong những biểu hiện cảm xúc mạnh nhất trên khuôn mặt của chúng ta; nó cũng chứng minh các tính năng của một người biểu hiện như thế nào. Khuôn mặt này có thể hoạt động như một tín hiệu cảnh báo, cho dù nó chỉ để gợi lên nỗi sợ hãi hay dấu hiệu bắt đầu một cuộc xung đột. Khi tức giận, chúng ta có thể trải qua những cảm giác khác như sợ hãi (khi gây tổn hại cho bản thân hoặc người khác) hoặc ghê tởm (đối với người hoặc vật cản trở bạn khỏi mục tiêu). Nếu bạn được dạy rằng cảm giác tức giận là "tồi tệ", bạn thậm chí có thể cảm thấy xấu hổ hoặc nhục nhã vì đã cảm nhận được cảm xúc đó. Hơn nữa, nếu tức giận dẫn đến việc bạn làm điều gì đó mà tự bạn cho rằng nó không đúng đắn thì có thể bạn sẽ cảm thấy hối hận.

- Chán ghét - Biểu hiện chung trên khuôn mặt của cảm xúc tức giận và ghê tởm rất giống nhau. Vì thế nó thường dẫn đến sự nhầm lẫn cho người chứng kiến ​​biểu hiện đó. Biểu hiện của sự phản cảm trên khuôn mặt được tượng trưng bằng việc môi trên nhếch lên, nhăn sống mũi và hếch má.

Vẻ mặt chán ghét không chỉ thể hiện thái độ ghét bỏ mà còn có tác dụng bảo vệ bản thân chúng ta. Ví dụ, nếp nhăn của mũi sẽ đóng cửa mũi, bảo vệ nó khỏi các yếu tố không mong muốn bên ngoài hoặc gây khó chịu, trong khi việc nheo mắt sẽ bảo vệ mắt bạn khỏi tác hại. Đó là một trong những biểu hiện trên khuôn mặt của cảm xúc không chỉ truyền đạt cảm xúc mà còn bảo vệ chúng ta.

- Sợ hãi - Biểu hiện chung trên khuôn mặt của nỗi sợ hãi được biểu thị bằng sự nâng cao của mí mắt trên và kéo các mí mắt lại với nhau, mở to mắt và môi căng ra theo chiều ngang.

Dựa trên nỗi sợ hãi, mỗi chuyển động trên khuôn mặt sẽ cho biết chúng ta phản ứng lại tình huống bằng trạng thái chuẩn bị chiến đấu hay hoảng loạn. Đồng thời, biểu hiện trên khuôn mặt cũng thể hiện cách cơ thể chúng ta hoạt động. Ví dụ, tim đập nhanh hơn bình thường, đẩy máu đến các cơ, tim và các cơ quan quan trọng khác. Nhịp tim và huyết áp tăng lên. Người bắt đầu thở gấp hơn. Các đường dẫn khí nhỏ trong phổi mở rộng hơn bình thường, do đó cho phép phổi hấp thụ nhiều oxy nhất có thể trong mỗi lần thở. Thêm oxy được gửi đến não, làm tăng sự tỉnh táo, trong khi thị giác, thính giác và các giác quan khác trở nên sắc bén hơn. Trong khi đó, epinephrine kích hoạt giải phóng lượng đường và chất béo trong máu, đưa chất dinh dưỡng vào máu và cung cấp năng lượng cho tất cả các bộ phận của cơ thể. Giống như ghê tởm, sợ hãi là một trong những biểu hiện cảm xúc trên khuôn mặt giúp bảo vệ chúng ta.

Khinh thường - Mím chặt một nửa môi trên là dấu hiệu của biểu hiện khinh thường trên khuôn mặt. Đôi khi, nó cũng kèm với hành động hơi ngửa đầu ra phía sau.

Mặc dù cảm xúc khinh thường có thể trùng lặp với giận dữ và ghê tởm, nhưng sự duy nhất là đặc trưng của biểu hiện này trên khuôn mặt. Bởi vì nó là biểu hiện phổ biến duy nhất chỉ xảy ra ở một bên của khuôn mặt và cũng có sự khác nhau về cường độ. Nói cách khác, vẻ mặt khinh thường là biểu hiện cảm xúc duy nhất trên khuôn mặt có thể biểu thị bằng nét mặt đơn phương, nghĩa là biểu hiện đó không đồng thời xảy ra ở cả hai bên của khuôn mặt. Các biểu hiện cảm xúc khác trên khuôn mặt không có đặc điểm độc đáo này.

Hạnh phúc  - Biểu hiện phổ biến trên khuôn mặt của hạnh phúc được biểu thị bằng việc khóe miệng nhếch lên và mí mắt căng lên, đôi khi dẫn đến hằn rõ những nếp nhăn được gọi là "vết chân chim" quanh mắt.

Mặc dù nét mặt hạnh phúc có mối liên hệ rõ ràng với những điều tốt đẹp, thân thiện, nhưng các nhà nghiên cứu vẫn tin rằng đôi khi nụ cười của chúng ta có thể có nguồn gốc đen tối hơn. Nhiều loài linh trưởng nhe răng để khẳng định sự thống trị và bảo vệ địa vị của mình trong cấu trúc xã hội mà chúng đang sinh sống. Và một số người tin rằng, cuối cùng chính các dấu hiệu phi ngôn ngữ đó đã phát triển thành một nụ cười.

Các chuyên gia đã phát hiện ra rằng khuôn mặt con người có khả năng biến đổi thành những biểu cảm hạnh phúc tinh tế, độc đáo và khác biệt hơn bất kỳ biểu hiện cảm xúc nào khác. Ví dụ, sự ghê tởm chỉ cần một biểu hiện trên khuôn mặt để thể hiện nó. Mặt khác, hạnh phúc có 17 dạng khác nhau của niềm vui, sự hân hoan và sự phấn khởi.

Biểu cảm vi mô

Người Trung Quốc có câu nói, “Hãy xem thời tiết khi bạn bước ra ngoài; hãy nhìn vào mặt mọi người khi bạn bước vào”. Tuy nhiên, không phải ai cũng biểu lộ cảm xúc trên khuôn mặt. Một số cá nhân có thể kìm nén cảm xúc thực sự và thể hiện nét mặt giả tạo. Giống như 7 biểu hiện cảm xúc phổ biến trên khuôn mặt, biểu hiện vĩ mô   kéo dài từ nửa giây đến 4 giây và nó là biểu hiện phù hợp với nội dung và giọng điệu của điều được nói. Mặt khác, biểu cảm vi mô là một dạng biểu hiện ngắn gọn và tinh tế trên khuôn mặt. Nó thường kéo dài từ 1/25 - 1/5 của một giây. Và nó tiết lộ cảm xúc mà người đó đang cố gắng để che giấu.

Sự rò rỉ cảm xúc không tự chủ này có thể làm lộ ra những biểu hiện cảm xúc thực sự trên khuôn mặt của con người. Ví dụ, mọi người thường dễ xúc động khi nói dối, đặc biệt là khi tiền cược cao. Những biểu hiện cảm xúc vi mô này có thể xảy ra do sợ bị bắt, cảm giác tội lỗi hoặc xấu hổ về sự kiện mà họ đã nói dối. Hoặc thậm chí vì người đó có ý nghĩ thích nói dối người khác, đặc biệt là những người có chức vụ quyền hạn. Nét mặt, đặc biệt là những biểu hiện vi mô, có thể tiết lộ sự thật của những biểu hiện cảm xúc trên khuôn mặt. Do đó, khả năng phát hiện chúng có thể quan trọng đối với những cá nhân làm việc trong lĩnh vực thực thi pháp luật, an ninh quốc gia, tình báo hoặc hệ thống pháp luật, giúp ích trong việc xác định sự thật về các phương tiện truyền thông, các quan chức chính trị, và thậm chí cả bạn bè, gia đình và đối tác.

-----------------------------------------------

Dịch giả: Hà Duyên

Biên tập: Ka Ly

Minh họa: Hà Duyên

Nguồn: betterhelp.com

Nguồn ảnh: https://giphy.com/ và https://www.google.com/

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về YBOX.VN. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là “Tên dịch giả - Nguồn: Tâm Lý Học Tuổi Trẻ”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Với mục tiêu chia sẻ và góp phần nâng cao kiến thức tâm lý cho những người trẻ, chúng tôi mong nhận được sự ủng hộ và đóng góp của các bạn. Trở thành Cộng tác viên hoặc thực tập sinh để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức chuyên sâu về tâm lý cho cộng đồng tại đây  https://bom.to/AxK6nj 

(***) Follow Facebook Tâm Lý Học Tuổi Trẻ tại www.facebook.com/tamlyhoctuoitre để đọc các bài dịch khác và cập nhật các bài viết mới hằng ngày.

(***) Follow Instagram tamlyhoctuoitre_ybox tại https://www.instagram.com/tamlyhoctuoitre_ybox/ để đọc thêm nhiều quotes hay mỗi ngày.