Muốn thành công trong việc gì thì trước tiên phải thành thạo việc đó đã. Đây là quy luật được áp dụng trong mọi trường hợp, đặc biệt là tình yêu. Sau hàng năm chờ đợi định mệnh đời mình - vượt qua biết bao khó khăn - tôi cuối cùng cũng nhận ra rằng người ấy sẽ không bao giờ đến với mình dễ dàng như vậy. 

Người ta sẽ không đặt anh ấy bên lề đường, gói trong hộp quà cùng dải ruy băng xinh xắn, rồi chỉ chờ tôi đến mang về được. Không bao giờ có cái cái mùa xuân ấy đâu. Anh ấy sẽ xuất hiện như một con người không hoàn hảo, hệt như tôi vậy. Về phần mình, tôi cũng cần cố gắng để trở thành người phù hợp với anh ấy.

Tôi hiểu rằng chẳng có thứ gì gọi là cập bến hết, kể cả khi mình đã gặp đúng người. Tôi vẫn sẽ cố gắng hoàn thiện bản thân mình, mài giũa những gì mình chưa tốt. Đây là quá trình không có điểm dừng. Thế nhưng, bài học tình yêu ấy lại đến với tôi hơi muộn.

Nếu như biết được điều này khi còn đôi mươi thì tôi đã cố gắng nâng cao lòng tự trọng và ý thức về bản thân hơn rồi. Tôi tin rằng việc này sẽ giúp mình tránh khỏi những nỗi đau đeo đuổi mình hệt như những bóng ma kia.

Dưới tư cách một nhà văn cũng như độc giả của những câu chuyện về tình yêu và các mối quan hệ, tôi nhận thấy một vấn đề thường gặp trong hầu hết các mối quan hệ: người ta có được bài học tình yêu khi đã quá muộn.

Liệu bạn đã biết 10 điều quan trọng này chưa? 

1. Đau đớn nhất không phải là khi ra đi hay ở lại, mà là không biết ở lại hay ra đi.

Người ta thường không yêu bởi không biết mình có nên yêu hay không. Do dự giống như một người dậm chân tại chỗ vậy.

Đau khổ, song lại không có tiến triển gì rốt cuộc cũng chỉ là trì trệ mà thôi. Bạn đau đớn để quyết định, song nó lại rất quyền năng. Có những con đường cực kì khó khăn để đi, nhưng ít nhất chúng dẫn ta đến một nơi nào đó. Và đâu đó luôn tốt hơn không đâu phải không nào?

Nếu cứ mãi lưỡng lự thì sẽ luôn bị mắc kẹt bởi bạn sẽ không bao giờ biết được mình khao khát điều gì nhất khi yêu. Ngày bạn quyết định ở lại hay rời đi là ngày bạn được tự do, bởi lẽ bạn không còn phải tự hỏi “Nếu như?” nữa. 

2. Dùng người khác để hoàn thiện mình không bao giờ có tác dụng

Yêu để trốn tránh sự chán ghét bản thân (cảm giác mình là kẻ thất bại khi cứ mãi độc thân, áp lực từ xã hội, cha mẹ và bạn bè) sẽ khiến bạn cảm thấy bị phụ thuộc vào họ.

Bạn bị phụ thuộc vào người ấy rất nhiều nhưng đôi khi lại không nhận ra, vậy nên dưới đây bức tranh minh họa về nó:

• Trông chờ người ấy quyết định tâm trạng, giá trị và hạnh phúc của mình. 

• Tìm bản ngã và mục đích của mình từ người khác.

• Không chịu trách nhiệm về những quyết định cũng như mục đích sống của mình.

• Không có khả năng xác định cũng như quản lý cảm xúc của mình để truyền đạt nó một cách hiệu quả nhất. 

• Coi trọng ý kiến của người khác hơn của mình (ngay cả khi nó liên quan đến cuộc sống của chính mình)

Việc này có thể khiến cuộc sống của bạn rối rắm hơn, đồng thời cũng kéo người khác xuống cùng. Và dù có kết hôn trước khi giải quyết vấn đề của mình có thể khiến bạn cảm thấy ổn hơn một chút, nhưng rồi một ngày nào đó, nó sẽ quay về ám ảnh bạn.

Yêu, có chăng chỉ chữa khỏi triệu chứng chứ không phải nguyên nhân. Căm ghét và phẫn uất rồi sẽ thối rữa. Tìm kiếm sự trợ giúp để khắc phục vấn đề cảm xúc của mình cũng như xây dựng ý thức về bản thân sẽ giúp bạn sẵn sàng để gặp người mới. 

3. Níu kéo người ấy khi bạn ở bên họ đã lâu đồng nghĩa với việc tự đào cho mình cái hố sâu thêm

Các nhà nghiên cứu cho rằng “Sự đầu tư về thời gian, công sức và tiền bạc khiến người ta có xu hướng níu kéo một mối quan hệ không đem lại hạnh phúc”

Có những người mắc kẹt trong những cuộc hôn nhân bế tắc chỉ vì lo cho con cái và những ngụy biện về chi phí chìm (sunk cost) của mình. Song, lờ đi nỗi đau không làm nó biến mất hoàn toàn mà chỉ trì hoãn cơ hội tìm nơi hàn gắn hạnh phúc thực sự của bạn mà thôi.

Nếu bạn lo lắng cho con của mình thì hãy xem xét điều này: Chúng sẽ tôn trọng bạn hơn nếu bạn quan tâm đến bản thân đủ để thoát khỏi cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Cách bạn quan tâm đến bản thân chính là thước đo tiêu chuẩn cho con cái bạn sau này. 

Vào cái tuổi xế chiều rồi thì bạn sẽ không còn cảm thấy hối hận khi rời bỏ ai đó để theo đuổi hạnh phúc đời mình nữa. Song bạn sẽ hối hận khi đã níu kéo một tình yêu bế tắc 30, 40 năm chỉ vì bạn sợ hãi sự thay đổi. Miễn là bạn còn sống, hãy buông bỏ, bước đi và theo đuổi hạnh phúc của chính mình. Chẳng ai sống mãi trên đời này được, đúng không?

4. Chiến thắng trong những cuộc cãi vã nghĩa là bạn đã thua

Các đôi vợ chồng thường cho là xung đột đồng nghĩa với việc tình đã phai. Song những nhà tâm lý học lại nghĩ theo hướng khác. Họ cho rằng những cuộc hôn nhân không có xung đột thường dẫn đến ly hôn bởi đó là dấu hiệu cho thấy ngọn lửa tình yêu đã tắt hoàn toàn hoặc không tồn tại ngay từ khi bắt đầu.

Tuy nhiên, ngay cả khi có xung đột, điều quan trọng cần nhớ là: Bạn có thể thắng trong một trận chiến nhưng thua trong một cuộc chiến. Thắng lợi bằng cái giá là sự tổn thường của đối phương không phải, và không bao giờ là chiến thắng hết.

Thắng lợi là cách tuyệt đối để hạ thấp người ấy, đồng thời làm rạn nứt mối quan hệ giữa hai người. Nhưng nếu bạn chọn “chịu thua” để giữ gìn lòng tự trọng của đối phương thì cả hai đều là người chiến thắng. Đây là thứ có thể lấp đầy những kẽ hở hôn nhân và giữ cho cuộc hôn nhân của hai người được ổn định.

Tình yêu đích thực là khi bạn sẽ không có được hạnh phúc khi người ấy cũng vậy. 

5. Những gì không thể nói thành lời luôn khiến ta nhớ nhất

Đôi khi thanh âm của sự im lặng lớn hơn tất thảy.

Không phải điều gì cũng có thể nói thành lời. Nếu như những gì bạn sắp nói ra không có mục đích gì và có khả năng làm tổn thương đối phương thì tốt hơn hết là đừng nói ra. 

Lời nói như khẩu súng được nạp đầy đạn. Lời nói luôn mang theo sức mạnh, phá hoại nhiều hơn là hàn gắn. Một khi đã nói ra thì không thể rút lại được nữa. Chúng để lại những vết sẹo không lành. Tập trung vào toàn cảnh (bản thân mối quan hệ) quan trọng hơn là chiến thắng trong những cuộc cãi vã. 

6. Tình yêu không phải lúc nào cũng lành mạnh

Tôi từng đọc về một cặp vợ chồng nghỉ dưỡng tại Bahamas. Vài năm đầu trôi qua với việc họ cùng nhau nhấm nháp ly Pina Coladas, thoa kem chống nắng rồi nằm dài trên những bãi biển vàng. Nhưng than ôi, ngày nọ họ về nhà, tan vỡ, hết yêu và chìm trong tiếc nuối. 

Hẳn là bạn đã từng nghe câu chuyện tương tự rồi nhỉ.

Vậy mấu chốt của câu chuyện này là gì? Người bạn yêu có thể không phải là người phù hợp với bạn. Tàn nhẫn, nhưng đó là sự thật. Cuộc sống của ta được cấu thành từ nhiều phần và tình yêu không phải là thứ duy nhất hoàn thiện con người bạn. Bạn cần một người hợp với mình, người sẽ lấp đầy những khía cạnh cấu thành cuộc sống của bạn.

Đáng buồn là không phải ai cũng có thể làm được điều đó. Hy sinh đôi khi là cái giá quá lớn đối với cơ số người.

Không phải tất cả những người yêu bạn đều có ý định theo bạn suốt cuộc đời này. Một số chỉ có vai trò dẫn bạn tới đúng người. Số khác lại dạy bạn nhìn thấy những gì bạn chưa thấy được ở bản thân. Và một số chỉ có thể ngưỡng mộ từ phía xa. Tôi biết là rất đau.

7. Tình yêu rồi cũng sẽ kết thúc

Tình yêu giống như một sinh vật sống, luôn biến hóa liên tục. Khi dữ dội, khi lại hết sức dịu êm. Tình yêu rồi cũng sẽ đến lúc kết thúc. Bởi lẽ con người sẽ đổi thay. Giá trị, mong muốn và ước mơ của ta luôn thay đổi không ngừng. 

Cách duy nhất để trưởng thành là cho phép bản thân thay đổi, và đôi khi, sự thay đổi đó ảnh hưởng đến những người xuất hiện trong cuộc đời bạn.

Một ngày bạn thức dậy và nhận ra cuộc sống bạn nghĩ mình muốn rốt cuộc không phải những gì mình hằng mong muốn. Hoặc người bạn nghĩ mình có được rốt cuộc không phải người bạn có. Hoặc bạn đơn thuần chỉ muốn điều gì đó khác biệt. Cuộc đời là thế mà.

8. Yêu là khi cả hai cùng đứng trên đôi chân của chính mình

Yêu không có nghĩa là trút bỏ toàn bộ trách nhiệm đời mình lên vai người ấy. Tình chỉ đậm sâu khi hai người cùng gánh vác sức nặng bản thân trên đôi chân của chính mình.

Ý thức tự chủ, năng lực bản thân cộng với việc hai người có thể dựa vào nhau mang đến sự hài hoà trong tình yêu. Bạn sẽ không thể phủ nhận được vẻ quyến rũ của người ấy khi họ biết tự chủ được chính mình. 

Gắn bó với một người có mục tiêu rõ ràng luôn mãn nguyện hơn tất thảy.  Cãi vã thì ít còn tình cảm thì lại hết sức mãnh liệt. Tuyệt lắm đấy. Ngoài ra, khi làm chủ cuộc đời của chính mình, bạn sẽ cảm thấy mãn nguyện và hạnh phúc, và điều đó sẽ được phản ánh vào mối quan hệ của hai người.

Bạn mới là người mang lại niềm tự hào cùng với niềm vui tới người mà mình yêu thương. Dù cho tình yêu có sâu đậm đến đâu thì cũng đừng bao giờ từ bỏ những điều khiến mình hạnh phúc. 

9. Bạn không thể thay đổi người khác 

Thật tốt rằng hầu hết chúng ta, khi bước qua tuổi ba mươi, tính cách đã đóng rắn thành thạch cao, và sẽ không bao giờ thay đổi nữa. - William James.

Các nhà nghiên cứu chứng minh được William James đã đúng một thế kỷ sau khi ông viết những lời này. Hành vi của chúng ta chịu ảnh hưởng bởi các đặc điểm tính cách, thứ là một phần của yếu tố di truyền. Sau tuổi 30, tính cách của ta sẽ ổn định trong suốt quãng đời còn lại.

Đó là lý do cố gắng thay đổi ai đó chỉ là điều viển vông. Có những người quá quan tâm đến cái tôi của họ để thay đổi bất cứ điều gì. Người ta theo đuổi những gì mình muốn, không phải những điều mình cần. 

Còn một vấn đề khác mà ta vẫn thường bỏ qua, đó là - cố gắng thay đổi người khác đồng nghĩa với việc thao túng và phạm ranh giới của họ. Nhiều mối quan hệ tan vỡ vì đã ngó lơ điều này.

Song việc chờ đợi ai đó bằng cái giá là sự hài lòng của bản thân sẽ làm xói mòn giá trị của bạn. Bạn không thể lãng phí đời mình để chờ ai đó đến rồi nhận ra giá trị của mình như vậy được. Không ai rảnh đến vậy đâu.

Bạn có thể chuyển sự tập trung về mình và khám phá ra những gì thực sự quan trọng với mình. Bằng cách đó, bạn có thể chứng minh cho người ấy bạn là ai và khả năng của bạn là gì. Người ta học bằng mắt chứ không phải tai.

10. Cách ai đó đối xử với bạn cho thấy bạn có quan trọng với họ hay không

Tôi hiểu việc nói chuyện với người ấy không hiệu quả bằng việc quan sát xem họ có làm đúng những gì mình nói hay không, như thể tờ giấy quỳ tím cho thấy tôi quan trọng thế nào trong mắt họ vậy.

Những cử chỉ và hành động của người ấy sẽ khiến ta hiểu họ nhiều hơn là chỉ lắng nghe những gì họ nói thành lời. Quan trọng nhất là bạn có thể biết được cách họ nhìn nhận giá trị của bạn.

Không mất nhiều thời gian để biết được thái độ của người kia với bạn là gì. Không cần nói một lời, người ta thường bộc lộ điều này rất sớm trong những mối quan hệ, mở mắt ra là thấy được.

Sau cùng thì…

Sau gần 5 năm trải nghiệm tình yêu, tôi tiếp tục tìm kiếm những điều thúc đẩy một cuộc hôn nhân hạnh phúc. Chắc là bạn cũng muốn có được kết quả tương tự. Nếu tránh được những cạm bẫy nêu trên, bạn sẽ tăng cơ hội tìm được cũng như tận hưởng thứ tình yêu mình vẫn hằng mong ước. 

Biết được những điều cần tránh sẽ đưa bạn đến gần hơn những gì bạn muốn để rồi cuối cùng bạn có thể có được tình yêu xứng đáng với mình. Còn sống là còn tìm kiếm được người xứng với mình. Đứng lên và chạy theo nó đi. Chẳng ai sống mãi được đâu. 

----------

Tác giả: Leah Njoki

Link bài gốc: 10 Painful Love Lessons Most People Learn Late in Life | Curious | Medium

Dịch giả: Trần Nhật Hạ - ToMo - Learn Something New 

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Trần Nhật Hạ - Nguồn: ToMo - Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Follow Facebook ToMo - Learn Something New để đọc các bài dịch khác và cập nhật thông tin bổ ích hằng ngày.

(***) Trở thành Tình nguyện viên, Thực tập sinh Part-time tại ToMo để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: https://bit.ly/ToMo-hiring.