"Trong suốt một thập kỷ qua,toàn châu Á cũng như Việt Nam đã chứng kiến rất nhiều sự thay đổi về hệ thống giáo dục phổ thông trong đó nổi bật lên 3 xu hướng chính:phá vỡ lối dạy học truyền thống, đẩy mạnh giảng dạy theo mô hình sáng tạo, thực hành áp dụng những kiến thức chuyên sâu vào thực tế. Và hãy thử nhìn xung quanh chúng ta xem, những chiếc điện thoại thông minh, những cổ máy, những con rô bốt tối tân lần lượt ra đời đã và đang đang làm dấy lên lo ngại về tương lai việc làm của toàn nhân loại hay thậm chí đến cả kì thi THPT Quốc gia cũng được cải cách với phương án thi tích hợp. Liệu chiếc chìa khóa vạn năng của ông bà xưa ta đã từng dạy "Một nghề cho chín,còn hơn chín nghề " có còn phù hợp với những biến động khắc nghiệt của xã hội văn minh hiện tại? Đó là câu hỏi lớn được đặt ra cho các nhà lãnh đạo trẻ tương lai_ những chiến binh đi đầu của một đất nước."

1) Xã hội đang đòi hỏi rất nhiều ở chúng ta.

Năm 2014, các sĩ tử trên toàn đất nước đã sôi sục tinh thần khi biết được Bộ giáo dục đào tạo sẽ thay đổi phương án Tuyển sinh Đại học quả kì thi THPT Quốc gia.Cho đến thời điểm hiện tại, quyết định này đang dần được thay đổi và cải tiến bởi những thiếu sót ban đầu của nó nhưng qua đó ta mới khẳng định được rằng : Việt Nam đang từng bước tiếp cận với nền giáo dục hiện đại của thế giới, công cuộc "Đi tắt đón đầu" đang dần được đẩy mạnh. Đã qua rồi cái thời "Nhất Y ,nhì Dược, tạm được Bách Khoa",giới trẻ hiện nay đang có xu hướng thích trải nghiệm các ngành nghề mới lạ nhằm thử thách ý chí cũng như vốn sống của bản thân, "cơm áo gạo tiền" không còn là nổi lo ngại quá lớn cho hành trình tìm đến đam mê của các bạn trẻ Việt. Nhưng bên cạnh việc tìm kiếm đam mê, thế hệ trẻ ngày nay đang phải đối mặt với vấn đề làm thế nào để xây dựng thương hiệu bản thân với nhà tuyển dụng. Bởi hầu hết các nhà tuyển dụng lớn (đặc biệt trong các tập đoàn đa quốc gia) ngoài việc yêu cầu kiến thức chuyên môn cao họ còn đánh giá bản thân bạn qua kĩ năng mềm và thái độ trong công việc. Họ muốn tìm một người phù hợp, có tay nghề cao cho từng vị trí thay vì các "mọt sách". Theo Tổng cục trưởng cục Dạy nghề ( Bộ lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết hiện Việt Nam đang nằm trong khối kinh tế cộng đồng chung ASEAN . Từ nay đến năm 2020 sẽ có hơn 30 ngành,nghề (Kế toán, Logistic, Marketing, Kiến trúc, Dịch vụ y tế, Nha khoa, Du lịch,....) sẽ được chọn để đào tạo trong các trường cao đẳng, trung cấp nghề. Bằng cấp theo các chương trình đào tạo này sẽ được công nhận, di chuyển tự do trong khu vực và trên thế giới, bạn sẽ được chứng nhận đủ năng lực làm việc tại bất kì quốc gia nào trên khắp cộng đồng chung ASEAN. Có nghĩa rằng bằng cấp cao đẳng nghề ở Việt Nam có thể đi làm ở bất cứ đâu trong khối ASEAN, và người trong khối ASEAN cũng có thể đến tại Việt Nam để làm việc. Lo ngại được đặt ra ở đây, nếu như nước bạn trình độ giỏi hơn nước ta thì nước bạn sẽ vào nước ta làm chủ, người Việt phải tiếp tục đi làm công cho họ ngay trên đất nước của mình, và nếu giả sử như người Việt ra nước ngoài thì cũng sẽ đi làm công cho các nước đó. Nên chỉ có các ứng cử viên nào có khả năng "đa ngành, đa nghề, đa khả năng" mới có thể được trao quyền làm chủ. Bởi chúng ta đang sống trong thời đại công nghệ hóa, một thời đại mà chỉ những người biết càng nhiều càng tốt, càng có khả năng multitasking thì lựa chọn tương lai sẽ càng được nhân rộng.

Mới đây, Giáo sư chuyên ngành Giáo dục Mỹ Michelle Rhee đã phát biểu trước toàn bộ sinh viên tại trường công lập Washington D.C rằng: "Nếu chỉ biết một thứ, chỉ nắm trong tay một nghề vào thời đại này, thì chỉ vài năm nữa thôi các em sẽ thụt lùi! Vì hôm nay, ai có nhiều "công cụ" hơn, người đó sẽ có nhiều cơ hội hơn để chiến thắng".Câu nói đó càng được khẳng định thêm bởi theo một nghiên cứu mới nhất : 80% ngành nghề ở tương lai vẫn chưa có tên ở thực tại, các ngành nghề lao động phổ thông sẽ được thay thế bởi máy móc và dần dần biến mất trong 10 năm tới. Chúng ta không thể phủ định những mặt lợi "thần thánh" của việc học chuyên sâu. Bạn có thể sẽ được nhận lương cao do sở hữu một lượng kiến thức vô cùng uyên thâm và xa hơn nữa sẽ trở thành một chuyên gia hàng đầu trong chính lĩnh vực mà bạn đang theo đuổi. Nhưng có một điều nghịch lý rằng, việc chuyên môn hóa sẽ khiến các kỹ năng của bạn trở nên quá chuyên biệt, tính linh hoạt trong việc thay đổi vị trí của bạn vì thế mà bị giảm sút. Đặc biệt trong thời đại xã hội thay đổi quá nhanh như hiện nay, một lĩnh vực chuyên môn nào đó dễ bị lỗi thời là chuyện khá bình thường.Ví dụ như ở Việt Nam trước đây, ngành ngân hàng là một ngành hot nhưng đến bây giờ lại thụt lùi khá trầm trọng vì không còn mấy ai tuyển dụng nữa. Tương tự, nếu như bạn là một nhân viên trong ngành truyền thông, nếu có khả năng viết tốt, bạn sẽ trở thành một main copywriter hay cây bút giỏi hay nếu bạn biết chụp ảnh, thiết kế, bạn có thể được thuê làm trong một số dự án lớn, vậy thôi. Thế nhưng, các giám đốc sáng tạo, các CEO, những người chỉ đạo các dự án lớn phải đòi hỏi trong họ có kiến thức tổng hợp để đánh giá tất cả.Họ phải có hiểu biết xã hội thật rộng mở, am tường nhu cầu thị trường, óc tổ chức tốt lẫn hiểu rõ về truyền thông chiến lược thì doanh nghiệp/ công ty của họ mới tồn tại được lâu dài. Anh Hoàng Trung (founder của ứng dụng Lozi ) mới đây có chia sẻ: "Để bắt đầu một dự án khởi nghiệp, hầu như bạn phải biết tất cả mọi thứ! Phải biết về Marketing, về công nghệ, về thiết kế, về viết lách... để có thể làm đầu tàu, dẫn dắt mọi thứ thật "trơn tru". Multitasking gần như là yêu cầu cho tất cả những ai muốn tham gia vào cuộc chơi khởi nghiệp."

2.Tài lẻ_ cứu cánh của nạn thất nghiệp.

Nếu như trước đây những kỹ năng như chụp hình, thiết kế đồ họa, vẽ vời được coi là "tài lẻ" , chủ yếu là khiến bạn trở nên khác biệt và dễ dàng "thả thính" đối phương hơn thì giờ đây việc sỡ hữu những kỹ năng nay giúp bạn có thêm những "điểm cộng ngời sáng" cho CV khi xin việc làm, học bổng, các dự án,....

         " Biết thêm một kỹ năng, bạn bớt đi một khoản tiền để nhờ vả người khác"

Không biết bao nhiêu lần tôi nghe bạn bè quanh mình than buồn chán, bảo không biết gì để học. Và rồi, vì không biết làm gì nên họ giết thời giờ vào những thú vui vô bổ, vui chơi đến xa ngày đoạn tháng, ngủ vùi trong lười biếng và chìm đắm trong yêu đương. Thiết nghĩ, tại sao chúng ta không học thêm một kỹ năng mới, học cho thật thành thạo để rồi xem nó như một công cụ kiếm tiền của bản thân? Vừa có khả năng độc lập được tài chính, vừa mở rộng thêm mối quan hệ ngoài xã hội,...Nhắc đến việc học kỹ năng mới, mình nhớ mãi những lời cô giáo mình hay chia sẻ năm xưa. Cô bảo hồi xưa muốn học hành khó khăn vất vả nhiều lắm. Bọn cô nếu muốn học đàn, học vẽ thì phải cố gắng tất bật đi làm thêm từ sáng đến tối,rồi tìm một nhóm nào đó học chung để san sẻ bớt khoản tiền học phí. Hay đến cả việc mượn sách học thêm từ thư viện thôi cũng là một cực hình, cô phải toàn chọn ngồi ngoài cùng, nơi gần cửa ra vào của lớp nhất để ra chơi còn có thể "đua" lấy sách với các bạn. Vì sách thời đó rất khan hiếm, chỉ có một quyển cho mỗi loại nên ai xuống trễ thì xác định là mất lượt.Nhiều lúc, cô "khát" quyển đó lắm nhưng vì nhỏ con, chạy không kịp với các bạn nên chấp nhận mất quyền lựa chọn. Mà học ngoại khóa đâu phải chỉ có ở trong sách....

Ngẫm lại, mình thấy thế hệ chúng mình đầy đủ hơn ngày xưa rất nhiều, mạng xã hội đã đi đến tận các miền quê, thế giới phẳng đã tạo điều kiện để ai cũng được học, được làm việc. Giới trẻ ngày nay có thể tự mình học, đặc biệt là học online với chi phí rẻ rề, gần như miễn phí. Các trang web MOOC (viết tắt của Massive Open Online Course) ngày càng được mở rộng cho phép người học có thể theo học trên mạng nhiều đề tài khác nhau vô cùng đa dạng như nghệ thuật, nhiếp ảnh, thiết kế, lập trình, dạy tiếng Anh, ...Một số trang web MOOC miễn phí như www.coursera.org, www.edx.org, www.khanacademy.com, được tạo từ những trường đại học danh tiếng của nước Mỹ, hay bạn có thể hiện thực hóa ước mơ học đàn qua các trang web www.yousician.com , www.unica.vn , với giáo trình chuẩn được soạn bởi các giáo sư nổi tiếng và các chuyên gia trong ngành.Người dùng chỉ cần đăng ký tài khoản là có thể bắt đầu hoc, họ có thể thảo luận, trao đổi thắc mắc của mình với bạn bè cùng khóa qua các giáo sư trợ giảng trong các diễn đàn lớp học, các buổi livestream,...Họ cũng làm bài tập về nhà, được kiểm tra kiến thức sau mỗi đợt và tất nhiên sẽ có kì thi kết thúc môn đó để kiểm tra trình độ.

Mạng xã hội toàn cầu đã nối liền biên giới của các quốc gia, kiếm tiền cũng như học online đang là xu hướng "hot" trong thời điểm hiện tại. Càng ngày càng có nhiều bạn trẻ Việt kiếm tiền tỉ trong lúc tuổi đời còn "chưa đủ tuổi lái ô tô". Theo thống kê của ngành thuế Việt Nam, các ngành nghề mới nổi như: thiết kế web, quảng cáo online, bán hàng online,... đang dần trở thành nguồn thu nhập của giới trẻ. Và cũng có một số bạn nhỏ có tài năng nghệ thuật đã kiếm được tiền tỉ chỉ với một cây đàn guitar, một cây đàn organ.Xã hội được rộng mở, cơ hội phát triển tài năng con người càng được chú trọng.Thay vì ngồi ôm mặt khóc vì vừa "rớt đài" một kỳ thi, tại sao không thử đăng ký vào các khóa học startup, gọi vốn nhà đầu tư (Start-up Course) tự mình kiếm tiền ngay trong khi lũ bè bạn đang còn mãi vùi đầu trong sách vở nhà trường cho người khác lé mắt chơi, như vậy chẳng phải là tốt hơn hay sao?

Mình có một quen anh bạn trong câu lạc bộ kỹ năng nọ, anh ấy tuy thua mình về trình độ học vấn ( trường anh ấy học không phải là trường điểm của thành phố) nhưng vốn sống của anh ấy hơn hẳn tất cả các bạn trường chuyên lớp chọn khác ( chẳng hạn như mình :)). Các kỹ năng như thuyết trình, máy tính, điện ảnh, thợ mộc, thợ nề,... anh ấy đều thành thạo và còn rất tâm lý với tụi đàn em.Anh bạn này như một tấm gương, một nguồn sống cho bản thân mình noi theo.Tuy đã giữ cương vị trưởng câu lạc bộ trong vòng nhiều năm, nhưng đến bây giờ vẫn chưa có ai phàn nàn anh ấy trong cách quản lý, điều hành câu lạc bộ. Cũng có đôi lúc, một số người vì thấy anh học hành không cao nên cố ý lên mặt nhưng lại thấy anh đàng hoàng, tử tế nên thôi. Và qua đó mình đã nhận ra một điều: để trở thành một nhà lãnh đạo tương lai giỏi, ngoài các mặt về chuyên môn, thái độ thì Multitasking vẫn là yếu tố hàng đầu .

3.Biết thêm một ngoại ngữ _ sống thêm một cuộc đời.

Có một câu nói của Federico Fellini mà mình rất tâm đắc "A different language is a different vision of life" ( Một ngôn ngữ mới như mở ra một tầm nhìn mới).Biết thêm một ngoại ngữ là sống thêm một cuộc đời, một cuộc đời ngập tràn niềm vui và ý nghĩa. Biết thêm một ngoại ngữ sẽ giúp bạn thay đổi được thái độ sống, cách nhìn đời, ta sẽ yêu thêm, hiểu thêm tiếng mẹ đẻ. Bạn có tò mò về cuộc đời mới? Bạn muốn được giao lưu kết bạn với tất cả bạn bè trên khắp mọi miền châu lục? Bạn muốn trở thành một nhà lãnh đạo trong một tập đoàn đa quốc gia? hay chỉ mong ước đơn giản Bạn muốn trở thành một công dân toàn cầu? Nếu trong tư tưởng của bạn đã có sẵn những dự định này rồi thì mình xin chúc mừng bạn, bạn đã đặt nền móng cho việc học ngoại ngữ thành công!

Nếu như đã trót lỡ trở thành một người đa chức năng rồi thì tại sao không ngần ngại gì để trở thành một chuyên gia đa ngôn ngữ. Trong thời buổi hội nhập hiên nay, thiếu ngôn ngữ như đánh mất đi một cơ hội học tập, làm việc. Ngoài tiếng Anh_ ngôn ngữ đã trở nên khá phổ biến và có rất nhiều người theo học thì giờ đây việc "giắt túi" thêm một ngôn ngữ mới nữa là điều vô cùng cần thiết.

 Tiếng Trung: Theo một số điều tra gần đây thì ngôn ngữ thông dụng nhất toàn cầu là tiếng Trung."Vượt mặt" tiếng Anh về mức độ phổ biến với hơn 1 tỉ người sử dụng nhưng điều đó không có nghĩa rằng tiếng Trung dễ học. Để học được tiếng Trung, chúng ta phải trải qua một quá trình dày công khổ luyện vì mỗi từ tiếng Trung có thể được phát âm theo 4 cách khác nhau và người mới học bao giờ cũng gặp phải rào cản khó khăn này trong việc phân biệt ngữ điệu. Trên thực tế, việc học tiếng Trung cũng gây ra nhiều lo ngại: nó có thể không giúp bạn kiếm được nhiều tiền vì lao động Trung Quốc tương đối rẻ tiền. Đây là nơi được chọn là xưởng sản xuất cho cả thế giới vì giá lao động khá rẻ. Nhưng nếu thực sự muốn tìm hiểu nền văn hóa, văn minh của "nhà hàng xóm" thì  bạn đừng nản lòng, hơn 1 tỉ người ngoài kia đã làm được, còn bạn, tại sao không?

Tiếng Nhật: Mặc dù có đến 3 bảng chữ cái phát âm nhưng tiếng Nhật vẫn được chào đón với hơn 130 triệu người sử dụng. Các chi nhánh tập đoàn lớn Mitsubishi, Honda, Toyota,.. đang đặt tại Việt Nam.Và trong hiện tại cũng như tương lai, Nhật vẫn là quốc gia chiếm tỉ lệ vốn đầu tư vào Việt Nam nhiều nhất.Biết tiếng Nhật đang là một lợi thế cũng như khó khăn cho các bạn trẻ bởi làm việc trong các công ty Nhật không hề sướng, bạn sẽ rất dễ bị mắc kẹt trong một khoản thời gian dài.

Tiếng Pháp/Đức: Tiếng Pháp/Đức là một ngôn ngữ quan trọng cho những nhà lãnh đạo nào có tham vọng mở rộng trong kinh doanh. Nhiều người không biết rằng tiếng Pháp  từng được cho là ngôn ngữ chính của thế giới cho đến khi tiếng Anh chiếm ngôi bởi sự ra đời của hai đế chế Anh và Mỹ. Hiện nay, tiếng Pháp vẫn được sử dụng rộng rãi với hơn 355 triệu người.

Tất nhiên ,ai cũng muốn mình trở thành một con người đa ngôn ngữ. Nhưng bạn hãy nhớ, mọi sự đều có cái giá của nó, được cái nọ bạn sẽ mất cái kia và bạn phải tính đến chi phí, cơ hội, khả năng và nhu cầu bản thân. Nếu bạn muốn có một tư duy tốt, mình xin phép được nói rằng tiếng Anh vẫn luôn là lựa chọn hàng đầu! Kho tàng học thuật và kiến thức nhân loại chủ yếu được dịch sang tiếng Anh. Các kênh Youtube, Facebook, Google chứa nhiều thông tin giá trị đều ở dạng tiếng Anh chứ không phải là tiếng Trung hay Nhật,....Vì vậy, khi muốn bắt đầu một ngôn ngữ mới, bạn hãy chắc chắn rằng tiếng Anh của mình đã thật "cứng" nếu không bạn sẽ đánh mất một "công cụ" ngôn nữ vô cùng đắt lực.

    "Life is short.Sometimes you just only choose the best and stick to it"

4.Học chín nghề để làm một nghề.

Thế nhưng việc bắt tay vào học nhiều nghề khác nhau cũng như nhiều loại ngôn ngữ chỉ phát huy được tác dụng đích thực của nó khi bạn đã xác định được chính xác cho hướng đi của cuộc đời mình. Vì biết rõ rằng mình sẽ áp dụng cái "nghề" mình được học vào mảng gì cho cuộc đời sự nghiệp, còn nếu học quá nhiều thứ, quá nhiều ngôn ngữ cùng một lúc mà không xác định dùng làm gì, bạn sẽ dễ trở thành con cừu lạc lối và bối rối khi chọn con đường theo đuổi.

Nhìn chung, "một nghề cho chín" hay "chín nghề" cũng cần sự nổ lực, chủ động, cần cù để chạm được đích đến thành công trong cuộc sống. Vì vậy, trước tiên hãy tự nhìn nhận lại bản thân để xem mình hợp với ngành nghề nào và để thực hiện tốt nó thì kỹ năng gì bạn cần phải chuẩn bị đầu tư học tập ngay từ bây giờ và ngay hôm nay. Càng lên kế hoạch cụ thể, càng thực tế, bạn sẽ tiết kiệm được khoản đầu tư kha khá về thời gian và tiền bạc, đồng thời tích cực nuôi dưỡng ước mơ trở thành nhà lãnh đạo tương lai mà không dễ bị gục ngã trước sóng gió cuộc đời.

 "Be your own leader"                                                                                       

Tác giả:Tóc Mây

Kết bạn và theo dõi facebook của tác giả tại link: https://www.facebook.com/profile.php?id=100004535955163 

-------------------------------

Bạn đam mê viết lách, nhận giải thưởng (tổng giá trị 21 triệu VNĐ / tháng, sách, chứng nhận Social Impact Awards) và muốn được tạo thương hiệu cá nhân tới hàng triệu người trong cộng đồng của YBOX.VN? Xem chi tiết tại link: http://bit.ly/TrietHocTuoiTre-Info