Chúng ta thỉnh thoảng và thường đối diện với một câu hỏi rất nhạy cảm được đặt ra bởi người mà chúng ta nguyện sẽ dành tình cảm cho họ khi cả hai đang trên giường ngủ với một ít sự cảnh cáo và trong một kiểu giọng nghiêm trọng rằng “ Anh/Em yêu em/anh vì điều gì”

Trong mối quan hệ, có những khoảnh khắc sẽ an yên hoặc nguy hiểm như trong tình huống này. Một câu trả lời thông minh có khả năng củng cố và nâng cao tầm quan trọng của người mình yêu nhưng một câu trả lời tệ hại có thể thổi bay mọi thứ. Chúng ta đã luôn cố gắng làm cho mối quan hệ tốt hơn, vì vậy mà chúng ta nhận ra ngay khoảnh khắc đó rằng chúng ta không thể đơn giản trả lời là vì “tất cả mọi thứ”. Chúng ta được hỏi để đưa ra sự lựa chọn và ở mức độ nào đó, tình yêu chúng ta dành cho người kia sẽ được coi là chân thành nếu câu trả lời dường như chính xác với điều họ muốn nghe. 

Giả thuyết đằng sau câu hỏi này là nó có những thứ nhất định để một người được yêu chứ không có một sự thật hiển nhiên rằng chúng ta được yêu thích là đủ, yêu thích phải vì những tính cách nhất định và là tốt nhất của chúng ta như chúng ta tự định nghĩa mà cũng có nghĩa rằng nó tồn tại những phần thuộc về trí tuệ và thể xác dường như chứa nhiều phần “tinh túy" của chúng ta hơn là những phần khác. Nếu chúng ta có thể nghĩ như vậy, nghĩa là có những phần của chúng ta thì không nói lên được cả con người chúng ta bằng những phần khác. 

Khi nói về cơ thể, dường như có “nhiều chúng ta" trong đôi bàn tay hơn là phần gót chân và khi nói về trí tuệ, dường như “nhiều chúng ta” tồn tại trong khiếu hài hước hơn là kiến thức về bảng cửu chương bảy. Nếu một con quỷ có ác tâm buộc chúng ta phải mất đi một phần nhỏ trí tuệ của mình mà nếu đứng từ quan điểm muốn duy trì phần “tinh túy", dường như là tốt hơn để từ bỏ khả năng nói một ngôn ngữ nước ngoài hơn là mất đi thị hiếu âm nhạc cũng giống như việc sẽ dễ chấp nhận việc hình dáng ngón chân cái thay đổi hơn là việc phải thay đổi dáng mũi của mình.

Nếu câu trả lời là vì đối phương có “đầu óc đáng yêu" có thể là không tệ nhưng nếu đi sâu hơn vào điều đó, nó cũng sẽ không ổn bởi có nhiều thứ mà “đầu óc" họ có thể làm khá tốt như bày biện bàn ăn, điều khiển xe an toàn trên đường xa lộ, lo liệu ngân sách gia đình, nhớ được những kiến thức địa lý nhưng nếu chọn ra một vài điều trong số những việc này làm câu trả lời sẽ có rất ít khả năng có thể làm hài lòng đối phương bởi chúng dường như là điều tự nhiên vốn có ở mỗi người. Nếu ai đó yêu chúng ta vì những điều này thì không có lý do gì người đó sẽ không gặp và yêu người mới vì những điều khác trong số đó và đây cũng chính là điều chúng ta đang cố tránh nhất cũng như đang cố tìm ra câu trả lời đúng để khiến đối phương hài lòng. 

Những điều khen ngợi khiến đối phương cảm động là những kỹ năng mà duy nhất chỉ người kia mới có, ví dụ cái cách họ chuẩn bị lớp kem trên bánh sinh nhật, cách họ chọn những bài nhạc trên xe khi băng qua sa mạc, phân tích tiểu thuyết lịch sử, cùng một người bạn bàn về chuyện yêu đương hay chọc ghẹo một người đồng nghiệp đang cảm thấy chán nản một cách tinh tế mà không xúc phạm tới lòng tự trọng của người đó, v.v. Nếu ai đó chú ý vào những chi tiết nhỏ như vậy thì người đó có cảm giác như mình là một ứng cử viên đầy tiềm năng cho việc gắn kết với người còn lại và bây giờ tình yêu của họ đã trở nên cụ thể hơn mà không còn chung chung nữa. Cuối cùng thì việc người yêu mình cho một lời khen nho nhỏ về sự khéo léo trong việc giúp người họ hàng không còn giận dỗi nữa cảm động hơn là việc được công nhận là một người tài giỏi vì biết được thủ đô của New Zealand hay cách tính đường kính của hình tròn.

                                                                                               Nguồn ảnh: Dribbble

Nhưng nhu cầu của chúng ta thì phức tạp hơn rất nhiều, vì vậy khen ngợi thôi thì cũng chưa đủ. Chúng ta cũng muốn người yêu mình biết sẵn sàng đón nhận chúng ta vào những lúc chúng ta yếu đuối nhất. Dù chúng ta có giỏi đến thế nào, chúng ta cũng sẽ có lúc cảm thấy sợ hãi, bị phớt lờ, bẽ mặt, trẻ con và buồn bã và chúng ta cũng khao khát người yêu mình có thể rộng lượng với những cảm xúc tiêu cực này. Chúng ta có thể rất vui khi được khen ngợi nhưng nó sẽ còn hài lòng hơn khi biết rằng vào những lúc yếu đuối nhất thì người kia sẽ đối xử với mình một cách rộng lượng, rằng chúng ta đang bên một người mà chúng ta được phép rơi lệ, được cảm thấy buồn và bối rối, người mà để ý rằng đôi khi chúng ta hay cắn móng tay của mình và lo lắng về việc làm việc trễ vào lúc tối khuya. Chúng ta không muốn thẳng thừng làm kinh sợ người yêu mình, chúng ta muốn được phép thỉnh thoảng làm điều đó vào những lúc chúng ta bế tắc nhất. Chúng ta muốn đối phương có đủ sự tin tưởng vào chúng ta để không bị hoảng sợ vào những lúc chúng ta yếu đuối nhất. Chúng ta cần biết rằng đứa trẻ bên trong chúng ta sẽ được người kia nhìn thấy và họ sẽ không trở nên hoảng sợ vì điều đó. Câu nói “em yêu anh vì anh là người hùng của em" là một câu trả lời rất kỳ cục và “anh yêu em vì là em luôn là một đứa trẻ trước mặt anh" thì cũng kỳ lạ tương ứng. Nhưng câu nói “anh yêu đứa trẻ buồn bã mà anh vẫn thoáng nhìn thấy dưới lớp vỏ bọc của một người trưởng thành nhiệt huyết từng ngày trong em" sẽ khiến một người tưởng chừng như đang đắm chìm trong bể nước tình yêu vậy. 

Về mặt cơ thể, chúng ta mong nhận được câu trả lời theo hình thức có thể so sánh được. Một người đưa ra những lời khen chung chung thì dường như họ không chú ý liệu cơ thể chúng ta có thể đã bị thay thế bằng một cơ thể khác vào ban đêm rồi chăng. Có thể đúng là chúng ta có “đôi mắt đáng yêu" hay “mái tóc suôn mượt" nhưng chính xác từng chữ của những từ này cũng có thể được nói với hàng triệu người khác cũng giống như việc một người chủ nhà sẽ muốn nghe lời khen vì sự tinh tế khi đặt nhánh thì là vào nước sốt chanh hay vì hành động sắp xếp chỗ ngồi mà giúp cho những người đối lập quan điểm chính trị hòa giải với nhau thay vì câu “cảm ơn vì bữa ăn ngon”. Càng chi tiết càng có nghĩa là người đó quan tâm tới chúng ta.

Một vài lời khen hay về mặt cơ thể có thiên hướng nằm trong phạm trù tâm vật lý học mà nói đơn giản là những lời khen này được nói ra để khen ngợi về vẻ đẹp cơ thể của một người và từ đó lại nhấn mạnh sự ưu tú về mặt tâm lý của người đó. Nó khiến chúng ta hài lòng khi biết rằng vẻ ngoài của chúng ta được liên hệ với những điểm tính cách đáng yêu nhất của mình. Một người yêu tinh tế có thể nói rằng:

Anh thích cái cách mà em cười, nó có sự khác biệt nhỏ ở mỗi bên. Một bên thì ấm áp và thân thiện, bên còn lại thì sâu sắc và có một chút gì đó sầu muộn. Em không hẳn là chỉ cười nhưng khi cười, dường như em đang đắm chìm trong suy nghĩ của mình.

Hay là: Khi anh lắng nghe, cách anh di chuyển mí mắt của mình rất cuốn hút, nửa nhìn xuống ở cái cách thách đố em giống như anh đang muốn nói với em rằng ‘Anh không hoàn toàn tin em' nhưng điều đó thật sự là một lời động viên đối với em, nó là lời mời như thể anh muốn nói thêm rằng: “nhưng coi nào, hãy nói cho anh biết sự thật đi, anh biết em vẫn còn đang giữ lại một vài điều tuyệt nhất vì em lo em sẽ không được hiểu...nhưng hãy tin anh, em rồi sẽ được hiểu thôi. Em được an toàn khi ở cạnh anh.

Hay: Có một điều rất hay mà anh hay làm với ngón giữa và ngón cái của mình khi anh trở nên phấn khích bởi một ý kiến hay tư tưởng nào đó là như thể anh đang cảm nhận chất liệu của một tấm lụa vậy...như thể anh đang chạm vào suy nghĩ với những ngón tay của mình vậy.

Hay: Ở một chừng mực nào đó, anh nghĩ anh đã yêu những đốm tàn nhang phía trên cánh tay trái của em. Nó có gì đó giống như em, thì thầm nói với anh rằng ‘em đây, chính là em, không gì đặc biệt nhưng em hạnh phúc vì là chính em'. Nó điềm nhiên và không phô trương nhưng tự tin với khả năng thu hút những người  hiểu được vẻ đẹp của mình. Anh yêu đốm tàn nhang này vì nó đã ở với em từ khi em chỉ là một đứa trẻ và vì nó đã theo em từ ngày đó tới nay.

                                                                                                 Nguồn ảnh: Dribbble

Trong nghệ thuật tranh biếm hoạ, người hoạ sĩ nhìn thật gần vào gương mặt và cơ thể của nhà chính trị gia và sau đó cẩn thận chọn ra những chi tiết của người đó mà sẽ khiến chúng ta nhớ và ghét cũng như mỉa mai họ mãi về sau này. Người hoạ sĩ tranh biếm hoạ sẽ đánh dấu những nét đặc biệt như đầu mũi bị hỉnh nhẹ, một cặp dái tai to bất thường, một cọng tóc xoăn gợn sóng nào đó hay một cặp gối phình to. Sau đó, họ sẽ làm nổi bật lên những chi tiết này mà khiến chúng ta sẽ không bao giờ có thể rời mắt hay cũng không thể dừng việc khinh thường nhà chính trị gia không may mắn mà sở hữu những điều đó. Chúng ta có thể nghĩ về tình yêu như một quá trình có thể lấy ra so sánh được nhưng chứa đầy sự thương xót vì khiến một người đang yêu nghiên cứu kỹ càng về người thương của mình và bị mê hoặc bởi những yếu tố như ngón tay trỏ, mặt trong của đầu gối, xương bả vai hay cách nhắm mắt của người kia, những điều là nền tảng của sự yêu thương, là một phần của những điều tưởng chừng như rất nhỏ nhưng trong thực tế lại là những lý do rất hợp lý khiến một người tới để trân trọng và yêu người kia.  

Riêng về phần tâm trí, có thể nói thêm rằng nó thường xuyên bị thu hút bởi những chi tiết trên cơ thể mà cuốn hút như những điều này. Là ngón chân và ngón tay út mà quyến rũ hơn rất nhiều phần đùi và ngực. Là bàn tay mà quắp lại như thuở còn thơ. Là phần gáy mảnh khảnh thường được giấu sau làn tóc khỏe khoắn. Là cổ tay thanh tú với những mạch máu xanh lục phức tạp chạy qua. Nói cách khác, trong cơ thể trưởng thành kia, chúng ta thấy được những dấu vết của sự dễ mến và mỏng manh hơn của bản thân trước đây, người mà chúng đã dành cho sự đồng cảm, bảo vệ và trấn an.

                                                                                              Nguồn ảnh: Dribbble

Câu hỏi về việc tại sao chúng ta yêu một ai đó không nên làm chúng ta sợ hãi. Chúng ta đơn giản chỉ cần cho bản thân thời gian theo dấu cảm giác háo hức và nhớ lại những điều chân thật nhất của đối phương, trong khi vẫn nhớ rằng tình yêu có khả năng tạo ra những cảm xúc đặc biệt mãnh liệt trong khoảnh khắc tĩnh lặng nhỏ nhoi và dễ bị tổn thương nhất của bản thân.

-------------------------

Dịch giả: Duyên Anh

Biên tập: Bình Soo

Minh họa: Duyên Anh

Link bài gốc: theschooloflife.com

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về Tâm Lý Học Tuổi Trẻ do Ybox sáng lập. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là “Tên dịch giả - Nguồn: Tâm Lý Học Tuổi Trẻ”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Với mục tiêu chia sẻ và góp phần nâng cao kiến thức tâm lý cho những người trẻ, chúng tôi mong nhận được sự ủng hộ và đóng góp của các bạn. Trở thành Cộng tác viên hoặc thực tập sinh để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức chuyên sâu về tâm lý cho cộng đồng tại đây  https://bom.to/AxK6nj 

(***) Follow Facebook Tâm Lý Học Tuổi Trẻ tại www.facebook.com/tamlyhoctuoitre để đọc các bài dịch khác và cập nhật các bài viết mới hằng ngày.