Huế Hương@Gương Mặt
5 năm trước
[ToMo] Elon Musk Và Nghệ Thuật Của Sự Thất Bại Một Cách Thành Công
Chúng ta đều
biết Elon Musk là một người cực kỳ thông minh, và cũng là người sỡ hữu khối tài
sản khổng lồ có giá trị 12 tỷ đô la. Nhưng, trước khi trở thành tỷ phú, tài sản
duy nhất mà ông có là bộ não của mình cùng tầm nhìn có thể thay đổi thế giới và
nhân loại.
Ý tưởng của
ông, ban đầu tưởng chừng chỉ là niềm ao ước của nhiều người, đã biến thành hiện
thực. Ông có thể được coi là một serial entrepreneur, người liên tục đưa ra những
ý tưởng mới và dùng nó để thực hiện những dự án kinh doanh mới, đồng thời,
chúng ta cũng có thể đặt ra một thuật ngữ mới dành riêng cho ông: parallel entrepreneur,
những người thực hiện cùng lúc nhiều ý tưởng trong những lĩnh vực khác nhau.
Không chỉ gầy
dựng nên các doanh nghiệp, ông còn cách mạng hóa mọi ngành công nghiệp mà mình tham
gia vào: E-cash (PayPal), xe điện (Tesla), công nghệ tên lửa (SpaceX) và dịch vụ
năng lượng (SolarCity).
Nhưng trước
khi bước lên đỉnh của ngọn núi cao nhất, Musk đã phải trải qua rất nhiều những lần
vấp ngã, gặp thất bại hay rắc rối. Nhưng ông đã thành công chạm đến đỉnh núi vì
luôn tin rằng:
“Nếu có điều gì đó thật sự quan trọng, bạn nên thử, dù cho kết quả có thể xảy ra là sự thất bại.”
Dưới đây, chúng
ta sẽ đào sâu vào những nốt trầm trong cuộc đời vị Tony Stark ngoài đời thực này:
Bị bắt nạt
Musk được
sinh ra ở Nam Phi với cha là kỹ sư và mẹ là người mẫu. Bạn có thể gọi ông là một
tên mọt sách, luôn vùi đầu trong sách vở và máy tính. Musk chưa bao giờ dễ dàng
hòa nhập với xã hội. Ông nhỏ tuổi và yếu ớt hơn những học sinh khác, và điều đó
khiến ông trở thành mục tiêu dễ dàng cho những kẻ bắt nạt. Tuổi thơ của ông là
một chuỗi dài những ngày ‘đau đớn tột cùng’. Trong một lần bị bắt nạt, ông bị
ném xuống cầu thang và bị đánh đập ngay sau đó đến bất tỉnh và phải nhập viện. Musk
bị chấn thương nghiêm trọng đến mức giờ đây, ông vẫn gặp vấn đề trong việc hô hấp.
Nỗ lực vào Netscape
Không nhiều
người biết điều này, nhưng Musk đã từng nộp đơn xin việc tại Netscape, tuy
nhiên, ông không nhận được bất kỳ câu trả lời nào vì không có nền tảng về khoa
học máy tính. Ông chỉ được cấp bằng về kinh tế và vật lý từ Trường Wharton. Ông
thậm chí đã đến văn phòng của họ, nhưng quay về vì quá xấu hổ để nói chuyện với
người khác. Sau này, Musk quyết định theo đuổi ý tưởng của mình và từ đó gây dựng
nên Zip2, một công ty phần mềm web, cung cấp chi tiết kinh doanh, như một trang
vàng (yellow pages) trực tuyến. Nếu ông không quá ngại ngùng hoặc Netscape đã
trao cho ông cơ hội, tương lai của Musk và cả Netscape, có lẽ sẽ khác. Bạn có
thể cho rằng đó không phải là điều gì quá tệ hại xảy ra với ông, nhưng hãy nhớ
rằng Netscape là một trong những công ty công nghệ hàng đầu tại thời điểm đó,
và Musk đã bỏ lỡ cơ hội vì ông đã vô cùng ‘xấu hổ’.
Tranh chấp Zip2
Zip2, công
ty do Musk và anh trai ông thành lập, hoạt động rất tốt dưới sự dẫn dắt Musk trên
cương vị CEO. Hội đồng quản trị, nhìn về lâu dài, đã loại bỏ Musk với tư cách
là giám đốc điều hành công ty của chính mình. Hội đồng quản trị cho rằng Musk
không có đủ tư cách nghiệp vụ cần thiết nên không thể làm Giám đốc điều hành
công ty. Một vấn đề khác mà họ đưa ra là sự thiếu kinh nghiệm của ông và vì thế
bổ nhiệm một CEO khác. Ông vẫn giữ cổ phần của mình và khi công ty được bán cho
Compaq, ông nhận được 22 triệu đô la từ nó.
Bị đuổi khỏi PayPal
Musk thành lập
nên X.com, một công ty thanh toán trực tuyến, sau này phát triển thành PayPal.
Vào tháng 4 năm 2000, ông đã trở thành CEO của công ty. Ngay sau đó, Musk tranh
cãi với CTO ở thời điểm đó về việc sẽ phát triển trên hệ điều hành nào, Windows
hay Unix. Sự bất đồng cuối cùng đã dẫn đến việc ông bị tước vị trí CEO của
PayPal, khi đang hưởng tuần trăng mật cùng người vợ của mình.
Từng suýt mất mạng
Khi đi nghỉ ở
quê nhà Nam Phi, ông đã trải nghiệm cảm giác suýt chết. Ông bị sốt rét não, một
biến chứng của bệnh sốt rét do Plasmodium falciparum gây ra, có tỷ lệ tử vong lên
đến 20% ngay cả khi được điều trị. Ông đã mất sáu tháng để hồi phục và sụt mất
45 lbs trong khoảng thời gian đó. Musk thường khẳng định rằng giây phút cận kề
cái chết đã giúp ông lấy lại sự tập trung và nguồn năng lượng. Trải nghiệm này không
ảnh hưởng đến tinh thần của Musk, và hẳn nhiên càng không ảnh hưởng đến khiếu
hài hước của ông ấy. Hồ sơ Google+ của ông đã viết rằng: Quyền được hãnh diện:
Vẫn chưa chết. Ông thậm chí có lần nói đùa rằng:
“Bài học của
tôi khi đi nghỉ mát: kỳ nghỉ sẽ giết bạn.”
Sự qua đời đột ngột của con trai
Chứng kiến
con mình qua đời có lẽ là điều tồi tệ nhất có thể xảy ra với bất cứ ai. Musk chào
đón đứa con trai đầu lòng với bạn gái lâu năm và cũng là người vợ đầu tiên,
Justine Wilson, vào tháng 5 năm 2002. Họ đặt tên con trai là Nevada Alexander.
Nhưng đứa trẻ đã qua đời vì Hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS) khi mới 10 tuần
tuổi. Thời khắc các nhân viên y tế kịp đến, đứa trẻ đã bị thiếu oxy quá lâu đến
nỗi chết não. Musk không bao giờ nhắc đến sự việc thương tâm ấy.
Thất bại ở Nga
Năm 2001,
Musk dự định hiện thực hóa ‘Mars Oasis’, một dự án trồng cây trên đất Sao Hỏa.
Ông, cùng với một vài người khác, đã tới Moscow để tìm kiếm tên lửa đạn đạo
liên lục địa (ICBM) có thể gửi các kiện hàng vào không gian. Họ đã gặp một vài
công ty, nhưng đều bị từ chối. Sau sáu tháng, ông lại đến thăm Nga cho một dự
án tương tự. Lần này, họ được đề nghị một thỏa thuận trị giá 8 triệu đô la cho
một tên lửa, tuy nhiên Musk cho rằng đây là con số quá lớn. Trên chuyến bay trở
về từ Moscow, Musk đã nghĩ đến việc tạo ra công ty của riêng mình để chế tạo
tên lửa với giá cả phải chăng. Và do đó, SpaceX ra đời.
Khủng hoảng SpaceX
Vào tháng 6
năm 2002, Musk thành lập SpaceX, với mục tiêu giảm chi phí vận chuyển vào không
gian và biến việc thống trị sao Hỏa thành hiện thực. Musk đã đầu tư rất nhiều
tiền mà ông có được từ việc kinh doanh của PayPal vào SpaceX. Ba lần phóng tên
lửa đầu tiên của công ty thất bại đã gây ra sự hoài nghi trong nhiều nhà đầu
tư. Họ chỉ còn đủ tiền cho một lần phóng nữa; họ gần như sắp phá sản. Đó là khoảng
thời gian rất căng thẳng đối với Musk. Lần phóng tên lửa thứ tư là một thành
công lớn và kết quả là SpaceX đã nhận được hợp đồng từ NASA với trị giá 1,6 tỷ
USD. SpaceX đã gửi thành công tên lửa vào không gian với chi phí chỉ bằng 1/3
so với bất kỳ hãng nào trong ngành. Musk đã đặt cược tất cả cho SpaceX, và may
mắn cho ông, nó đã thành công mỹ mãn.
Khủng hoảng Tesla
Musk thành lập
Tesla Motors vào năm 2003, một công ty sản xuất ô tô điện tiết kiệm chi phí.
Chiếc xe điện đầu tiên của công ty là Roadster, một chiếc xe hiệu suất cao
nhưng không thực sự tiết kiệm chi phí. Việc ra mắt đã bị trì hoãn và công ty
cũng phải đối mặt với các vấn đề tài chính nghiêm trọng, đến nỗi gần như đóng cửa.
Chính Musk từng thừa nhận rằng, năm 2008 là năm tồi tệ nhất trong cuộc đời ông.
Chiếc xe có giá gần gấp đôi so với dự tính, do đó dẫn đến sự thiếu hụt ngân
sách. Sau đó, Musk đã phải đưa ra một quyết định hệ trọng: Hoặc là đặt toàn bộ
tiền tiết kiệm của mình vào công ty, hoặc chứng kiến công ty của mình biến mất.
Vế sau không phải là lựa chọn mà ông mong đợi, và do đó ông đã cược mọi thứ.
Trò may rủi hóa ra lại là may mắn vị parallel-enterpreneur này khi chiếc xe nhận
được đánh giá tuyệt vời về hiệu suất.
Nợ nần tiền bạc
Sau khi đổ tất
cả tiền bạc vào Tesla và SpaceX, Musk hoàn toàn cạn kiệt. Musk sống bằng các
khoản vay cá nhân từ bạn bè kể từ tháng 10 năm 2009. Ngay cả công ty cũng không
đem lại lợi nhuận đáng kể và phải vay 465 triệu đô từ Bộ Năng lượng Hoa Kỳ. Trước
đó, Tesla sống sót chủ yếu nhờ vào các khoản đầu tư cá nhân của Musk, và điều
này không còn có thể xảy ra. Việc ly hôn với vợ càng làm tệ hơn những khủng hoảng
của ông. Tesla trở thành vị cứu tinh cho Musk, với việc bù đắp mọimsa sút và
mang đến cho ông 6,7 triệu tùy chọn chứng khoán (stock options).
Musk có lẽ
là một chuyên gia trong việc thất bại một cách thành công. Thất bại dường như
không phải điều khiến ông bận tâm, nó đúng hơn một yếu tố cần thiết. Nói theo
cách của Musk:
“Thất bại là
một lựa chọn. Nếu mọi việc không thất bại, bạn sẽ không có đủ sự sáng tạo.”
Musk quản lý hiệu quả ba công ty, năm đứa con của mình và thậm chí vẫn còn thời gian để suy nghĩ về tương lai. Với một tỷ phú đam mê và sáng tạo như Musk, chỉ có thời gian mới có thể trả lời những điều ông đang ấp ủ cho thế giới là gì.
---------
Tác giả: Vishrut Shah
Dịch giả: Huế Hương - ToMo: Learn Something New
Link bài gốc: Elon Musk and the art of failing successfully
(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Huế Hương - Nguồn: ToMo: Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
(**) Follow Facebook ToMo: Learn Something New để đọc các bài dịch song ngữ và cập nhật thông tin bổ ích hàng ngày!
(***) Trở thành Cộng tác viên, Thực tập sinh Part-time để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: http://bit.ly/ToMo-hiring.
----------------------------
Hợp Tác Cùng YBOX.VN Truyền Thông Miễn Phí - Trả Phí Theo Yêu Cầu tại http://bit.ly/YBOX-Partnership
161 lượt xem