Có nhất thiết phải biết rõ mình muốn làm gì để có thể quyết định một chuyện gì đấy không?

Quan niệm thông thường ở một số nơi cho rằng, để đặt ra được những mục tiêu vững chắc và đầy tham vọng, người ta cần một tình yêu hoặc một niềm đam mê mạnh mẽ hướng đến những mục tiêu ấy, một sự quyết tâm không suy nghĩ đến bất kì thứ gì khác.

Có rất ít người cảm nhận được sự quyết tâm ấy tại bản thân mình.

Xét chuyện hôn nhân làm ví dụ. Hai người tìm thấy nhau, và quyết định sống và làm bạn với nhau trong suốt quãng đời còn lại. Lúc nào cũng được như vậy sao? Không hề. Họ có cưới được người duy nhất trên đời có thể phù hợp với họ? Khó đấy. Nhưng họ có một mục tiêu: làm vợ chồng chung sống với nhau, nên họ đưa ra cho mình một đích đến, và xoay cuộc sống của mình xung quanh cái đích ấy.

Đấy là một bước nhảy rất lớn về lòng tin.

Cách mọi người đưa ra cho mình những mục tiêu vững chắc và tham vọng là vậy, không biết chắc họ muốn làm gì, chỉ chắc chắn một điều duy nhất: Họ muốn một công việc mà bản thân có thể thật sự cảm thấy tự hào, một công việc có thể cho bản thân tất cả những gì họ thấy quan trọng, một việc mà không phải ai cũng làm được.

Họ tự đánh giá lại khả năng, kĩ năng, tài năng, các mối quan hệ, quá khứ, những cơ hội đang biết đến, và quyết định công việc nào nằm trong khả năng của chính mình.

Không ai lại băng ngang đường mà không tưởng tượng trước được rằng mình sẽ qua bên kia đường bình an. Nhưng một khi bắt đầu rồi, mục tiêu sang đường vẫn còn đó, nhưng con đường đến đích lại biến đổi theo những làn xe chạy. Đến được đích, là vì bản thân họ sẵn lòng làm mọi thứ cần thiết cho việc ấy.

Họ qua đường, là vì phía họ đang đứng không có cái họ cần, và hi vọng những gì nhận được sau khi qua đường sẽ xứng đáng với cái giá đã bỏ ra. Vẫn còn những hướng đi khác. Vẫn còn những nơi dễ sang hơn. Họ có thể chỉ cần nói rằng việc ấy quá khó, và không băng không vượt gì cả. Nhưng tại lúc ấy, có những lý do chính đáng để làm vậy, và bản thân họ cảm thấy mình có thể, thế là cứ đi.

Không ai có một lựa chọn tốt nhất về nghề nghiệp bản thân, nếu họ dự định làm việc gì đấy khác việc nối nghiệp gia đình và theo bước ông cha. Mỗi người đều có quá nhiều lựa chọn, và cách duy nhất để làm được thứ gì đó lớn lao là chọn một, đặt mục tiêu, và tiến lên theo hướng ấy.

Ai đặt ra được mục tiêu rồi cũng thành công sao? Tất nhiên là không.

Nhưng tôi hứa chắc một điều: số người không có mục tiêu mà vẫn thành công ít đến gần như ngang ngửa với người trúng sổ xố. Tưởng tượng nổi không, khi người ta hỏi “Bạn làm gì?”

“À, tôi mua vé số, hi vọng trúng độc đắc.”

Thật đấy à?

Vậy nên ta đặt mục tiêu, và định hướng “vượt giao thông” trên đường đến đấy.

Làm thế nào để chọn được một mục tiêu vững chắc và tham vọng? Ta chủ động và tự nguyện chấp nhận rằng mình sẽ không chọn cái duy nhất mình có thể chọn, và tỉnh táo thừa nhận nỗi buồn khi không chọn những mục tiêu khác, trong khi chọn mục tiêu bản thân ta thật sự cảm thấy mình làm được, dù là – hay đặc biệt là – nếu ta đã biết điều ấy sẽ tốn một khoảng thời gian rất lâu. Đấy là cả một quá trình, nhưng quá trình này không hề nhiệm màu.

Mỗi năm, tỉ lệ người quyết định kết hôn đang dần giảm bớt. Xã hội dường như đang bảo thế hệ trẻ phải, bằng một cách thần kì nào đó, thấy được tương lai, trước khi quyết định cống hiến bản thân. Không phải vậy. Ta quyết định trước, rồi mới định hướng.

Hôn nhân hay công việc đều như nhau cả. Những điều lớn lao xảy ra không phải vì ai đó đã biết rõ mọi việc, mà là vì có người sẵn lòng tin tưởng và cống hiến cho một điều chưa rõ. Tham vọng không phải lúc nào cũng thành hiện thực, và thực tế chúng hầu như chẳng bao giờ như ta đã tưởng tượng.

Thậm chí khi không thành hiện thực, chúng sẽ dẫn người ta đến gần hơn với những thứ tốt đẹp hơn nhiều khi so sánh với việc tự buông thả bản thân trôi theo dòng đời vô định.

Hãy mạo hiểm làm một việc gì đó lớn lao.

Thậm chí khi ta không biết chắc thứ gì bên kia đường, và không thể đoán trước được đường xe chạy – nếu ta biết có những thứ tuyệt vời đang chờ bên ấy, và vị trí hiện tại không phải là nơi ta muốn dừng chân cả đời, thì hãy đặt tầm mắt của mình thật cao.

Người ta đặt ra những mục tiêu tham vọng và vững chắc, thậm chí khi không rõ mình muốn làm gì.

“Nắm chắc” những gì mình muốn làm không phải là điều bắt buộc nếu muốn quyết định một việc nào đó. Thứ duy nhất cần chắc chắn, là liệu mình có thật muốn đến được với mục tiêu ấy hay không.

Bạn có chắc rằng mình muốn một công việc đầy tham vọng?

Tôi nghĩ là có đấy.

Shulamit Widawsky

Theo Scholarship Planet