Nguyễn Chúc Anh@Kỹ Năng
5 năm trước
[Youth Confessions] Chia Sẻ Về Chuyện Vui Buồn Cùng Nghề Tuyển Dụng Nhân Sự
Với thị
trường lao động hiện nay, nguồn lao động có thể nói là dồi dào về cung nhưng có
chất lượng và phù hợp thì vẫn là bài toán nan giải. Vì vậy việc kiên nhẫn sàn
lọc, tìm kiếm được hồ sơ phù hợp trong hàng trăm hồ sơ nhận được cũng là một
khó khăn không nhỏ đối với người làm tuyển dụng. Đó là chưa kể có rất nhiều Ứng
viên không xem rõ yêu cầu tuyển dụng, yêu cầu về hồ sơ, cứ vô tư gửi hồ sơ theo
thói quen mà đôi khi khiến cho người làm tuyển dụng phải “nổi đóa” lên vì mất
thời gian
Bị bạn bè
lôi kéo và cũng vì ngưỡng mộ các anh, chị Sinh viên Bách Khoa mỗi khi anh, chị
về quê mình tham gia Mùa hè xanh, thế là mình quyết định thi Bách Khoa. Chọn
trường là thế, chọn ngành còn nan giải hơn vì đâu có nhiều thông tin, lướt hết
các trang giới thiệu về Trường và các Khoa của trường Bách Khoa trong
quyển Cẩm nang tuyển sinh Đại học thì thấy toàn điện đóm, máy móc, công nghệ,
mọi thứ quá xa lạ với mình, may thay có một ngành thiên về Kinh tế trong trường
mình chọn - Quản lý công nghiệp. Đọc đi đọc lại rất kỹ phần giới thiệu, chương
trình đào tạo của ngành này và yếu tố giúp mình quyết định chọn ngành này là
trong phần giới thiệu có một câu PR “100% Sinh viên tốt nghiệp ra trường có
việc làm ngay”. Đây có thể xem là lựa chọn và bước ngoặc lớn trong đời mình và
có thể nói lựa chọn này là khá sáng suốt và phù hợp (Lý do vì sao thì mình sẽ
chia sẻ lúc khác nếu các bạn quan tâm)
Thời gian
trôi nhanh như chó chạy, bốn năm Đại học trôi qua cái vèo và đến lúc phải chọn
công việc, công ty để thực tập, bạn bè đều có nơi có chỗ, riêng mình thì được
Cô Chủ nhiệm giới thiệu và trầy trật qua 3 vòng test, phỏng vấn thì chọn được
chọn vào thực tập ở vị trí Tuyển dụng, Phòng Nhân sự công ty FPT Telecom.
Nghiệp tuyển dụng bắt đầu từ đó và mình đã gắn bó với nghề cũng gần được 8 năm.
Mình nghĩ
nghề nào cũng vậy, cũng sẽ có vui buồn, 8 năm với mình là một chặng đường trãi
nghiệm đầy thú vị, may mắn là vui nhiều hơn buồn và chưa bao giờ mình có ý định
đổi nghề.
Vậy làm
Tuyển dụng có gì vui, nhiều lắm các bạn, mình kể ra xong chắc sẽ có rất nhiều
bạn muốn theo ngành này.
Hạnh phúc
nhất của người làm tuyển dụng là tuyển xong một vị trí, vài tháng, nữa năm sau
(Hoặc lâu hơn) gặp Ứng viên (Lúc này đã là đồng nghiệp với mình) thăm hỏi thì
bạn rất hài lòng với công việc, hỏi thăm sếp bạn thì cũng nhận được phản hồi là
“Chú này được lắm em ah, học hỏi rất nhanh, chịu khó “cày” lắm và giờ có thể
giúp anh gánh vác được nhiều việc trong team”.
Nói một
cách hoa mỹ, đao to búa lớn thì làm tuyển dụng là mình có cơ hội tìm hiểu,
nắm bắt nhu cầu, mục tiêu trong cuộc sống của khách hàng - Ứng viên
- từ đó có thể mang lại cơ hội để giúp Ứng viên đạt được các mục tiêu này.
Có vài lần
đi tham gia hội thảo, sự kiện,…tự dưng có người đến tiếp chuyện, tay bắt mặt
mừng với mình nhưng mình chẳng nhớ nổi đó là ai. Sau hồi trò chuyện thì mới nhớ
ra đó là Ứng viên đã bị mình từ chối, mình kết luận ngay trong buổi phỏng vấn
là bạn chưa phù hợp với vị trí này và sau đó mình có chia sẻ, gợi ý giúp bạn
một số lời khuyên để bạn chuyển hướng công việc khác và giờ thì bạn khá hài
lòng với định hướng, công việc đó. Tình huống này mình gặp rất nhiều ở các bạn
Sinh viên mới ra trường hoặc đi làm 1-2 năm.
Khi làm
tuyển dụng bạn có cơ hội gặp gỡ, trò chuyện rất nhiều người giỏi ở nhiều
lĩnh vực khác nhau, nhiều độ tuổi, tầng lớp khác nhau, qua đó mình có
thể được chia sẻ, học hỏi từ những câu chuyện thành công, thất
bại của họ và cũng giúp mình hiểu hơn về các lĩnh vực, ngành nghề
trong xã hội. Ngoài ra bạn còn xây dựng được nhiều mối quan hệ tốt đẹp, có thể
giúp ích ngược lại cho con đường nghề nghiệp của bạn sau này. Mình hay tự hào
nói với đàn em là làm tuyển dụng, trong công ty ai làm công việc gì mình cũng
biết dù mình không biết làm, mình đủ khả năng để có thể trao đổi, trò chuyện từ
cô Tiếp tân đến chị Kế toán, anh bạn phòng Marketing hay chị Giám đốc Thiết
kế,…bởi vì mình phần nào hiểu được công việc mọi người đang làm.
Chẳng những
thế khi nhận được yêu cầu tuyển dụng, việc đầu tiên bạn làm là trao đổi, tìm
hiểu thông tin về sản phẩm, dịch vụ, quy trình làm việc, quy trình phát triển,
vận hành sản phẩm và cả những vị trí, cá nhân đang làm việc trong bộ phận đó,
sau đó mình trao đổi để làm rõ mô tả công việc, yêu cầu của vị trí với anh, chị
Quản lý/Trưởng phòng và bắt đầu hành trình tìm tòi, lùng sục thị trường đề tìm
Ứng viên phù hợp. Chính vì vậy, sau mỗi vị trí bạn tuyển được là một quá trình
trãi nghiệm và học hỏi giúp bạn không những hiểu rất rõ về các vị trí công
việc, sản phẩm, dịch vụ trong công ty mà còn nắm bắt được thông tin thị trường
về lĩnh vực đó.
Nếu công ty
bạn có nhu cầu tuyển dụng Fresher (Sinh viên mới/sắp tốt nghiệp) thì bạn sẽ
có cơ hội xây dựng mối quan hệ, làm việc với các Trường Đại học, tổ chức,
Câu lạc bộ Sinh viên trong cả nước…Ngoài ra bạn còn là người gần gũi, hiểu được
tâm tư nguyện vọng của các “Talent” trẻ trong những buổi chia sẻ, team
building, đồng hành cùng các bạn và có thể chứng kiến các bạn từng bước trưởng
thành trong suốt hành trình phát triển nghề nghiệp,…Trước đó, bạn còn là người
có quyền “đặt để” các Fresher vào những vị trí, bộ phận khác nhau trong công
ty. (Vì tuyển dụng với số lượng lớn rồi Bộ phận Tuyển dụng sẽ phân bổ cho các
Phòng ban).
Hạnh phúc
là thế nhưng cũng không ích thử thác, khó khăn. Nhiều lúc mất ngủ vì “lỡ” kiểm
tra email nhận được thông tin từ chối offer của Ứng viên. Tuy nhiên cũng có
những Ứng viên rất dễ thương, giới thiệu Ứng viên khác cho mình sau khi từ
chối, coi như là an ủi sau cùng.
Có những vị
trí khó, đặc thù, hành trình để offer được Ứng viên có khi là cả 1-2 năm theo
đuổi, xây dựng, duy trì mối quan hệ với ứng viên, phải thăm hỏi, café,…để năm
bắt tình hình tâm tư nguyện vọng của Ứng viên mà “chộp thời cơ” offer đúng lúc.
Ấy thế nhưng không phải Bộ phận, Phòng ban nào cũng ý thức được việc thành công
của một business là có phần công sức của Bộ phận tuyển dụng. Đa số đều nghĩ mặc
định đây là công việc phải làm của Bộ phận tuyển dụng, làm tốt là bình thường,
có vấn đề thì không tiếc lời phán xét, chê bai,…mà ít khi chịu góp ý chân thành
để cải thiện kết quả.
Nếu cùng
một thời điểm bạn phụ trách khoảng 8 vị trí trở lên (Không bao gồm lao động phổ
thông) thì bạn sẽ không thể nào hoàn thành tốt công việc nếu như không chủ động
làm thêm vào buổi tối, cuối tuần. Thời gian 8 tiếng trong ngày chỉ đủ để bạn tổ
chức và tham gia các buổi phỏng vấn, còn tìm kiếm, trò chuyện, thuyết phục ứng
viên tham gia ứng tuyển thường là câu chuyện lúc nữa đêm.
Bạn sẽ phải
không ít lần đối mặt với tình huống Ứng viên có thái độ, hành vi không tốt, xấc
xược, tỏ vẻ ta đây khi tham gia phỏng vấn hay trò chuyện qua điện thoại. Trong
tình huống này việc giữ thái độ bình tĩnh, kiểm soát cảm xúc là rất cần thiết
với người làm tuyển dụng.
Với thị
trường lao động hiện nay, nguồn lao động có thể nói là dồi dào về cung nhưng có
chất lượng và phù hợp thì vẫn là bài toán nan giải. Vì vậy việc kiên nhẫn sàn
lọc, tìm kiếm được hồ sơ phù hợp trong hàng trăm hồ sơ nhận được cũng là một
khó khăn không nhỏ đối với người làm tuyển dụng. Đó là chưa kể có rất nhiều Ứng
viên không xem rõ yêu cầu tuyển dụng, yêu cầu về hồ sơ, cứ vô tư gửi hồ sơ theo
thói quen mà đôi khi khiến cho người làm tuyển dụng phải “nổi đóa” lên vì mất
thời gian.
Làm tuyển
dụng cũng là người bình thường nên đôi khi bạn sẽ quên phản hồi kết quả cho Ứng
viên, hãy chuẩn bị sẵn tâm lý để đón nhận những lời chỉ trích không thương
tiếc. Tuy nhiên, đó cũng là những bài học, thất bại trong công việc mà chúng ta
cần nhìn nhận để cải thiện.
Người làm
tuyển dụng sẽ phải chịu áp lực ít nhất từ 3 phía: Bộ phận có nhu cầu tuyển
dụng, Cấp trên trực tiếp của bạn và Ứng viên. Bạn phải thường xuyên giao tiếp,
ứng xử khéo léo để “được lòng” cả 3 bên là câu chuyện không hề đơn giản. Bộ
phận có ngân sách hạn hẹp nhưng đòi người thật giỏi, Ứng viên thì lúc nào cũng
muốn tăng lương ít nhất 20% khi nhảy việc còn sếp thì KPI, deadline,…
Thỉnh thoảng
bạn sẽ phải tuyển cho những bộ phận mà người tham gia phỏng vấn, ra quyết định
là những anh chị rất “phát xít”, hay chỉ trích, dạy dỗ ứng viên trong quá trình
phỏng vấn. Lúc đó chẳng những mất hình ảnh công ty trong mắt ứng viên mà sau đó
Ứng viên sẽ sẵn sàng “say no” khi nghe mình mời ứng tuyển vào bộ phận đó, dù
Ứng viên này rất giỏi và phù hợp với tính chất công việc ở đây.
Khó khăn,
thử thách là thế nhưng nếu có cái nhìn tích cực và yêu nghề thì bạn cũng sẽ
không quá khó để vượt qua và bước đến thành công. Với quan điểm cá nhân mình,
để thành công khi làm tuyển dụng, ít nhất mình cần những yếu tố sau:
Về kiến
thức: Phải không ngừng quan sát, cập nhật và học hỏi những kiến thức về
ngành nghề, về các business mà mình tuyển dụng. Càng nắm bắt, hiểu sâu về quy
trình phát triển, vận hành, sản phẩm/dịch vụ của Bộ phận/công ty bạn phụ trách
tuyển dụng bạn càng có cơ hội thành công (Tuyển được người phù hợp). Ngoài ra
bạn cũng nên thường xuyên cập nhật số liệu về thị trường lao động, biến đổi
Nhân sự trong các ngành nghề.
Về kỹ
năng: Cái này thì khá nhiều đấy, trước hết phải nói đến là khả năng
giao tiếp hiệu quả (Cả trực tiếp (nói) và gián tiếp (email, điện thoại,
chat), thử thách lớn nhất trong vấn đề giao tiếp là làm sao có thể trao đổi
được cùng ngôn ngữ với từng nhóm ứng viên. (Giao tiếp với anh làm Kỹ thuật phải
khác với chị làm PR hay bạn làm Thiết kế hay giao tiếp với một bạn mới ra
trường phải thật khác với một anh Giám đốc chuyên môn). Để có được kỹ năng này
đòi hỏi bạn phải thực hành thường xuyên (Giao tiếp với nhiều người thuộc nhiều
nhóm ngành nghề khác nhau) và phải hiểu rõ tính chất công việc, các thuật ngữ
chuyên môn của từng ngành nghề.
Thứ hai
là khả năng xây dựng và duy trì mối quan hệ: Theo một số thông kê thì
nguồn tuyển dụng hiệu quả nhất hiện tại là nguồn giới thiệu từ các mối quan hệ
(bạn bè, đồng nghiệp, đồng nghiệp cũ, bạn học chung Đại học,…). Chính vì vậy
bạn càng có nhiều mối quan hệ thì khả năng bạn tìm được nhân tài càng nhanh.
Thông thường hiện nay những người lam chung trong cùng ngành nghề, lĩnh vực thì
thường có những câu lạc bộ, diễn đàn để sinh hoạt, trao đổi, chia sẻ kinh
nghiệm nên các bạn đều biết nhau.
Thứ ba
là khả năng xây dựng và quản lý dữ liệu ứng viên. Theo thời gian, dữ
liệu ứng viên của bạn sẽ tăng lên hàng trăm, hàng nghìn và chục nghìn, vì vậy
bạn phải biết sắp xếp, tổ chức lưu trữ có hệ thống để khi cần bạn có thể tìm
kiếm nhanh chóng. Hơn nữa bạn cũng phải biết cách cập nhật chi tiết về
tình trạng ứng viên, những điểm mạnh, điểm yếu, mong muốn, định hướng của ứng
viên. Bên cạnh các mối quan hệ thì dữ liệu ứng viên cũng chính là nguồn tài sản
có giá trị nhất nhì với người làm tuyển dụng.
Kỹ năng nữa
không kém quan trọng đối với người làm tuyển dụng là khả năng gây ảnh
hưởng. Bạn phải thường xuyên thuyết phục các sếp thay đổi yêu cầu (Đối với vị
trí quá khó, đòi hỏi nhiều), nâng cao mức offer,…hoặc thuyết phục ứng viên đồng
ý ứng tuyển, chấp nhận offer. Muốn vậy bạn phải có dữ liệu của công ty, của thị
trường và phải hiểu rõ nhu cầu thực sự của từng đối tượng.
Đó là những
kỹ năng mà theo mình là không thể thiếu đối với người làm tuyển dụng bên cạnh
những kỹ năng làm việc khác như: Ngoại ngữ, làm việc nhóm, tư duy logic,…
Về thái độ,
hành vi: Làm tuyển dụng trước hết đó là tư duy dịch vụ khách hàng,
khách hàng quan trọng nhất của bạn đó là Ứng viên, là Trưởng các Bộ phận/Phòng
ban, họ chính là những người “trả lương” cho bạn nên phải tuyệt đối giữ thái độ
tôn trọng với khánh hàng của bạn dù bạn có được đối xử như thế nào. Nếu có sai
sót, dịch vụ không tốt thì mạnh dạn nhận lỗi và điều chỉnh hành vi cho phù hợp.
Thứ hai đó
là thái độ kiên nhẫn, giữ vững niềm tin. Vị trí dù khó, dù “xương” cỡ nào
cũng sẽ offer được nếu bạn cố gắng và chịu khó. Kiên nhẫn nhưng cũng phải linh
động trong cách làm việc. Đối với vị trí khó, tuyển mãi không ra thì nên “chậm”
một chút để chiêm nghiệm cách làm, cách tư duy từ đó thay đổi phương pháp làm
việc, mang lại hiệu quả.
Cũng như
bao công việc khác, tianh thần chịu khó, cầu tiến, chủ động học
hỏi cũng rất cần thiết đối với người làm tuyển dụng. Khi bạn nhận được một
yêu cầu tuyển dụng thường đồng nghĩa với việc bạn phải tiếp xúc với một lĩnh
vực mới, vì vậy bạn phải chủ động tìm hiểu thêm về công việc, về lĩnh vực đó để
có đủ kiến thức trao đổi, gây ảnh hưởng với ứng viên.
Tóm lại,
công việc tuyển dụng từ khâu làm rõ yêu cầu, sàn lọc ứng viên đến phỏng vấn,
đánh giá, ra quyết định tuyển dụng là cả một quá trình đầy khó khăn thử thách
nhưng cũng không kém phần thú vị. Để có được kỹ năng tốt ngoài việc học hỏi
kiến thức bạn phải chịu khó và thường xuyên luyện tập, thực hành đúng phương
pháp, có quan sát và thay đổi, thích nghi với từng tình huống cụ thể. Đối với
mình, lựa chọn công việc này đến giờ mình vẫn thấy là lựa chọn rất đúng, mình
vẫn đang cố gắng học hỏi, trau dồi thêm và hi vọng sau này sẽ có nhiều cơ hội
chia sẻ với bạn bè, thế hệ sau.
Tác giả:
Trần Vũ Hoàng
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
>>>
Giới trẻ Việt Nam thiếu định hướng nghề nghiệp, các anh chị hãy cùng YBOX giúp
các bé một tay vì một thế hệ trẻ không lãng phí bao năm đại học bằng những chia
sẻ rất thật của mình tại đây nhé: Link 🍁
(*)
Đăng kí làm CTV cho dự án Youth Confessions để có cơ hội đóng góp cho cộng đồng
và tích lũy thêm những kiến thức định hướng cho nghề nghiệp tại đây: Link 😍
----------------------------
Hợp Tác Cùng YBOX.VN Truyền Thông Miễn Phí - Trả Phí Theo Yêu Cầu tại http://bit.ly/YBOX-Partnership
511 lượt xem