Đọc là một bài tập rèn luyện trí não. Đó là cách ta hiểu được ý nghĩa của một văn bản, và sau đó thấu được những thông điệp mà nó mang lại. Để việc đọc của bạn hiệu quả hơn, bạn phải hiểu được những gì bạn đọc. Thông thường, bạn vô thức đánh mất phần ý nghĩa ở giữa, điều này cũng thôi thúc bạn tìm đến những chiến lược đọc hiệu quả. Dưới đây là một số chiến lược dành cho bạn:

Đọc phản biện một văn bản có nghĩa là đọc theo quan điểm của riêng bạn, ngoài trừ những gì nhà văn đã vẽ ra cho ta. Vì vậy, cách đọc hợp lý này có thể được coi là sự khởi đầu của quá trình học tập và phát triển bản thân thực thụ. Dưới đây là một số chiến lược đọc phản biện hiệu quả dành cho bạn:

1. Xem trước (Previewing)

Nó có nghĩa là bạn phải có trước kiến thức về văn bản, trước khi bắt đầu đọc nó, điều này có thể giúp bạn tiết kiệm thời gian. Nó có thể được thực hiện bằng cách nghiên cứu xem:

·        Tác giả là ai?

·        Mục đích của tác giả là gì?

·        Độc giả mà tác giả hướng tới là ai?

2. Ngữ cảnh hóa

Thiết lập ngữ cảnh hay nghiên cứu văn bản bao gồm việc khám phá khung tham chiếu lịch sử, văn hóa và tiểu sử của văn bản.

Từ một góc nhìn rộng hơn, điều đó có nghĩa là bạn nên cố gắng phân biệt giữa cách hiểu của chính bạn về văn bản với cách hiểu của một số người khác, vì cách hiểu về văn bản có thể thay đổi theo thời gian và địa điểm.

3. Điều tra

Chiến lược này gói gọn trong việc đặt câu hỏi về nội dung của văn bản để hiểu, lĩnh hội và làm rõ những gì bạn đang đọc, chúng sẽ khơi dậy hứng thú của bạn với văn bản. Việc này có thể trở nên dễ dàng hơn bằng cách đóng khung 3 bộ câu hỏi:

·        Chủ đề-Văn bản (đại diện cho chủ đề hoặc văn bản đang được thảo luận)

·        Thực tế cá nhân (đại diện cho kinh nghiệm của riêng bạn)

·        Thực tế bên ngoài (đại diện cho các khái niệm về xã hội có quy mô lớn hơn)

4. Tóm tắt (Synopsizing)

Đây là một chiến lược đọc hiệu quả, còn được gọi với các tên khác như lập dàn ý hoặc tổng kết. Phương pháp này là xác định chủ đề trung tâm của văn bản và sau đó diễn giải nó bằng từ ngữ của riêng bạn. Chìa khóa để tóm tắt nội dung là khả năng phân biệt giữa ý chính, ý phụ và các ví dụ.

5. Tương quan với các văn bản có liên quan

Đây là một phương thức đọc dựa trên yếu tố so sánh, bằng cách xem xét sự khác biệt hoặc tương đồng trong các văn bản để hiểu chúng theo cách tốt hơn

6. Đánh giá một lập luận

Chiến lược này liên quan đến việc kiểm tra tính logic cùng với độ tin cậy và tác động cảm xúc của văn bản.

Bạn có thể phân tích một lập luận bằng 4 bước sau:

·        Bạn nên xem kỹ các hướng dẫn và lập luận

·        Sau đó, chỉ ra các giả định và yêu cầu của lập luận

·        Bây giờ bạn nên nghĩ về các giải thích ngược lại và ví dụ về các lập luận.

·        Cuối cùng, hãy tự hỏi bản thân về những thay đổi có thể được thực hiện.

7. Kích hoạt kiến ​​thức trước đó

Đây là phương pháp đọc một văn bản trong khi ta định hình trong đầu một số khái niệm đã được tiếp thu trước đó. Điều này sẽ cho phép bạn hiểu rõ hơn về văn bản.

Là một sinh viên, một trong những thách thức lớn nhất bạn phải đối mặt là hoàn thành việc đọc các văn bản học thuật. Vì vậy, nếu bạn biết các chiến lược đọc học thuật khác nhau, bạn sẽ yêu thích việc đọc chúng. Dưới đây là một số chiến lược đọc học thuật:

8. Scanning

Scanning là một kỹ năng đọc cụ thể, chứ không tập trung vào mọi ngóc ngách của văn bản.

Bạn đọc nhanh khi đọc lịch biểu thời gian chiếu của một bộ phim hoặc một trận đấu cricket hoặc trong khi xem bản đồ thời tiết trên báo.

Để làm cho quá trình scanning hữu ích hơn, bạn có thể sử dụng các chiến lược sau:

·        Tìm ra các từ khóa từ câu hỏi.

·        Bạn nên scan riêng cho từng câu hỏi.

·        Khi bạn định vị lại từ khóa, hãy xem qua các đoạn văn bản xung quanh.

9. Skimming

Đây là một kỹ thuật gần như tương đồng với kỹ thuật scanning, nhưng mục đích của nó là thu thập các điểm chính của văn bản từ một góc nhìn rộng hơn. Nó cũng giống như sữa tách béo, sau khi tách chất béo, chúng ta tách được phần sữa tốt nhất. Tương tự như vậy, khi bạn đọc lướt một văn bản, bạn sẽ học được những điểm chính trong văn bản, từ đó; bạn có thể tiết kiệm thời gian.

Người đọc lướt tốt không đọc lướt (skim) mọi thứ. Bạn có thể làm điều đó một cách khôn ngoan bằng cách giảm tốc độ đọc của mình ở những phần như:

·        Đoạn văn giới thiệu và kết luận

·        Câu chủ đề

·        Những từ không quen thuộc

10. Đọc chuyên sâu

Khi so sánh với hai kỹ thuật trên, cách này tương đối chậm hơn và tốn thời gian hơn.

Nó liên quan đến việc đọc từng câu hơn là đọc từng từ một.

Bạn nên đọc chi tiết từng câu từ đầu đến cuối và qua đó, phân tích ý nghĩa hoàn chỉnh của văn bản.

Nếu bạn đặt quá nhiều áp lực vào vốn từ vựng, thì kỹ thuật này sẽ là một gánh nặng hơn là một phước lành.

Đây là một quy tình tinh thần để đạt được mục tiêu. Nói một cách đơn giản hơn, các chiến lược học tập nhận thức sẽ giúp bạn đọc hiệu quả chỉ bằng cách suy nghĩ và sau đó giải quyết vấn đề. Có nhiều phương pháp đọc nhận thức khác nhau như:

11. Suy luận

Đây là một cách để rút ra ý nghĩa của văn bản thông qua việc tập hợp những điều được viết hoặc không được viết trong văn bản cùng với kiến ​​thức trước đây của bạn về chủ đề này. Bạn phải hiểu được hàm ý và hiểu được nghĩa bóng của văn bản.

12. Giám sát hoặc làm rõ

Đây là một chiến lược đọc hiểu trong đó người đọc liên tục tự hỏi xem văn bản này có ý nghĩa với họ hay không và thực thi các phương pháp chiến lược để làm cho văn bản trở nên dễ hiểu hơn. Bạn có thể hiểu nó tốt hơn bằng cách sử dụng một số phương pháp sau:

·        Đọc lại đoạn văn

·        Tra các từ không quen thuộc

·        Xây dựng lại thông tin thành hình ảnh, khái niệm hoặc sơ đồ

13. Hình dung và tổ chức

Đó là một phương pháp kích thích người đọc tạo ra một hình ảnh mơ hồ trong tâm trí họ về nội dung được đọc. Nó giống như một người làm phim hoặc làm video trong tâm trí mà những thước phim hay video này vượt ra khỏi những kiến ​​thức trước đó, trí tưởng tượng và nội dung của văn bản. Điều này sẽ kích thích trí tưởng tượng của bạn và tăng cường sự nhập tâm của bạn vào văn bản và do đó cải thiện hình ảnh trong tâm trí của bạn

14. Tìm kiếm và lựa chọn

Đây là một cách tìm kiếm các nguồn thông tin trong văn bản để chọn ra phần thông tin cần thiết cho việc trả lời các câu hỏi, giải quyết vấn đề và xóa bỏ các cách giải thích sai lầm hoặc để thu thập thông tin.

15. Đặt câu hỏi

Đây là một phương thức đọc gần như tương tự với phương pháp đã đề cập ở trên - 'Điều tra', liên quan đến việc đặt câu hỏi. Điều này sẽ giúp bạn tự đặt câu hỏi, nhờ đó bạn sẽ có được câu trả lời với sự giúp đỡ của những người ngang hàng với mình và giáo viên của mình.

Một số câu hỏi sẽ giúp bạn đọc hiệu quả là:

·        Tại sao nhân vật đó lại hành xử như vậy?

·        Điều gì đã làm nảy sinh vấn đề?

·        Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Bất kể bạn ghét việc đọc, bạn đọc bị vấp chữ hay bạn không có biểu cảm gì khi đọc, khả năng hiểu của bạn cũng sẽ bị ảnh hưởng. Sự trôi chảy sẽ khiến ta tiếp thu tốt hơn. Vì vậy, dưới đây là một số chiến lược đọc trôi chảy:

16. Đọc to lên

Điều này có thể được thực hiện với sự trợ giúp của một người bạn hoặc một giáo viên, tại đó, bạn nên đọc to và bạn của bạn sẽ sửa những lỗi liên quan đến sự trôi chảy trong ngôn ngữ và cả sự chính xác trong các câu nói của bạn.

Đây sẽ là một cách khá tốt để xác định mức độ đọc hiểu ban đầu của bạn.

17. Đọc đồng thanh

Đây là một chiến lược đọc với mục đích lặp lại các câu. Trong phần này, bạn nên lặp lại những gì giáo viên nói, giống như chúng ta đã làm trong các lớp học quy mô nhỏ hơn. Điều này sẽ giúp bạn rèn luyện khả năng giải mã từ vựng và mở rộng vốn từ của bạn.

18. Đọc đối tác

Đây là một hình thức học tập hai chiều trong đó những người đọc tốt được ghép với những người yếu hơn để người sau có thể học hỏi từ người trước. Điều này sẽ cho phép bạn chia sẻ điểm mạnh của mình. Đây còn được gọi là học tập hỗ trợ hai chiều (Peer-assisted learning).

19. Đọc điền từ

Đây là một kỹ thuật đọc hiệu quả trong đó người hướng dẫn sẽ đọc to đoạn văn và cố tình bỏ qua một số từ nhất định trong đó, và sau đó bạn sẽ được yêu cầu đọc những từ còn thiếu. Điều này sẽ cải thiện khả năng phân tích cũng như tư duy phản biện của bạn.

20. SQ3R

SQ3R là một chiến lược đọc nổi tiếng. Nó có thể được áp dụng cho nhiều mục đích đọc vì nó linh hoạt và có tính đến nhu cầu thay đổi tốc độ đọc.

Từ SQ3R là viết tắt của:

·        Khảo sát (Survey)

·        Đặt câu hỏi (Question)

·        Đọc (Read)

·        Hồi tưởng (Recall)

·        Ôn tập (Review)

Đọc là một kỹ năng có thể được coi là thành tựu cả đời. Vì vậy, bằng cách sử dụng khôn ngoan các chiến lược đọc hiểu hiệu quả, bạn có thể cải thiện kỹ năng suốt đời của mình, cái sẽ giúp chúng ta tiết kiệm được thời gian.

----------
Tác giả: ESYS

Link bài gốc: 20 Effective Reading Strategies For Students

Dịch giả: Trần Nguyễn Huỳnh Phượng - ToMo - Learn Something New

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: [Tên dịch giả] - Nguồn: ToMo - Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Follow Facebook ToMo - Learn Something New để đọc các bài dịch khác và cập nhật thông tin bổ ích hằng ngày.

(***) Trở thành Tình nguyện viên, Thực tập sinh Part-time tại ToMo để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: http://bit.ly/ToMo-hiring.