“Tại sao phải so sánh bản thân ta với người khác? Không ai có thể làm tốt công việc của bạn hơn chính bạn. " ~ Unknown

Trong mười lăm năm, tôi đã từ bỏ nghệ thuật.

Tôi là một đứa trẻ có tâm hồn “nghệ thuật”, thích vẽ tranh, nhưng đến năm lớp một, lớp hai, khi so sánh tác phẩm của mình với những đứa trẻ cùng trang lứa, tôi đã nhận ra sự kém cỏi của mình.

Năm mười ba tuổi, tôi đã từ bỏ tâm hồn nghệ thuật của mình. Những đứa trẻ khác có thể vẽ chân thực hơn tôi rất nhiều – Dường như chỉ cần họ cầm chiếc bút lên thì tất cả những nét vẽ nghệ thuật sẽ đến một cách tự nhiên và tôi cho rằng kỹ năng vượt trội của họ đã chứng minh rằng họ có tố chất của một nghệ sĩ và tôi thì lại không có điều đó .

Tôi đã mắc phải “hội chứng so sánh và trở nên tuyệt vọng”, bị ngăn cách bởi bức tường “so sánh”, tệ đến mức đối với tôi lối thoát duy nhất chính là bỏ cuộc.

Rồi mười lăm năm sau, khi tôi hai mươi tám tuổi, tôi lại mê mẩn thư pháp.

Tôi bắt đầu tập viết với giấy và bút và cứ như thế một cánh cổng mới mở ra trước mắt tôi: chẳng bao lâu tôi đã sưu tầm được biết bao cuốn sách và những cây bút khác nhau, tham dự các lớp học và hội thảo, nhen nhóm trong mình ngọn lửa của niềm tin, sự vui vẻ mà tôi đã từng cảm nhận khi mình còn nhỏ, những ngày tháng tươi đẹp trước khi bức tường so sánh đã ngăn cản tôi.

Tôi không hề nghiêm khắc với bản thân. Tuy nhiên....

Khi tôi nhìn đi nhìn lại những cuốn sách và tạp chí thư pháp của mình, bật khóc vì nhận ra rằng tác phẩm của mình sẽ không bao giờ sánh được với những bức ảnh đẹp đẽ kia. Mỗi hội thảo tôi dự đều bất giác tạo trong tôi cảm giác tự ti mỗi khi tôi so sánh bản thân với những người có năng lực vượt trội hơn.

Tôi vẫn luôn mắc kẹt phía sau bức tường so sánh bởi vậy mỗi khi tôi đạt được bất kỳ tiến bộ nào tôi luôn cảm thấy vô cùng tự hào.

Tôi nhớ trong một buổi hội thảo, khoảng một năm khi tôi bắt đầu đam mê với thư pháp, khi đó lớp học chỉ xoay quanh việc tập viết những chữ cái cơ  bản, và giáo viên đã giảng dạy cho chúng tôi lần lượt từ kỹ thuật này đến kỹ thuật khác để khơi dậy sự sáng tạo trong chúng tôi. Sau mỗi một bài giảng, tất cả chúng tôi sẽ quay trở lại chỗ của mình để thực hành những gì chúng tôi đã học được.

Bức tường mang tên “so sánh” – chính là rào cản khiến tôi cho rằng tôi luôn làm việc kém hơn mọi người – kể cả những công việc nhỏ.

Đồng nghiệp nữ của tôi, Linda, đã có nhiều năm kinh nghiệm và tác phong làm việc của cô ấy đã chứng minh tất cả những kinh nghiệm, kỹ năng và chuyên môn của cô ấy.

Ngoài ra, cô ấy còn rất sáng tạo! Màu sắc cô ấy sử dụng thật tinh tế! Những ý tưởng của cô ấy thật tuyệt vời và thú vị!

Đôi lúc so sánh khiến tôi cảm thấy bản thân thật thảm hại.

Cô ấy đã truyền cho tôi niềm cảm hứng mới, nhưng tôi vẫn chưa thể tạo nên được bất kì thứ gì mới mẻ như cô ấy. Tinh thần của tôi lại dao động giữa sự vui vẻ, phấn khích khi viết từng chữ cái lên tờ giấy, và tuyệt vọng khi nhận ra rằng tất cả những gì tôi tạo ra đều không sánh bằng tác phảm của người khác.

Cuối tuần, chúng tôi thực hành một vài bài tập nhỏ và trình bày sản phẩm của mình lên bàn để mọi người có thể thấy chúng. Với mỗi lần thêm một bức họa vào “phòng trưng bày”, tôi càng lúc càng cảm thấy bản thân thật nhỏ bé và những suy nghĩ tiêu cực trong tôi ngày càng lớn hơn.

"Cô ấy thật tuyệt vời!" Thâm tâm của tôi tự hỏi, "Tại sao tôi không thể làm tốt như vậy? Mọi thứ tôi làm đều không thể sánh được với người khác! ”

Thế nhưng thật không thể tưởng tượng được rằng một ngày Linda lại quay sang và nói với tôi, “Melissa, cô  thật tuyệt vời! Tôi không thể sánh được với cô — tôi ước gì tôi có thể làm tốt như cô! ”

Tôi đã rất ngạc nhiên. Sao cô ấy lại nói với tôi điều này? Cô ấy không thể sánh được với tôi?

Với tôi, cô ấy làm mọi thứ thật mới mẻ và thú vị. Nhưng khi chúng tôi nói chuyện, tôi nhận ra rằng trái với tôi Linda cảm thấy bản thân không hề xuất sắc mà lại vô cùng kém cỏi.

Đột nhiên, mọi thứ trở lên lệch quỹ đạo. Giống như tôi đang nhìn mọi thứ qua một lăng kính khác.

Có lẽ sự thật là tôi không thua kém Linda. Có thể chỉ đơn giản là cô ấy cảm thấy tôi xuất sắc hơn cô ấy là bởi vì suy nghĩ đó đến từ vô thức, tính cách của cô ấy, sự nhạy cảm của cô ấy — tôi hoàn toàn không hề hiểu gì về cô ấy.

Tôi có thể không hoàn toàn thấu hiểu cô ấy, thế nhưng tôi hiểu rõ về con người tôi bởi vậy theo quan điểm của tôi tự cảm thấy bản thân không được như người khác.

Tôi có thể làm gì ngoài việc cười trừ? Tôi đã chia sẻ với Linda rằng tôi đã ngưỡng mộ và ghen tị với năng lực của cô ấy, rằng tôi đã cố gắng noi gương cô ấy để hoàn thành công việc tốt hơn, cô ấy cũng nói rằng cô ấy cũng làm như vậy, học tập tác phong làm việc của tôi để tìm cách hoàn thiện bản thân.

Tôi đã học được một bài học quan trọng.

Tôi học được rằng công việc của tôi không phải là thước đo giá trị những thành quả mà tôi đạt được, nó chỉ giúp tôi tạo ra thành quả. Mục đích của công việc của tôi với điểm nhìn là một nghệ sĩ là thể hiện cái tôi , tạo ra những điểm nhấn độc nhất của riêng tôi.

Công việc của bạn thể hiện chính con người bạn.

Martha Graham đã nói như vậy, trong một câu trích, được dán trên tường gần bàn làm việc của tôi:

Có một sức sống riêng, một tâm hồn riêng, một suy nghĩ riêng, được bạn thể hiện thông qua từng hành động, nên đây chính là dấu ấn riêng của bạn. Và nếu bạn từ bỏ điều đó, nó sẽ không bao giờ tồn tại và nó sẽ biến mất. Tựa như chưa từng tồn tại.

Doanh nghiệp của bạn tồn tại không phải là để xác định giá trị cũng như so sánh với các doanh nghiệp khác. Mục đích của doanh nghiệp là phải giữ vững sự phát triển, tăng trưởng kinh tế. Bạn thậm chí không cần phải tập trung cố gắng hoàn thiện bản thân hay công việc của mình.

Bạn phải giữ cho mình luôn cởi mở và nhìn nhận những tiến bộ bạn. Giữ bản thân luôn cởi mở. … Không ai là hoàn hảo. [Không có] ai thật sự hài lòng về bản thân mình. Mọi người đều cảm thấy bất mãn một cách kỳ lạ, một tâm trạng bất ổn chung mà tất cả chúng ta đều có và nó khiến chúng ta trở nên khác biệt với mọi người.

~ Martha Graham

Tôi luôn nhắc nhở bản thân rằng việc đánh giá năng lực của bản thân hay so sánh với mọi người thật sự không quan trọng. Công việc chính của tôi là giữ cho tôi luôn là chính tôi — đó là giá trị đích thực sự của con người tôi.

Tất nhiên điều này cũng đúng với bạn.

Tuy nhiên, hội chứng so sánh và tuyệt vọng không chỉ khiến chúng ta bế tắc trước tất cả những nỗ lực sáng tạo. Bạn sẽ dễ dàng mắc kẹt phía sau bức tường so sánh trong mọi lĩnh vực của cuộc sống!

Cách một người ăn mặc, lựa chọn nghề nghiệp hoặc lối sống của họ, phong cách trang trí nhà cửa, lựa chọn thức ăn hoặc thói quen của họ — tôi đã sai lầm khi so sánh những điều này và thậm chí còn hơn thế nữa.

Từ góc nhìn của tôi, những gì người khác đang làm, những lựa chọn mà họ đưa ra, thường có vẻ tuyệt vời và mới mẻ hơn nhiều so với chính bản thân tôi.

Vậy mục đích thật sự là gì? Đơn giản là nhắc bản thân nhớ về những gì tôi đã học được trong buổi hội thảo với Linda: rằng những lựa chọn của người khác sẽ khiến tôi cảm thấy thú vị và hứng thú hơn và tất cả những suy nghĩ đó đều xuất phát từ trong vô thức — bởi lẽ tôi vốn dĩ không hề thấu hiểu về con người họ.

Cũng giống như trong hội thảo đó với Linda, tôi đã thử làm nhiều việc, coi so sánh như một thước đo để giúp tôi học tập và phát triển. Tôi tự hỏi bản thân: Liệu cách sống khác biệt này có thật sự hiệu quả với tôi không? Tôi có nên điều chỉnh để phù hợp với nhu cầu và mong muốn của bản thân không?

Sau đó, tôi nhắc nhở bản thân rằng, không nên so sánh. Không ai trên thế giới này có thể làm tốt hơn chính bản thân tôi.

_____________

Tác giả: Melissa Dinwiddie

Link bài gốc: Stop Comparing: No One Can Do a Better Job of Being You

Dịch giả: Đoàn Phương Mai - ToMo -Learn Something New

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Đoàn Phương Mai- Nguồn: ToMo - Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Follow Facebook ToMo - LearnSomething New để đọc các bài dịch khác và cập nhật thông tin bổ ích hằng ngày.

(***) Trở thành Tình nguyện viên, Thực tập sinh Part-time tại ToMo để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tạị: https://bit.ly/ToMo-hiring.