Bạn có ngưỡng mộ những người chỉ cần nhìn lướt qua tờ giấy đã có thể ghi nhớ mọi thứ? 

Ghi nhớ bằng hình ảnh, còn được gọi là trí nhớ thấu niệm, phần lớn người sở hữu khả năng này đều là bẩm sinh, nhưng liệu bạn có thể rèn luyện khả năng ghi nhớ thật hoàn hảo ngay từ đầu hay không?

Hãy tưởng tượng bạn đang tham gia một cuộc họp lớn.

Bạn đã chuẩn bị hàng tháng trời để có được bản trình chiếu hoàn hảo và luyện tập kỹ năng nói trước đám đông. Sau đó, sếp của bạn hỏi bạn về một số liệu từ một email mà bạn chỉ lướt qua giữa các cuộc gọi Zoom ba tuần trước. Bạn thậm chí chẳng lo lắng và đọc lại dữ liệu một cách dễ dàng. Mọi người đều vỗ tay và tặng bạn lời khen vì đã có sự chuẩn bị quá chu đáo. 

Bạn cười một cách ngượng ngùng, nhưng ít ai trong họ biết rằng bạn có thể nhớ lại thông tin nhờ vào trí nhớ hình ảnh của mình. 

Đó là cách tất cả những gì chúng ta hình dung về cách thức hoạt động của trí nhớ hình ảnh, phải không? Sở hữu khả năng ghi nhớ dữ liệu và sự kiện chỉ bằng cách “chụp ảnh và lưu vào ký ức” sẽ là một kỹ năng giúp bạn đảo ngược tình thế và mang lại những thành tích mà bạn có thể ghi trong hồ sơ của mình. 

Nhưng đó có thực sự là nguyên lý hoạt động ? Chúng ta hãy tìm hiểu ngọn nguồn vấn đề. 

Trí nhớ hình ảnh là gì? 

Trí nhớ nhiếp ảnh là khả năng ghi nhớ hình ảnh hoặc thông tin cực kì chính xác đến từng chi tiết. Người ta tin rằng bạn có thể nhớ mãi những hình ảnh này trong đầu giống như chúng được cất giữ trong tủ đựng hồ sơ trong tâm trí bạn. Mỗi khi bạn cần nhớ thông tin, bạn chỉ cần mở tệp bạn cần và nhớ lại hình ảnh hoặc chi tiết với sự chính xác tuyệt đối. Mặc dù khái niệm này đã được chứng minh, nhưng vẫn còn những hoài nghi về những gì chúng ta được biết về nó. 

Có thể nói, những gì chúng ta được nghe, được chứng kiến, được trải qua khi có một ai đó tuyên bố họ sở hữu trí nhớ hình ảnh, tất cả những điều đó chính là kết quả của trí nhớ thấu niệm. Từ “thấu niệm” có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, nghĩa là “dạng có thể nhìn thấy”. 

Trí nhớ thấu niệm thường được sử dụng thay thế cho trí nhớ hình ảnh mặc dù những biểu hiện của 2 loại trí nhớ này không giống nhau. Trí nhớ thấu niệm là khả năng ghi nhớ một hình ảnh hoặc một chi tiết khoảng thời gian ngắn, thường là vài giây đến vài phút, chỉ sau một lần nhìn thấy nó. 

Những người có trí nhớ thấu niệm có thể ghi lại những hình ảnh ngay lập tức thông qua đôi mắt trong tâm trí họ, nhưng chỉ sau vài phút, ký ức đó sẽ bị nhiễu loạn và mất dần hoàn toàn. Trí nhớ thấu niệm thường không có ở người lớn và chỉ một tỷ lệ nhỏ trẻ em là có khả năng này, chúng thường biến mất hoàn toàn khi trẻ đến tuổi trưởng thành. Sự khác biệt chính giữatrí nhớ thấu thị và trí nhớ hình ảnh là khoảng thời gian mà thông tin được lưu giữ (tức là vài giây, vài phút và ghi nhớ vĩnh viễn).

Những người nổi tiếng với trí nhớ thấu niệm 

Mặc dù trí nhớ thấu niệm có thể không phải là thứ mang lại cho họ sự nổi tiếng, nhưng có rất nhiều người nổi tiếng được cho là có trí nhớ thấu niệm. Kim Peek, một nhà bác học và là người đã truyền cảm hứng cho bộ phim Rain Man năm 1988, đã có thể ghi nhớ sách ngay từ khi còn nhỏ và có thể đọc thuộc lòng tới 12.000 cuốn sách. Nhiều người nói rằng nghệ sĩ Leonardo Di Vinci có một trí nhớ thấu niệm, tuy nhiên dựa trên thời gian ông còn sống, có rất ít bằng chứng để khẳng định điều này.

Mọi người nói rằng Theodore Roosevelt, Tổng thống thứ 26 của Hoa Kỳ, có thể đọc thuộc tất cả các tài liệu và các bài thơ trong nhiều năm. Ông không phải là tổng thống duy nhất được biết đến là người có trí nhớ thấu niệm. Tổng thống thứ 42 của Hoa Kỳ, Bill Clinton, cũng được cho là có khả năng ghi nhớ thông tin, như bài phát biểu, khuôn mặt và tên, cực kỳ chi tiết.

Những người nổi tiếng khác từng có hoặc vẫn đang duy trì trí nhớ thấu niệm bao gồm:

• Nikola Tesla

• Jerry Lucas 

• Guillermo del Toro 

• Ferdinand Marcos

• Sergei Rachmaninoff

• Mr. T

Lý giải khoa học đằng sau trí nhớ hình ảnh

Vỏ não sau là phần não kiểm soát trí nhớ thị giác. Trí nhớ thị giác của chúng ta cho phép chúng ta truy xuất thông tin, chẳng hạn như hình ảnh trong tâm trí ta về con người, địa điểm và sự vật. Đối với người bình thường, những hình ảnh này chỉ được lưu trữ trong não của chúng ta trong vài giây trước khi được chuyển đến bộ nhớ ngắn hạn của chúng ta hoặc quên nó hoàn toàn.

Có rất ít bằng chứng khoa học ủng hộ sự tồn tại của trí nhớ hình ảnh và cũng còn nhiều hoài nghi xung quanh trí nhớ thấu niệm. Sự hoài nghi này được thúc đẩy bởi một nghiên cứu năm 1970 của nhà khoa học Charles Stromeyer. Trong nghiên cứu, một sinh viên tên Elizabeth tuyên bố có thể ghi nhớ những bài thơ bằng tiếng nước ngoài chỉ trong nháy mắt, cô ấy là người duy nhất vượt qua bài kiểm tra. Nghiên cứu sau đó trở thành nghi vấn vì nhà nghiên cứu đã kết hôn với đối tượng thử nghiệm của mình.

Làm thế nào để phát triển trí nhớ thấu niệm

Chúng tôi không phủ nhận quan điểm của bạn, nhưng việc phát triển trí nhớ nhiếp ảnh cũng như khả năng chụp và lưu trữ ảnh trong trí nhớ có lẽ là điều không cần thiết, không đáng được đề cập. Nó chỉ đơn giản là tình huống "bạn có hoặc bạn không có" mà thôi. Những người có khả năng ghi nhớ bằng hình ảnh thì thường có trí nhớ thấu thị, và tỷ lệ dân số sở hữu đặc điểm đó là rất thấp. 

Thật khó tin nếu như bạn phải ghi nhớ mọi thứ vào đầu, trí nhớ hình ảnh và trí nhớ thấu niệm không phải là những kỹ năng cần thiết. Nhưng điều đó không có nghĩa là không có cách nào để cải thiện trí nhớ của bạn.