Trước sự bùng nổ của mạng xã hội, ngày càng có nhiều người sử dụng mạng xã hội hơn. Các trang mạng xã hội phổ biến như Facebook, Zalo, Instagram, Twitter… có hàng triệu người Việt đăng ký tài khoản. Thông qua mạng xã hội họ đã xây dựng cho mình được mạng lưới kết nối bạn bè rộng rãi. Từ việc mất liên lạc lâu năm nay lại kết nối được với nhau, từ những người hơi quen quen hay bạn của bạn lại trở thành bạn bè trên mạng xã hội, hay từ những người xa lạ trên một group nào đó nay lại trở thành quen. Việc duy nhất cần làm đó là nhấn nút kết bạn, theo dõi… vậy là những gì bạn chia sẻ người trong vòng kết nối của bạn đều có thể nhìn thấy và tương tác. Liệu có thực sự những gì bạn chia sẻ trên mạng xã hội bạn muốn người khác nhìn thấy và tương tác hay không? Đã bao giờ bạn gặp vấn đề về việc chia sẻ thông tin hay hình ảnh của mình trên mạng xã hội chưa? Dù có hoặc không tôi nghĩ rằng qua bài viết này bạn sẽ có chút dè chừng với những gì bạn chia sẻ trên mạng xã hội. Đã có rất nhiều người phải trả cho mình bài học đắt giá khi chưa biết bảo vệ hình ảnh cá nhân của mình trên mạng xã hội. Bởi hình ảnh cá nhân vừa là công cụ hỗ trợ đắc lực cho cuộc sống của bạn nhưng cũng có thể gây ảnh hưởng xấu cho bạn nếu bạn không biết sử dụng hiệu quả.  

Hình ảnh cá nhân trên mạng xã hội là gì?

Trước hết cần phải làm rõ cụm từ “hình ảnh cá nhân trên mạng xã hội” được hiểu theo hai nghĩa:

Thứ nhất đó là những ảnh chụp của bạn, gia đình, người thân, bạn bè, ngoại cảnh (ảnh nhà, ảnh nơi làm việc, ảnh đồ vật của bạn…) được bạn chia sẻ lên mạng xã hội.

Thứ hai “Hình ảnh cá nhân” còn được hiểu như “Nhân hiệu” gắn với đặc điểm của từng người thể hiện được cá tính, nội tâm, tính cách của bạn. Hình ảnh cá nhân này trên mạng xã hội sẽ thể hiện qua hành vi của bạn: Bạn đăng status ra sao, thể hiện cái tôi cá nhân như thế nào, ngôn từ bạn thể hiện trên mạng xã hội phù hợp hay chưa phù hợp? Bạn tham gia vào hội nhóm nào ? Thích hay follow gì trên mạng xã hội...

Vậy tại sao phải bảo vệ hình ảnh cá nhân của mình trên mạng xã hội?

Bạn thấy đấy như tôi định nghĩa thì hình ảnh cá nhân thể hiện một phần nào đó bản thân bạn. Là cái bạn muốn show ra cho người khác thấy, giống như vạch áo cho người xem lưng vậy. Vậy “vạch” làm sao cho khéo? Cho không bị soi ra mấy cái những khuyết điểm bản thân ví như mấy cái mụn ruồi kém tự tin hay lỗ chân lông to đùng chẳng hạn.

Hiện nay có rất nhiều nhà tuyển dụng yêu cầu người ứng tuyển cung cấp đường link Facebook cá nhân đi kèm với CV khi đi xin việc. Mục đích để kết nối, trao đổi công việc thuận lợi hơn và một phần có thể “soi xét” con người bạn thể hiện trên mạng xã hội ra sao. Vì vậy ngoài cái CV đẹp của mình đừng để bị mất điểm bởi tài khoản mạng xã hội bạn cung cấp có trót đăng một cái gì đó không hay ho khiến nhà tuyển dụng đọc được. Ví dụ như bạn mới đi phỏng vấn ở công ty  nọ, cuộc phỏng vấn mới kết thúc bạn đã lên mạng và đăng ngay một dòng trạng thái ngụ ý chê bai người phỏng vấn công ty đó. Và rồi khi nhà tuyển dụng công ty tìm đến đường link tài khoản của bạn, họ đọc được, chắc hẳn bạn từ người đáng lẽ được tuyển nay lại bị đánh trượt. Chuyện này chẳng hiếm gặp. Còn khi bạn đã đi làm rồi, việc viết một cái gì đó không phù hợp trên mạng xã hội cũng sẽ ảnh hưởng đến bạn không kém, nhất là khi người quản lý của bạn biết được. 

Tôi có thể kể cho bạn một ví dụ khác về một cô bạn của tôi làm trong ngành mầm non. Vì những bực tức cuộc sống thường ngày, cô ấy không biết trút giận lên đâu đành đem những câu từ chưa được lịch sự lên mạng xã hội để “xả stress” và vô tình bị phụ huynh đọc được. Phụ huynh đó đã chụp lại màn hình và gửi cho hiệu trưởng, hậu quả là cô bạn đó bị phê bình và cảnh cáo nếu tái phạm. 

Những gì bạn thể hiện trên mạng xã hội như hình ảnh thứ 2 của bạn trước người khác. Bởi nhiều người khi chưa hiểu thực chất con người bạn, họ sẽ tìm hiểu từ những thứ bên ngoài trong đó có tài khoản mạng xã hội. Họ muốn biết bạn sử dụng hình ảnh của mình ra sao, bạn thích gì, bạn phát ngôn như thế nào, quan điểm sống của bạn ra sao đã có “chủ” hay chưa? Tất cả sẽ được truy vấn một cách lặng lẽ bằng cách tìm hiểu thông qua mạng xã hội bạn sử dụng. Tôi đã từng thấy có nhiều cặp đôi thông qua việc truy vấn lặng lẽ như vậy qua mạng xã hội đã phát hiện ra mình mọc vài cái sừng chỉ qua mấy hoạt động tưởng như vô nghĩ như like, comment… Rồi có nhiều người không có được cái nhìn thiện cảm từ bố mẹ người yêu chỉ vì vô tình có những phát ngôn mà theo các bác thì không đạt chuẩn, không tử tế mặc dù thực chất có thể họ không phải là người như vậy.

Có thể thấy hình ảnh bạn xây dựng trên mạng xã hội có tầm ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của bạn. Có hình ảnh cá nhân ổn định sẽ giúp bạn kiểm soát bản thân tốt hơn.  Bạn sẽ có lợi thế để tạo dựng và duy trì các mối quan hệ xã hội, đây cũng là nền tảng cho sự phát triển bền vững. Còn nếu hình ảnh cá nhân bị lệch lạc đi thì sao? Chỉ cần trong vòng kết nối thì “cái lưng” của bạn ai cũng có thể thấy và đưa ra những đánh giá tích cực hoặc tiêu cực về nó. Vậy làm thế nào để bảo vệ được cái lưng của mình khỏi những tác động tiêu cực? Tôi có thể chỉ cho bạn một vài gợi ý sau.

Những cách bảo vệ hình ảnh cá nhân của mình.

Cách tốt nhất để bảo vệ hình ảnh cá nhân của mình đó là dựa trên sự thật và sự trung thực. Đừng cố tỏ ra quá khác, hay tạo ra một cái tôi thứ hai khác với bản thân bạn hiện có. Còn nếu thực sự bạn có cái tôi thứ 2 nữa thì đó cũng là sự thật, bạn đừng ngại ngùng che dấu. Hãy luôn là chính mình.

Chế độ bạn bè: Để tránh bị “nhòm ngó”, và chỉ thực sự muốn ai biết bạn sẽ biết được những thông tin bạn chia sẻ thì bạn nên để tài khoản mạng xã hội ở chế độ bạn bè (không công khai). 

Hãy kết bạn ở chế độ chọn lọc, những người bạn biết đừng để ai đó không mong muốn vô tình lẻn vào được nhà của bạn chỉ vì bạn lỡ accept friend.

Đăng tải ảnh, trạng thái: Nên để ở chế độ bạn bè, hoặc nếu như không muốn ai đó đọc được thì hãy lựa chọn phân loại người bạn không muốn chia sẻ. Nếu hình ảnh của bạn quá sexy, hoặc nhạy cảm thì hãy cẩn thận vì nó rất dễ bị copy để phục vụ cho mục đích không mong muốn.

Ngôn từ: Hãy cẩn trọng ngôn từ của bạn, bởi bạn cũng có thể bị lọt vào trong đối tượng dễ bị săm soi nhất là khi bạn comment vào những dòng trạng thái công khai. Người khác dễ dàng có thể thấy được. Hãy tỏ ra lịch sự vẫn là tốt nhất.

Tag và không tag: Cài đặt lại chế độ xem ai có thể tag được bạn, hoặc viết lên tường của bạn, những nội dung tag nào bạn muốn hiển thị và những nội dung nào bạn không muốn xuất hiện trên tường của mình. Đừng để ai đó vẽ xấu lên lưng bạn một cách công khai.

Hội nhóm: Thỉnh thoảng bạn sẽ bị add vào những hội nhóm không mong  muốn. Các hội nhóm này sẽ làm rác tin trên trang chủ của bạn. Bạn sẽ giật mình nếu như một ngày bạn mở trang chủ facebook lên đập vào mắt bạn là những hình ảnh phản cảm hoặc những âm thanh không mấy thuận tai phát ra từ tài khoản mạng xã hội của bạn khiến nhiều người nghe thấy, nhìn thấy có ánh mắt kỳ thị về phía bạn. Vì vậy hãy thường xuyên kiểm tra xem mình có đang bị add vào hội nhóm không mong muốn nào không. Đôi khi các hội nhóm trên mạng xã hội cũng bị hack và đổi tên, nội dung khác đi so với bản chất cũ.

Nhật ký hoạt động: Hãy tạo thói quen kiểm tra nhật ký hoạt động của mình, để có thể xác nhận những hoạt động trên là mình và thi thoảng còn có thể gỡ lại những bài viết “củ chuối” từ thời xa lơ xa lắc mà bạn chẳng hiểu nổi tại sao mình lại có thể viết được như vậy.

Tin nhắn: Nếu bạn có trót có những mẩu tin mờ ám, tôi khuyên bạn nên gỡ chúng trước khi bị ai đó tọc mạch chụp lại rồi bóc phốt bạn. Và bạn lại có vài vết đen sau lưng

Bảo mật: Vì bạn đã chia sẻ kha khá thông tin của minh lên mạng xã hội vậy nên cũng cần có vài lớp “cúc, khóa” cho cái lưng của mình phòng những lúc bạn bị người khác dòm ngó trái phép. Các ứng dụng mạng xã hội đều có các lớp bảo mật vài lớp. Chỉ cần bạn đăng ký chính chủ thì lớp bảo mật này có thể bảo vệ bạn tương đối tốt. Ví dụ như Facebook ngoài email bạn có thể thêm số điện thoại chính chủ hoặc chọn xác nhận hai yếu tố bảo mật  Nếu thiết lập tính năng xác thực 2 yếu tố, bạn sẽ được yêu cầu nhập mã đăng nhập đặc biệt hoặc xác nhận đăng nhập mỗi khi có người truy cập Facebook trên trình duyệt hoặc thiết bị di động không nhận dạng được. Bạn cũng có thể nhận cảnh báo khi ai đó đăng nhập trên trình duyệt hoặc thiết bị di động không nhận dạng được.

Và điều quan trọng, đừng quên đăng xuất nếu đã đăng nhập tài khoản mạng xã hội bằng thiết bị không phải của mình.

Tác giả: Nguyễn Ngọc Ánh

--------------------------------

Bạn đam mê viết lách, nhận giải thưởng (tổng trị giá 8 triệu VNĐ / tháng, sách, chứng nhận Social Impact Awards) và muốn được tạo thương hiệu cá nhân tới hàng triệu người trong cộng đồng của YBOX.VN? Xem chi tiết tại link: http://bit.ly/TrietHocTuoiTre-Info   

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Cuộc thi Triết học Tuổi trẻ do Ybox đồng sáng lập và tổ chức. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Tên tác giả - Nguồn: Triết Học Tuổi Trẻ". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.