Lịch sử văn học Nhật Bản trải dài muôn màu muôn vẻ, trong đó tác phẩm kinh điển nhất có tên “Truyện kể Genji” bắt nguồn từ thế kỉ thứ 11. Tuy u ám nhưng cũng không kém phần hài hước, văn học Nhật thể hiện nét đặc trưng của một quốc gia có bản sắc văn hóa. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu 10 tựa sách Nhật nên đọc, từ những ngôn từ của Haruki Murakami cho tới Yasunari Kawabata.

Màu Xanh Trong Suốt (1976) của tác giả Ryu Murakami

Ryu Murakami sáng tác Màu Xanh Trong Suốt khi anh vẫn đang là sinh viên tại Đại học Mỹ thuật Musashino và tác phẩm này đã giúp anh đoạt giải thưởng văn học Akutagawa uy tín. Cuốn sách kể về một nhóm thanh niên Nhật phóng đãng giữa thập niên 70 bao trùm quẩn quanh với tình dục, chất kích thích và nhạc rock’n’roll. Murakami đưa người đọc tới một hành trình chênh vênh cả về thể xác lẫn tâm hồn của một đám bạn trẻ chỉ quan tâm tới nguồn cung thuốc phiện tiếp theo ở chỗ nào. Một số nhà phê bình đã chỉ trích tác phẩm này quá dung tục và phóng đại, Murakami hẳn đã không hề ngại ngần khi phô bày chân thực cảnh tượng ảo giác do sử dụng thuốc quá liều cũng như những khoảnh khắc đột ngột đến nghiệt ngã, khiến số phận của các nhân vật trong tác phẩm trở nên vô hồn trần tục. Màu Xanh Trong Suốt mở ra một khung cảnh mờ mịt trong tiếng nhạc nền của ban nhạc The Doors và âm thanh đô thị Nhật Bản những thập niên 70.

Chết Giữa Mùa Hè của tác giả Yukio Mishima

Chết Giữa Mùa Hè là tuyển tập truyện ngắn có sức ảnh hưởng lớn của Yukio Mishima với đậm chất châm biếm u ám cùng các mối quan hệ căng thẳng. Tên của tác phẩm “Chết Giữa Mùa Hè” đúng như nghĩa đen của nó, diễn tả một bầu không khí ngột ngạt uể oải của những tháng ngày oi bức và đối nghịch hoàn toàn với bi kịch xảy đến đột ngột thảm khốc.  Mishima là diễn viên, nhà văn, người mẫu, nhà biên kịch, nhà thơ, ông còn được đồn là ứng cử viên sáng giá của giải Nobel Văn học. Trong tuyển tập truyện ngắn, câu truyện về một nhà sư sắp đạt đến cảnh giới giác ngộ nhưng bị kéo về cõi phàm tục bởi trông thấy một phi tần hoàng tộc, một người dẫn chuyện trong kịch Noh cùng cảnh tượng máu me của một vị tướng trong nghi thức mổ bụng tự sát mang tên seppuku. Lối hành văn chi tiết diễn tả quá trình tự sát còn gây bức bối hơn khi chính bản thân tác giả cũng đã chọn cách tự sát bằng hình thức seppuku ở tuổi 45.

The Diving Pool (Tạm dịch: Hồ Nước Thẳm Sâu) của tác giả Yoko Ogawa

Tác phẩm là tập hợp của ba tiểu thuyết: Hồ Nước Thẳm Sâu, Nhật Ký Mang Thai và The Dormitory (Tạm dịch: Ký Túc Xá). Mục đích của cuốn sách này là khiến độc giả nhập tâm với tuyến nhân vật chính, trọng tâm là các nhân vật nữ chính đứng từ góc nhìn lạc lõng. Hồ Nước Thẳm Sâu bám sát nhân vật Aya, một cô gái có bố mẹ là chủ một cô nhi viện, đồng nghĩa với việc cô là đứa trẻ duy nhất được nuôi dạy bởi cha mẹ ruột trong môi trường đó. Bằng âm điệu rời rạc cùng một thái độ hờ hững, Aya thuật lại những hành động yêu thương lẫn tàn nhẫn như thể cô đang quan sát cuộc đời mình qua con hầm hay thấu kính. Sở hữu văn phong xuất sắc và óc quan sát sắc bén, Ogawa là tác giả lừng danh trong việc biến đổi câu từ điêu luyện tưởng chừng như muốn xoáy vào tâm can người đọc.

Kafka Bên Bờ Biển (2002) của tác giả Haruki Murakami

Kafka Bên Bờ Biển là tựa sách hoàn hảo cho người mới nhập môn vào thế giới văn học của Haruki Murakami. Là một tác giả có sức ảnh hưởng lớn với phần đông độc giả quốc tế, Murakami được đánh giá là một ứng cử viên nặng kí cho giải Nobel Văn học 2014. Cuốn tiểu thuyết này chứa đựng tất cả những yếu tố làm nên tên tuổi của ông: mèo tỏ ra thông thái hơn người; liên hệ với nhạc cổ điển và văn hóa đại chúng; nhân vật chính lạc lõng chông chênh; cuối cùng là sự vô định trước ý nghĩa tồn tại để hé mở những bí ẩn siêu hình không thể đoán trước nằm bên dưới. Chỉ Murakami mới có thể thổi hồn cho Johnnie Walker – hình người đàn ông sải bước in trên chai whisky nức tiếng vẽ bởi họa sĩ Tom Browne người Anh – và biến anh ta trở nên thật khó ở khiến người đọc sẽ không thể nhìn một chai Johnnie Black nào như xưa được nữa.

Nỗi Lòng (1914) của tác giả Natsume Soseki

Natsume Soseki là tác giả được liệt vào hàng những tay bút đỉnh cao nhất Nhật Bản: sinh thời là người niên đại Minh Trị, ông là môt học giả, nhà thơ và là một tiểu thuyết gia. Nỗi Lòng được phát hành dài kỳ trên báo từ năm 1914. Cuốn tiểu thuyết kể về mối quan hệ của một chàng trai trẻ với một quý ông đứng tuổi mà anh gọi là thầy, đây là một cuốn sách đào sâu về lạc lõng và đi tìm bản thân. Ý nghĩa cốt lõi được nhà văn thể hiện dưới những lớp ngôn từ đặc tả lời nói và hành động của nhân vật, để đến khi đọc hết cuốn sách độc giả sẽ phải vội vã lật lại để xem liệu mình có bỏ lỡ gì dưới những câu chữ đó của tác giả hay không.

Seven Japanese Tales (Tạm dịch: Bảy Câu Truyện Nhật Bản) (1963) của tác giả Jun’ichirō Tanizaki

Jun’ichirō Tanizaki được xếp hạng là một trong những tác giả vĩ đại nhất Nhật Bản. Tác phẩm Bảy Câu Truyện Nhật Bản của ông là lời giới thiệu bản thân hoàn chỉnh của vị tác giả Mong Manh Hoa Tuyết và Con mèo, Shozo Và Hai Người Đàn Bà. Tuyển tập này đi sâu tìm hiểu về bản sắc dân tộc và cá nhân, dục vọng, tàn nhẫn cùng thống trị và phục tùng. Một câu truyện trong tuyển tập với tựa đề “Xuân Cầm” kể về một cậu trai ràng buộc đời mình với người con gái có thiên phú âm nhạc của một gia đình tầng lớp cao hơn. Câu truyện xoay quanh chiếc đàn Shamisen, một loại nhạc cụ tạo nên những thanh âm nỉ non réo rắt. Tiếng đàn Shamisen cất tiếng gọi với mong muốn người chơi đàn tận tâm cống hiến cả đời như cách nhân vật chính của chúng ta thể hiện với người thương Shunkin vậy.

Xứ Tuyết (1937) của tác giả Yasunari Kawabata

Xứ Tuyết là câu truyện về sự thờ ơ biệt lập lấy bối cảnh ở một vùng nông thôn nơi tuyết phủ dày nhất Nhật Bản. Câu truyện được kể dưới góc nhìn của một người đàn ông trung niên nhàn rỗi sống tách biệt tên Shimamura trong chuyến đi nghỉ dưỡng đến một ngôi làng ngập tràn suối nước nóng và geisha thôn quê. Shimamura qua lại nửa vời với một geisha và không hề tỏ ra ăn ăn mà bỏ bê vợ con trên Tokyo. Cuốn tiểu thuyết này là cầu nối giúp Kawabata có được sự công nhận quốc tế và tác phẩm văn xuôi chặt chẽ giàu chất thơ này sau đã khiến ông thắng giải Nobel Văn học 1968. Văn phong thể hiện trong Xứ Tuyết trữ tình và gợi cảm, diễn tả những xúc cảm ẩm áp sau cùng đã đánh bại khung cảnh tuyết rơi dai dẳng.

Truyện kể Genji (khoảng năm 1008) của tác giả Murasaki Shikibu

Truyện kể Genji có lẽ là tác phẩm được biết đến rộng rãi nhất của xứ Phù Tang, đây là niềm vinh hạnh của cuốn tiểu thuyết sáng tác vào thế kỉ thứ 11 bởi một nữ văn sĩ hoàng tộc. Đây là truyện kể về một mối tình triều chính dưới thời Heian của một cô gái trên hành trình vượt qua rào cản xã hội và chính trị đương thời. Cuốn sách được đánh giá là một kiệt tác văn học, một số còn cho rằng đây là một trong những tựa sách đầu tiên đặt nền móng cho mảng tiểu thuyết hiện đại. Bản dịch của tác phẩm này đa dạng từ phong cách, hình thức cho đến chất lượng. Sự biến đổi này bắt nguồn do quá trình chuyển thể các thành ngữ, đặc trưng ngữ pháp và cấu trúc thơ từ bản gốc là tiếng Nhật cổ sử dụng từ gần 1000 năm trước.

The Waiting Years (Tạm dịch: Năm Tháng Đợi Chờ) (1957) của tác giả Fumiko Enchi

Năm Tháng Đợi Chờ là một tác phẩm được khéo léo chắp bút viết về khổ đau thời Minh Trị Nhật Bản. Nữ chính của cuốn tiểu thuyết là Tomo phải sống chật vật qua ngày trong cuộc hôn nhân với người chồng không chung thủy, với mỗi người phụ nữ mới xuất hiện là một lần khẳng định sự bất lực trước hoàn cảnh của cô. Fumiko Enchi là một trong những tiểu thuyết gia được trọng vọng nhất tại Nhật Bản, các tác phẩm của bà tái hiện số phận bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội trọng nam khinh nữ. Tuy cuốn tiểu thuyết lấy bối cảnh từ thời Minh Trị nhưng độc giả ngày nay vẫn có thể liên hệ được với các nhân vật trong tác phẩm cùng nỗi bất hạnh của họ.

----------
Tác giả: Sasha Frost

Link bài gốc: 10 Japanese Books You Need to Read

Dịch giả: Trần Mai Linh - ToMo - Learn Something New

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Trần Mai Linh - Nguồn: ToMo - Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Follow Facebook ToMo - Learn Something New để đọc các bài dịch khác và cập nhật thông tin bổ ích hằng ngày.

(***) Trở thành Tình nguyện viên, Thực tập sinh Part-time tại ToMo để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: http://bit.ly/ToMo-hiring.