Bạn có bao giờ cảm thấy bản thân đang cố gắng tìm ra tại sao những phản ứng tâm lý lại dẫn đến hành động của con người chúng ta chưa? Nhờ vào Internet, ngay cả khi bị cô lập, chúng ta vẫn có được nguồn thông tin liên tục về những việc mọi người đang làm - và với góc nhìn khách quan của mỗi chúng ta về thế giới xung quanh và hơn bao giờ hết chúng ta lại suy nghĩ nhiều hơn: “Hừm, mình tự hỏi tại sao chúng ta lại làm thế này hay thế kia?”

Là một con người, muốn được hiểu những thứ như vậy là điều bình thường - không những về người khác mà cả về bản thân của chúng ta. Trong bài viết này, chúng tôi đã tổng hợp và liệt kê ra 25 cuốn sách hay nhất về tâm lý học mà bạn nhất định sẽ muốn đọc để theo đuổi ý nghĩ đó! Dù bạn có là một người vừa mới bắt đầu hứng thú với tâm lý học hay là một chuyên gia tâm lý kỳ cựu đang tìm kiếm một hướng mới, đã có chúng tôi ở đây.

1. The Happiness Hypothesis: Finding Modern Truth in Ancient Wisdom - Jonathan Haidt

Giáo sư ngành tâm lý xã hội học, Jonathan Haidt đã viết nên The Happiness Hypothesis như một phương tiện để có thể dễ dàng tiếp cận cho thí nghiệm của ông ấy trong lý thuyết nền tảng đạo đức. Trong cuốn sách này, Haidt lấy trí tuệ cổ, hay “Ý niệm lớn”, của những nhà tư tưởng lịch sử - như Đức Phật, Plato, hay thậm chí là chúa Jesus - và vén màng tính thực dụng của nó dưới ánh sáng của những phát hiện tâm lý đương thời.

Đầu tiên, Haidt diễn tả ý nghĩa cơ bản của những bài học xa xưa về hạnh phúc, đức hạnh và hoàn thiện bản thân. Điều này dẫn đến những điều mà Haidt rút ra được từ những phát hiện để phát triển nên “10 ý tưởng vĩ đại nhất” của ông ấy về hạnh phúc và kết nối chúng với đời sống hiện đại. Sau tất cả, trong khi trí tuệ cổ xưa đã được thử và kiểm nghiệm, nó vẫn rất cần thiết để cập nhật những phương pháp xưa cũ để phù hợp với cuộc sống hiện đại - Plato, chúa Jesus, và cả Đức Phật không bao giờ dành hàng giờ cắm mắt vào điện thoại hay trì hoãn vào Instagram, ví dụ thế.

2. Influence: The Psychology of Persuasion (New and Expanded) - Ph.D. Robert B. Cialdini

Influence, Bản Mới và Mở Rộng là ẩn phẩm được tái bản vào năm 2021 của cuốn sách được xem là cuốn sách tâm lý bán chạy nhất của tiến sĩ Robert B. Cialdini - Influence (xuất bản lần đầu năm 1984) - hoàn thành nghiên cứu, ví dụ, và suy nghĩ mới, đặc biệt là về thời đại Internet. Với hơn 35 năm nghiên cứu khoa học, Cialdini miêu tả 7 nguyên tắc thực tế ảnh hưởng đến cách bạn có thể sử dụng trong cuộc sống thường ngày của mình (với bản mới nhất là “Sự hợp nhất”).

Mỗi nguyên tắc trong 7 nguyên tắc đó có một chương riêng để miêu tả cách hoạt động của nó, nơi áp dụng tốt nhất, và quan trọng hơn hết - cách bạn sử dụng chúng trong cuộc sống của riêng mình. Nếu bạn đang tìm kiếm một quyển sách về tâm lý gúip bạn học được thêm về nghệ thuật thuyết phục đạo lý trong bối cảnh hiện đại - và cách để nhìn thấu nỗ lực ảo của người khác - vậy thì đây chính là cuốn sách dành cho bạn.

3. Mistakes Were Made (but Not by Me) Third Edition: Why We Justify Foolish Beliefs, Bad Decisions, and Hurtful Acts - Carol Tavris

Có bao giờ bạn thấy tò mò điều gì đã khiến con người từ chối tiêm vaccine, tham gia các giáo phái, hay tham gia vào những hành vi quá khích? Cuốn sách tiếp theo trong danh sách này có thể sẽ làm rõ những quyết định tưởng chừng như phi logic này: Trong Mistakes Were Made, Carol Tavris và Elliot Aronson bàn bạc về hệ thống đặc điểm tâm lý để phát triển và cực đoan hóa hành vi của con người. Những điều này bao gồm sự bất hòa về nhận thức, những xác nhận thiên vị, và những vòng lặp phản hồi tích cực, trong tất cả những thứ khác.

Để giải thích rõ hơn làm thế nào mà thái độ của con người có thể trở nên phân cực như thế, Tavris và Aronson đưa người đọc đến sự ảnh hưởng của những đặc điểm tâm lý này lên con người trong cuộc sống thường nhật và cả những tranh cãi. Với những mối liên kết hấp dẫn với những sự kiện thực tế, cuốn sách này là lựa chọn hoàn hảo cho những người đọc yêu thích tâm lý và chính trị.

4. Upstream: How to Solve Problems Before They Happen by Dan Heath

Cuộc sống có thể làm chúng ta có cảm giác như phải liên tục chạy nước rút để dập lửa khi có chuyện phát sinh. Nhưng tất nhiên, phản ứng không ngừng nghỉ với những vấn đề mà đến một giây để thở cũng không có và lại chuẩn bị cho những điều tiếp theo là cực kỳ mệt mỏi. Thượng Nguồn của Dan Heath là giải pháp để phá bỏ đi vòng tròn phản ứng và bắt đầu phòng tránh những vấn đề trước khi chúng bắt đầu.

Điều này bắt đầu với việc biết được những lực lượng tâm lý gây ra nó. Ví dụ như, một lực mà Heath xem như một nhân tố lớn là “vấn đề mù lòa”- khi một vấn đề trở nên dai dẳng đến nỗi bạn bắt đầu xem nó là chuyện “bình thường” và vì thế mà dừng việc “nhìn nhận” nó (hoặc, theo một cách tự nhiên là cố gắng khắc phục nó). Heath chỉ ra cách để tăng cường và củng cố khả năng phòng thủ của bạn trước những vấn đề như thế bằng cách sử dụng những trường hợp có thật trong đời sống của các nhà tư tưởng, doanh nghiệp, hay thậm chí là cả những tổ chức đã vượt qua bằng chính sức họ. May thay, các nhân tố kết hợp trong số những nghiên cứu điển hình này là đơn giản: tất cả điều họ cần làm là thay đổi tư duy của mình.

5. The School of Life: An Emotional Education - Alain de Botton

Nhiều người trong chúng ta đã dành hơn một thập kỉ ở trường học và, không tính đến những thành tích học thuật, luôn cảm giác như thể thiếu mất một thứ gì đó. Tất nhiên, bạn có thể làm những bài số học phức tạp hay đưa ra những phân tích chuyên sâu về hình tượng của bộ ba trong Shakespeare - nhưng bạn có thể định hướng ở nơi làm việc? Bạn có thể thế chịu được thất bại? Bạn có hiểu được bản thân mình? Dù bạn có chuẩn bị tốt nghiệp hay đã hoàn thành chương trình đại học nhiều năm, bạn có thể sẽ thấy bản thân mình suy nghĩ về những thứ này.

Với tiêu đề phù hợp, The School of Life là câu trả lời của Alain de Botton cho những câu hỏi như thế này - với mục đích rõ ràng là cung cấp cho mọi ngươi những công cụ và kiến thức của bản thân để phát triển mạnh mẽ trong thế giới hiện đại. Từ việc tăng năng suất của bạn tại trong công việc đến việc giải quyết những tình huống khó xử trong các mối quan hệ giữa các cá nhân, có một chương có tất cả những thứ bạn cần trong The School of Life. Bài học giáo dục cảm xúc này chắc chắn sẽ giúp bạn phát triển khả năng phục hồi trong những tình huống khó xử trong cuộc sống và trở thành một chú maven làm chủ được cảm xúc.

6. Noise: A Flaw in Human Judgement - Daniel Kahneman, Olivier Sibony, và Cass R. Sunstein

Bạn có thế sẽ nhận ra được tác giả Daniel Kahneman và Cass R. Sunstein qua những cuốn sách bán chạy nhất của họ, Tư Duy, Nhanh và Chậm và Nudge (hay từ bài viết của Reedsy Discovery!). Tương tự thế, Noise giải quyết những thay đổi trong các phán quyết và cách mà chúng ta bị ảnh hưởng bới những yếu tố bên ngoài. Kết luận khái quát có trong Noise rằng là phần lớn những quyết định của chúng ta bị ảnh hưởng một cách vô thức bởi tiếng ồn tại nhiều thời gian và địa điểm khác nhau.

Các tác giả cũng kết hợp cả những chuyên môn học thuật của họ với những nghiên cứu mở rộng để cung cấp những hướng dẫn chuyên sâu này chỉ ra những gì chúng ta đã biết và những học thuyết mới của họ về tiếng ồn. Với những người quan tâm đến lý do tại sao chúng ta lại đưa ra quyết định, đây là một trong những cuốn sách tâm lý học hay nhất để tăng thêm hiểu biết của bạn về những yếu tố bên ngoài có thể định hình hay thiên vị trong việc đưa ra quyết định, làm thế nào để giảm thiểu những yếu tố đó, và cải thiện tư duy của bạn.

7. The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil - Philip G. Zimbardo

The Lucifer Effect là bản tường thuật chi tiết đầu tiên về Thí nghiệm nhà tù Stanford khét tiếng của giáo sư Philip Zimbardo và những kết luận mà ông rút ra từ đó, Thí nghiệm nhà tù Stanford là nghiên cứu của ông vào năm 1971 nhằm tìm ra sự ảnh hưởng của những yếu tố tình huống khác nhau đến việc phù hợp thông qua việc đưa những tình nghuyện viên là sinh viên đại học vào một môi trường nhà tù mô phỏng trong 2 tuần. Chẳng cần phải trông đợi xa xôi, thí nghiệm đã va phải một số rào cản nghiêm trọng và rồi nó phải dừng lại chỉ sau 6 ngày. (Có một cuộc tranh cãi đến mức có một bộ phim kịch tính với độ chính xác gần như thế được khởi chiếu vào năm 2015!)

Suy nghĩ của Zimbardo về thí nghiệm đó thú vị không chỉ vì ông ấy đã tạo ra nó, mà còn vì ông cũng là một phần của thí nghiệm, đóng vai như một quản tù - chẳng cần phải nói, có một hàm ý đạo đức vô cùng nghiêm túc. Các chương tiếp theo bàn luận về tác động của nghiên cứu lên những thập kỉ nghiên cứu tiếp theo về các biến số của tâm lý và xã hội gây nên những hành động trái đạo đức của những người “bình thường” - làm cho đây là một trong những cuốn sách có tầm ảnh hưởng đến ngành tâm lý họ bạn có thể lựa chọn hôm nay. Đa số người với sở thích về tâm lý học có thể sẽ có ý tưởng một cuộc thí nghiệm nguyên bản, nhưng những cuộc thí nghiệm sau đó chắc chắc không nên bị bỏ qua!

8. The Psychopath Test: A Journey Through the Madness Industry - Jon Ronson

Nói một cách đơn giản, The Pshychopath Test đưa chúng ta đến hệ thống sức khỏe tinh thần trong cuộc sống hiện đại ngày nay, yêu cầu chúng ta nghĩ kĩ hơn về những người gắn mác “thần kinh”. Jon Ronson bắt đầu với một người đàn ông giả điên để thoát án tù, phương pháp của ông ta là diễn thật hào nhoán, chân thật và trình bày thật tốt trái ngược hoàn toán với những bệnh nhân khác trong bệnh viên tâm thần. Ronson đã lấy những dấu hiệu được cho là của bệnh tâm thần và dùng chúng với những tầng lớp người khác, tạo nên một khám phá đáng ngạc nhiên rằng bệnh tâm thần xuất hiện ở mọi nơi.

Đây là nơi những cánh cửa đến thứ được gọi là “ngành công nghiệp điên rồ” thật sự mở ra. Có bao nhiêu người trong đa phần những người CEO có sức ảnh hưởng, nhà nghiên cứu, và nhà lãnh đạo tuyệt vời là kẻ tâm thần? Liệu những lợi ích từ những nguồn kiến thức mới được từ những cuốn sách tâm lý hay học thuyết hay nhất nếu nó được tạo điều kiện chuẩn đoán những người lạ dựa trên phần “điên rồ nhất” của họ? Nếu những câu hỏi này làm bạn hứng thú, hãy chọn ngay cuốn The Psychopath Test và xem bạn nghĩ thế nào.

9. Games People Play: The Psychology of Human Relationships - Eric Berne

Chúng ta hầu như đã nói khá nhiều về vấn đề sức khỏe tinh thần phức tạp trong bài viết này - nhưng có thể bạn muốn biết về tâm lý học phía sau những tương tác xã hội cơ bản nhất của chúng ta. Nếu thế, bản sơ lược về chức năng và rối loạn chức năng của tương tác xã hội trong Games People Play sẽ phù hợp với sở thích của bạn. Berne thừa nhận rằng chúng ta luôn chơi “trò chơi xã hội”, là trò chơi quyền lực chống lại chính quyền, trò chơi tình dục, trò chơi hôn nhân, hay trò chơi ganh đua trong tình bạn.

Berne tiết lộ các thể loại trò chơi trí tuệ mà mọi người có thể trở thành nạn nhân để say mê: trong trạng thái ganh đua, trò chơi trở thành trò chơi qua lại “Tôi biết rõ hơn”, và cặp đôi có xu hướng chơi trò chơi tâm lý khẳng định rằng mỗi người đều đang kìm hãm người còn lại. Berne không chỉ đặt tên những tương tác này, ông ấy còn giải nghĩa phía sau của chúng là những nỗ lực và thao tác vô thức điều khiển cuộc sống của chúng ta. Chính những hàm ý sâu sắc và sáng tạo này đã làm cuốn sách bán chạt nổi bật và có tầm ảnh hưởng trong ngành tâm lý học.

10. The Body Keeps the Score: Mind, Brain and Body in the Transformation of Trauma - Bessel Van Der Kolk

Được miêu tả như “Quyển kinh thánh về sang chấn” cho những người đọc đang gặp khó khăn, The Body Keeps the Score là tác phẩm đỉnh cao nhất trong toàn bộ sự nghiệp của giáo sư Bessel Van Der Kolk. Một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về sang chấn tâm lý, Van Der Kolk nhấn mạnh ảnh hưởng rõ ràng mà sang chấn định hình trực tiếp lên não bộ và cơ thể. Dựa vào khẳng định của một nhà trị liệu tích cực, học hỏi không ngừng từ điều gì là hoạt động tốt nhất cho bệnh nhân của ông ấy, Van Der Kolk mang đến một phương pháp tiếp cận mang tính cá nhân nhưng mang tính phân tích tuyệt vời để phục hồi chấn thương. Cân nhắc về ảnh hưởng vật lý gây ức chế của sang chấn liên quan đến bệnh nhân của ông ấy, Van Der Kolk đề xuất một mô hình điều trị mới.

Tư tưởng trọng tâm của phương pháp này là làm làm cho người mắc chứng sang chấn cảm thấy an toàn hơn để sống trong cơ thể của họ bằng cách loại bỏ “tiêu chuẩn”và kết hợp liệu pháp trò chuyện hay liệu pháp sử dụng thuốc chữa lành tâm trí, não bộ và cơ thể. Một phương pháp không thể phù hợp với tất cả, nhưng Va Der Kolk đề nghị can thiệp trị liệu  như phản hồi sinh học thần kinh, sân khấu, thiền tập, chơi, hay yoga có thể đóng vai trò lớn hơn suy nghĩ đầu tiên là chữa trị. The Body Keeps the Score cung cấp một góc nhìn độc đáo về sang chấn và hồi phục chuyển tiếp bằng một giọng nói từ bi nhưng chân thật, làm cho nhiều độc giả ở mọi trình độ có thể tiếp cận.

11. The Comfort Book - Matt Haig

Bạn có bao giờ cảm thấy mình rất cần một cái ôm? The Comfort Book sẽ đáp ứng câu hỏi đó: dưới hình thức một cuốn sách là một cái ôm ấm áp và mang tính cá nhân - thậm chí những cuốn sách tâm lý hay nhất không tập trung vào trước đó. Nếu bạn đang tìm kiếm một chỉ dẫn về tình yêu bản thân, sự hài lòng, sức mạnh cảm xúc, vậy thì những suy ngẫm của Matt Haig về những cảm giác mâu thuẫn đến với việc sống động là dành cho bạn.

Bản chất của cuốn sách này là những tiết lộ rõ ràng và tốt nhất của chúng ta được tạo ra tại điểm cực tiểu của chúng ta - nhưng chúng ta cũng không nên nhìn nhận tất cả mọi thứ bằng bản thân, đặc biệt khi chúng ta đang phải chịu đựng. Sẽ là một sự thoải mái tuyệt vời để biết được bạn không phải là người duy nhất xử lý những thứ khó khăn, và Haig hiểu được điểu đó. Dựa vào điểm cực đại, thiền đạo, và cuộc sống đầy cảm hứng của người khác, ông ấy nhắm tới mục đích nuôi dưỡng sức mạnh bên trong và truyền tải lời khuyên như một lời răn đe, một người bạn cũ trung thực.

12. The Oracle of Night: The History and Science of Dreams - Sidarta Ribeiro

Điều gì thật sự tạo ra một giấc mơ, tại sao chúng ta lại có chúng, và chúng ảnh hưởng thế nào đến chúng ta? Sidarta Ribeiro lấy những câu hỏi này và dùng chúng như một bàn đạp cho nghiên cứu hoàn toàn mới và cuốn hút về giấc mơ của ông ấy, truy tìm tất cả ngược về thời tổ tiên của chúng ta. Những hình vẽ trong hang động sớm nhất mà Ribeiro tìm được là những dấu vết đầu tiên của giấc mơ của con người và bắt đầu mở khóa những kết luận mang tính cách mạng về vai trò của giấc mơ trong sự tiến hóa của loài người.

Một vài người sẽ biết được rằng khoa học thần kinh đương thời và tâm lý học đã vén màng nhiều phát hiện của giấc mơ, chẳng hạn như vai trò của chúng trong việc chữa lành sang chấn hay trong việc củng cố những gì chúng ta đã học ngày trước. The Oracle of Night còn giải thích những bước tiến của Ribeiro trong những chủ đề này: vai trò của giấc mơ trong việc khơi gợi lại kí ức và chuyển đổi, và, bất ngờ thay, bản chất orcular đã được xác nhận bởi nghiên cứu mới - tạo nên cuốn sách tuyệt vời để bắt đầu một cuộc trò chuyện! Ribeiro kết hợp thẩm quyền tuyệt đối của ông ấy trong chủ đề với lối viết rõ ràng, mạch lạc để tạo ra cuộc sách này đầy cuốn hút từ trang đầu đến những trang cuối cùng.

13. Everyday Vitality: Turning Stress into Strength - Samantha Boardman

Nhà tâm thần học Samantha Boardman tin rằng yếu tố thiết yếu để có thể lão hóa lành mạnh và khỏe mạnh toàn diện là cảm giác tràn đầy sức sống. Có thế nói: biết được bạn đang thực hiện một nhiệm vụ cho cả thể chất và tinh thân. Niềm tin này là điểm khởi đầu của Everyday Vitality, một cuốn sách chứa đầy những chiến thuật nuôi dưỡng sức sống bằng cách tập trung vào việc cải thiện từng chút mỗi ngày, thay vì phản ứng để sửa chữa những sai lầm khi chúng xuất hiện.

Trong khi sức khỏe dồi dào thường liên quan đến việc kiểm soát lão hóa, Boardman cho rằng sức sống có thể giúp tất cả chúng ta bất kể tuổi tác. Dù bạn có 18 hay 80, bạn có thể sẽ nhớ lại vài lần bạn bị vắt cạn cảm xúc từ những phương tiện tuyền thông liên tục hằng ngày, hay mệt mỏi về thể xác sau một ngày dài tại bàn học. Boardman giải thích 3 lộ trình để có sức sống tốt hơn cho mọi người: gắn kết một các thật ý nghĩa với người khác, bắt đầu những trải nghiệm để thúc đẩy giới hạn bản thân, và đóng góp thứ gì đó ngoài bạn ra. Nếu muốn nuôi dưỡng sức khỏe của bản thân, tại sao lại không chọn cuốn sách này và bàn luận nó với người mà bạn yêu thương chứ?

14. Survival of the Friendliest: Understanding Our Origins and Rediscovering Our Common Humanity - Brian Hare và Vanessa Woods

Thành công của con người như một chủng loài đã phát triển nhảy vọt trong khoảng thời gian tương đối ngắn trên Trái Đất. Nhiều người có giả thuyết rằng cái gì có thể là nguyên nhân của những bước tiến này: có phải là sức mạnh của chúng ta, trí tuệ, sự tò mò, hay hoàn toàn là thứ gì đó khác? Tác giả - và bộ đôi vợ chồng - sau này Brian Hare và Vanessa Woods đã tin rằng, khiến cho cuốn sách này chứng minh rằng sự tiến bộ của nhân loại thật ra chỉ vì “sự thân thiện” của chúng ta.

Kết hợp những chuyên môn tương ứng trong khoa học thần kinh nhận thực, nghiên cứu khoa học, và báo chí, Hare và Wood đã nảy ra học thuyết về sự tiến hóa của sự dễ gần. Học thuyết này được gọi một cách thanh lịch là “tự thuần hóa” - một khuynh hướng nổi trội để đồng hành và giao tiếp với người khác. Thay vì thèm khát những thành công cá nhân, chúng ta thường chia sẻ chúng với người khác để giúp nâng cao và bảo vệ từng người trong họ, Khả năng này, Hare và Wood tranh cãi, đã cho chúng ta nhận được nền văn hóa và kỹ thuật ấn tượng mà chúng ta nuôi dưỡng hôm nay. Tuy nhiên sự thân thiện này cũng đem lại một cái giá phải trả: khi những mối đe dọa đến người mà chúng ta thương yêu trở thành mục tiêu cho bản năng tồi tệ nhất của chúng ta, xu hướng tiến hóa để tạo liên kết có thể là một con dao hai lưỡi.

15. Blink: The Power of Thinking Without Thinking - Malcolm Gladwell

Trong Blink, tác giả và nhà báo được đánh giá cao - Malcolm Gladwell hy vọng sẽ cách mạnh hóa kiến thức của bạn về cách mà bạn (và người khác) nghĩ. Lấy ví dụ như, tại sao vài người lại là những nhà quyết định cực kì nhanh, khi nào người khác nghẹt thở dưới áp lực? Tại sao với vài người việc tin vào bản năng của mình lại hoạt động hoàn hảo, trong khi người khác lại thất bại ngay? Và các biến số tình huống như xung quanh chúng ta ảnh hưởng đến khả năng đưa ra những quyết định này?

Gladwell cho rằng yếu tố quan trọng trước khả năng con người để đưa ra những lựa chọn tốt hơn là “cắt lát mỏng”: khả năng vô thức để phân tích các đặc điểm trong các tình huống dựa trên kinh nghiệp chớp nhoáng, và đi đến kết luận dựa trên kiến thức. Gladwell dựa trên các thí nghiệm thực tế để minh họa cho những ý kiến này: từ nhà tâm thần học người có thể tiến đoán liệu hôn nhân có thể kéo dài bao lâu từ  một tương tác nhỏ của cặp đôi, đến những chuyên gia cổ vật người chỉ cần liếc qua một đồ vật cũng có thể nói đó là đồ giả. Đơn giản thì, Blink chứng minh sự khác biệt chính giữa một người ra quyết định tốt hay xấu chính là kĩ năng “cắt lát mỏng” của họ. Bạn cũng đã học được điều đó rồi chứ?

16. The Paradox of Choice: Why More Is Less - Barry Schwartz

Có bao giờ bạn bước vào một cửa hàng quần áo và cảm thấy bản thân bị choáng ngợp bởi trong lựa chọn giữa những loại váy áo hay quần jeans khác nhau, tất cả chúng đều có chút giống nhau một cách kì lạ? Không đề cập đến sự căng thẳng khi phải len lỏi qua những người mua hàng khác, lo lắng về giá cả, và kích thước của bạn.  Barry Schwartz tin rằng đó là sự phong phú của sự lựa chọn không còn mang lại sự giải phóng, mà còn làm suy nhược "những người mua sắm trước sự lo lắng của người tiêu dùng. Giải pháp? Loại bỏ những lựa chọn tiêu dùng (với lý do).

Đương nhiên, Schwartz thừa nhận rằng quyền tự trị và tự do lựa chọn vẫn quan trọng trong đời sống. Cũng chỉ có thế, trong khi những người Mĩ hiện đại có thể máy móc có thêm nhiều lựa chọn hơn trước, họ không còn có ích với chúng một các tâm lý nữa. The Paradox of Choice thiết lập gọn gàng tâm lý học đằng sau tại sao việc quá tải lựa chọn lại làm chúng ta chịu đựng - và chẳng hạn như sự hối hận của người mua - và cách tránh sự lo lắng của người tiêu dùng ngay từ đầu.

17. Explaining Humans: What Science Can Teach Us about Life, Love and Relationships - Camilla Pang

Explaining Humans là một khám phá chuyên sâu đầy hấp dẫn về sự phức tạp của hành vi con người, được giải thích bằng những khoa học khó khăn. Rối loạn phổ tự kỷ (ASD) và rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) trong độ tuổi sớm, tác giả và nhà khoa học - tiến sĩ Camilla Pang đã vất vả gỡ rối những mớ hổn độn trong cuộc sống quanh cô - thậm chí còn hỏi mẹ cô liệu bà ấy có thể tìm được hướng dẫn sử dụng dành cho con người. Khi biết được đó thậm chí không phải là cuốn sách tâm lý hay nhất của thời đại cung cấp hướng dẫn, giải pháp duy nhất là tự cô ấy viết.

Được hỗ trợ với lượng nghiên cứu khoa học phong phú và chuyên ngành khó đạt được cô ấy, cuốn sách về tâm lý học này xem xét các phong tục xã hội mù mờ, có nghĩa gì với con người ở các nền văn hóa khác nhau, và nơi protein và hóa học phân tử phù hợp với tất cả những điều này. Hiểu người khác có nghĩa là gì? Làm sao để chúng ta nhận ra được động lực hoặc biểu hiện của con người, và điều gì đã ra lệnh chúng bắt đầu? Liệu tất cả đều cảm thấy ngoại nhập và khác lạ để bạn làm quen, Pang chắc chắn sẽ mang đến một vài điều bất ngờ.

18. Rationality: What It Is, Why It Seems Scarce, Why It Matters - Steven Pinker

Mục đích của Rationality làm cho bạn trở nên lý trí hơn và giúp bạn hiểu được tại sao lại có nhiều điều vô lý trên thế giới. Bạn có thể sẽ nghĩ nó nghe thật ngạo mạn, nhưng thử đọc tác phẩm và phân tích của nhà tâm lý học nhận thức Steven Pinker trước khi đưa ra phán xét đúng đắn!

Pinker bác bỏ ý tưởng sáo rỗng rằng con người là chủng loại không lý trí - làm sao mà loài nào có thể khám phá và đạt được nhiều đến thế nếu vốn không có lý trí như thế? Mặc dù thế, chúng ta sống trong thời đại phân đôi tính hợp lý và sự phi lý dữ dội. Giải thích của Pinker rằng con người có xu hướng suy nghĩ trong hoàn cảnh cài đặt công nghệ thấp nơi chúng ta dành chủ yếu thời gian của cuộc sống chúng ta. Kết quả là, chúng ta có không lợi gì từ những công cụ mà những nhà tư tưởng học giỏi nhất đã tìm ra trước đó: tu duy phản biện, lô-gíc, xác suất, mối tương quan so với nhân quả, và cách để cập nhật niềm tin cá nhân không phải một phần trong giáo dục chúng ta. May thay, bạn có thể tìm những công cụ này (và những phân tích về tác động làm tê liệt của sự phi lý) được trình bày rõ ràng với nét hài hước trong Rationality!

19. Rapport: The Four Ways to Read People - Emily và Laurence Alison

Tất cả chúng ta đều phải tương tác với những người khó nhằn trước kia, dù đó có là khách hàng phiền phức, một người bạn nghiêm túc cao, hay thậm chí là một người lạ yêu cầu khi trên tàu. Nhưng hãy tưởng tượng bạn đang phải giải quyết với một số người khó khăn nhất có thể xảy ra, kiểm soát được tương tác cực kì căng thẳng đó: thẩm vấn tội phạm. Những tương tác này là chuyên môn của các nhà tâm lý học pháp y như Emily và Laurence Alison: họ khuyên và huấn luyện cảnh sát, an ninh công ty, và thậm chí cả những dịch vụ bí mật làm thế nào để điều động các cuộc phỏng vấn với các nghi phạm nguy hiểm.

Sau những trải nghiệm hơn 30 năm qua, con người “bình thường” có thể tưởng tượng được, bộ đôi tác giả đã phát triến một hình mẫu mang tính cách mạng cho giao tiếp giữa các cá nhân. Theo họ, tất cả những tương tác đều theo một trong bốn loại: Kiểm soát (sư tử), Đầu hàng (chuột), Đối đầu (khủng long bạo chúa) và Hợp tác (khỉ). Có thể bây giờ nghe có chút trừu tượng, nhưng một khi bạn đã đọc qua những loại hình này trong Rapport, bạn sẽ nhận ra được tại sao chúng ta lại cầu nguyện. Học để hiểu và vận dụng chúng và mục tiêu của riêng bạn và bạn có thể định hình mọi cuộc trò chuyện từ bây giờ.

20. Authentic Happiness: Using the New Positive Psychology to Realise Your Potential for Lasting Fulfilment - Martin E. P. Seligman

Có thể bạn đã nghe đến đề mục này sau khi ra mắt vào năm 2004 gây ra tranh cãi toàn thế giới về bản chất thật sự của hạnh phúc. Authentic Happiness là điểm bắt đầu của khoa học Tâm lý Tích Cực và bàn luận hạnh phúc theo hướng khoa học.

Theo Martin Seligman, hạnh phúc ít liên quan đến những yếu tố như gen hay vận may, và liên quan nhiều hơn đến tập trung sức mạnh bên trong hơn là điểm yếu kém. Không phải nói rằng yếu tố tình huống dựa trên gen có thể ảnh hưởng đến bạn, hay đủ may mắn để trúng vé số có thể thay đối cuộc đời của bạn. Ý của Seligman là duy trì tư tưởng tích cựv và xây dựng trên điểm mạnh của ai đó là con đường đáng tin cậy nhất để có được hạnh phúc lâu dài. Cuối cùng, Seligman cung cấp thêm bài tập, bài kiểm ta ngắn gọn, và những chương trình hấp dẫn có thể sẽ giúp bạn xác định được đức tính của bạn và sử dụng nó thật hiệu quả.

21. Emotional Intelligence: Why It Can Matter More Than IQ - Daniel Goleman

Không phải là bí mật khi có IQ cao sẽ tự động làm một người trở nên thông minh hay giỏi giang (chưa kể đến cuộc tranh luận kéo dài về độ tin cậy và thành kiến ​​của các bài kiểm tra IQ). Nó nói rằng, điều gì mới thực sự làm con người trở nên thông minh và tài giỏi? Sáng kiến của Daniel Goleman phân tích trong Emotional Intelligence chắc chắc sẽ đưa chúng ta đên gần với những hiểu biết. Cuốn sách chia nhỏ các quy trình của con người thành "hai tâm trí", lý trí và tình cảm, chi tiết cách chúng cùng nhau định hình những cách chúng ta di chuyển trên thế giới.

Goleman dựa trên khảo sát nhận thức và hành vì để cho thấy được yếu tố làm cho cá bơn có chỉ số IQ cao hơn trong đó những người có chỉ số IQ trung bình vượt trội. Các yếu tố đi vào sự khác biệt này là: tự nhận thức, tự kỉ luật, và đồng cảm, và cộng tất cả chúng lại tạo nên một cách thức thông minh hoàn toàn khác. May mắn thay, kiểu trí tuệ cảm xúc này có thể phát triển và tăng cường ở mọi độ tuổi đến khi hoàn toàn toàn có lợi để sức khỏe, công việc, và các mối quan hệ.

22. The Psychology of Pandemics: Preparing for the Next Global Outbreak of Infectious Disease - Steven Taylor

Được xuất bản vào tháng 10 năm 2019, chỉ ngay trước khi đại dịch COVID-19 xảy ra, cuốn sách của Steven Taylor về tầm quan trọng của tâm lý học trong việc kiềm chế sự lây nhiễm của đại dịch đầy chết chóc này - dựa vào đó, thời điểm đó, đại dịch kế tiếp có thể sẽ diễn ra sớm - hóa ra đó lại là một lời tiên tri đáng sợ. Taylor cho rằng, trong khi vaccine và phương pháp hành vi là quan trọng bắt nguồn tự tỉ lệ nhiễm bệnh, nguyên tố tâm lý cũng quan trọng tương đương.

The Psychology of Pandemics giải thích vai trò của tâm lý đối với việc không tuân thủ các chương trình tiêm chủng và vệ sinh và sức khỏe tinh thần khi mọi người đương đầu với mối đe dọa và mất mát của cuộc sống. Taylor nói qua mọi nguyên nhân tại sao hiểu tâm lý học là cần thiết đề kiểm soát vấn đề xã hội song song với đại dịch. Bạn chỉ cần tham khảo qua vài cuốn sách lịch sư để thây được những vấn đề tương tự cũng đã xãy ra mọi lúc chúng ta đối mặt với đại dịch. Hàng loạt những vấn đề từ nỗi sợ tột độ đến những hành vi quá khích đến việc bài ngoại xảy ra khi con người cảm thấy bị đe dọa bởi những người nhiễm bệnh. Nghe giống chứ? Nếu bạn muốn hiểu tại sao đại dịch COVID-19 mở ra theo cách nó lã dàm, đây chắc chắc là những cuốn sách hay nhất trong danh sách để thử qua.

23. Human Givens : A New Approach to Emotional Health and Clear Thinking - Joe Griffin và Ivan Tyrrell

Cảm thấy giống như một cái gì đó thoải mái hơn một chút? Human Givens là một sự hướng dẫn cho sức khỏe thể xác và tinh thần, cũng như giáo dục, sử dụng phương pháp tiếp cận “món quà của nhân loại”. Tác giả Joe Griffin và Ivan Tyrrell ghi lại thứ mà một số người gọi là cái nhìn sâu sắc nhất về tâm lý của thời đại này - thứ chúng đều được sinh ra đặc điểm kiến thức bẩm sinh được biết đến là “món quà của nhân loại”. Những món quà này được xem như một nhu cầu tâm lý và thể xác, và chỉ khi những nhu cầ đó gặp nhau có thể đạt đến tiềm năng đầy đủ về mặc thể xác và tinh thần

Griffin và Tyrrell đề nghị rằng các mà những nhu cầu bẩm sinh kết nối với thể giới có thể định hình không chỉ sức khỏe của và hạnh phúc của riêng bạn, mà còn với gia đình và bạn bè. Human Givens lấy những ý tưởng này và nhìn vào những gì mọi người cần để phát triển, cũng như làm thế nào để chủ động theo đuổi những thứ đó. Đương nhiên, tất cả không phải chỉ là suy đoán: Griffin và Tyrell ủng hộ cách tiếp cận của họ với những phát hiện khoa học mới và ý tưởng về cách tâm trí làm việc - cũng như cách để sử dụng những ý tưởng đó để vượt qua nỗi lo âu về thế giới hiện đại.

24. Obedience to Authority: An Experimental View - Stanley Milgram

Cuốn sách tiếp theo trong danh sách của chúng ta là thứ có thể được gọi là tâm lý học cổ điển. Nhà tâm lý học Stanley Milgram cho ra mắt một loạt các thí nghiệm nổi tiếng những năm 1960 với mục đích hiểu rõ hơn về sự tuân theo quyền lực, sau khi nhiều tội phạm chiến tranh bị xét xử đã tuyên bố rằng họ "chỉ làm theo lệnh".

Các thí nghiệm đều gây tranh cãi vào thời điểm đó, bởi vì họ bao gồm các đối tượng tình nguyện viên được hướng dẫn quản lý những gì họ nghĩ là những cú sốc ngày càng đau đớn hơn đối với một con người khác - mục đích của điều này là để thấy con người sẽ nghe theo mệnh lệnh đến thế nào cả khi họ biết họ đã trở thành màu xám. Dù thí nghiệm của Milgram bị chỉ trích vì thiếu đạo đức, kể từ khi được minh oan là một bước đột phá trong việc hiểu cả sự vâng lời và tâm lý nói chung, sự vâng lời với chính quyền đã luôn được nghĩ là một trong những cuốn sách tâm lý hay nhất, cho thất được ý nghĩa cá nhân của Milgram trong phương pháp đột phá, các giả thuyết và kết luận trước thử nghiệm.

25. Consciousness and the Social Brain - Michael S. A. Graziano

Đề mục cuối cùng trong danh sách của chúng ta đi sâu vào một trong những bí ấn lớn nhất trong cuộc phát triển của con người: bộ não. Chúng ta nhận thức được thế nào, thế nào là sự nhận thức có ý thức, làm thế nào mà bộ não có thể tạo ra nó? Tại sao một số người thường độc thoại nội tâm liên tục hơn những người khác? Đây là những câu hỏi lớn mà Michael S. A. Graziano hướng đến để giải quyết trong Consciousness and the Social Brain.

Bộ não con người bao gồm một mạch điện tổng hợp vô cùng phức tạp cho phép trở nên thông minh về mặt xã hội - một chức năng trong số đó là nhận thức về người khác về mặt xã hội, hiểu được khi nào người khác không phải mình đang suy nghĩ hoặc cảm xúc. Giả thuyết của Graziano là bộ máy bên trong của não bộ cho phép nhận thức với người khác cũng như cho phép tự cảnh giác. Điểm mấu chốt là nhận thức của con người là những mảng thông tin xếp chồng lên nhau được bộ não thu thập, xử lý, và xuất ra - một hiện tượng hoàn toàn vật lý theo cách tương tự được tạo ra từ nhiệt hay điện. Đương nhiên, điều này là một chủ đề được tranh luận nóng hổi, với nhiều người tin rằng giảm bộ não xuống chỉ còn thể chất thì sẽ giảm. Dù cho bạn có tin gì đi nữa, chuyến hành trình khoa học của Graziano lôi cuốn đến từng trang cuối cùng!

-----------

Tác giả: Reedsy Discovery

Link bài gốc: 25 Best Psychology Books to Read in 2022

Dịch giả: Nguyễn Ngọc Bảo Vy - ToMo - Learn Something New

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Nguyễn Ngọc Bảo Vy - Nguồn: ToMo - Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Follow Facebook ToMo - Learn Something New để đọc các bài dịch khác và cập nhật thông tin bổ ích hằng ngày.

(***) Trở thành Tình nguyện viên, Thực tập sinh Part-time tại ToMo để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: https://bit.ly/ToMo-hiring.