Tự học là một bộ phận của hoạt động học, là quá trình cá nhân thể hiện sự tự giác, tích cực, độc lập và tự chủ cao để lĩnh hội tri thức, kĩ năng, kĩ xảo và rèn luyện nhân cách dưới sự hướng dẫn của người dạy.
Một vấn đề có tính khoa học bao giờ cũng được xây dựng trên những cơ sở, nguyên tắc nhất định. Hoạt động tự học của người học muốn bảo đảm tốt cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

Trong thực tế, quá trình giáo dục luôn chứa đựng quá trình giáo dưỡng, do vậy trong công tác tự học, ngoài việc tự củng cố những tri thức cũ, lĩnh hội tri thức mới, mở rộng hiểu biết, người học còn phải từng bước tự hoàn thiện nhân cách của mình.

Trong thực tế, quá trình tự học cũng là một quá trình “lao động khoa học” hết sức khó khăn, do vậy, phải đòi hỏi có tính khoa học. Việc bảo đảm tính khoa học trong công tác tự học sẽ bảo đảm được tính tự giáo dục, kích thích hứng thú học tập dẫn đến kết quả học tập như mong muốn.

Đây là một cặp phạm trù có quan hệ biện chứng với nhau. Tự học không chỉ củng cố, mở rộng kiến thức thông thường mà quan trọng hơn là đưa những kiến thức ấy vào cuộc sống, “cọ sát” với thực tế để thu lượm được những kinh nghiệm thực tiễn sống động, bổ ích, từ đó giúp cho người học trong những điều kiện quen thuộc cũng như mới mẻ đều có thể vận dụng đúng, linh hoạt, sáng tạo những điều họ đã tự tiếp thu lĩnh hội được.

Nguyên tắc này sẽ trực tiếp quyết định đến kết quả học tập của người học. Kế hoạch tự học có được thực hiện thường xuyên hay không là do yếu tố tự giác tích cực quyết định.

Quá trình tự học không chỉ đơn thuần là quá trình tự hình thành tri thức mà nó còn là quá trình hoạt động thực tiễn, nâng cao, củng cố kĩ năng, kĩ xảo.

Trên đây là 5 nguyên tắc cơ bản đảm bảo hiệu quả cho quá trình tự học, 5 nguyên tắc này có quan hệ gắn bó với nhau, nguyên tắc này hỗ trợ cho nguyên tắc kia và đều nhằm mục đích bảo đảm tính tự giáo dục theo mục tiêu giáo dục của nhà trường. Trong hoạt động tự học của bản thân, mỗi người học cần áp dụng một cách hợp lí, khéo léo, khoa học những nguyên tắc trên, hạn chế đến mức thấp nhất yếu tố ngoại cảnh không có lợi cho việc tự học.