Một mùa thi nữa lại sắp tới. Inbox của tôi những ngày này tràn ngập các câu hỏi về cách ôn thi, phương pháp ghi nhớ kiến thức, kỹ thuật làm bài thi tốt…

Ngày trước tôi cũng vậy, cứ cầm trong tay lịch thi là lòng dạ nôn nao, không biết nên bắt đầu ôn tập từ đâu, đầu óc trống rỗng. Nhưng may mắn sau này, vì đam mê với việc học, làm giáo viên, rồi trở thành Tiến sĩ giáo dục, tôi đã nghiên cứu, tìm tòi và thử nghiệm thành công một số phương pháp để học ôn thi tốt hơn—không chỉ nhằm tăng điểm số mà còn tối ưu hoá kiến thức, nhớ được những gì mình học lâu hơn. 

Bài viết này (kèm theo video hướng dẫn) giới thiệu hai phương pháp ôn thi được nhiều nghiên cứu khoa học kiểm chứng: ACTIVE RECALL (chủ động gợi nhớ) và SPACED REPETITION (lặp lại cách quãng). Bài viết giải thích khái niệm, tư duy cốt lõi của hai phương pháp này, đồng thời chỉ ra một số cách làm để thực hiện đồng thời cả hai phương pháp.

Active Recall dựa vào lý thuyết rằng khi bạn học một điều gì đó mới mẻ, não bộ của bạn đã ghi nhớ kiến thức đó và cất nó ở đâu đó trong đầu mình. Tuy nhiên, để nhớ được kiến thức đó lâu dài và “gọi” được nó ra khi cần sử dụng, bạn phải luyện tập cho não bộ của mình kỹ năng ghi nhớ, đánh dấu, và lục tìm kiến thức đúng lúc. 

Đấy là lý do tại sao phương pháp này có tên là Chủ động gợi nhớ. Từ khoá quan trọng ở đây là “chủ động”.

Một cách ôn thi rất thường gặp nhưng lại bị xem là thụ động và không hiệu quả là đọc lại bài khoá (re-reading). Ví dụ như ngày mai thi Lịch sử, thì tối nay, bạn mở sách ra đọc rồi gật gù “ok ok”—cứ như là kiến thức sẽ trôi từ sách vào đầu mình một cách thần kỳ như Nobita ăn bánh giúp trí nhớ của Doraemon vậy. Nhưng thực tế, cách đọc lại bài kiểu này (thậm chí kể cả highlight, ghi chú vào sách) chỉ hiệu quả khi học kiến thức mới, chứ không giúp ích nhiều khi ôn lại kiến thức cũ vì kiến thức không đọng lại ở trong đầu được lâu để làm bài thi.