Đó là ham muốn hay dục vọng? Chuyện tình này liệu có thể tồn tại với nhiều ý nghĩa hơn là mối liên kết thể xác? Tôi có đang thực sự yêu không? Hay chỉ đắm chìm trong nỗi cuồng si nhục dục? Đây là những câu hỏi mà các bác sĩ trị liệu luôn muốn chúng ta lắng nghe, với mục đích tốt. Hầu hết những chuyện tình trong phim Hollywood giống ham muốn hơn là một tình yêu bền vững khi vẽ nên hình ảnh hai con người theo đuổi nhau, rơi vào lưới tình, và rồi kết thúc tại đó, khi mối quan hệ  của họ chỉ vừa mới chớm nở.

Ham muốn và Tình yêu

Ham muốn là sự thu hút mạnh mẽ đối với người khác về mặt thể xác. Về mặt tích cực, tình dục thực chất là một chất keo kết dính hai con người đang yêu nhau và giúp họ tạo dựng nên một mối liên kết cơ thể sâu sắc. Tuy nhiên, về mặt tiêu cực, ham muốn nhục dục được lấp đầy bởi những ý nghĩ được lý tưởng hóa, những hình ảnh mà chúng ta muốn thấy hơn là cái nhìn thực tế về con người và tình hình hiện tại. Thêm vào đó, quan niệm cho rằng ham muốn thể xác là dấu hiệu triển vọng cho một mối quan hệ lâu bền là sai lầm và tai hại.

Tình yêu phức tạp hơn thế một chút. Là một chủ thể phổ biến nhất trong văn chương và nghệ thuật, tình yêu, với tất cả nỗi đau và niềm hạnh phúc, được định nghĩa bằng vô số những cách khác nhau trong suốt chiều dài lịch sử của con người. Về phương diện gắn bó, tình yêu là một nhu cầu căn bản của con người - được ở bên người quan trọng nhất. Một mối quan hệ thân mật bền vững và âu yếm với ngươi thương thường có tình cảm sâu đậm,  niềm tin, và cả sự chấp nhận con người đối phương, những lỗi lầm và tất cả những gì họ có.

Không có gì lạ lùng khi nhiều người phải chật vật để nhận ra đâu là ham muốn và đâu là tình yêu bởi hai hiện tượng này kích hoạt các đường dẫn truyền thần kinh tương tự nhau trong não bộ, bao gồm khu vực nhìn nhận bản thân, hành vi mục tiêu chỉ dẫn, hạnh phúc, phần thưởng, và gây nghiện. Tuy nhiên, tình yêu và ham muốn không hoàn toàn giống nhau và có thể xuất hiện một mình hoặc song song ở bất kỳ tổ hợp nào, với nhiều mức độ, thậm chí là thay đổi trạng thái cho nhau trong một khoảng thời gian.

Làm sao để biết đâu là tình yêu và đâu là ham muốn?

Dù không có một nguyên tắc nào hoàn toàn chính xác khi đề cập đến tình yêu, dưới đây vẫn là những cách phân biệt hữu dụng bạn có thể cân nhắc nếu đang lo lắng về việc liệu mối quan hệ của mình có hình thành dựa trên ham muốn thể xác và có phù hợp để phát triển lâu dài.

1.Tại sao bạn thích thú với mối quan hệ này?

Ham muốn đơn thuần chỉ là sự hứng thú với cơ thể của đối phương. Với tình yêu, đó là sự vui thích khi tìm hiểu con người của họ trong thời gian dài.

2. Bạn có ngại khó khăn không?

Ham muốn là cố gắng giữ mối quan hệ ở mức lý tưởng. Nhưng tình yêu còn là nỗ lực trò chuyện với nhau về những điều khó khăn, cùng khám phá cảm xúc buồn khổ bên trong mỗi người.

3. Bạn cảm thấy thế này về những thiếu sót ở người ấy?

Ham muốn mất đi cảm xúc hứng thú khi bạn biết những thiếu sót của đối phương. Tình yêu chấp nhận con người thật của họ, cả điểm tốt lẫn điểm xấu.

4. Mối quan hệ của hai người có tốt dần lên theo thời gian không?

Ham muốn là sự cám dỗ nhất thời. Tình yêu nuôi dưỡng niềm tin và sự gắn bó qua khoảng thời gian dài.

5. Niềm vui sướng bắt nguồn từ đâu?

Nếu là ham muốn, bạn tận hưởng những hình ảnh ảo tưởng và niềm hưng phấn xuất phát từ tiếp xúc da thịt. Còn với tình yêu, nó chông chênh và mong manh hơn nhiều vì khi yêu, bạn mở cửa trái tim mình và để người khác nhìn thấy con người thật của bạn.

6. Bạn cảm thấy an tâm ra sao đối với mối quan hệ của hai người?

Ham muốn bốc đồng và mãnh liệt còn tình yêu thường ổn định và bền vững.

7. Bạn có thấy “bị ám ảnh”?

Ham muốn tựa như một ngọn lửa bừng cháy của cảm giác say mê và thiêu đốt hết tất cả mọi ngóc ngách trong tâm hồn bạn; khiến bạn như cuồng si. Tình yêu thì ngược lại, giúp bạn có cái nhìn cân bằng hơn và cho phép bạn giữ vững được cuộc sống bình yên của mình.

8. Liệu nó có lâu bền không?

Ham muốn lụi tàn theo thời gian nhưng tình yêu thì còn mãi. 

Các cung bậc của một tình yêu lãng mạn

Nền văn hóa của chúng ta luôn kể những câu chuyện tình bắt đầu bằng sự thu hút về mặt thể xác (ham muốn), nhưng quá trình yêu đương thường phức tạp hơn nhiều và bao gồm sự thỏa hiệp của nhiều yếu tố: ngoại hình, trí óc, điểm tương đồng, và những phẩm chất quý giá. Nhiều người trải nghiệm cảm giác thu hút tình dục ngay lập tức nhưng một số khác cảm nhận mối liên kết cảm xúc và từ từ tiến đến sự thu hút tình cảm lãng mạn.

Dù cho tình yêu của bạn phát triển như thế nào thì dưới đây là những hướng dẫn giúp bạn nhận biết được chuyện tình của mình đã tiến tới giai đoạn nào. Nhà nhân học sinh học và nghiên cứu các mối quan hệ nổi tiếng, Thạc sĩ Helen Fisher, đã tìm hiểu về tình yêu lãng mạn và lập ra ba giai đoạn mà con người sẽ trải qua trong tình yêu:

1.Ham muốn

Ở giai đoạn ham muốn, chúng ta bị thu hút mãnh liệt bởi người khác, khiến cho nồng độ hóc-môn dâng cao dữ dội. Khi đó, mức testosterone và estrogen tăng lên mạnh mẽ khiến ta sẵn sàng để thân mật với đối phương.

Bạn thấy như muốn vỡ òa khi người ấy cởi đồ.

Bạn khao khát những khoái cảm tình dục đến từ con người kia.

2. Thu hút

Khi bạn cảm thấy như cả thế giới của minh bị thay đổi chỉ vì một người xa lạ và họ chiếm giữ một vị trí đặc biệt quan trọng trong cuộc đời bạn thì bạn biết là mình đã tiến tới giai đoạn thứ hai này rồi đấy. Tất cả những gì bạn muốn làm là dành thời gian cho họ. Sự thu hút được định nghĩa bởi những mức độ khác nhau của nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh norepinephrine, dopamine, và serotonin. Norepinephrine truyền năng lượng cho bạn, kiềm chế cơn thèm ăn và cần thiết cho giấc ngủ. Nồng độ dopamine cao dẫn tới hành vi mục tiêu chỉ dẫn, và nồng độ serotonin suy giảm có liên kết với những suy nghĩ gây ám ảnh. Một số dấu hiệu bạn đang ở giai đoạn thu hút là:

• Bạn không thể suy nghĩ gì khác ngoài nhưng nhớ về nửa kia
• Bạn muốn gần gũi với người mình thương mọi lúc mọi nơi
• Bạn của bạn luôn hỏi rằng bạn đang ở đâu thê
• Bạn ngủ không ngon lắm
• Bạn hầu như không thấy đói
• Bạn thấy nhộn nhạo trong người khi ở gần người ấy

3. Gắn bó

Đây là giai đoạn của sự ràng buộc và phát triển. Lúc bạn nhận ra những con sóng cảm xúc dần bình lặng trở lại và cuộc sống quay về với dáng vẻ vốn có nhưng có chút tươi sáng hơn thì đấy chính là giây phút bạn mở ra cánh cửa của giai đoạn gắn bó. Sự ổn định và lòng tin mà hai người cùng tạo dựng khiến bạn an tâm hơn khi đối mặt với những thử thách trong cuộc sống. Vasopressin (một loại hóc-môn được sản sinh khi một cặp đôi thân mật với nhau) và oxytocin (hóc-môn của “những cái ôm” được sản sinh ra trong mối quan hệ tình yêu lãng mạn và mẹ con) cũng đạt nồng độ cao. Tiến tới giai đoạn này không có nghĩa là những cảm xúc hưng phấn của tình dục kết thúc nhưng bạn sẽ có chủ đích hơn trong việc thỏa mãn khao khát và nhu cầu thân mật của bản thân. Một số dấu hiệu của giai đoạn gắn bó là:

• Bạn cảm thấy bình yên và hạnh phúc
• Bạn luôn nhớ nửa kia của mình (nhưng không phải lúc nào cũng vậy)
• Bạn tập trung vào phát triển và trưởng thành cùng người ấy
• Bạn dễ dàng giao tiếp bằng mắt với đối phương
• Bạn có thể bộc lộ nhu cầu và lo lắng của mình một cách cởi mở

Tình yêu và Ham muốn. Đây thậm chí có phải là một câu hỏi khôn ngoan?

Ngồi suy xét xem mối quan hệ của bạn là tình yêu hay ham muốn chỉ khiến mọi việc đi quá xa. Lắng nghe trái tim của bạn vẫn là quan trọng nhất và hãy suy nghĩ xem tại sao bạn lại đặt ra câu hỏi đó.

Tiến đến một mối quan hệ yêu đương hay trải nghiệm xác thịt mãnh liệt với một người nào đó là một hành động mang tính rủi ro. Khi bước chân đến vùng đất bí ẩn của sự hấp dẫn lãng mạn, chúng ta dễ dàng tìm thấy bản thân nơi những con sóng biển của cảm xúc đưa ta đến cảm giác an toàn và làm chủ được bản thân.Trước khi hỏi “Đây là tình yêu hay ham muốn?”, hãy hỏi bản thân rằng nỗi lo nào khiến bạn phải thốt lên câu hỏi như vậy. Bạn muốn có một mối quan hệ có sự ràng buộc và lo rằng chuyện tình của mình sẽ không phát triển theo hướng đó? Hay bạn lo rằng mình đang yêu vì tình dục? Hoặc bạn đang có một mối tình xuất phát từ ham muốn nhục dục khiến bản thân khao khát nhiều hơn nữa?

Tình yêu và tình dục không có quy tắc, không có việc nên làm và cũng không có con đường đúng nào để chúng ta lựa chọn. Bạn có thể rơi vào lưới tình sau một đêm nồng cháy với nửa kia, rồi cùng họ tiến đến hôn nhân và có ba đứa con xinh xắn. Bạn có thể là bạn của một người nào đó và chỉ với một cái chạm, một chút thay đổi trong quan điểm, bạn bỗng yêu người đó đến phát điên. Nhưng bạn cũng có thể có những đêm nồng đượm với một người suốt cả năm nhưng chưa một lần rung động với họ. Hay bạn cảm thấy chán chường với nửa kia, người đã gắn bó với bạn nhiều năm để rồi, với chỉ một cái chạm mới mẻ, ngọn lửa tình bỗng bừng cháy lại trong đôi mắt của cả hai. Tất cả những trường hợp trên đều có thể xảy ra.

Nếu bạn đang hỏi rằng mối tình của mình là tình yêu hay ham muốn, có lẽ, bạn nên tự hỏi rằng bạn cần đầu tư bao nhiêu cho mối quan hệ này. Thay vì cố gắng định nghĩa chuyện tính đó và đặt chúng vào một cái hộp gắn nhãn tình yêu hay ham muốn, hãy tự kiểm tra rằng nửa kia khiến mình cảm thấy như thế nào. Bạn có tin tưởng họ không? Bạn có thấy tự do khi ở bên họ không? Bạn sắp xếp những điều trân quý và mục tiêu tương lai của mình như thế nào?, Vậy nên, thay vì hỏi “Đây là tình yêu hay ham muốn?’ , hãy hỏi rằng “Mình thấy thế nào khi ở bên con người này và cảm xúc đó liệu có nói lên được thứ mà mình đang chờ đợi và khao khát không?”

-----------

Tác giả: Simone Humphrey & Signe Simo

Link bài gốc: 8 Ways To Tell The Difference Between Love & Lust 

Dịch giả: Phạm Thị Tuyết Nhi - ToMo - Learn Something New

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Phạm Thị Tuyết Nhi - Nguồn: ToMo - Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Follow Facebook ToMo - Learn Something New để đọc các bài dịch khác và cập nhật thông tin bổ ích hằng ngày.

(***) Trở thành Tình nguyện viên, Thực tập sinh Part-time tại ToMo để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: https://bit.ly/ToMo-hiring.