“Ngồi lại đây, ta sẽ kể cho con về một đại dịch năm 2020.”

Mình đã từng nghĩ như thế và bật cười cùng chị bạn cùng phòng. Đột nhiên cảm thấy thật là may mắn, vì trong hơn 20 năm ngắn ngủi của cuộc đời, mình đã kịp có một trải nghiệm đáng giá tới vậy. COVID-19, cuối cùng lại dạy cho mình thật nhiều bài học quý giá.

1. Bài học về tình thân

"Bông lau, sậy đẹp nhất là lúc đang tàn, lúc đang phai.

Dường như có vài thứ giống vậy, như mùa thu, pháo hoa, giao thừa, tiếng chuông chùa… lúc đẹp là lúc mất.

Chẳng hiểu đẹp để mất hay vì biết sẽ mất nên đẹp.."

- Chập Chờn Lau Sậy | Nguyễn Ngọc Tư.

Con người thường biết quý trọng những gì sắp tuột khỏi tầm tay.

Chưa khi nào mình cảm nhận được tình yêu thương dành cho những người thân nhiều như lúc mắc kẹt ở một vùng đất xa lạ với tình hình dịch bệnh ngày càng căng thẳng. Hoá ra, tình thân là cảm giác bóp nghẹt ở trái tim mỗi khi nghe thấy một ca bệnh mới ở quê hương. Hoá ra, tình thân là ứa nước mắt không phải vì sợ chết, mà vì sợ bố mẹ phải lo lắng. Tình thân là ông cậu phiền phức thỉnh thoảng vẫn tọc mạch vào chuyện tình cảm yêu đương của mình, mấy hôm nay lại gọi điện liên tục chỉ để hỏi xem cháu có ổn không. Tình thân là hai chị em cùng phòng, trao cho nhau cốc cà phê ấm khi tinh thần cả hai đều bất ổn.

COVID-19 buộc chúng ta phải tạo ra khoảng cách xã hội (social distancing), nhưng theo một khía cạnh nào đó, nó kéo chúng ta lại gần nhau hơn.

Hơn 80 ngày của năm 2020, thời gian trôi qua thật chậm. 2019 dường như đã cả trăm năm về trước. Nhưng cái cảm giác về tính hữu hạn của thời gian lại giúp cho mình biết quý trọng hơn từng giây phút, từng hơi thở. Những con số tăng lên từng ngày, những tin tức cập nhật dồn dập buộc mình hiểu ra nên dành sự quan tâm và tâm sức cho những ai. Bớt đi những cuộc vui thâu đêm suốt sáng, thêm vào những phút lặng ấm áp bên những người quan trọng nhất.

Thật là may mắn cho những ai không đơn độc trải qua quãng thời gian này- Chỉ cần trong lòng bạn có thêm một người để lo lắng, bạn chẳng hề cô đơn.

2. Bài học về sự kiểm soát

Không có một bài kiểm tra sức khoẻ tinh thần nào tốt hơn một đại dịch như COVID-19. Nó đẩy chúng ta ra khỏi vùng an toàn của mình. Nó bắt người ta phải lựa chọn. Có lẽ những bạn du học sinh sẽ đồng cảm với mình nhất - khi mà ngày nào cũng là một sự giằng xé nội tâm giữa con đường ở lại hay trở về Việt Nam.

Và đây là những điều học được từ thị trường tài chính đã giúp mình kiểm soát bản thân:

Bước 1: “Điều quan trọng nhất của một nhà đầu tư là khả năng giữ bình tĩnh" - Warren Buffett

“Trong những lúc sợ hãi người ta thường thúc giục bản thân phải làm một điều gì đó, nhưng thực ra điều nên làm nhất chỉ đơn giản là lùi lại, ngồi xuống để nhìn toàn cảnh và đừng đặt mình vào bức tranh hỗn loạn đó.” (FB Nhi Huỳnh Vũ)

Uống một cốc trà ấm, bật một giai điệu nhẹ nhàng, bình tĩnh phân tích những gì đang diễn ra. Nếu quá lo lắng thì ngồi thiền, quá mệt mỏi thì ngủ một giấc. Sáng dậy tắm rửa sạch sẽ, tinh thần sảng khoái, suy nghĩ thông suốt mà lựa chọn. Cuối cùng thì không có hề có đáp án đúng hay sai, chỉ là những câu hỏi buộc mình phải ngồi xuống suy ngẫm, phân tích rủi ro và lựa chọn con đường mà mình tin là ít tổn thất nhất. 

Bước 2: Gạt đi những tiếng ồn, nhưng vẫn giữ những cánh cửa mở.

Warren Buffett cũng từng nói: “Hãy cảnh giác khi người khác hồ hởi, hãy hồ hởi khi người khác cảnh giác" (Be fearful when others are greedy, be greedy when others are fearful). Ý của câu nói này, theo mình hiểu, đó là đừng để những hành động của người khác điều khiển quyết định của bạn. Số đông chưa chắc đã là đúng. Số đông chưa chắc đã phù hợp với mình. Như mình đã nói, không hề có đáp án đúng hay sai tuyệt đối, chỉ có lựa chọn mà mình tin tưởng.

(Mà như ở trường hợp của mình, khi mà có hai ngã rẽ đi và ở, ai cũng có lý lẽ của riêng họ, thì cách tốt nhất là tắt thông báo của những bài phân tích bàn luận trên hội nhóm, bình tĩnh tự phân tích trường hợp cho riêng mình).

Mặt khác, Charles Darwin cũng nói: "Loài tồn tại cuối cùng không phải loài khoẻ nhất hay thông minh nhất. Đó là loài có khả năng thích nghi tốt nhất với sự thay đổi". Thuyết tiến hoá cũng vậy, doanh nghiệp cũng thế, những sự lựa chọn của mình cũng không khác. Thành công của một doanh nghiệp không phải nằm ở những kế hoạch chính xác 100% ngay từ đầu, mà là khả năng thích nghi với sự biến đổi của thị trường. Những lựa chọn của mình cũng cần phải được đánh giá lại hàng ngày, dựa trên tình hình phát triển của dịch, chứ không hoàn toàn dựa trên phản ứng của mọi người.

Và giờ, sau 1 tuần điều tiết từ trạng thái hoảng loạn sang trạng thái bình yên, mình thấy tinh thần mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Hoá ra, sự hỗn loạn bên ngoài lại có thể giúp chúng mình tìm lại sự tĩnh lặng bên trong.

3. Bài học về sự tử tế

Đôi khi, người ta không có quyền lựa chọn tình huống mình phải đối mặt. 

Hơn 20 năm sống trên đời, khi mà đại dịch SARS chỉ còn là những kí ức mơ hồ mà người lớn kể lại, mình chưa bao giờ trải qua những điều như hiện tại. Chắc hẳn nhiều người trong chúng mình cũng vậy. Chúng mình bị động, hoang mang, nhưng hầu hết đều có quyền lựa chọn cho mình cách phản ứng lại những gì đang diễn ra.

Ở đây, mình thấy những người đi vơ vét hết khẩu trang và nước rửa tay để bán lại với giá cao. Ở đây, mình thấy những cụ già, có người mắt kém, có người tàn tật, thất thểu bước qua những kệ hàng trống rỗng. Ở đây, mình thấy những người mẹ bỉm sữa ứa nước mắt hỏi xin từng túi tã cho con vì không kịp xếp hàng mua. Ở đây, mình thấy những người làm cha làm mẹ không dám cho con nghỉ học, bởi vì nếu họ nghỉ ở nhà chăm con, sẽ chẳng còn gì để ăn nữa.

Thật dễ dàng để lên mạng đọc những danh sách việc có thể làm khi tự cách li: Tập yoga, đọc một cuốn sách, học một ngôn ngữ mới... Thế nhưng, sự thật là không phải ai cũng có đủ tiền chi trả cho những giờ lên mạng lướt web, và có rất nhiều người đang bán mạng làm những công việc vất vả để kiếm sống - làm liều hoặc chết đói - đó là những lựa chọn duy nhất của họ.

Một lần nữa, mình cảm thấy bản thân quá may mắn vì chưa phải đối mặt với những nỗi lo ấy. Những người may mắn thì thường có nhiều quyền lựa chọn hơn. Và mình vẫn tin, nếu bạn hoặc mình là một trong số may mắn ấy, sẽ vẫn lựa chọn sống tử tế.

Củng cố cho niềm tin ấy là những điều tốt đẹp ấy diễn ra hàng ngày.

Là lựa chọn đưa những chiếc khẩu trang cho những người cần nó hơn mình.

Là bước đi chậm lại nhường đường cho cụ già mua trước.

Là “nhà em vẫn còn dư, chị qua lấy nhé".

Là những đồng tiền, hiện vật nho nhỏ vẫn ngày ngày được quyên góp.

Và như một trong những blogger yêu thích của mình đã viết:

“Không biết 5 năm, 10 năm sau, khi chúng ta cùng nhìn lại đợt dịch bệnh này, liệu chúng ta sẽ nghĩ thế nào về cách chúng ta từng sống khi đó? Tôi hi vọng bạn (và tôi nữa) sẽ nhìn lại và thấy thật may mắn vì chúng ta đã cùng vượt qua, đã cùng tử tế, đã cùng giúp đỡ lẫn nhau, đã cùng nhau làm nên nhiều điều tốt đẹp.

Những thăng trầm như vậy không nên khiến chúng ta dè chừng hơn, nó nên khiến chúng ta cố gắng để không đánh mất niềm tin và lòng tốt, vì những điều đáng sợ sẽ luôn đến, và chúng ta chỉ có nhau thôi.” (FB X Ê)

Giống như cách thế giới vận hành, COVID-19 sẽ qua đi, con người sẽ sống tiếp. Và giống như mọi bài kiểm tra, mình tin rằng mỗi người đều sẽ có được bài học cho riêng mình, để chúng ta trưởng thành hơn, sống tốt hơn, trân trọng hiện tại hơn, để đối mặt với những điều vẫn còn ở phía trước. 

Nghĩ một cách tích cực, COVID-19 là cơ hội để mình yêu thương những người bên cạnh hơn, đọc nốt một cuốn sách dang dở, lắng nghe bản thân mình, cả về tâm hồn và thể chất. Sau đại dịch, tổn thất nhất định sẽ có, nhưng tất cả đều có thể xây dựng lại được. Chỉ hi vọng chúng ta không mất niềm tin vào tình người, vào những giá trị đạo đức vẫn giúp con người tự hào mang danh giống loài ưu việt.

"Liệu chúng ta có còn tự tin nói rằng mình vẫn coi con người như con người, với những giá trị vĩnh viễn không thể đánh đổi của con người? Hay đã chấp nhận rằng chúng ta sẽ chỉ là những con ốc trong cỗ máy tư bản, sẽ sẵn sàng bị vứt bỏ đi khi không còn hiệu quả, và cũng sẽ sẵn sàng bị thay thế khi tìm thấy những con ốc mới hơn, tốt hơn, và rẻ hơn?" (FB Chau Thi Huyen Nguyen)

Tác Giả: Pu @ Moon và Pu 

Kết bạn và theo dõi facebook của tác giả tại link: https://www.facebook.com/corner492/

--------------------------------