NGHIỆN

Nghiện là một công cụ giải quyết nỗi buồn hay đại loại những cảm xúc tiêu cực mà bản thân con người không giải quyết được. 

…

Có một sĩ quan cảnh sát mất đi đứa con gái thân yêu (Quentin Lance trong phim Arrow), mỗi lần ngăn nỗi nhớ tới đứa con gái SaraLance là nốc một chai rượu. Say rồi sẽ không nhớ, không đau, không tiếc nữa. Dù đến trung tâm cai nghiện nhiều lần nhưng ông vẫn cứ tái nghiện. Ông bị buộc phải rời khỏi Sở cảnh sát.

Nhân vật LiLy trong How I met your mother? Cứ mỗi lần áp lực thì sẽ đi mua sắm bằng thẻ tín dụng. Số tiền thanh toán lớn đến nỗi với mức lương trông trẻ thì không bao giờ cô trả nỗi.

Tôi hỏi bố : “Vì sao bố hút thuốc”. Bố bảo hút thuốc sẽ đỡ đau đầu và giảm căng thẳng. Mỗi lần áp lực chuyện gì bố lại lôi gói thuốc ra. Dẫn đến nghiện thuốc lá. Mỗi lần thấy thiếu thiếu, không có gì làm lại hút một điếu.

Có 3 yếu tố hình thành một thói quen: Gợi ý (hình ảnh: bao thuốc lá), hành động ( hút thuốc), phần thưởng : nicotin gây phê. Ví dụ như khi thấy biểu tượng thông báo Facebook (gợi ý), chúng ta sẽ nhấn vào thanh thông tin – lướt lướt (hành động), phần thưởng ( những lượt like, những lượt bình luận khen ngợi).

Khi một thói quen đủ mạnh rồi thì dù nicotin không còn phê, người ta vẫn hút thuốc. Khi người ta ghiền đánh bạc rồi thì thua người ta vẫn cứ đánh. Nhiều cái đầm may xong không bao giờ mặc mà người ta vẫn cứ may.

CUỐI CÙNG THÌ, CON BẠC HAY KẺ NGHIỆN RƯỢU CŨNG CHỈ LÀ DO HỌ MẮC PHẢI MỘT THÓI QUEN KHÔNG LÀNH MẠNH MÀ THÔI. Hãy bao dung!

Chẳng qua là họ chưa học được cách giải tỏa cảm xúc một cách tích cực. Vụ này có vẻ phụ nữ trội hơn đàn ông. Bằng chứng là họ sống lâu hơn 😁, chứng tỏ cánh mày râu có những thói quen tiêu cực hơn. Khi buồn thì uống trà sữa, cùng lắm chỉ tăng thêm vài kí lô. Hay mua vài bộ đồ đẹp, thế giới sẽ chỉ thêm vài kg rác vải thôi. Không thì chị em sẽ họp lại tám chuyện, đây là cách hữu hiệu và hay được sử dụng nhất - không gây ô nhiễm môi trường.

...

HẾT NGHIỆN?

Có một câu chuyện như thế này. Lính Mỹ khi đến chiến trường Việt Nam đều sử dụng heroin thường xuyên. Nhưng khi trở về nước, 90% trong số họ không còn nghiện nữa. Vì sao?

Vì họ hạnh phúc rồi, họ không cần cái thứ thuốc ấy nữa. Họ không còn ở trong trạng thái căng thẳng, có thể mất mạng bất cứ lúc nào nữa. 

Tại sao người ta nghiện thuốc lắc?

Tại sao người ta nghiện cờ bạc?

Bởi vì người ta bế tắc, người ta khổ đau. Bởi vì cuộc sống hiện tại không như ta mong muốn.

Đừng cấm ma túy, cờ bạc làm gì. Ta nên tập trung vào nguyên nhân. Giúp cho người ta tìm được hạnh phúc và không còn khổ đau.

Thay vào việc truy bắt ma tuý, cờ bạc. Ta nên dạy cho con trẻ có những thú vui lành mạnh: thú vui đọc sách, chơi thể thao, chơi cờ, ca hát, nhảy múa.

Thay vào việc xây dựng các trại cai nghiện, ta nên xây lên những trung tâm văn hoá cộng đồng, nơi mọi người có thể dễ dàng có được niềm vui đơn giản, dễ dàng. Còn phải có những trung tâm hướng nghiệp, hướng nghiệp thật sự ấy, ở đó có những mentor khi con người ta đến độ trưởng thành, giúp người ta có một đời sống có ích, được hướng đến cuộc đời mà người ta mong muốn, không còn bế tắc nữa.

Tập trung vào nguyên nhân, ta có thể chữa được cái gốc. Tôi vẫn thích cái tư tưởng “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Nhưng mà người nghiện rồi thì chữa bằng cách nào đây?

Muốn giải quyết một vấn đề thì xem cách nó hoạt động thế nào. Nghiện chính là một loại hình của thói quen. Có một nguyên tắc vàng để thay đổi thói quen theo như cuốn sách “Sức mạnh của thói quen” đã gợi ý qua nhiều nghiên cứu chuyên sâu và thực tế thì: “Nếu bạn dùng cùng một gợi ý và phần thưởng, bạn có thể thay đổi hành động và chuyển đổi thói quen. Nếu như gợi ý và hành động được giữ nguyên thì hầu như mọi hành động đều có thể thay đổi được”. Trước hết bạn phải xác định được gợi ý và phần thưởng của một cơn nghiện. Muốn xác định được gợi ý, hãy đánh dấu vào sổ tay mỗi lần bạn uống rượu. Đó có thể là mỗi lần bạn nhớ người thân hay thấy chai rượu,… Hãy đánh dấu ngay lúc đó vì khi một thói quen đã được xác lập, não bộ không còn hoạt động và bạn khó nhớ lại sau này. Muốn xác định phần thưởng, hãy tự hỏi tại sao. Tại sao mình lại uống rượu? Trong lúc uống rượu, bạn cảm thấy như thế nào?

Vậy là mỗi khi bạn thèm chất kích thích - gợi ý đến, bạn phải tìm kiếm một hành động khác tích cực hơn để đáp ứng được nó, tương xứng với phần thưởng. Mỗi khi bạn cảm thấy bế tắc, chẳng hạn, bạn phải kiếm tìm một hành động nào đó giúp bạn hết bế tắc ví dụ như lao vào làm việc hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ từ người khác chẳng hạn. Khi bạn nhìn thấy bao thuốc lá, thì một vài cái hít đất có thể đáp ứng được nhu cầu của bạn. Có thể bạn phải sáng tạo ra những hoạt động mới có thể đáp ứng các cảm xúc của mình. Tổ chức Alcoholics Anonymous ở Mỹ có tổ chức các buổi trò chuyện giữa những người nghiện rượu và họ trình bày các hoạt động họ làm khi họ thấy các dấu hiệu dẫn đến thói quen uống rượu của mình. Đó cũng là gợi ý tốt cho ai chưa tìm ra được hướng giải quyết.

 Nhưng việc hình thành lề thói mới cũng không phải là điều dễ dàng. Có thể có những biến cố ngẫu nhiên can thiệp vào và bạn lại “ngựa quen đường cũ”. Nghiên cứu về những người cai nghiện thành công chỉ ra là một yếu tố gia tăng tỉ lệ thành công đó chính là niềm tin. Một niềm tin lớn hơn bản thân bạn. Có thể là tôn giáo, tin rằng Chúa có thể giúp bạn vượt qua được cám dỗ. Hay dẫn chứng những người bạn đồng hành đã vượt qua được cơn nghiện. Bạn phải tin rằng : “mình có thể thay đổi thói quen”.