Thời thơ ấu - đó là một thời đơn giản, khi mà chúng ta chỉ vui chơi ở trường và ngủ qua đêm với bạn bè vào cuối tuần. Và bằng cách nào đó, trong lúc chơi đá cầu vào giờ giải lao và chế ra một kiệt tác Play-Doh, chúng ta đã hoàn thành một nhiệm vụ phi thường: trở nên thông thạo một (hoặc một vài!) ngôn ngữ - mà không cần cố gắng.

Trẻ em có khả năng tiếp thu ngôn ngữ một cách đơn giản là điều đáng ghen tị với những người học ngôn ngữ đã trưởng thành - đặc biệt là khi chúng ta phải thâu đêm bất chấp mệt mỏi để học câu cầu khiến trong tiếng Pháp hay cố gắng ghi nhớ các trường hợp trong tiếng Đức. Tuy nhiên, không phải mọi thứ đều là tin xấu đối với những người học ngôn ngữ muộn: thực sự, người lớn được trang bị nhiều lợi thế giúp họ có khả năng học một ngôn ngữ tốt không kém gì – và tôi dám chắc rằng - thậm chí còn tốt hơn một đứa trẻ.

Hãy đọc tiếp để tìm hiểu về sự khác biệt giữa cách trẻ em và người lớn học ngôn ngữ và tại sao người lớn thực sự có thể học ngôn ngữ hiệu quả hơn trẻ em.

TIẾP THU VS. HỌC TẬP

Đầu tiên, hãy làm rõ một số thuật ngữ. Tiếp thu ngôn ngữ đề cập đến quá trình trẻ em chỉ đơn giản “thu nhặt” ngôn ngữ mà những người chăm sóc và bạn bè của chúng nói, như thể bộ não của chúng là một miếng bọt biển hấp thụ thông tin ngôn ngữ. Ngược lại, học tập đề cập đến quá trình có ý thức, nỗ lực mà người lớn thực hiện để học một ngôn ngữ, bao gồm việc cố ý ghi nhớ các từ và quy tắc.

Chúng ta đều quen thuộc với quá trình học ngôn ngữ - chúng ta được tiếp xúc với sách giáo khoa và những tài liệu hỗ trợ trong quá trình học - nhưng chính xác, việc tiếp thu hoạt động như thế nào? Trên thực tế, trẻ bắt đầu học ngôn ngữ trước khi chúng được sinh ra. Hãy cùng xem qua dòng thời gian dưới đây:

• Trước khi sinh: Ngay khi còn trong bụng mẹ, em bé đã cảm nhận được nhịp điệu lời nói của người mẹ. Khi sinh ra, các bé có thể phân biệt giọng của mẹ với các giọng nói khác.
• Trẻ sơ sinh - 3 tháng: Một em bé sơ sinh như một tấm bảng ngôn ngữ trống. Ở độ tuổi này, các bé có thể phân biệt được âm thanh của tất cả các ngôn ngữ - ngay cả những âm thanh không tồn tại trong ngôn ngữ của chúng. Do đó, chúng được trang bị tốt để học bất kỳ ngôn ngữ nào mà chúng tiếp xúc.
• 3 tháng - 1 năm: Lúc này, bé sẽ bắt đầu bập bẹ. Mặc dù bập bẹ không bao gồm bất kỳ từ có thật nào, nó thường tuân theo các kiểu nhịp điệu ngôn ngữ mẹ đẻ của bé, điều này cho thấy rằng các em bé tiếp thu thông tin này khi còn rất nhỏ.
• 1 năm: Từ 10 tháng đến hai năm, hầu hết các em bé đều nói những từ có nghĩa đầu tiên, thường là tên của một người chăm sóc (ví dụ: “mama” hay “dada”), một thành viên trong gia đình hoặc thú cưng nuôi trong nhà.
• 2 tuổi: Vào khoảng 18 tháng tuổi, các bé trải qua giai đoạn phát triển vốn từ vựng và thường có thể tạo ra 150-300 từ đơn khi hai tuổi.
• 3 năm: Vốn từ vựng tiếp tục phát triển khi trẻ chập chững biết đi; một đứa trẻ 3 tuổi trung bình có vốn từ vựng khoảng một nghìn từ.
• 4 tuổi trở lên: Trước khi vào mẫu giáo, hầu hết trẻ em sử dụng các từ trong tất cả các loại ngữ pháp, bao gồm tính từ và trạng từ, và nói bằng câu đầy đủ. Trong những năm tới, trẻ em học thêm hàng ngàn từ.

Một trong những điều tuyệt vời nhất về quá trình này là nó gần như vô hạn - nếu một đứa trẻ được bao quanh bởi những người nói nhiều ngôn ngữ, nó sẽ học tất cả. Chẳng hạn, nếu một đứa trẻ được sinh ra trong một gia đình có nói tiếng Anh, tiếng Tây Ban Nha và tiếng Đức, nó sẽ lớn lên trở thành một đứa trẻ biết nói ba thứ tiếng.

Thật không may, quá trình này kết thúc ở tuổi thiếu niên. Mặc dù chúng ta có thể dễ dàng tiếp thu bất kỳ ngôn ngữ nào trước mười tuổi hoặc nhỏ hơn, khả năng này khép chặt mãi mãi khi chúng ta đến tuổi dậy thì. Sau đó, bộ não mất đi sự linh hoạt cho phép chúng ta dễ dàng tiếp thu ngôn ngữ như khi còn nhỏ. Sau đó, chúng ta phải học ngôn ngữ một cách khó khăn.

NHỮNG NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH HỌC NGÔN NGỮ MẤT HẾT CƠ HỘI?

Điều này không nhất thiết xảy ra với bạn!

Vậy thì nếu khả năng tiếp thu ngôn ngữ kỳ diệu của chúng ta kết thúc ở tuổi thiếu niên, những người học ngôn ngữ trưởng thành sẽ như thế nào? Có phải chúng ta mãi mãi bỏ lỡ cơ hội để thành thạp một ngôn ngữ khác? Liệu chúng ta có phải chấp nhận dành hàng giờ để ghi nhớ các từ và quy tắc ngữ pháp, dù cho điều đó là vô ích?

Không hẳn. Đúng vậy, sự thật là - khi trưởng thành, chúng ta sẽ không bao giờ có thể học ngôn ngữ như một đứa trẻ. Nhưng đó không nhất thiết là một điều xấu. Trên thực tế, người ta có thể lập luận rằng bộ não người lớn của chúng ta thậm chí còn được chuẩn bị để học ngoại ngữ tốt hơn một đứa trẻ. Hãy cùng tìm hiểu lý do tại sao.

Trước hết, hãy đọc lại dòng thời gian trên. Mặc dù rất ấn tượng rằng các em bé có thể học nói mọi thứ, nhưng hãy chú ý rằng chúng phải mất hai năm chỉ để nói được khoảng 200 từ. Tận hai năm? Sau một vài năm học ngoại ngữ, vốn từ vựng của bạn sẽ vượt xa một đứa trẻ mới biết đi bình thường (hãy nhớ kỹ, những đứa trẻ hai tuổi!). Thật vậy, trẻ em phải mất vài năm để học một ngôn ngữ, thậm chí một ngôn ngữ mà chúng đã liên tục tiếp xúc từ khi sinh ra.

Nếu bạn thực sự nỗ lực hết sức mình, bạn sẽ có thể trò chuyện bằng hầu hết mọi ngôn ngữ nước ngoài nhanh hơn nhiều so với một đứa trẻ. Điều này là do người lớn chúng ta thực sự được trang bị một số lợi thế về ngôn ngữ mà trẻ em không có.

Đầu tiên, người lớn đã học các khái niệm cơ bản của ngôn ngữ - bất kỳ ngôn ngữ nào cũng sẽ bao gồm các từ kết hợp để tạo thành câu. Mặc dù việc tìm hiểu tất cả các cách chia động từ của tiếng Tây Ban Nha có thể là khó khăn, nhưng ít nhất việc đầu tiên chúng ta cần làm không phải xác định động từ là gì.

Thứ hai, chúng ta đã học được một lượng lớn thông tin xã hội rất quan trọng đối với ngôn ngữ. Chúng ta đã nhận ra ý nghĩa của nét mặt, tông giọng và cử chỉ. Mặc dù học cách đặt câu hỏi bằng tiếng Pháp có thể là một thách thức, nhưng ít nhất chúng ta đã học được mục đích của câu hỏi là gì và loại ngôn ngữ cơ thể nào đi kèm với chúng.

Cuối cùng, chúng ta có thể tư duy phản biện về ngôn ngữ. Thay vì ép buộc chính mình học từ và quy tắc, chúng ta có thể hệ thống việc học ngôn ngữ. Chúng ta có thể học các từ liên quan đến các khái niệm nhất định để làm cho chúng dễ nhớ hơn; chúng ta có thể tạo ra một kỹ thuật ghi nhớ giúp nhớ các quy tắc ngữ pháp tốt hơn.

VẬY CHÚNG TA CÓ THỂ HỌC ĐƯỢC GÌ TỪ TRẺ EM?

Người lớn và trẻ em học ngôn ngữ khác nhau, và điều đó không có gì là không ổn cả. Trên thực tế, mặc cho những niềm tin phổ biến trong nhiều người, chúng ta vừa thấy được rằng người lớn thực sự được trang bị tốt hơn để học ngôn ngữ so với trẻ em. Tuy nhiên, một gợi ý mà chúng ta có thể học từ trẻ em, là sự mạnh dạn của chúng. Trong khi nhiều người trưởng thành học ngoại ngữ quá ngại ngùng hoặc xấu hổ khi nói, bạn sẽ khó tìm được một đứa trẻ mà sự hiểu biết hạn chế của chúng về ngữ pháp ngăn chúng nói ra suy nghĩ của mình.

Bạn là một người trưởng thành: bạn đã học được những điều cơ bản của bất kỳ ngôn ngữ nào, bạn hiểu cách sử dụng thông tin xã hội như ngôn ngữ cơ thể và bạn có thể suy nghĩ chín chắn. Điều này khiến bạn có lợi thế hơn bất kỳ đứa trẻ nào - xin chúc mừng! Bây giờ, hãy gạt nỗi sợ xấu hổ của bạn sang một bên, và đừng sợ khi sử dụng ngôn ngữ. Nếu bạn có thể làm điều đó, bạn sẽ kết hợp những phẩm chất tốt nhất mà trẻ em và người lớn có được khi học ngôn ngữ, và bạn sẽ có được sự tự tin để nói ngôn ngữ mục tiêu ngay lập tức.

 ----------