Thông thường, quyết định bứt phá khỏi cuộc sống ổn định lại được xem như một việc làm phi lý – một hành động thiên về cảm tính, thay vì lý trí. Mỗi khi ta cân nhắc đến việc có nên tạo một cú nhảy vọt để bứt phá hay không, có vẻ như, “không” sẽ là sự lựa chọn tốt nhất, vì mặc nhiên, không ai muốn hy sinh sự an toàn và cuộc sống ấm êm của bản thân để đổi lấy các phe mạo hiểm cả. Đây chính là lý do vì sao khi một ai đó quyết định sẽ tạo nên một cú nhảy bứt phá trong công việc, ta liền coi hành động của họ là “theo đuổi đam mê” chứ không phải là “theo đuổi lý trí”.  

Cơ hội đến vào những thời điểm ta cảm nhận được bản thân sắp phải tạo nên một "bước nhảy vọt" - đối với một vài khía cạnh nào đó của cuộc sống. Bất kể là khía cạnh công việc hay cá nhân, ý tưởng “Khai thác tiềm năng của bản thân” vốn đã hằn sâu trong tâm tưởng mỗi người, bởi loài người sinh ra đã sở hữu một khả năng độc nhất vô nhị - khả năng đánh giá tình hình hiện tại để xây dựng một tương lai khả quan nhất.

Vậy, lắng nghe tiếng gọi của con tim, bước ra khỏi vùng an toàn của bản thân để xông pha và trải nghiệm cuộc sống, liệu, có phải là một quyết định khôn ngoan hay không? 

Từng “bước nhảy vọt” trong cuộc sống luôn có những khoảng cách khác nhau.

Có một vài cú nhảy sẽ mang lại cho ta cảm giác quá xa vời xen lẫn mạo hiểm:

Hãy tưởng tượng rằng, có một người đang đứng trên một vách đá lớn, đối diện với một vách đá khác có cắm tấm biển nêu rằng “Bỏ việc để theo đuổi đam mê.”

Cũng có một vài cú nhảy, tuy khó nhưng nếu cố gắng thì ắt sẽ qua:

Giờ thì, hãy tưởng tượng về 2 vách đá có khoảng cách gần hơn so với 2 vách đá kể trên. 1 bên có cắm 1 tấm biển đề “Giảng hòa với chị gái sau mỗi cuộc cãi vã.”

Một vài cú nhảy khác lại chỉ đòi hỏi một cú bật nhỏ để hoàn thiện mà thôi:

Tưởng tượng có một người đang đứng trên 1 vách đá, chỉ cách vách đá đối diện đúng 1 khoảng vừa đủ để nhảy qua, tại vách đá ấy có tấm biển nêu “Bắt đầu lên kế hoạch viết blog”

Tiềm năng của con người không thể được xem như một loại hàng hóa hữu hình, nhưng cũng không ai có thể phủ nhận sự tồn tại của nó. Người lớn luôn đùm bọc trẻ nhỏ để trẻ có thể thuận lợi vươn tới 1 tương lai tốt đẹp phía trước; con đường nào cũng đều rộng mở, dẫn lối trẻ tiếp cận với mọi cơ hội mà cuộc sống ban tặng. Trong một khoảnh khắc, không có cánh cửa nào khép kín cả, ta vui mừng quan sát con mình khôn lớn trên chặng đường dài bất tận của cuộc đời, tìm hiểu điều gì có giá trị với chúng, và điều gì không.

Tuy nhiên, khi con người ta trưởng thành, mọi thứ bắt đầu thay đổi. Trong khi, một đứa trẻ sơ sinh chỉ việc ngắm nhìn thế giới với ánh mắt tò mò, người lớn lại phải phát triển với đầy đủ mọi lý lẽ ở đời. Sự lựa chọn nào cũng phải được phân tích kỹ càng, và thú vị thay, không làm gì cũng….phải có lý do lý trấu nữa.  

Mỗi khi ta cân nhắc đến việc có nên tạo một cú nhảy vọt để bứt phá hay không, có vẻ như, “không” sẽ là sự lựa chọn tốt nhất. Suy cho cùng, tâm trí chủ quản việc đưa ra quyết định của mỗi người, luôn hiểu rõ về sự mất mát mang đầy ác cảm – không ai muốn đánh đổi cảm giác thoải mái và an toàn của thời điểm hiện tại, để đổi lấy một tương lai trúc trắc và…đậm sương mờ.

Tại sao tôi nên từ bỏ công việc ổn định này để tiến vào con đường khởi nghiệp đầy rủi ro cơ chứ?

Tại sao tôi lại phải giảng hòa với bà chị gái? Phớt lờ bà ấy đi chẳng phải sẽ đơn giản hơn sao?

Tại sao tôi lại phải viết blog khi tôi không có dự định dùng blog để kiếm sống cơ chứ?

Nhưng hôm nay, tôi muốn được đứng về phe “theo đuổi lý trí”!

Nỗ lực phát huy hết tiềm năng của bản thân có thể được ví như một ước mơ xa vời, một khái niệm không tưởng, nhưng tôi lại ngày càng thấy rõ được rằng, việc này hoàn toàn hợp tình hợp lý khi ta biết cách nhìn nhận sự việc ở một góc độ thỏa đáng.   

Cách tốt nhất để hiểu được thông điệp này chính là khởi đầu bằng một câu chuyện, vậy nên, hãy cùng khám phá xem bộ não của tôi đang suy nghĩ những gì nhé!

Cú nhảy vọt và những thành quả khó lường

Khoảng 10 năm về trước, tôi đã có công ăn việc làm ổn định giúp tôi trang trải cuộc sống, một công việc cho phép tôi về nhà vào lúc 6h tối. Công việc này cũng chẳng có chi đặc biệt, nhưng cũng chẳng có gì tồi tệ cả.

Tôi vốn dĩ đã có thể “an phận thủ thường” với một công việc như vậy, nhưng rồi, có một điều đặc biệt thú vị đã xảy ra trong lúc tôi đang tận hưởng quãng thời gian nghỉ ngơi của mình. Thay vì lặp lại vòng lặp “tan làm – về nhà – xem TV” mỗi tối, tôi đã quyết định đặt chiếc điều khiển xuống và soạn nhạc trên máy tính trong vài tiếng đồng hồ. Điều này ban đầu chỉ là một sở thích giúp tôi tạo nên từng giai điệu của riêng mình, nay đã nhanh chóng trở thành một niềm đam mê, trong đầu tôi bắt đầu nảy sinh ý định sẽ theo đuổi sở thích này một cách nghiêm túc – toàn thời gian. Tuy nhiên, tôi vẫn cần phải đảm bảo rằng bản thân sẽ có đồng ra đồng vào nhờ công việc này bởi vì, mù quáng theo đuổi đam mê với không chút thành quả có thể là một chiến thuật tồi tệ đấy. 

Sang năm, tôi đã dành ra một chút thời gian thiết lập nên nhiều dự án, gặp gỡ các nhạc sĩ, thu hút fan hâm mộ, và thậm chí, tôi cũng rất đỗi ngạc nhiên rằng khi ấy, bản thân tôi còn bắt đầu kinh doanh album nhạc của mình rồi. Nguồn thu nhập tôi thu được từ âm nhạc không thể so sánh được với số tiền lương tôi nhận được từ công việc chính, nhưng nó cũng cho tôi thấy được rằng, vẫn luôn có một con đường khác giúp tôi kiếm tiền - con đường này rất có tiềm năng phát triển nếu tôi chịu gắn bó với ngành âm nhạc.

Sau khoảng một năm rưỡi theo đuổi âm nhạc như một nghề tay trái, tôi cảm nhận được rằng đã đến lúc để đưa ra quyết định bản thân tôi nên làm gì tiếp theo. Tôi đang ở trong thế “chân trong chân ngoài”, đây chính là thời điểm để tôi cân nhắc kỹ những mặt lợi-hại nếu tôi chấp nhận thực hiện một cú nhảy vọt trong công tác nghề nghiệp – theo đuổi ngành âm nhạc toàn thời gian.

Dưới đây chính là danh sách các mặt lợi/hại trước khi tôi thực hiện cú nhảy vọt của mình:

Lúc ấy, tôi biết rằng tôi chưa thể có được một nguồn thu nhập ổn định nếu tôi theo đuổi âm nhạc, nhưng tôi vẫn có đủ khả năng khắc phục dần dần mặt hại này. Đây chính là vấn đề chủ chốt tôi đã phát hiện được, đồng thời, tôi cũng cảm nhận được rằng chừng nào những mặt lợi vẫn còn thúc đẩy tôi phát huy khả năng của mình và thu hút thêm nhiều fan hâm mộ, mối lo về nguy cơ tài chính rồi cũng sẽ được giải quyết êm đẹp. Với những suy nghĩ như vậy, tôi liền chuẩn bị sẵn sàng và thực hiện cú nhảy của mình.

Trong một khoảng thời gian ngắn, những kỳ vọng mà bạn có trước khi thực hiện cú nhảy vọt ấy rồi cũng sẽ xâm lấn sang cả giai đoạn sau khi bạn đã hoàn thiện cú nhảy.

Cũng không có gì đáng ngạc nhiên cả, tôi đã có được một tuần làm việc tôi hằng mong ước, tôi mở rộng mối quan hệ của mình, và tiếp tục giải quyết được vấn đề tài chính. Không có điều gì quá bất thường ở giai đoạn này cả. Tuy nhiên, mọi sự bắt đầu thay đổi khi thời gian dần trôi. Những sự việc nằm ngoài dự đoán bắt đầu ….đổ ập xuống đầu tôi.

Trước hết, tôi bắt đầu hợp tác với nhiều nghệ sĩ mới để lên kế hoạch tổ chức các dự án tuyệt vời, điều này có nghĩa là tôi đã có thể đi đây đi đó, cùng họ chạy tour tại nhiều thành phố. Quả thật, âm nhạc đã giúp tôi có được cơ hội tham quan nhiều vùng đất khác nhau trên thế giới, tôi khó có thể tưởng tượng được một kết cục như vậy khi còn đang băn khoăn có nên thực hiện cú nhảy của mình hay không. Tiếp đó, với hàng loạt các cơ hội được gặp gỡ và tiếp xúc với nhiều người, tôi đã thành công tìm thấy con đường cho riêng mình thông qua một chương trình giáo dục về âm nhạc phi lợi nhuận – tôi đảm nhiệm vai trò giảng dạy cho các cô cậu học sinh cấp 3 thu âm, học làm DJ, cũng như cách để tạo nên từng nhịp điệu. Chương trình này hoàn toàn hợp ý tôi, vậy nên, tôi quyết định tham gia làm tình nguyện viên hướng dẫn, tôi đã có cơ hội dìu dắt nhiều học trò vào ngành âm nhạc, và gặp gỡ được nhiều đồng nghiệp mới – những người sau này đã trở thành tri kỷ một đời của tôi.

Xét về khía cạnh các mối quan hệ bền vững, âm nhạc chính là chiếc “cầu nối” - se duyên tôi với một người phụ nữ xinh đẹp – một cô giáo dạy nhạc tại một trường công trên thành phố - sau này đã trở thành vợ tôi. Khi tôi duyệt lại danh sách những mặt lợi của việc chuyển sang ngành âm nhạc full-time, “lấy được vợ” là một điều không nằm trong danh sách đó.

Bởi vậy, đôi khi, danh sách những mặt lợi/hại sau khi thực hiện cú nhảy vọt, sẽ có hình thù như sau:

Đó cũng chỉ là một vài “phần thưởng” nằm ngoài dự đoán khi tôi quyết định theo đuổi ngành âm nhạc thôi. Thực chất, những gì tôi nhận lại được còn nhiều hơn thế, khó có thể liệt kê ra hết được, đó toàn là những phần thưởng tôi không tải nào lường trước được trước khi thực hiện cú nhảy vọt của mình. Và rồi, suy cho cùng, suy nghĩ nhàm chán mà đơn thuần – kiếm sống từ ngành âm nhạc – vẫn luôn tồn đọng trong tâm trí tôi. Nó tồn tại trước thời điểm tôi thực hiện cú nhảy, và nó cũng là điều duy nhất tôi hướng về sau khi đã hoàn thiện cú nhảy ấy.

Câu chuyện của tôi đã hoàn thành tốt nhiệm vụ bật mí sự bất cân xứng cơ bản giữa 2 giai đoạn khi ai đó dự định sẽ đưa ra một quyết định bứt phá: Ta có thể dễ dàng lường trước được những mối lo sau khi đã hạ quyết tâm thực hiện bước nhảy vọt của mình, nhưng lại không có cách nào dự đoán trước được các “phần thưởng” dồi dào đang chờ đợi ta ở mé bờ bên kia.

Miễn sao bạn có đủ khả năng giải quyết mối lo ngại chính, điều hợp lý nhất nên làm lúc này là bứt phá thôi. Nếu không, bạn đã lựa chọn từ bỏ mọi phần thưởng trong tương lai chỉ vì một mối lo nào đó bạn đã lường trước và sẵn sàng đối đầu vào thời điểm hiện tại. Đối với những ai không chịu bất kỳ một sự ràng buộc nào (không có các khoản vay thế chấp, không chịu gánh nặng từ phía gia đình,…), việc thực hiện cú nhảy là tương đối dễ dàng, tuy nhiên, quan trọng là ta phải hiểu được rằng, logic này đã bao trùm trọn vẹn mọi trường hợp xin nhảy việc.

Ý định từ bỏ một cuộc sống ổn định để theo đuổi một sự nghiệp hàm chứa rủi ro không chịu sự chi phối của đồng lương hay thể loại ngành nghề, ý nghĩ ấy tồn tại ở bất kỳ tình huống nào khi có sự hiện diện của một khoảng cách – giúp bạn quan sát được bạn của ngày hôm nay và bạn của tương lai sau này.

Tính bất cân xứng luôn tồn tại ở khắp mọi nơi

Trên thế giới ngày nay, tình trạng nhảy việc khá là phổ biến, thực tế thì, con người ta lựa chọn nhảy việc vì một nguyên nhân sâu xa nào đó. Suy cho cùng, bước nhảy quan trọng nhất không liên quan mấy đến công việc ta lựa chọn, mà liên quan tới nhu cầu phát triển bản thân của mỗi người. Tất nhiên, gắn bó với một công việc ta yêu thích có thể đáp ứng được nguyện vọng đó, nhưng âu cũng chỉ là một phần nhỏ trong đa số “danh tính” ta muốn vun đắp cho bản thân để tiến tới một tầm cao mới. Ví dụ, xét về khía cạnh gia đình, hãy quan sát ví dụ dưới đây: 2 chị em nhà Bob và Agnes.

Không lâu về trước, giữa Bog và Agnes đã xảy ra xung đột, hai bên làm tổn thương nhau sâu sắc, dẫn đến một cuộc chiến tranh lạnh dai dẳng. Mặc dù mối quan hệ giữa chị em nhà này vốn dĩ đã rất tệ, nhưng đây lại là lần đầu tiên, một “cơn bão” như vậy ập đến, vạch ra vực sâu muôn dặm phân cách 2 người họ. Cuộc chiến tranh lạnh ấy kéo dài vài tuần, rồi đến vài tháng, Bob liền thấy mình bị mắc kẹt ở một thế tiến thoái lưỡng nan. Cậu biết rằng nếu bản thân không làm gì cả, tình trạng này sẽ để lại những thương tổn vĩnh viễn, mối quan hệ không thể hàn gắn nổi nữa. Tuy nhiên, nếu cậu chủ động hòa giải, mỗi quan hệ của họ sẽ chuyển biến tốt, nhưng đó có thể là cả một quá trình đầy căng thẳng đối với cậu, và rất có thể, một bầu không khí “căng như dây đàn” sẽ tồn tại một cách dai dẳng giữa 2 người. 

Dưới đây là danh sách những mặc lợi/hại khi Bob hạ quyết tâm hòa giải:

Nếu Bob có thể đọc bài viết này, cậu sẽ lưu tâm đến bản chất bất cân xứng của các lợi ích và mối lo một khi quyết định thực hiện cú nhảy của mình. Cậu cần nhớ được rằng, stress có thể trở thành mối bận tâm lớn nhất của cậu, nhưng cậu cũng sẽ không thể nào lường trước được hết những lợi ích tiềm ẩn sau khi cậu giảng hòa với Agnes.

Nếu hôm nay Bob chủ động làm hòa với Agnes, cậu đã tự mình bước chân vào con đường hướng đến tất cả những lợi ích trong tương lai. Ví dụ, vài năm về sau, Agnes sinh ra một cô con gái bé bỏng, chẳng phải Bob sẽ được lên chức cậu sao? Nếu Bob không bao giờ hòa giải với Agnes, cậu đã khước từ cơ hội được trở thành một người cậu, bởi khoảng cách lớn giữa 2 chị em nhà cậu sẽ cản trở Bob tới thăm cô cháu gái bé nhỏ của mình. Đây chính là một tình huống có thể chưa một lần nào xuất hiện trong suy nghĩ của Bob khi cậu hẵng còn đang đắn đo về việc thực hiện cú nhảy, nhưng cũng là lẽ thường tình, tương lai vốn dĩ là một điều ta khó nắm bắt hết.

Cậu cũng sẽ từ bỏ mọi cơ hội được cùng chị gái ăn mừng những thành quả cậu gặt hái được trong tương lai, cơ hội được tâm sự cùng chị gái khi 2 người đã luống tuổi, cơ hội được gắn bó keo sơn qua ngày dài tháng rộng. Tất nhiên, mối quan hệ giữa 2 chị em họ không phải là hoàn hảo, sự căng thẳng vẫn sẽ luôn tồn tại giữa 2 người, nhưng nó cũng chỉ là một mối lo ngại có thể lường trước được – một mối lo cậu có khả năng xử lý ổn thỏa, thậm chí, trước cả khi cậu thực hiện cú nhảy của mình.

Nếu đã thấu rõ mọi sự sẽ biến chuyển ra sao sau cú nhảy ấy, Bob cũng sẽ không có lý do gì mà lại không tiến tới bên Agnes và sửa chữa mọi sai lầm.

Sự bất tương xứng ấy luôn tồn tại ở mọi khía cạnh trong cuộc sống.

Nó tồn tại trong tâm can của một anh chàng luôn sợ sệt phải đăng một bài viết mang tính cá nhân lên mạng xã hội bởi nội dung nghe có vẻ kỳ cục quá đỗi, nhưng dẫu sao anh ta cũng vẫn sẽ đăng.

Và rồi, ta cũng sẽ hiểu rõ một điều rằng, nỗi sợ bị người người khước từ có thể sẽ đeo bám ta trong suốt một chặng đường dài, mọi lợi ích ta nhận được từ việc hình thành các mối quan hệ mới, các cơ hội mới đã từng nằm ngoài dự đoán của ta, nhưng rồi thể nào ta cũng sẽ đạt được. 

Nó tồn tại trong tâm can của những ai đang lo lắng bản thân sẽ không đủ kiên trì để theo đuổi một kế hoạch rèn luyện cơ thể, nhưng rồi vẫn quyết tâm thực hiện. Thời gian sẽ cho ta thấy được một điều rằng, nỗi sợ thất bại vẫn còn đó, nhưng ta hiện đã nhận lại được mọi lợi ích ta không thể lường trước được: Sức khỏe về thể chất và tinh thần tăng vọt.

Thực hiện cú nhảy bứt phá không phải là một hành động phi lý, được thúc đẩy bởi đam mê.

Một khi bạn đã nắm được bản chất bất cân xứng giữa những mối lo nằm trong tầm kiểm soát và những lợi ích không cân đo đong đếm được từ trước, việc thực hiện cú nhảy sẽ không còn là một hành động bị chi phối bởi cảm tính, mà là một bước đi vô cùng logic tiếp bước bạn tới một tương lai bạn hằng mong ước….  

 ----------

Tác giả: More To That

Link bài gốc: Following your heart is the logical thing to do

Dịch giả: Trần Ngọc Phương Thư - ToMo Learn Something New

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Trần Ngọc Phương Thư - Nguồn: ToMo Learn Something New ". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Follow Facebook ToMo - Learn Something New để đọc các bài dịch khác và cập nhật thông tin bổ ích hằng ngày.

(***) Trở thành Tình nguyện viên, Thực tập sinh Part-time tại ToMo để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: https://bit.ly/ToMo-hiring.