Đóng góp ý kiến và báo lỗi phiên bản mới tại đây

public6 năm trước

[Triết Học Tuổi Trẻ] Niềm Tin Và Bộ Quần Áo Mới Của Hoàng Đế

Hạn cuối: 9/3/2029

"Thật mà, tao đang nói láo thôi!" 

Đấy, tôi đã cố thuyết phục đám bạn như thế.

Nhưng đáng tiếc thay, bọn họ nào có tin tôi.

 

Được rồi, bài viết này sẽ đả một cú cho niềm tin của bạn, tới khi bạn đau đến mức phải thét lên: "Ôi, tôi không tin”.

 

" Đoàn người đông đúc đi lại trên Đại Lộ Niềm Tin.

Một người hét lớn "Động vật là bạn, không phải để ăn thịt..."

Đám đông dậm chân, lấy nhịp, và hát "Vì những em chó đã lên mâm, vì những cô lợn đã vào nồi..."

 

Bỗng từ  đâu tiếng loa khẩu hiệu vang lên

"Nước là bạn, không phải để uống..."

"Không khí là bạn, không phải để thở..."

Đám đông bỗng chốc im bặt ".

 

Chỉ là chuyện vui thôi! Tôi nghĩ bắt đầu bằng những chuyện vui sẽ dễ dàng hơn cho chúng ta. Thêm một chuyện nữa nhé?!

 

Bạn hãy tưởng tượng, cái thời mà chưa có "Tin Tưởng" xuất hiện.

" Hai anh người nguyên thủy sống ở thời mà Chúa chưa tạo ra Tin Tưởng lẫn Nghi Ngờ. (Ắt hẳn tự do tự tại hơn bây giờ nhiều...)

Một hôm, người nguyên thủy A đem về một ít lửa, ném con thỏ rừng lên trên và nói "Ngon"

Anh nguyên thủy B ăn và thốt lên "Ngon. Đúng. Đúng".

Chúa đã đem đến cái “Đúng – Sai” thế đấy.

Một hôm khác, anh nguyên thủy A đem về một cái tổ ong, đưa cho anh B và nói "Ngon"

Anh B từng bị ong đốt, nên biết tổ ong rất “Đau”, nhưng lại nhớ ra con thỏ nướng, bèn nếm thử.

Mật ong rất ngọt.

B thốt lên "Ngon. Đúng. Đúng".

 

Người tiền sử cũng thật giỏi toán.

Anh B nghĩ ngay rằng "Thỏ nướng ngon, Tổ ong đau, nhưng khi A đưa thì lại Ngon. Vậy, A nói cái gì cũng ĐÚNG "

(Thấy không, Chúa bắt đầu lập trình cho con người hàm số 'Tin Tưởng').

 

Một hôm , A đi vào nhà B và nhìn thấy vợ B.

A thốt lên "Vợ của tôi"

B nghĩ lại, rõ ràng A đúng về con thỏ, về tổ ong, nên chắc hẳn lần này A cũng đúng. Thế là B vui vẻ đưa vợ cho A mang về…

Sau đó, à, không còn sau đó nữa”.

 

Niềm tin - món ăn mỗi ngày của chúng ta.

 

Mọi thứ rõ ràng với bạn chưa?

Chúng ta bắt đầu "Tin" khi mà có thứ gọi là “Đúng” và “Sai”, “Thật” và “Không Thật”.

Vậy tại sao chúng ta “Tin Tưởng”, tại sao chúng ta “Nghi Ngờ” ?

Hãy xuyên không về thế kỷ XVI và cùng phỏng vấn Galileo!

 

" Trời xanh, mây trắng, nắng vàng.

- Chào ông, ông có phải Galileo

- Đúng, tôi là Galileo. Trừ khi các vị muốn tìm một người nào khác cùng tên với tôi.

- À không, chắc chắn là chúng tôi tìm ông rồi. Chúng tôi đến từ thế kỷ XXI, để phỏng vấn ông. Tại sao ông lại tin là Trái Đất quay quanh Mặt trời?"

Galileo nheo mắt nhìn chúng tôi một lúc lâu, rồi ông thốt lên:

- Bởi vì nó quay quanh Mặt trời… "

Có vô số lí do khiến chúng ta tin.

Đầu tiên, bắt nguồn từ những điều hiển nhiên, như: con mèo thì kêu “meo meo”, con chó thì sủa “gâu gâu” (Trong hình học Euclid, ta gọi chúng là Tiên Đề)

Rồi từ những điều hiển nhiên đó, ta dần móc nối lại với nhau, tạo thành một mạng niềm tin Logic.

Nhưng đôi khi, chúng ta cũng có thứ không giải thích được một cách hiển nhiên, ví dụ điển hình là Mặt trời quay quanh Trái Đất (???)

Bởi vì "hiển nhiên" chưa chưa chắc đã là "hiển nhiên". Chúng ta tin nó là "hiển nhiên" chỉ bởi bản năng, mà bản năng vốn dĩ là một thứ "hiển nhiên" nên sự tin tưởng của chúng ta là "hiển nhiên". Chỉ có điều nó là một thứ "hiển nhiên" không khách quan cho lắm.

 

Được rồi, trở lại hiện tại nào!

Để chứng minh đây là Tương Lai, tôi sẽ lướt Facebook cho các bạn xem.

 

"Trắng da nhanh hơn hết bằng cách bôi mồ hôi lên mặt - 2k like, 1k5 share"

"Theo nghiên cứu khoa học mới nhất, chúng ta đang tiến hóa thành loài giun - 2k3 like, 200 haha, 1k share"

"Bí mật của sắc đẹp, hãy ngồi selfie 24h mỗi ngày, rồi sẽ không còn ai dám chê bạn xấu - 7k like, 2k haha, 3k share"

 

Bạn nhận ra ngôi nhà chung của chúng ta rồi chứ? Chúng ta đang ở cùng thời đại đúng không?

Thời đại này tôi xin được gọi là "Thời Đại Tin Người"  

Một số người, đọc đến đây, thấy nhột nhột sau gáy. Họ nghĩ thầm "Không, tôi cũng chọn lọc thông tin đấy chứ. Tôi không giống những người trong mấy blog 'Phái đẹp' hay 'Tin tức vỉa hè' đâu."

Tôi sẽ đề cập đến một khái niệm mới "Niềm Tin Thông Tin", niềm tin của các bạn dành cho thông tin được truyền tải.

Niềm tin này phụ thuộc vào đủ yếu tố : Địa vị của người đưa ra thông tin, hiểu biết của bạn về thông tin, tính xác thực của thông tin,...

 

Có thể bạn may mắn khôn ngoan hơn trong biển thông tin này, nhưng cũng không có nghĩa bạn đang đặt hầu hết tin tưởng đúng chỗ.

Giống như trước Galileo, chúng ta vẫn tin Mặt trời quay quanh Trái Đất. Chân lý, hóa ra chỉ là trước khi bị Nghi Ngờ.

Thông tin, trước khi đến chúng ta đều thông qua một người trực tiếp nhìn nhận thông tin ấy, những người trung gian truyền tải, rồi đến chúng ta.

Tam sao thất bản, nhưng ở đây, có lẽ là 'thiên sao vạn bản'.

Lịch sử bạn đang học, chiến tranh thế giới thứ nhất liệu có đúng bài học là "Không nên ám sát hoàng tử Áo-Hung", hay chiến tranh thế giới thứ hai, liệu có phải ta nên rút ra "Lỗi là do Giáo sư đánh trượt Hitler bài vẽ"?

Nguồn tin gốc, vốn dĩ không biết đã đúng bao nhiêu phần trăm, qua nhiều người, càng mất đi bản chất.

Giả sử, tôi cho bạn một đoạn văn, bạn sao chép lại với xác suất đúng là 99%.

Qua tay một trăm người, xác xuất người thứ 100 sao chép đúng hết chỉ còn là 40%.

 

Vậy, tôi cứ tin thì có hại gì?

Tất nhiên là có hại rồi, nếu nó có lợi thì chúng ta đã chẳng cần bàn luận thêm nữa (?!)

Tin tưởng vào thông tin sai lệch, khiến cho hành động của chúng ta sai lệch, và có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.

Giả sử, ai đó nghịch ngợm đăng lên Facebook rằng "Mật ong trộn bột sắn dây, là cách nhanh nhất để giảm cân cho các mẹ".

Và, hậu quả thì bạn có thể thấy ngay!

Xa hơn, chúng ta sẽ dễ dàng bị dẫn dụ theo những luồng thông tin, nhất là khi người viết chủ động cài đặt ý đồ mình vào đó, dễ dàng lôi kéo số đông theo mục đích của chúng.

Có thuyết âm mưu rằng, mọi cuộc chiến trên mọi quốc gia đều được dẫn dắt bởi những thông tin giả, để trấn an hay kích thích người dân tùy theo mục đích. (Là thuyết âm mưu thôi, chứ tôi cũng không biết gì về chính trị cả.)

Bùng nổ công nghệ, truyền thông được chắp thêm cánh, và bất kì bà mẹ bỉm sữa nào cũng có kinh nghiệm "chính trị, kinh tế" ở mức chuyên gia.

Báo chí thăng hoa, viết bài trong tình trạng mông lung hàng loạt.

Còn chúng ta thì… tin người quá thể.

 

Có điều, chúng ta đang sống trong một thời kì thật khó khăn quá!

Không ai dạy cho ta về cách tin tưởng và nghi ngờ, trong khi độ phức tạp và biến hóa của những nguồn tin thì thay đổi theo cấp số mũ.

Bạn không tin ư? Tôi sẽ chứng minh.

"Đạo cao một thước, ma cao một trượng"

 

Thứ không nên tin đầu tiên là các sự kiện.

Thứ tiếp theo là các con số

Và cuối cùng là, tất cả những thứ còn lại…

 

Vậy là, "Chẳng có gì đáng tin trên đời này" ?

"Ồ, không. Có chứ, chúng ta tin vào việc chúng ta đúng, khi không quá tin tưởng vào mọi thứ".

Cái sự nghi ngờ ấy, sẽ thúc đẩy chúng ta tìm hiểu những điều đúng đắn hơn.

 

Suy cho cùng, hãy cẩn trọng khi quyết định đặt niềm tin thưa các bạn!

Mạng xã hội chẳng đáng tin đến thế.

Và cũng đừng cãi nhau bằng bàn phím chỉ vì những niềm tin mơ hồ ấy nữa…

  

Tác Giả: Con Cá_Khương Tử Nha , Sinh viên @ ĐH Bách Khoa Hà Nội.

Kết bạn và theo dõi facebook của tác giả tại link: https://www.facebook.com/NguyenHuongChan

--------------------------------

Bạn đam mê viết lách, nhận giải thưởng (1 triệu VNĐ / tháng, sách, chứng nhận Social Impact Awards) và muốn được tạo thương hiệu cá nhân tới hàng triệu người trong cộng đồng của YBOX.VN? Xem chi tiết tại link: http://bit.ly/TrietHocTuoiTre-Info

Hạn cuối: 9/3/2029

----------------------------

Hợp Tác Cùng YBOX.VN Truyền Thông Miễn Phí - Trả Phí Theo Yêu Cầu tại http://bit.ly/YBOX-Partnership

4,610 lượt xem