Khi 15 tuổi, tôi từng bị một số người gọi với cái tên “kẻ không thuộc về xã hội”.

Trong những năm ngắn ngủi tôi học tại một ngôi trường công (trước khi tôi chuyển về học tại nhà), tôi từng là một đứa trẻ nép mình sau bụi cây vào giờ giải lao để đọc cuốn tiểu thuyết Harry Potter mới nhất, hay vẽ những cuộc chiến hư cấu giữa những nhân vật yêu thích của tôi trong Chúa tể của những chiếc nhẫn.

Nói chuyện với người khác khiến tôi cảm thấy lo lắng và bất an. Tôi có một số mối quan hệ bạn bè nhưng chúng không đồng điệu và khó hiểu đối với tôi. Tôi thường xuyên bị bắt nạt, về cả thể xác lẫn tâm lý. Và việc tìm một cô gái người dành thời gian trong ngày cho tôi - hay nói cách khác là cho phép tôi đưa cô ấy đi hẹn hò? Tất cả đều là viển vông.

Và cuối cùng… Tôi đã có mọi thứ.

Trong sâu thẳm sự tuyệt vọng, tôi làm điều duy nhất mà tôi có thể.

Tôi tra trên Google, “Làm thế nào để hòa nhập với cộng đồng” (và “Làm thế nào để có bạn gái?!”)

Việc tra cứu này, dù đơn giản, chính là chất xúc tác thúc đẩy sự thay đổi cá nhân của tôi.

Bởi vì nó là khởi nguồn tình yêu của tôi với podcasts.

Và khi tôi chìm đắm vào ứng dụng podcast trên Iphone, nó dẫn tôi đến The Art of Charm (hiện giờ là chương trình The Jordan Harbinger), Knowledge for Men, và có liên quan nhất tới cuộc thảo luận của chúng ta ngày hôm nay - một chương trình có tên The Kickass Life, được dẫn bởi David T.S. Wood.

Và trong chương trình của David đó, tôi đã được giới thiệu với Jim Kwik.

Trước khi nổi tiếng, trước podcast (có hơn 10,000,000 lượt tải về) của anh ấy, trước cả những bài phát triển quan trọng của anh ấy với dàn diễn viên The X-Men… Jim đã là người cố vấn cho tôi năm tôi 15 tuổi, giúp tôi vượt qua được sự giới hạn niềm tin bản thân, loại bỏ tính tự mãn tiêu cực của tôi, và giúp tôi thay đổi bằng cách thay đổi suy nghĩ của tôi.

Và hôm nay, tôi sẽ giới thiệu cho bạn 5 bài học quan trọng mà tôi đã nhận được từ Jim sau khi theo dõi anh ấy hơn 7 năm.

Với những bài học tôi chia sẻ này, bạn sẽ có thể tóm lược, tối ưu hóa não bộ của mình để tập trung hơn, đạt được hiệu suất cao nhất và thành công trong cuộc sống.

Hãy cùng tôi tìm hiểu.

Theo Jim, nền tảng hoạt động cơ bản nhất của hoạt động trí óc và sự già đi của não, bất ngờ thay phụ thuộc vào nguồn “nhiên liệu” mà bạn đang nạp vào cho não bộ.

Phải kể đến đầu tiên đó là thức ăn.

Bây giờ, tôi đảm bảo rằng bạn đã nghe nhiều chuyên gia phát biểu rằng, “Chế độ ăn uống của bạn là nhân tố quan trọng nhất cho tuổi thọ, hiệu suất và sức khỏe tổng thể của bạn.” Nhưng rất ít người hiểu được sâu sắc câu nói đó.

Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng 90% serotonin trong cơ thể của bạn - hóa chất thần kinh ảnh hưởng đến tâm trạng, hành vi xã hội, khẩu vị và ham muốn tình dục - được sản xuất từ ruột, không phải từ não.

Những nghiên cứu khác đã liên kết các phản ứng dị ứng loại III (phản ứng không béo với các triệu chứng chậm phát triển) với chứng tự kỷ, ADHD, trầm cảm,...

Vẫn còn các nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn và ít thực phẩm bảo vệ thần kinh (tôi sẽ giới thiệu ngay sau đây) có liên quan đến việc suy giảm trí nhớ, khiến việc tiếp thu chậm hơn, hình thành chứng não sương mù, giảm khả năng kiểm soát cảm xúc, lo lắng và trầm cảm.

Vì vậy chúng ta biết chế độ ăn quan trọng… rất quan trọng.

Nhưng câu hỏi ta đặt ra vẫn còn đó: 

Bạn cần phải ăn gì để tối ưu hóa sức khỏe não bộ và hoạt động tinh thần?

Do mức độ cá thể sinh học cao của loài chúng ta, không có câu trả lời cho vấn đề này.

Nhưng dưới đây là một số hướng dẫn.

Cụ thể:

• Loại bỏ hoặc giảm thiểu hấp thu thực phẩm chế biến sẵn và đường tinh chế: Chúng dẫn đến viêm não, tàn phá đường ruột của bạn và gây ra tất cả các loại bệnh khác. Nếu không phải là thực phẩm mọc từ đất hay có mạch… Đừng ăn nó.

• Ăn nhiều chất béo hơn: Bất chấp những gì bạn đã nghe ở trường lớp, chất béo không làm bạn béo và cũng không khiến bạn bị ngớ ngẩn. Đây là một trong những chất dinh dưỡng đa lượng cần thiết cho sức khỏe não bộ và bạn nên cố gắng hết sức để hấp thụ nó bất cứ lúc nào bạn có thể. Ăn nhiều dầu ô liu, dầu dừa, bơ, cá nướng và các loại hạt.

• Ăn thực phẩm bảo vệ thần kinh: Một số loại thực phẩm có chứa các hợp chất có tác dụng bảo vệ thần kinh – đó là thực phẩm bảo vệ não của bạn khỏi những chấn thường và chữa lành ứng kích oxi hóa. Những món như quả việt quất, sô cô la đen, cà phê, hạt bí ngô và nghệ đều là những chất bổ sung quan trọng cho chế độ ăn uống lành mạnh cho não bộ.

• Cắt bỏ rượu và đồ uống có đường: Rất tiếc. Nhưng lon nước ngọt bạn uống buổi chiều và đồ uống nhâm nhi trước khi đi ngủ không chỉ làm hỏng vòng eo của bạn… Mà chúng còn phá hủy não bộ của bạn. Dừng việc hấp thu hoặc ít nhất là hãy cắt giảm việc uống nó.

Tôi cũng khuyến khích bạn đầu tư vào một bộ bảng theo dõi toàn diện về máu và ruột để xác định bất kỳ sự thiếu hụt vi chất dinh dưỡng nào hoặc dị ứng thực phẩm có thể có trong cơ thể bạn. Đối với những người đang ăn kiêng lành mạnh nhưng vẫn thiếu trí lực và sự tập trung, giải pháp có thể chỉ đơn giản là ”Thêm vào giỏ hàng” một vài chai GABA và magiê.

2. Loại bỏ những “A.N.T.s” trong tâm trí

Nghe này. Đôi lúc, không kể là chúng ta nỗ lực đến mức nào, hoặc chúng ta cố gắng suy nghĩ tích cực đến mức nào… Cuộc sống sẽ có lúc chỉ toàn điều tệ hại. Công việc rối ren. Vợ, chồng rời bỏ ta mà đi. Con cái làm những chuyện ngớ ngẩn. Sở thuế vụ yêu cầu số tiền nhiều hơn bạn nghĩ.

Sh… nhiều chuyện xảy ra.

Và thông thường, khi những thất bại, bi kịch đó xảy ra, điều tốt nhất chúng ta có thể làm cho sự tỉnh táo của ta là trải qua nỗi buồn, sự đau lòng, nỗi tức giận, và sự thất vọng. Bất chấp những gì mà các chuyên gia, “người thầy” nói với bạn, những cảm xúc tiêu cực vẫn có hiệu quả trong việc thúc đẩy sự thay đổi và phát triển của cảm xúc tích cực.

“Trong cuộc sống, bạn cần có cả niềm cảm hứng và sự tuyệt vọng.” - Tony Robbins

Tuy nhiên, nhiều người trong số chúng ta (bao gồm cả tôi) cho phép những hình thức tiêu cực không cần thiết và phi tự nhiên làm chủ cuộc sống của ta.

Cụ thể, ta không thể chống lại A.N.T.s (Automatic Negative Thoughts) hay gọi là Suy nghĩ tiêu cực tự động, sức khỏe não bộ và chất lượng hoạt động tinh thần của ta có thể bị giảm mạnh.

A.N.T.s là, giống như cái tên của nó, là kiểu suy nghĩ tự động có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần của mỗi cá nhân chúng ta.

Những điều như:

• Tôi sẽ không làm được đúng được điều gì.

• Việc này sẽ không hiệu quả đâu.

• Tôi luôn làm mọi thứ rối tung lên.

• Tôi kém [một kỹ năng cụ thể]. 

• Tôi sẽ không bao giờ làm được điều này.

Tất cả đều là ví dụ của ANTs.

Trong khi rõ ràng là cái vòng lặp tinh thần tiêu cực này không ảnh hưởng gì đến bạn hay thế giới này, nhưng cái hậu quả nó gây ra có thể nghiêm trọng hơn những gì mọi người tưởng tượng.

Những suy nghĩ bạn có, kể cả là tích cực hay tiêu cực, đều có tác động hóa học và sinh lý lên bộ não của bạn.

Và nếu bạn thường xuyên hình thành những suy nghĩ tiêu cực nhiều hơn những suy nghĩ tích cực, nó có thể dẫn tới:

• Làm chậm sự sản xuất BDNF (yếu tố nootropic có nguồn gốc từ não)

• Giảm mức dopamine và serotonin

• Thu nhỏ kích thước não và mở rộng hạch hạnh nhân (trung tâm sợ hãi của não)

• Và làm tăng tốc độ lão hóa của não

Điều tiêu cực, theo đúng nghĩa đen, đang giết chết bộ não bạn.

Vậy bạn có thể làm gì để xử lý nó?

Đây là một số chiến lược của cả Jim và bác sĩ Dr. Daniel Amen, người sáng lập Phòng khám Amen và chuyên gia sức khỏe não hàng đầu của Quốc gia:

• Viết chúng ra giấy: Đưa chúng ra khỏi đầu bạn và viết ra giấy. Bất cứ khi nào bạn thấy mình bị mắc kẹt trong một vòng lặp tiêu cực về tinh thần, chỉ cần thừa nhận cảm giác của bạn mà không cần phán xét, đắn đo và viết ra giấy suy nghĩ đó. Sau một vài tuần, bạn có thể sẽ nhận thấy rằng hầu hết tất cả ANTs của bạn đều thuộc về 2-3 vòng lặp tiêu cực cụ thể thôi.

• Hãy tự hỏi bản thân, “Điều này có đúng không? Nó có nhất thiết phải đúng không? ”: Khi bạn đã xác định được suy nghĩ tiêu cực, hãy tự hỏi bản thân,“ Điều này có đúng không? Và nó có phải là sự thật không?” Ví dụ, nếu bạn nói, "Tôi luôn thất bại trong kinh doanh." và bạn đã thực sự thất bại ở mọi công việc kinh doanh mà bạn đã từng bắt đầu, khi đặt câu hỏi, "Liệu nó có đúng không?" sẽ giúp bạn thiết lập các bánh xe của bộ não di chuyển theo một hướng khác, nơi bạn có thể giải quyết vấn đề thay vì lặp lại nó.

• Biến ANTS của bạn thành PET: Với một suy nghĩ tiêu cực đã được xác định và viết ra, hãy viết lại suy nghĩ đó và biến nó thành PET hoặc suy nghĩ tích cực, có sức mạnh. Ví dụ, sau khi mắc sai lầm trong công việc, bạn có thể nghĩ, “Tôi không giỏi việc này, tôi có thể sắp bị sa thải”, một ANT rõ ràng. PET sẽ là, “Tôi đã phạm sai lầm, nhưng sai lầm vẫn xảy ra. Tôi sẽ giải quyết vấn đề này và làm những gì tôi cần làm để cải thiện."

• Thiền: Thiền sẽ giúp bạn nhận thức và kiểm soát cảm xúc của mình tốt hơn, cho phép bạn chấm dứt các ANTs khi chúng xuất hiện. Phải mất thời gian trước khi bạn thấy được lợi ích của phương pháp này, nhưng tôi cam kết rằng chúng rất đáng giá.

• Tiếp tục tiêu cực nhanh: Hãy ngừng xem tin tức trên ti vi. Đừng xem các cuộc phỏng vấn, bài phát biểu hoặc tranh luận gây chia rẽ. Tránh xa những tiêu cực bên ngoài và chỉ cho bản thân cảm nhận những nội dung tích cực và nâng cao tinh thần cho đến khi bạn kiểm soát được trạng thái cảm xúc của mình tốt hơn.

  
  

3. Nâng cao chất lượng nhóm người ngang tầm với bạn

Một nghiên cứu gần đây được Havard công bố rằng, theo kinh nghiệm, một điều mà các chuyên gia self-help và bố mẹ của bạn đã từng nói với bạn từ khi bạn là một đứa trẻ.

Bạn đang được vây quanh bởi những loại người như nào, thì bạn sẽ trở thành người giống vậy.

“Bạn là trung bình của 5 người mà bạn dành nhiều thời gian cho họ nhất.” - Jim Rohn

Nghiên cứu của họ cho thấy những người thường xuyên dành thời gian với những người bị thừa cân, có khả năng sẽ trở thành người bị thừa cân. Những ai dành thời gian cho người hút thuốc thì sẽ có thể trở thành một người hút thuốc. Những người dành thời gian cho những ai khỏe mạnh, hạnh phúc sẽ cảm thấy hạnh phúc và khỏe mạnh như vậy.

Tầm quan trọng của việc lựa chọn những cá nhân có chất lượng cao trong vòng tròn xã hội của bạn không còn bị phụ thuộc vào việc lạm dụng những câu cách ngôn và những bài đăng chia sẻ động lực trên Instagram.

Đó là thực tế đã được chứng minh.

Khi bạn dành thời gian cho những mối quan hệ không lành mạnh, độc hại, và những người mang suy nghĩ tiêu cực, bạn sẽ dần dần tiếp thu những ảnh hưởng, thói quen, hành vi của họ. Bởi vì tiêu cực không chỉ độc hại đối với não bộ và hành vi của bạn… nghiên cứu cho rằng nó còn dễ lây lan.

Những hành vi độc hại của họ sẽ làm mất đi nguồn dự trữ tinh thần của bạn, nó diễn ra từ từ nhưng chắc chắn làm suy giảm chất lượng suy nghĩ và hiệu quả hoạt động của trí óc bạn. Những suy nghĩ tiêu cực sẽ trở nên phổ biến hơn (và dai dẳng hơn) và bạn sẽ phải vật lộn để thoát ra khỏi những suy nghĩ tiêu cực mà nhóm người đó đã tiêm nhiễm vào bạn.

May mắn thay, giải pháp của nó rất đơn giản.

Loại bỏ những người tiêu cực ra khỏi một căn bệnh vậy.

Điều này không có nghĩa rằng bạn nên cắt đứt mối quan hệ hay hoàn toàn trở mặt với những người bạn đã ở bên cạnh bạn trong quãng thời gian cuộc đời tăm tối.

Thay vào đó, bạn phải xác định được những cá nhân trong cuộc sống của bạn, những người đã tiêu hao năng lượng và nguồn lực tinh thần của bạn mà không mang lại bất cứ điều gì và loại bỏ họ ra khỏi cuộc sống của bạn.

Nếu những cá nhân tiêu cực đó là gia đình của bạn? Vậy thì bạn hãy giới hạn những lần liên lạc với họ. Và khi bạn gặp họ, đừng sợ hãi hay cúi đầu. Hãy thách thức họ để nâng tầm tham vọng, suy nghĩ của bạn và từ chối tham gia vào những hoạt động tiêu cực của họ.

Hãy bảo vệ vòng kết nối xã hội của bạn với cùng một cường độ mà bạn (nên) bảo vệ thời gian và nguồn tài chính của mình.

Bởi vì điều đó cũng quan trọng đối với hiệu suất tinh thần, sức khỏe não bộ và thành công của bạn – nếu không muốn nói là hơn cả thế.

4. Theo đuổi sự bất định để nuôi dưỡng sự tò mò

Có 4 từ trong tiếng Anh, mặc dù trông chúng có vẻ vô hại, nhưng chúng có thể dẫn sự phát triển, hiệu suất, và sức khỏe não bộ của bạn tới cái chết.

Tôi đã biết nó là gì.

Người ta nói rằng tuổi tác càng cao lên, kinh nghiệm và sự khôn ngoan bạn có được càng nhiều. Nhưng đôi khi, thực tế sẽ là với tuổi tác tăng lên, bạn sẽ có được kinh nghiệm lẫn hình thành sự cứng đầu.

Chúng ta làm việc theo cách của riêng ta, vì ta đã quen với lối làm việc đó - và nó không làm ta thất bại (hoặc chưa).

Nhưng tệ hơn là sự cứng đầu thường chính là nỗi nhàm chán mà ta gặp phải khi đã có tuổi.

Nhiều năm làm những việc giống nhau sẽ làm suy giảm tâm lý của ta và dẫn đến sự tự mãn. Chúng ta mua đồ tại cùng một cửa hàng, ăn tại một nhà hàng duy nhất, đọc sách của chỉ một tác giả, và lặp đi lặp lại một việc nào đó.

Để cải thiện hoạt động tinh thần và rèn luyện một bộ não khỏe mạnh bất chấp tuổi tác, phát triển cho đến ngày cuối đời của bạn, thì bạn cần từ bỏ những thói quen và theo đuổi sự bất định.

Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng não bộ của bạn có thể tạo ra các tế bào não mới (hình thành thần kinh) theo đúng nghĩa đen và biến đổi các con đường thần kinh hiện có (sự dẻo dai thần kinh).

Vậy thì bạn có thể và cũng nên dạy con chó những trò mới.

Theo Kwik, một trong những điều quan trọng nhất bạn có thể làm cho sức khỏe của não bộ (và cuộc sống) là nuôi dưỡng cảm giác hoang mang và tò mò về thế giới xung quanh.

Không ngừng học hỏi và thử sức với những điều mới. Đọc sách của tác giả mà bạn chưa từng đọc trước đây. Học một ngôn ngữ mới, tập chơi một loại nhạc cụ, học trò tung hứng, học cách chơi SCUBA, du lịch nước ngoài,...

Cung cấp cho não bộ của bạn sự mới mẻ mà nó cần và nó tự trở nên thông minh hơn, nhanh nhạy hơn và phát triển hơn về mọi mặt.

5. Làm điều khiến bạn cảm nhận được sức sống

Trong số rất nhiều thông tin tôi thu được từ cuộc phỏng vấn với Jim, các khóa học và từ việc theo dõi những bài thuyết trình của anh ấy trong nhiều tháng, điều sâu sắc nhất là:

“Hầu hết thời gian chúng ta cảm thấy mệt mỏi không phải vì chúng ta đã làm quá nhiều mà vì chúng ta đã làm quá ít những gì khiến chúng ta cảm thấy như được hồi sinh.” - Jim Kwik

Nếu bạn cảm thấy kiệt quệ, mệt mỏi, kiệt sức và không có động lực, tôi có thể nói rằng đó không phải là do bạn làm việc quá nhiều giờ hoặc quá cố gắng làm việc (đây là một triệu chứng, chứ nó hiếm khi là nguyên nhân cơ bản).

Đó là bởi vì bạn chưa làm đủ những điều có thể lấp đầy tâm hồn bạn và khiến bạn cảm thấy nhận được sức sống.

Có thể bạn đã đưa ra quyết định kinh doanh dẫn đến nhiều thu nhập hơn nhưng lại khiến bạn có ít thời gian hơn để tập trung vào những điều bạn yêu thích nhất.

Có thể bạn đã miệt mài trong công việc đến mức không có thời gian để vẽ, chơi guitar, viết tiểu thuyết hoặc làm bất kỳ việc gì khác mà bạn yêu thích.

Có thể bạn bước vào “Bóng tối sự nghiệp” như Steven Pressfield định nghĩa, làm công việc thanh toán hóa đơn trong khi từ chối lời mời thực sự khác.

Dù thế nào đi chăng nữa… Hãy cố làm thật nhiều điều khiến bạn cảm nhận được sức sống.

Hãy dành thời gian cho sở thích và đam mê của bạn. Hãy gây dựng một sự nghiệp cho phép bạn theo đuổi khả năng lớn nhất của mình trong khi vẫn kiếm tiền. Sống cuộc sống của bạn theo cách mà bạn lên kế hoạch cho các tuần của mình và thiết kế các ngày của bạn để có sức sống tối đa.

Lên lịch cho các chuyến đi chơi vào mỗi tuần và đảm bảo dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để làm điều gì đó mà bạn yêu thích.

Nếu bạn làm được điều này, bạn sẽ không chỉ có một bộ não khỏe mạnh hơn… Mà bạn còn có một cuộc sống lành mạnh và viên mãn hơn.

Cuộc sống là của những người đang sống. Vì vậy, hãy làm những gì khiến bạn hồi sinh sức sống của mình.

-------------

Tác giả: Austin Gillis

Link bài gốc: Jim Kwik’s 5 Tips to Optimize Your Brain for Peak Performance and Success

Dịch giả: Trần Quỳnh Anh - ToMo - Learn Something New