GEN Z là đối tượng thường xuyên được nhắc đến trong thời gian gần đây. Họ xuất hiện nhiều trên các trang báo, các nền tảng MXH thịnh hành hiện nay… Chính bởi vậy mà khái niệm GEN Z đã dần trở nên phổ biến hơn, đặc biệt là với “người tiêu dùng” mạng xã hội.

Là một người trẻ tuổi của thế kỷ XXI, bạn đã cập nhật cho mình những kiến thức cơ bản về GEN Z hay chưa?

 GEN Z - Họ là ai?

GEN Z là viết tắt của Generation Z - Thế hệ Z.

GEN Z là thuật ngữ chỉ nhóm người được sinh ra trong khoảng thời gian từ giữa thập niên 1990 cho đến những năm đầu thập niên 2010, được cho là thế hệ đầu tiên thế hệ đầu tiên lớn lên với sự tiếp cận Internet cùng các thiết bị kỹ thuật số và điện tử từ khi còn nhỏ. 

Cùng với GEN Z đã có rất nhiều thuật ngữ khác được dùng để gọi tên thế hệ này như: iGeneration, Gen Tech, Gen Wii, Homeland Generation, Net Gen, Digital Natives… Thậm chí, thế hệ này cũng từng được gọi bằng một cái tên vô cùng thơ mộng Thế hệ hoa tuyết (Snowflake Generation) vào những năm 2016 tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, kết quả của một cuộc khảo sát trên Google của trung tâm nghiên cứu Pew vào năm 2019 đã cho thấy rằng  'Thế hệ Z' là từ phổ biến nhất cho đến nay. Và từ tháng 1 năm 2020, GEN Z trở thành từ ngữ chính thức cho từ điển Merriam Webster và Oxford. Từ đó mà GEN Z càng được sử dụng rộng rãi hơn cả so với những thuật ngữ khác. 

Đã có rất nhiều sự bất đồng về cách xác định năm sinh của GEN Z. Tuy nhiên dựa trên đặc điểm của GEN Z là thế hệ đầu tiên lớn lên với sự tiếp cận Internet nên phần lớn ý kiến đều nghiêng về khoảng năm 1995 - 2012 là năm sinh của GEN Z.

GEN Z và Những điều đặc biệt chưa kể

1. Khả năng thích ứng, bắt kịp nhanh 

Sinh ra trong thời đại kỷ nguyên số cùng với sự chuyển mình của công nghệ nên GEN Z có khả năng thích ứng, bắt kịp nhanh hơn so với những thế hệ trước đó. 

Sau năm 1995 là khoảng thời gian mà “sự hội nhập” diễn ra mạnh mẽ trên thế giới. Không chỉ kinh tế mà cả văn hóa - xã hội (âm nhạc, thời trang, văn học…) cũng có sự giao thoa giữa các nước. Và chính GEN Z là những người tiếp nhận nhanh nhất sự “hội nhập” ấy. Chúng ta có thể thấy âm nhạc, thời trang, phong cách trang điểm của Hàn Quốc du nhập vào Việt Nam nhanh chóng như vậy cũng là nhờ khả năng làm quen, bắt kịp xu hướng nhanh của thế hệ này. 

Về công nghệ, khoảng thời gian 1995 - 2012 là giai đoạn phát triển mạnh mẽ của công nghệ cùng kỹ thuật số. GEN Z chính là thế hệ lớn lên cùng với sự phát triển của Internet, công nghệ và kỹ thuật số. Được tiếp xúc với sự hiện đại này từ sớm mà họ đã trở nên dễ dàng thích ứng hơn với những thiết bị smart: smartphone, smartTV, smartwatch cùng nhiều thiết bị tối tân khác nữa.

Đó là lý do vì sao mà GEN Z luôn được xem là một thế hệ nhanh nhẹn và có khả năng thích ứng cao. 

2. GEN Z - Thế hệ của FREELANCER

Freelancer là là những người làm việc độc lập, tự do, họ được trả tiền để thực hiện công việc của khách hàng. Freelancer có thể làm việc ở bất cứ nơi đâu họ muốn, chủ yếu là tại nhà. Và mọi giao dịch của freelancer với khách hàng thường được tiến hành qua internet. Một số công việc phổ biến của freelancer là: blogger, editor, dịch thuật, nhập dữ liệu, thiết kế website,...

Nghề freelancer đã phổ biến từ lâu trên thế giới, riêng tại thị trường Việt Nam mới chỉ phát triển trong khoảng 3 năm trở lại đây. Đặc biệt là từ đầu năm 2020, khủng hoảng COVID - 19 khiến người lao động không thể đến cơ quan làm việc, họ đã lựa chọn rẽ hướng sang freelancer - công việc có thể thuận tiện làm việc tại nhà. Vì vậy mà ngày nay chúng ta có thể thấy freelancer đã trở thành một trong những nghề nghiệp thịnh hành. Mà trong đó, phần lớn số lượng người lao động trong nghề này là những người thuộc thế hệ Z. 

Có 3 lý do chính khiến cho rất nhiều GEN Z trở thành Freelancer:

• GEN Z bắt kịp xu hướng nhanh nên khi Freelancer vừa trở nên phổ biến nên ngày càng nhiều Zers tham gia và thị trường này.

• Thị hiếu của các doanh nghiệp những năm gần đây: thích thuê các freelancer để làm một số công việc của mình (vì chi phí rẻ hơn rất nhiều so với một công ty dịch vụ hoặc lập thêm một phòng ban mới). Còn về freelancer, họ có nhiều cơ hội việc làm, vì có thể cùng lúc làm nhiều dự án, không có giới hạn làm cho bao nhiêu người. Vì vậy mà nguồn lao động trẻ - GEN Z không thể bỏ qua cơ hội này.

• Đặc trưng của GEN Z là sự sáng tạo, độc lập và thích tự do. GEN Z được sinh ra trong thời đại số và “hít thở” bầu không khí trên mạng truyền thông xã hội nên suy nghĩ và sở thích của GEN Z ít nhiều có sự ảnh hưởng. Họ thiên hướng về nghệ thuật sáng tạo, thích tự do là chính mình và làm việc độc lập. Vì vậy mà freelancer đã trở thành sự lựa chọn lý tưởng cho GEN Z.

Chính vì những lý do này mà có rất nhiều Zers gia nhập vào thị trường ngành Freelancer. Vì thế mà GEN Z cũng được mệnh danh là thế hệ của những Freelancers. 

3. GEN Z và ngôn ngữ mới của thế kỉ XXI 

Thế hệ Z là những người sống tự do và sáng tạo. Họ rất thoải mái thể hiện phong cách của bản thân không chỉ qua phong cách thời trang, hình ảnh trên MXH, giờ đây họ còn khẳng định phong cách của mình qua cách sử dụng ngôn ngữ giao tiếp mới "đậm chất Z". 

Đầu tiên chúng ta phải nói đến bộ teencode được sử dụng rộng rãi một thời. Đó là bộ chữ được chuyển đổi để phù hợp phong cách với giới trẻ: ngắn gọn, bí mật và gây khó hiểu cho phụ huynh và giáo viên. Ví dụ: không->ko/k; được -> dk/dc; gì->j; yêu ->iu. Tuy nhiên, gần đây bộ chữ này đã được loại bỏ để trả lại sự trong sáng của tiếng Việt. 

Khác với teencode, mới đây GEN Z đã tìm ra cách "mã hoá" từ ngữ khác biệt hơn. Ví dụ như: khum - không; trmúa hmề - chúa hề; lemỏn - chảnh (chanh hỏi chảnh); chằm zn/chầm kảm - trầm cảm; gòy xong - rồi xong...

Thậm chí thế hệ Z cũng sở hữu một tư duy ngôn ngữ vô cùng mới lạ, và ngôn ngữ cực tạo trend như: còn cái nịt (chẳng còn cái gì cả); mlem mlem (thể hiện sự ham muốn đối với điều gì đó), tới công chuyện (sắp có biến, drama,..)...

Tuy rất khó hiểu nhưng lại được rất nhiều người sử dụng. Zers đã sử dụng những từ ngữ này như ngôn ngữ thường ngày vì nó mang lại sự hài hước, thú vị đến cho cả người dùng và người nghe. Chính bởi vậy mà nó đã trở thành một nét đặc trưng của thế hệ Z. 

4. Online, online và online 

Vì là thế hệ của internet nên cuộc sống của GEN Z vô hình đã được “internet hóa”. 

Bây giờ, họ có thể trò chuyện online, học online, làm việc online, mua sắm online... thậm chí đến cả hẹn hò, tìm bạn đời họ cũng có thể “online”. Mọi thứ đều bây giờ đều có thể thực hiện một cách "online" vô cùng nhanh chóng và tiện lợi, đặc biệt là trong thời điểm dịch bệnh như thế này.

Tuy nhiên, chính điều này cũng khiến cho GEN Z trở nên tách biệt với cộng đồng hơn. Thay vì gặp nhau để trò chuyện vui chơi, họ lựa chọn "chatting" trên MXH hay những trò chơi online ngày càng hấp dẫn. Thậm chí đến việc đi học cũng có thể ngồi học một mình trước bàn học cá nhân. 

Nhưng chúng ta cũng không thể phủ nhận rằng các bạn trẻ thế hệ Z của chúng ta vẫn rất sáng tạo và năng động khi ngày ngày đều chỉ “online” như vậy. 

Lời kết

GEN Z là một thế hệ vô cùng năng động của thế kỷ XXI. Nhạy bén với công nghệ, tính sáng tạo cao, và khả năng thích ứng với thị trường nhanh là những điểm nổi bật của GEN Z so với các thế hệ trước. Chính bởi vậy, họ là thế hệ trẻ được các thế hệ trước gửi gắm rất nhiều hy vọng. Không phụ sự kỳ vọng ấy, GEN Z cũng đang dần khẳng định mình trên nhiều lĩnh vực… Là một Zer, bạn cũng phải cố gắng thật nhiều nhé! Vì thế hệ của chúng ta là thế hệ của kỷ nguyên mới!

Trên đây là một số điểm đặc biệt mà mình thấy được ở GEN Z. Còn bạn, bạn có cái nhìn đặc biệt gì về thế hệ Z hay không? Hãy chia sẻ ở dưới comment cùng mình nhé!

Tác giả: Thanh Hoài