“Hy vọng rằng sau này mình sẽ tốt hơn”

“Hy vọng rằng mình mình sẽ được nhận công việc này”

“Hy vọng rằng bố mẹ luôn đủ sức khỏe”

“….”

Niềm hy vọng (tiếng anh là Hope) trong mỗi cá nhân con người là thứ mà chúng ta - bất kỳ ai đều muốn bám víu vào khi sự không chắc chắn xuất hiện hoặc mọi thứ bắt đầu không ổn, hoặc ví như kết quả không rõ ràng từ quá trình nào đó mà chúng ta mong muốn, hay hơn thế là cuộc gọi báo rằng người thân của chúng ta đã bị tai nạn hoặc thông báo về một cơn bão đang đến gần. Thì, hy vọng có thể là tất cả những gì chúng ta có.

Nhưng hy vọng là gì, và tại sao nó lại quan trọng? Theo nhà sáng lập tâm lý học tích cực Martin Seligman (2011, trang 260), hy vọng là “khi bạn mong đợi điều tốt nhất trong tương lai và bạn làm việc để đạt được nó”. Và như chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài viết này, hy vọng giống như một thói quen hơn là một trạng thái của tâm trí, và giống như bất kỳ điều gì khác, hy vọng vẫn có thể học được (Tomasulo, 2020).

Theo tâm lý học truyền thống, sự can thiệp của dược phẩm bị cho là chỉ thực hiện một nửa công việc chữa trị bệnh tâm thần và nỗi đau về tình cảm. Dan Tomasulo (2020) đã nói rằng: “Họ đưa chúng ta ra khỏi hố, nhưng không thực sự giữ chúng ta thoát ra được. Và các số liệu đã chứng minh điều đó: 80% những người khỏi bệnh sau khi điều trị bằng liệu pháp sau đó cần được giúp đỡ nhiều hơn. Vậy 20% không tái bệnh thì sao? Họ đã học được hy vọng, Tomasulo tiếp tục (2020). Quan trọng hơn, cũng như các thói quen và thực hành khác, chúng ta có thể học hỏi và phát triển.

Hy vọng không giống như mơ tưởng hay hoang tưởng, hy vọng là hiện thân của quyền tự quyết và ý chí. Ngay cả khi ai đó có hy vọng cao và họ đã thấy con đường của họ bị chặn, họ chủ động tạo ra những con đường thay thế. 

Mặc dù không có một lý thuyết thống nhất về sự hy vọng, nhưng theo một số nghiên cứu cho thấy những người có hy vọng cao chia sẻ rằng năng lượng và động lực cần thiết để mang lại sự thay đổi nhất định và rõ rệt. Chúng ta có thể phát triển sự hy vọng thông qua việc đặt ra các mục tiêu kéo dài, tuy đầy thách thức nhưng vẫn có thể đạt được và tiếp cận các mục tiêu cũng như những gì chúng ta nên làm, thay vì tránh làm, chúng cũng tăng quyền tự chủ đồng thời giúp chúng ta gắn bó hơn.

Niềm hy vọng với khả năng giúp chống lại việc hạn chế các lựa chọn trong tương lai của chúng ta bằng cách khuyến khích và nuôi dưỡng những lựa chọn có hy vọng cao, chúng ta có thể nhìn thấy các khả năng hơn là cố định và không thể thay đổi được. Bên cạnh đó, nuôi dưỡng cảm xúc tích cực thay vì giải quyết những tiêu cực theo thói quen, tập trung vào điểm mạnh hơn là điểm yếu cũng như tạo ra các mục tiêu có tính thách thức hơn là không có hiệu quả. Cuối cùng là trân trọng các mối quan hệ hơn là sống cô lập và tư lợi. Các điểm kết hợp và củng cố lẫn nhau để xây dựng và điều chỉnh mức độ hy vọng của chúng ta.

Brené Brown đã viết: “Chúng ta cần hy vọng như chúng ta cần không khí. Không có nó, chúng ta sẽ chìm vào vô vọng và tuyệt vọng. Chưa hết, hy vọng không phải là một thứ tình cảm mơ hồ, mờ nhạt và nó là một quá trình nhận thức”. Hy vọng không được phát triển trong sự thoải mái, trong thời gian dễ dàng mà là thông qua nghịch cảnh và sự khó chịu. Đối với trẻ em, hy vọng được học từ việc chứng kiến ​​những mối quan hệ tích cực và trải qua những ranh giới, sự hỗ trợ và sự kiên định giúp chúng vượt qua những giai đoạn khó khăn (Brown, 2021).

“Sự vô vọng nảy sinh do sự kết hợp của các sự kiện trong cuộc sống và các kiểu suy nghĩ tiêu cực, bao gồm cả sự tự trách bản thân và niềm tin rằng chúng ta không thể thay đổi bản thân hoặc hoàn cảnh của mình” (Brown, 2021, trang 101).

Mặt khác, sự hy vọng tập trung nhiều hơn vào những gì phía trước, không giống như trầm cảm hoặc sự bất lực, nơi mà cá nhân trở nên bế tắc trên một con đường duy nhất, hoặc tệ hơn, không có con đường nào. Khi gặp chướng ngại vật, ngay cả khi được mong đợi, thì họ vẫn bị chặn, không thể tìm được con đường thay thế và chấp nhận tình huống hình thành nên sự vô vọng và bất lực.

Trong các thí nghiệm ban đầu của Martin Seligman (2006, 2011) về sự bất lực trong học tập, ông phát hiện ra rằng các loài động vật, bao gồm gián, chó, chuột và chuột, sẽ bỏ cuộc nếu chúng liên tục không thể làm gì với trải nghiệm tồi tệ mà chúng phải đối mặt.

Và vì vậy nó có thể dành cho con người. Khi các cá nhân nhận thấy không thể làm gì được đối với một tình huống, họ có nguy cơ từ bỏ trong vô vọng với nó. Nhưng điều đó không đúng với tất cả mọi người. Một phần ba dân số loài người không rơi vào tình trạng bất lực; họ tin rằng những thất bại chỉ là tạm thời và họ có thể làm được điều gì đó để giải quyết nó. Họ chọn lạc quan và hy vọng hơn là tiêu cực và thất bại.

Và khi mọi thứ diễn ra không như ý muốn, sự tiến hóa của chính chúng ta đã cho chúng ta một công tắc, cho phép chúng ta tắt mở đúng lúc kịp thời và tiết kiệm năng lượng, hướng chúng ta về tương lai kể cả sẽ có những tình huống tiêu cực nhất. Và không giống như những cảm xúc tích cực khác, hy vọng có giá trị và phù hợp nhất khi cuộc sống gặp khó khăn hoặc bất trắc nhất.

Dựa trên các lý thuyết và nghiên cứu, Tomasulo xác định thay vì 100% là tích cực, niềm hy vọng đòi hỏi sự tiêu cực và không chắc chắn. Hy vọng không cố định bật hay tắt, nó có mức độ và có thể được kích hoạt và trau dồi. Hơn thế, hy vọng không giống với niềm tin, hy vọng là niềm tin rằng chúng ta có sức mạnh để thay đổi cuộc sống của chúng ta. Chính vì thế mà chúng ta có thể điều chỉnh nguyện vọng và mục tiêu để quản lý mức độ hy vọng của mình. Hy vọng có thể được coi như một động lực và nguồn lực, điều đó giúp đánh giá những gì chúng ta có thể làm trong một tình huống bằng cách định nghĩa nó theo cách khác. Mặc dù chúng ta thường có thành kiến ​​tiêu cực, tập trung vào điều tồi tệ nhất đã xảy ra hoặc có thể xảy ra, nhưng hy vọng sẽ thay đổi nhận thức của chúng ta theo hướng nhận ra rằng có một cách khác, tích cực hơn, để nhìn mọi thứ.

Thúc đẩy hy vọng có nhiều lợi ích, bao gồm (Cheavens & Guter, 2018; Kirmani và cộng sự, 2015):

• Tăng tính tích cực và giảm suy nghĩ tiêu cực

• Xây dựng lòng tự trọng

• Tăng cường năng lượng và sự tự tin

• Cải thiện chức năng tâm lý

• Giảm đau khổ

Cuối cùng, hy vọng, lạc quan và hướng tới tương lai là một nhóm sức mạnh thể hiện lập trường tích cực hướng tới tương lai. 

Các biện pháp can thiệp về hy vọng đã học có thể giúp chúng ta xem xét được các khả năng hơn là các hạn chế, cạnh đó cũng có thể chuyển đổi niềm tin tiêu cực thành niềm hy vọng, khuyến khích những cảm xúc tích cực và khám phá và tăng cường sử dụng các điểm mạnh. Từ đó đặt mục tiêu thúc đẩy và tìm ra được mục đích và ý nghĩa, đồng thời tạo nên một mối quan hệ sâu sắc được xây dựng dựa trên sự cho và nhận. 

Có rất nhiều ứng dụng thực tế để hiểu và xây dựng hy vọng, cả ở cấp độ tổng quát hơn, nâng cao cuộc sống và cụ thể hơn, chẳng hạn như trong việc điều trị cho khách hàng tại liệu pháp và tại nơi làm việc.

Liệu pháp hy vọng hoạt động bằng cách thiết lập các mục tiêu, làm việc với khách hàng để xác định các con đường dẫn đến thành công, thu hút năng lượng và cơ quan để đi theo họ (Rand & Cheavens, 2009). Kết quả điều trị thành công khiến thân chủ tăng niềm tin và hy vọng vào những gì họ có thể làm được, khuyến khích những cảm xúc tích cực và sức khỏe (Snyder, 2002).

Tại nơi làm việc, “những nhà quản lý có khả năng xác định xu hướng hy vọng (hoặc dấu hiệu của sự vô vọng) có thể được trang bị tốt hơn để chẩn đoán trạng thái hy vọng của nhân viên của họ” (Luthans và cộng sự, 2015, trang 94). Và điều này rất quan trọng bởi vì nghiên cứu chỉ ra rằng việc nuôi dưỡng một nền văn hóa hy vọng sẽ nâng cao thái độ và sức khỏe của nhân viên và tăng hiệu suất.

Nghiên cứu đang tiến hành công nhận lợi ích của việc nuôi dưỡng hy vọng trong việc giảm bớt các triệu chứng của các vấn đề sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm, đặc biệt là khi đi kèm với thiết lập mục tiêu (Kirmani và cộng sự, 2015).

Hy vọng là một trong những sức mạnh lớn nhất của chúng ta, giúp chúng ta điều chỉnh lại tương lai có thể ra sao mà không bỏ qua thực tế đau khổ và mở ra tiềm năng phát triển, sức khỏe tinh thần và khả năng tự chăm sóc bản thân. Hy vọng trở nên quan trọng và có giá trị hơn khi cuộc sống ngày càng trở nên bất định và chúng ta phải đối mặt với những thách thức lớn hơn bao giờ hết. Mặc dù chúng ta có thể coi hy vọng như một trạng thái của tâm trí, thứ mà chúng ta có hoặc không có, nhưng nó vẫn được chấp nhận rộng rãi như một thói quen mà chúng ta có thể học hỏi và cải thiện, nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng.

Hy vọng quan trọng bởi vì nó có những lợi ích rõ ràng, hữu hình. Đó không phải là niềm tin mù quáng cũng không phải là suy nghĩ viển vông. Ai đó có hy vọng cao sẽ có quyền tự quyết, năng lượng và động lực lớn hơn để đi đến nơi họ muốn và vượt qua những trở ngại trên đường đi. Chúng ta có thể học cách đưa ra những quyết định có hy vọng cao, gặt hái được những phần thưởng, chẳng hạn như nhìn thấy những khả năng mới, tập trung vào những mặt tích cực, tạo ra những mục tiêu lớn, thú vị và tìm ra mục đích và ý nghĩa trong cuộc sống của chúng ta./.

Tác Giả: Ngô Trần Phương Uyên

Kết bạn và theo dõi facebook của tác giả tại link: https://www.facebook.com/ngo.uyen.397 

--------------------------------

Bạn đam mê viết lách, nhận giải thưởng (tổng giá trị +22,000,000 VNĐ /tháng, sách, chứng nhận Social Impact Awards) và muốn được tạo thương hiệu cá nhân tới hàng triệu người trong cộng đồng của YBOX.VN? Xem chi tiết tại link: http://bit.ly/TrietHocTuoiTre-Info 

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Cuộc thi Triết học Tuổi trẻ do Ybox đồng sáng lập và tổ chức. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Tên tác giả - Nguồn: Triết Học Tuổi Trẻ". Các bài viết trích

nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.