Crystal Giants của Giovanni Badino
Cuốn sách này cho thấy thực thể của tự nhiên có thể vượt xa
trí tưởng tượng của con người như thế nào. Badino và các nhà thám hiểm La Venta
đã đưa người đọc đến khám phá một trong những địa điểm đáng kinh ngạc nhất thế
giới: hang động Giant Crystal, được phát hiện trong một mỏ
bạc ở Naica, Chihuahua, Mexico vào năm 2000. Hang động dưới lòng đất này là nơi
phát hiện ra các tinh thể lớn nhất trên Trái đất, chẳng hạn như những khối selenite trong suốt dài đến 11m.
(Francesco Sauro)
What a Fish Knows của Jonathan Balcombe
Loài cá đã khởi nguồn trong vùng nước sâu khoảng 400 triệu năm trước và
cuốn sách tuyệt đẹp này sẽ đưa chúng ta ngược dòng thời gian trở về thời điểm
đó. Balcombe đưa ra một loạt các nghiên cứu chiết trung cho thấy con người giống
loài cá đến bất ngờ. Bên cạnh biết thưởng thức âm nhạc, chúng có các tương tác
gia đình không ổn định và có thể là những người sành ăn khó tính. Quả là một cuốn
sách tuyệt vời cho mỗi chúng ta.
(David Gruber)
The
Global Forest: 40 Ways Tree Can Save Us của Diana
Beresford-Kroeger
Cuốn sách thú vị này là sự hòa quyện giữa khoa học với triết
học khi tập trung nghiên cứu bằng cách nào mà các nền văn hóa thổ dân đã tồn tại
hàng ngàn năm. Và câu trả lời là cách sống của họ - khác hẳn với nền văn minh
hiện đại đang dần đẩy loài người đến bờ vực sinh tồn.
(Shubhendu Sharma)
Aaaaw to Zzzzzd:
The Words of Birds: North America, Britain, and Northern Europe của John Bevis
Một cuốn sách khá trêu ngươi
với một tác phẩm nghệ thuật thực sự. Từ điển về âm thanh và suy nghĩ của chim này sẽ khiến bạn vô cùng thích thú vì sự ngược đời hài hước của nó – phiên âm
tiếng hót đa dạng của loài chim thành lời nói của con người, từ đó xóa bỏ đi
khoảng cách ngôn ngữ giữa các loài động vật.
(Rebecca Kleinberger)
The
Ends of the World: Volcanic Apocalypses, Lethal Oceans, and Our Quest to
Understand Earth's Past Mass Extinctions của Peter
Brannen
Cuốn sách
sống động này phù hợp với mọi đối tượng và gói gọn trong nó là gần như toàn bộ
kiến thức tính đến thời điểm hiện tại của con người về sự tuyệt chủng của các
loài sinh vật trên trái đất và ý nghĩa của chúng đối với tương lai của nhân
loại. Brannen đã phỏng vấn các nhà cổ sinh vật học, nhà địa chất và các nhà
điều tra khác, quan sát tỉ mỉ các nghiên cứu thực địa và thăm phòng thí nghiệm
của họ. Kết quả là, cuốn sách chứa đựng một phần góc nhìn du lịch, một phần dữ
liệu thực tế và một phần yếu tố xã hội học của khoa học, dẫn đến một cái nhìn
sâu sắc và nhiều mặt về tình trạng của thế giới. Dù vậy, nó không phải toàn là
những thông tin khô khan mà thực ra khá vui nhộn đó.
(Lauren Sallan)
A
Walk in the Woods: Rediscovering America on the Appalachian Trail của Bill Bryson
Câu chuyện hài hước có thật kể về Bryson khi anh ta đi bộ trên con đường
mòn Appalachian khiến tôi cười đau cả bụng. Từ đó tôi bắt đầu hứng thú tham gia
vào những cuộc phiêu lưu mới – bất kể dù tôi có thể bị ốm đến mức nào!
(Lucy Marcil)
The
Wave: In Pursuit of the Rogues, Freaks, and Giants of the Ocean của Susan
Casey
Casey tìm
đến những người lướt sóng và các nhà khoa học để tìm hiểu về những con sóng lớn
nhất từng được chứng kiến trên biển. Trong bản ghi chép đầu tay của mình, tác
giả đã kết nối các cuộc phiêu lưu với khoa học, khám phá các vấn đề như sự nóng
lên toàn cầu hay sức khỏe của đại dương xanh. Và đặc biệt là, cô ấy viết lên
câu chuyện của mình bằng một chất văn xuôi đẹp đẽ, các giá trị khai sáng cũng
được khéo léo lồng ghép cùng với những yếu tố giải trí.
(Jill Heinerth)
The
Ancestor's Tale: A Pilgrimage to the Dawn of Evolution của Richard
Dawkins và Yan Wong
Tôi may
mắn được tham dự một khóa Động vật học của Dawkins tại Oxford. Ông ta có thể là
một người khó tính với các bài luận của sinh viên, nhưng lại là một nhà truyền
thông khoa học xuất sắc - đặc biệt là về thuyết tiến hóa. Phần yêu thích của
tôi trong tất cả các cuốn sách của ông ấy - một chuyến hành trình hoành tráng
xuyên thời gian để gặp gỡ concestors:
tổ tiên chung gần nhất của chúng ta với 40 loài sinh vật khác (từ tinh tinh đến
vi khuẩn). Dawkins xây dựng mô hình tác phẩm của mình dựa trên cuốn sách của
Chaucer: “Canterbury Tales” và chia
nó thành thành “Câu chuyện của Marsupial Mole” (Marsupial Mole là một chi thú
có túi), “Câu chuyện về Elephant Bird” (hay còn gọi là chim voi - tên gọi chỉ các loài chim trong
họ Aepyornithidae và là
những loài đặc hữu của Mã đảo) cùng
nhiều những phần khác. Trong mỗi câu chuyện, ông đào sâu vào một nhánh của cây
khởi nguyên sự sống hoặc nghiên cứu về sự tiến hóa nói chung. Kết quả là - một
bản tóm tắt lớn, gần như bách khoa toàn thư - gây choáng ngợp bởi rất nhiều ý
tưởng và thông tin hữu ích.
(Lucy Cooke)
Life:
A Natural History of the First Four Billion Years of Life on Earth của Richard
Fortey
Tôi đã
đọc cuốn sách này nhiều lần vì bị cuốn hút bởi phong cách viết bậc thầy của
Fortey về khoa học theo một hướng vô cùng thú vị. Tôi đọc đi đọc lại chương đầu
tiên và chìm đắm trong cảm giác được khám phá những địa điểm mới của thế giới
hệt như những chuyến phiêu lưu trong loạt phim Indiana Jones.
(Armando Azua-Bustos)
Seeing
Science: An Illustrated Guide to the Wonders of the Universe của Iris
Gottlieb
Trong khi
tôi sử dụng âm nhạc và âm thanh, Gottlieb lại sử dụng ngôn ngữ của nghệ thuật
thị giác để cảm nhận và truyền tải vẻ đẹp thanh lịch của thế giới xung quanh
chúng ta. Cách thể hiện quyến rũ và kì lạ cung cấp những câu chuyện về các kì
quan khoa học lớn nhỏ nằm gọn trên những trang sách tinh tế. Bằng cách thả mình
theo trí tưởng tượng và sự tò mò đến bất cứ nơi nào mà cuốn sách dẫn đường, bạn
sẽ nhận được những lời hồi đáp xứng đáng.
(Matt Russo)
Earth
in Human Hands: Shaping Our Planet's Future của David
Grinspoon
Ai nghĩ
rằng quan điểm hàng tỷ năm về các vấn đề môi trường của chúng ta có thể truyền cảm
hứng cho sự lạc quan? Grinspoon là một nhà khoa học chuyên nghiên cứu các hành
tinh, và suy nghĩ của ông ta cũng khác – lớn, rất lớn. Ông cũng hy vọng rằng
khi loài người càng phát triển, ý thức càng được nâng cao hơn trong việc bảo
tồn tất cả các sinh vật tự nhiên, kiểm soát sự thay đổi khí hậu và nhận thức
bản thân như một phần gắn kết của sinh quyển rộng lớn.
(Emma Marris)
The
Essential Haiku: Versions of Basho, Buson, & Issa biên soạn bởi Robert
Hass
Bất
cứ khi nào muốn bình yên trong tâm trí, tôi sẽ lướt qua tuyển tập thơ Haiku này
của những bậc thầy thơ ca Nhật Bản. Những cụm từ mô tả như: “Quả dâu - Thiếu
hoa, con bướm - Là rượu của ẩn sĩ” hay “Năm này qua năm khác
- Con khỉ vẫn đeo - Chiếc mặt nạ khỉ”
không thể bắt gặp ở những thể loại khác. Sự thường thức của bậc thi sĩ đối với cõi trần và cách họ tìm thấy sự
vui nhộn trong thế giới tự nhiên khiến người đọc muốn ngâm thật to những câu
thơ thành tiếng – bất kể trong không khí lửa trại hay khi đang tận hưởng thời
gian với bạn bè và gia đình.
(Rebecca Tarvin)
The
Grand Design của Stephen Hawking và Leonard Mlodinow
Cuốn sách
đan kết những câu chuyện của các nhà triết học và nhà tư tưởng khoa học vĩ đại
nhất giúp giải đáp những thắc mắc lớn nhất trong vũ trụ một cách đầy thú vị và
thuyết phục. Hãy yên tâm rằng nó rất dễ đọc và dễ tiếp cận.
(Vikram Sharma)
The
Feather Thief: Beauty, Obsession, and the Natural History Heist of the
Century của Kirk Wallace Johnson
Cuốn sách
phi hư cấu này là một phần bí ẩn, một phần lịch sử tự nhiên và một phần phản ánh
xã hội hiện đại của chúng ta. Johnson thực hiện một công việc tuyệt vời là tìm hiểu
vai trò của các mảnh ghép lịch sử tự nhiên cũng như giải thích vì sao khi hiểu
không rõ ràng về chúng có thể khiến con người lạc lối. Cuốn sách thuật lại câu
chuyện của một người đàn ông với nỗi ám ảnh về nghệ thuật bắt ruồi cổ xưa và
cách anh ta đột nhập vào một bảo tàng để đánh cắp những mẫu vật vô giá. Nếu bạn
là người yêu thiên nhiên hoặc viện bảo tàng, cá rằng tội ác này sẽ làm bạn lạnh
thấu xương.
(Prosanta Chakrabarty)
Sixth
Extinction của Elizabeth Kolbert
Mọi người đều ý thức được vấn đề môi trường hiện nay. Nhưng bạn có biết
rằng chỉ có năm sự kiện tuyệt chủng hàng loạt trong nửa tỷ năm qua - lần gần
đây nhất là 66 triệu năm trước, khi một tiểu hành tinh đâm vào trái đất. Và con
người đang trong quá trình thực hiện đợt tuyệt chủng lần thứ sáu. Mỗi ngày, tôi đều suy ngẫm về
những điều học được từ cuốn sách này. Kolbert không đưa ra giải pháp cho vấn đề
này – nhiệm vụ đó là của tất cả chúng ta.
(Vivek Maru)
River-Horse
của William Least Heat-Moon
Đây là một cuộc đua với thời gian và mùa đông cùng với nỗ lực để chu du
khắp các dòng sông của Mỹ trên một chiếc thuyền mong manh có đầu máy khởi động
dài 25 feet. Phần thưởng cuối cùng - vượt ra ngoài câu chuyện phiêu lưu thuần
túy - là một góc nhìn độc đáo về thiên nhiên nước Mỹ và sự đa dạng tuyệt vời
của các nền văn hóa.
(Stephen Petranek)
Brilliant
Green: The Surprising History and Science of Plant Intelligence của Stefano Mancuso
Một số cuốn sách thay đổi cách bạn nhìn thế giới. Cuốn sách với câu hỏi
“Cây có trí thông minh không?” này là một trong số chúng.
(Mitata)
The
Wizard and the Prophet: Two Remarkable Scientists and Their Dueling Visions to
Shape Tomorrow's World của Charles C. Mann
Qua việc cung cấp tiểu sử kép về Norman Borlaug (người đoạt giải Nobel và
là cha đẻ của cuộc cách mạng nông nghiệp thế kỷ XX) và William Vogt (nguồn cảm
hứng của phong trào bảo tồn hiện đại), cuốn sách thực sự là một nguồn nghiên
cứu lịch sử hiện đại của Chủ nghĩa Môi trường và đồng thời cho thấy rõ nguồn
gốc triết học của nó. Đây là một bài tường thuật đầy thông tin và đầy những mâu
thuẫn tranh luận giữa các yếu tố khoa học, văn hóa và chính trị của Sinh thái
Khoa học về việc liệu công nghệ là cứu tinh hay cuối cùng chôn vùi chúng ta. Một
cuốn sách hợp lí trong thời điểm hiện tại để hướng suy nghĩ của mọi người vào
việc đấu tranh vì khí hậu ổn định, không khí trong lành và một hành tinh xanh
hơn.
(Romain Lacombe)
Underbug:
An Obsessive Tale of Termites and Technology của Lisa Margonelli
Mối là sinh vật kì dị không được yêu thích của thế giới côn trùng. Trong
khi những con ong được ca ngợi về kỹ năng thụ phấn và kiến được tán dương bởi
ngành công nghiệp đồ sộ của chúng, thì mối là điều sỉ nhục với nền văn minh của
loài người – những sinh vật nhỏ bé luồn lách và nhai mọi thứ chúng ta yêu quý -
thư viện, nhà của, thậm chí cả tiền mặt. Vào năm 2011, một nhóm mối mọt đã len
lỏi vào một ngân hàng ở Ấn Độ và ăn 220.000 đô la tiền giấy! Nhưng theo cuốn sách
mê hoặc của Margonelli, chúng ta đã hoàn toàn hiểu sai về kẻ thù phá hoại này.
Để bắt đầu, những sinh vật còn có tên gọi là “kiến trắng” này không phải là
kiến. Thực chất, chúng có họ hàng gần với gián và có tập tính xã hội cao đến
đáng kinh ngạc. Mối mọt đi ngược lại các quy tắc sinh học cơ bản và tỏ ra coi
thường khoa học giống như cách chúng đối xử với những người chủ nhà. Sự bí ẩn
này làm cho chúng trở thành đề tài nghiên cứu hấp dẫn đối với tác giả cũng như
các nhà khoa học đa ngành - những người đang cố gắng giải mã điều phi thường
của mối để áp dụng vào cuộc sống. Khi chúng ta đứng trên đường biên giới của
lịch sử tự nhiên và một tương lai không tự nhiên, cuốn sách tuyệt vời này là
một khám phá kịp thời, kích thích tư duy về ý nghĩa của con người - cũng giống
như cách nó kể về vai trò của mối - và cung cấp một cái nhìn thấu rõ tới những
thách thức đạo đức của cuộc cách mạng công nghệ đang diễn ra.
(Lucy Cooke)
Pale
Blue Dot: A Vision of the Human Future in Space của Carl Sagan
Cuốn sách này làm nổi bật vị trí của con người trong vũ trụ theo lối hiểu
nâng cao. Trái đất - nơi chúng ta gọi là nhà - chỉ là một hạt cát trong không
gian rộng lớn, nhưng cái “chấm nhỏ màu xanh dương” ấy lại là nơi tinh hoa rực
rỡ sự sống và tình yêu.
(Lina Marieth Hoyos)
Spirals
in Time: The Secret Life and Curious Afterlife of Seashells của Helen
Đã từ lâu, vỏ sò là một đối tượng đầy mê hoặc - được sử dụng như trang
sức và thậm chí là đơn vị tiền tệ (không kể đến công dụng của một nguồn thực
phẩm). Cuốn sách rất dễ đọc và bao hàm những sự thật và nghiên cứu khoa học thú
vị. Một sự cân bằng hài hòa của yếu tố phức tạp và vui tươi trong ngôn ngữ.
(Mei Lin Neo)
An
Orchard Invisible của Jonathan Silvertown
An Orchard Invisible có một cái nhìn nổi loạn và gay
gắt khi chỉ ra tầm quan trọng của yếu tố sinh sản trong thực vật để cung cấp
hạt giống cho các nhu cầu của con người. Trích dẫn một bình luận trong Times Higher Education: “Hãy đọc cuốn sách với tư cách là một người làm vườn, một nhà khoa học,
một người đam mê thực phẩm, một nhà sử học, một nhà thực vật học hoặc một nhà
tự nhiên học và chắc chắn bạn sẽ không thất vọng.”
(Jill Farrant)
Skyfaring:
A Journey with a Pilot của Mark Vanhoenacker
Tôi từng tận hưởng một trải nghiệm bay cá nhân với niềm đam mê mãnh liệt.
Cảm giác đó không kéo dài lâu, thậm chí có lúc tôi sợ bay nhưng đến bây giờ, sở
thích đó đã quay trở lại. Bởi Skyfared
là một cuốn sách thơ mộng và đẹp đẽ khi làm độc giả chìm đắm trong cảm xúc tự do
và bơi lội trong không trung từ nơi này đến nơi khác. Tác giả - hiện tại là một phi công 747 - có một cái
duyên bất ngờ với ngôn ngữ. Tôi đã đánh dấu nhiều dòng tuyệt vời trong quyển
sách này hơn bất kỳ một cuốn nào khác trong vài năm qua. Nếu bạn tò mò cách mà
ngôn ngữ chữ viết có thể kết nối các ý tưởng, cảm xúc và trí tưởng tượng, chắc
chắn đây là một tác phẩm không thể bỏ lỡ.
(Jason Fried)
Adventures
in the Anthropocene: A Journey to the Heart of the Planet We Made của Gaia Vince
Trong cuốn sách phi hư cấu về biến đổi khí hậu này, Vince thuật lại cách
cô từ bỏ công việc là một nhà báo để đi du lịch khắp thế giới, đồng thời tìm
kiếm những người đang phải vật lộn thích nghi với thế giới ngày một biến dạng.
Những gì khám phá được là một câu chuyện tầm cao về sự khéo léo của con người.
Phong cách viết đẹp đẽ của cô ấy sẽ truyền cảm hứng cho bất kì một đọc giả nào.
(Suzie Sheehy)
The
Hidden Life of Trees: What They Feel, How They Communicate, Discoveries from A
Secret World của Peter Wohlleben
Wohlleben mô tả những đặc điểm đáng kinh ngạc về người hàng xóm trầm lặng
của chúng ta – cây cối. Chúng có thể nói chuyện với nhau từ khoảng cách rất
lớn, giúp đỡ lẫn nhau khi bị bệnh và có khi thể hiện cả tính cách cá nhân. Bạn
sẽ được trao cơ hội tìm hiểu về đặc điểm của những loài cây khác nhau và hiểu
được lí do chúng cảm thấy như bị mồ côi khi đơn lẻ trong thành phố.
(Hannah Bürckstümmer)
----------
Tác giả: TED: Ideas worth spreading
Link bài gốc: Gift guide: Books about the planet and its wonders
Dịch giả: Trần Hải Yến - ToMo - Learn Something New
(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích
dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Trần Hải Yến - Nguồn: ToMo - Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo
ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
(**) Follow Facebook ToMo - Learn Something New để đọc các bài dịch khác và cập nhật thông tin bổ ích hằng ngày.
(***) Trở thành Tình nguyện viên, Thực tập sinh Part-time tại ToMo
để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: https://bit.ly/ToMo-hiring.
