Hầu hết các lời xin lỗi đều không hiệu quả - vì vậy đây là cách khắc phục chúng.

Lời xin lỗi rất quan trọng trong bất kỳ môi trường xã hội nào và trẻ em được dạy nói lời xin lỗi “Con xin lỗi” thường xuyên khi mà chúng có khả năng xây dựng một câu hoàn chỉnh.Đáng tiếc là,kỹ năng của chúng không cải thiện nhiều từ lúc đó. Thông thường, lời xin lỗi của người lớn cũng thiếu chân thành và thiếu thuyết phục như lời xin lỗi của trẻ em.

Tại sao chúng ta quá tệ trong việc xin lỗi?

Hãy tự hỏi bản thân (hoặc người khác) tại sao bạn (hoặc họ) lại đưa ra lời xin lỗi trong một tình huống nhất định và câu trả lời có thể là, "Tôi xin lỗi vì tôi đã sai / nhầm lẫn / có lỗi" hoặc "một người nên / phải / dự kiến sẽ xin lỗi trong những tình huống như vậy, ”hoặc“ Đó là điều đúng đắn / trưởng thành / có trách nhiệm phải làm. ” Và đó chính là vấn đề. Bởi vì trong khi những động cơ như vậy là tốt nhưng không có gì trong số chúng phản ảnh cái điều mà lời xin lỗi thật sự muốn nhắm tới.

Hãy cân nhắc rằng nếu bạn đang xin lỗi thì chắc hẳn bạn đã làm điều gì đó khiến bạn đau khổ, tổn thương, xúc phạm, thất vọng, bực bội, khó chịu, tức giận, bất an hoặc phá vỡ trạng thái cân bằng cảm xúc của người khác theo một cách nào đó. Do đó, mục tiêu chính của lời xin lỗi của bạn phải là xóa bỏ gánh nặng tình cảm của người đó và thu hút sự tha thứ thực sự của họ. Như một phần thưởng (và một phần quan trọng), và chỉ khi lời xin lỗi của bạn có hiệu quả, cảm giác tội lỗi hoặc hối tiếc của chính bạn sẽ giảm bớt.

Tuy nhiên, để lời xin lỗi có hiệu quả, chúng phải tập trung vào nhu cầu và cảm xúc của người kia chứ không phải của bạn. Sự hiểu lầm cơ bản này về việc ai nên là trọng tâm của lời xin lỗi là lý do khiến rất nhiều chính trị gia, vận động viên và những người nổi tiếng khác tỏ ra thiếu chân thành một cách trắng trợn khi chào họ một cách công khai và tại sao rất nhiều nỗ lực của chúng ta không hiệu quả — bởi vì chúng ta không mong muốn làm cho người khác cảm thấy tốt hơn, chúng tôi đang cố gắng làm cho bản thân cảm thấy tốt hơn.

Chìa khóa để xây dựng một lời xin lỗi hiệu quả

Lời xin lỗi là công cụ mà chúng ta thừa nhận hành vi vi phạm các kỳ vọng hoặc chuẩn mực xã hội, chịu trách nhiệm về tác động của hành động của chúng ta đối với người khác, xin họ tha thứ và bằng cách đó, sửa chữa những rạn nứt trong mối quan hệ của chúng ta, khôi phục vị thế xã hội của chúng ta và giảm bớt cảm giác tội lỗi . Công thức này ngụ ý rằng để một lời xin lỗi có hiệu quả, nó phải có các thành phần chính sau:

1. Một câu nói rõ ràng "Tôi xin lỗi".

2. Một biểu hiện của sự hối tiếc cho những gì đã xảy ra.

3. Sự thừa nhận rằng các chuẩn mực hoặc kỳ vọng xã hội đã bị vi phạm.

4. Một sự bày tỏ đồng cảm thừa nhận toàn bộ những ảnh hưởng của chúng ta đối với người khác.

5. Một lời yêu cầu được tha thứ.

Đáng buồn thay,điều quan trọng nhất trong năm thành phần này là thành phần mà chúng ta thường bỏ qua nhất, lại là bày tỏ về sự đồng cảm. Để người kia thực sự tha thứ cho chúng ta, họ cần cảm thấy như thể chúng ta "nhận được" toàn bộ tác động của chúng ta đối với họ (đọc "Cách kiểm tra sự đồng cảm của bạn"). Hành động thuyết phục thường khó hơn chúng ta nghĩ. Hãy xem cách bạn làm với ví dụ sau:

Thiết lập: Bạn đã có một ngày làm việc tồi tệ, bạn có tâm trạng tồi tệ, bạn về nhà muộn và cảm thấy quá mệt mỏi và cáu kỉnh để đi dự tiệc sinh nhật của một người bạn rất tốt của bạn. Ngoài ra, bạn nghĩ rằng sự hiện diện của bạn sẽ chỉ là một kẻ thất bại, vậy tại sao lại làm hỏng sự kiện cho những người khác? Bạn thức dậy vào sáng hôm sau với cảm giác tội lỗi và thậm chí còn cảm thấy tồi tệ hơn khi nhận ra rằng bạn thậm chí còn không cho họ biết bạn sẽ không đến.

Lời xin lỗi: Bạn cần nêu những điểm nào để truyền đạt rằng bạn "hiểu được" toàn bộ ảnh hưởng của những việc bạn đã làm lên họ?

Lập danh sách các điểm bạn sẽ đề cập trong lời xin lỗi  trước khi tiếp tục đọc. Khi bạn đã tổng hợp danh sách của mình, hãy kiểm tra điều số 4 để xem bạn đã xác định được bao nhiêu điểm cần thiết. Dưới đây là năm thành phần chính mà một lời xin lỗi hiệu quả nên có:

1. Tôi vô cùng xin lỗi…

2. … Rằng tôi đã không đến được bữa tiệc sinh nhật của bạn đêm qua.

3. Tôi đã có một ngày tồi tệ, và tâm trạng tồi tệ đến mức tôi chỉ muốn đi ngủ. Nhưng không có lý do gì để không xuất hiện và thậm chí không gọi điện để nói với bạn rằng tôi sẽ không đến.

4. Tôi chỉ có thể tưởng tượng bạn phải cảm thấy như thế nào (a) buồn bã và (b) tổn thương, (c) thất vọng và (d) tức giận. (e) Tôi biết bạn đã bỏ bao nhiêu công sức vào bữa tiệc. (f) Chắc hẳn bạn đã thắc mắc khi nào tôi xuất hiện và (g) tôi ở đâu. (h) Tôi chắc chắn mọi người đã hỏi bạn rằng tôi đang ở đâu và (i) Tôi cảm thấy thật tồi tệ vì đã đặt bạn vào tình thế khó xử và xấu hổ như vậy. Tôi hy vọng bạn không lo lắng (j) và bạn có thể tận hưởng buổi tiệc nhưng tôi cảm thấy khủng khiếp rằng (k) hành vi ích kỷ của tôi đã ảnh hưởng đến tâm trạng của bạn, (m) buổi tối của bạn, hoặc (n) bữa tiệc trong bất kỳ cách nào. Tôi rất tiếc vì tôi (o) đã không ở bên bạn như một người bạn nên có và tôi (p) đã không ở bên cạnh bạn để chúc mừng sinh nhật của bạn.

5. Tôi biết bạn có thể mất một khoảng thời gian, nhưng tôi chỉ mong bạn có thể tha thứ cho tôi

Mặc dù có vẻ đáng sợ khi phải "chấp nhận" hoàn toàn hành vi xấu, nhưng làm như vậy sẽ không chỉ giúp hàn gắn các mối quan hệ quan trọng và giảm bớt cảm giác tội lỗi, mà việc nhận trách nhiệm và làm điều đúng đắn có thể giúp bạn cảm thấy vô cùng mạnh mẽ. Điều đó nói rằng, hãy lưu ý rằng lời xin lỗi hiệu quả và đặc biệt là những câu nói đồng cảm đòi hỏi sự luyện tập, vì vậy hãy lập kế hoạch cho một lộ trình luyện tập.

Và nếu bạn biết bất kỳ chính trị gia, vận động viên hoặc những người nổi tiếng nào đó gây tổn thương hoặc nói điều gì đó xúc phạm người khác  — hãy đưa cho họ năm chiếc chìa khóa này — họ có thể sử dụng chúng.

…………………..

Dịch giả: Mỹ Linh

Biên tập: Bình Soo 

Nguồn ảnh: internet

Link bài gốc: psychologytoday

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về YBOX.VN. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là “Tên dịch giả - Nguồn: Tâm Lý Học Tuổi Trẻ”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Với mục tiêu chia sẻ và góp phần nâng cao kiến thức tâm lý cho những người trẻ, chúng tôi mong nhận được sự ủng hộ và đóng góp của các bạn. Trở thành Cộng tác viên hoặc thực tập sinh để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức chuyên sâu về tâm lý cho cộng đồng tại đây  https://bom.to/AxK6nj 

(***) Follow Facebook Tâm Lý Học Tuổi Trẻ tại www.facebook.com/tamlyhoctuoitre để đọc các bài dịch khác và cập nhật các bài viết mới hằng ngày.

(***) Follow Instagram tamlyhoctuoitre_ybox tại https://www.instagram.com/tamlyhoctuoitre_ybox/ để đọc thêm nhiều quotes hay mỗi ngày.