Nguyễn Bá Nghĩa@Triết Học Tuổi Trẻ
4 năm trước
Phương Pháp Đọc Sách Và Văn Hóa Đổ Lỗi Của Một Bộ Phận Người Việt
Không có phương pháp đọc tốt nhất mà chỉ có phương pháp đọc phù hợp nhất. Một người có thể sử dụng nhiều phương pháp đọc khác nhau tùy thuộc vào thể loại sách, mỗi người lại có những sự khác nhau về: lĩnh vực quan tâm, độ tuổi, tính cách, trình độ, mục đích đọc sách… Đọc hiệu quả liên quan đến việc hiểu được những điểm chính cũng như suy nghĩ nghiêm túc về chúng và sách sẽ trở thành thứ tốn tiền, tốn thời gian nếu không biết cách đọc. Tôi muốn bạn có thể khám phá các giá trị của cuốn sách nhiều nhất có thể, ghi nhớ những thứ quan trọng, và quan trọng nhất là tận hưởng từng trang sách. Đó là lí do khiến tôi chia sẻ “một công thức chung nhất” một phương pháp đọc sách hiệu quả và đa dụng.
I. XEM TRƯỚC VĂN BẢN
1.
Xác định thể loại và mục đích của văn bản
Xác định thể loại và mục
đích của văn bản. Trước khi bạn thực sự đào sâu vào các trang của cuốn sách hoặc
bài viết của bạn, hãy bắt đầu với tiêu đề và tác giả. Kiểm tra mặt sau hoặc mặt
trong của cuốn sách để biết tổng quan về nội dung của cuốn sách và thứ bạn thực
sự muốn là gì khi đọc nó. Nếu bạn đang đọc một bài báo trong một tạp chí hoặc
trang web, hãy dành một chút thời gian để tìm hiểu nội dung, nguồn, lợi ích đạt
được có tương xứng với thời gian bỏ ra hay không? Sử dụng thông tin này để xác
định thể loại sách và phương pháp phù hợp để đọc. Cuốn sách có thể là một cuốn
tiểu thuyết bí ẩn kinh điển được thiết kế để gây hứng thú cho độc giả hoặc một
cuốn sách chuyên ngành được thiết kế dành cho các sinh viên theo học các lớp nâng
cao.
Biết những gì bạn sắp đọc
sẽ giúp bạn có được suy nghĩ đúng đắn cho loại văn bản đó. Chẳng hạn, bạn có thể
chuẩn bị một cây bút và cuốn sổ trước khi đọc cuốn sách lịch sử, nhưng với một
cuốn tiểu thuyết hư cấu bạn có thể cần một cốc cà phê nóng.
2.
Lật qua tài liệu để xem trước nội dung của nó
Lật qua tài liệu để xem
trước nội dung của nó. Khi bạn xác định được mục đích cơ bản về loại văn bản bạn
đang đọc, hãy chuyển sự chú ý đến mục lục. Quét qua các tiêu đề và nhìn thoáng
qua bất kỳ số liệu nào như đồ thị, biểu đồ hoặc hình minh họa nhằm xác định các từ khóa và chủ đề gây hứng thú với
bạn. Hãy thử biến chương và tiêu đề thành câu hỏi. Bằng cách này, khi bạn đọc
văn bản, bạn có thể tập trung tìm kiếm thông tin sẽ trả lời câu hỏi đó và bạn sẽ
khá ngờ về tốc độ tiếp thu kiến thức khi bạn đọc trong trạng thái tò mò.
3.
Đọc đoạn kết luận để hiểu ý chính
Đọc đoạn kết luận để hiểu
ý chính. Nếu bạn đang đọc sách giáo khoa hoặc sách phi hư cấu có phần chú giải,
đoạn văn nổi bật, câu hỏi tiếp theo, hộp chú thích hoặc danh sách các điểm
chính… hãy xem kỹ các phần này. Bạn thường có thể tìm thấy những thứ này nằm rải
rác trong suốt chương và được nhấn mạnh ở phần cuối. Mặc dù bắt đầu từ cuối có
thể khiến bạn cảm thấy “hơi ngược”, nhưng nó sẽ giúp bạn đọc hiệu quả hơn vì bạn
biết bạn đang đọc thông tin gì.
Chiến lược này sẽ không hữu
ích cho các tác phẩm hư cấu hoặc thơ nhưng đặc biệt hiệu quả với những cuốn nghiêng
về học thuật như giáo trình chuyên ngành cho sinh viên đại học.
4. Đọc lướt qua toàn bộ
văn bản.
Đọc lướt qua toàn bộ văn bản. Hãy để mắt đến phần giới
thiệu và kết luận của từng chương hoặc từng phần để hiểu được những ý chính mà đoạn
văn bản muốn đề cập. Sau đó lật qua các trang và dành khoảng 3 đến 5 giây cho mỗi
trang, liếc qua văn bản để xem từ khóa nào gây chú ý với bạn.
Nếu bạn đang làm bài tiểu luận cho lớp học về việc sử
dụng công nghệ nano trong nông nghiệp, nhưng bạn không thấy bất kỳ từ nào liên
quan đến chủ đề đó khi bạn đọc lướt qua một bài viết cụ thể, bài viết đó có thể
không phải là một nguồn tuyệt vời. Để tìm kiếm nhanh hơn: sử dụng CTRL + F trên
máy tính hoặc tính năng tìm kiếm trong trang trên thiết bị di động để thấy được
các từ khóa chính và phụ mà bạn cần.
II. ĐẶT MỤC TIÊU ĐỌC
1.
Thiết lập mục tiêu về những thứ cần hiểu trước khi bạn bắt đầu đọc kỹ văn bản
Thiết lập mục tiêu về những thứ cần hiểu trước khi bạn
bắt đầu đọc kỹ văn bản. Đặt mục tiêu cho bản thân bạn liên quan đến thông tin cần
tìm hiểu và mức độ hiểu biết mà bạn muốn đạt được. Nó có thể liên quan đến việc
tìm một giải pháp cụ thể cho một vấn đề, hiểu nguyên nhân và hậu quả của một sự
kiện nào đó hoặc có thể là định nghĩa của một từ hoặc ý tưởng mới. Ghi lại mục
tiêu của bạn vào một cuốn sổ nếu bạn dự định ghi chú trong khi đọc. Ví dụ: Khi
đọc một cuốn sách về quản lí thời gian bạn có thể viết những mục tiêu, những thứ
bạn ưu tiên và cảm thấy cần thiết vào một tờ giấy đặt cạnh bàn, điều này sẽ khiến
bạn tập trung hơn vào việc tìm hiểu những thông tin đồng thời hạn chế sự xuất
hiện của trạng thái “tâm hồn trên mây”.
2.
Đặt mục tiêu, ước lượng thời gian hoặc nội dung bạn muốn đọc.
Bill Gate đã chia sẻ cách
ông quản lí thời gian và nội dung, chủ đề ông quan tâm khi đọc sách bằng một
video dài khoảng 5 phút trên Youtube. Trong đó nhấn mạnh về việc lựa chọn thời
điểm đọc, nội dung, những vấn đề quan tâm khi đọc, thứ tự ưu tiên và bạn nên đọc
nó trong bao lâu. Đó là những quan điểm cá nhân đáng tham khảo và chỉ có bạn mới
biết điều gì thực sự phù hợp với bản thân mình. Dựa trên nguồn lực bản thân: tốc
độ đọc, thể loại sách, độ khó của tài liệu… hãy lên kế hoạch cho việc sắp xếp
thời gian và nội dung cần đọc để đảm bảo tính hiệu quả.
3. Tự thưởng
Tự thưởng cho bản thân bằng
việc nghỉ ngơi khi bạn đạt được mục tiêu đọc của mình. Nếu bạn đã xoay sở để vượt
qua chương 23 của cuốn sách được chỉ định trong khi có thể chỉ ra lập luận
chính của tác giả hoặc bạn đã dành 20 phút nỗ lực tập trung vào cuốn sách giáo
trình chuyên ngành, hãy ăn mừng thành tích nhỏ của bạn! Hãy tự thưởng cho mình
một phần thưởng đơn giản nhưng có ý nghĩa. Cân nhắc việc thư giãn, đứng dậy duỗi
chân hoặc một tách trà cùng bản nhạc yêu thích cũng không tệ.
Nghỉ giải lao sẽ giúp giảm
mệt mỏi. Thêm vào đó, nó sẽ cung cấp cho bộ não của bạn một cơ hội để đắm mình
trong tất cả các thông tin từ phiên đọc của bạn. Quan trọng hơn là bạn sẽ tránh
rơi vào trạng thái quá căng thẳng, áp lực, ngán ngẩm, giảm hứng thú…
III. SỬ DỤNG CHIẾN LƯỢC THÔNG MINH
1.
Đọc khi bạn đang trong trạng thái tỉnh táo, tập trung tâm trí.
Đọc khi bạn đang trong trạng
thái tỉnh táo, tập trung tâm trí. Nếu bạn đói, buồn ngủ, mất tập trung hoặc buồn
bã, bạn sẽ khó hiểu được những gì bạn vừa đọc. Chỉ đọc khi bạn đang có tâm trạng
tích cực, tỉnh táo và chăm chú. Đọc sách trong một môi trường giúp bạn tập
trung, cho dù đó là một thư viện yên tĩnh hay một quán cà phê, cân nhắc loại bỏ
những phiền nhiễu như điện thoại di động hoặc máy tính của bạn. Hãy chắc chắn rằng
bạn có đủ ánh sáng, để bạn không bị mỏi mắt, việc đảm bảo các điều kiện khi đọc
có rất ý nghĩa đối với tình trạng sức khỏe và vấn đề duy trì lâu dài chiến lược
đọc dài hạn.
2.
Rất nhiều người lướt qua một số đoạn văn bản để đọc sách nhanh hơn
Rất nhiều người lướt qua một
số đoạn văn bản để đọc sách nhanh hơn. Để tìm ra ý tưởng chính và phụ một cách
nhanh chóng, hãy luyện đọc có chọn lọc. Thay vì đọc từng câu, từng chữ, hãy
chuyển đến các đoạn có liên quan nhất đến mục tiêu đọc hiểu của bạn. Đọc lướt
các câu chủ đề và câu kết luận cho mỗi đoạn để nắm bắt dòng chảy của văn bản cùng
các điểm phụ của nó. Đọc kỹ hơn khi bạn bắt gặp câu trả lời cho câu hỏi bạn đang
quan tâm hoặc đi sâu vào chủ đề mà bạn tò mò. Đối với một cuốn sách lịch sử,
đây có thể là một ngày cụ thể hoặc tên người.
3.
Thực hành đọc chủ động bằng cách ghi chú khi bạn đọc
Thực hành đọc chủ động bằng
cách ghi chú khi bạn đọc. Một khi bạn cảm thấy tự tin rằng bạn có thể xác định
các điểm quan trọng, hãy ghi lại một vài ghi chú bằng tay. Viết ra số trang và
nguồn bạn đang tóm tắt để bạn có thể dễ dàng xác định vị trí của nó sau này. Gạch
chân hoặc tô sáng điểm chính hoặc ghi chú lại vào lề nếu bạn sở hữu cuốn sách đồng
thời chú ý về các từ khóa cũng đừng quá tin vào sách, mạnh dạn gạch đánh dấu những
đoạn bạn cho là sai và ghi vào lề sách nếu bạn có kiến giải sâu hơn. Dù quan điểm
của bạn đúng hay sai nhưng rõ ràng bạn đang nghĩ khi đọc, có sự nghi ngờ, sự chủ
động và tư duy phản biện- Đó là điều đáng trân trọng mà không phải ai cũng có.
Chú ý không viết vào một cuốn sách mượn từ thư viện hoặc mượn của người khác.
4. Tạm dừng giữa các ý
chính để xử lý những gì bạn vừa đọc
Tạm dừng giữa các ý chính
để xử lý những gì bạn vừa đọc. Khi bạn đọc đến cuối của một ý chính, một phần
hoặc một chương, hãy dành một vài phút để cho mọi thứ ngấm vào trước khi bạn tiếp
tục đọc tiếp. Rút ra các vấn đề còn nghi
ngờ để đặt câu hỏi và các giả định của riêng bạn. Xác định sự “thiên vị” của
tác giả, đánh giá tính hợp lệ của bằng chứng họ đang trình bày đồng thời tự hỏi
bản thân xem bạn có hay không đồng ý với nội dung được trình bày và tại sao? Xem
lại ghi chú của bạn khi bạn hoàn thành tất cả mọi thứ. Ghi lại bất kỳ ý tưởng
hoặc câu hỏi mới nào được đưa ra. Dựa trên các mục tiêu đọc hiểu của bạn, hãy
nghĩ về những gì bạn vẫn chưa biết và dự đoán những gì có thể sẽ xảy ra tiếp
theo. Đây là tiền đề quan trọng cho khả năng tiếp thu của bạn trước những vấn đề
bạn đang quan tâm.
5.
Hình dung bằng hình ảnh những thứ được trình bày trong văn bản
Hình dung bằng hình ảnh những
thứ được trình bày trong văn bản. Điều này có thể đặc biệt hữu ích với tiểu
thuyết, truyện kể và thơ. Nếu bạn đọc một đoạn văn bao gồm một mô tả khó nhớ về
một thứ gì đó, hãy tạm dừng một lát và cố gắng gợi lên hình ảnh đó trong trí tưởng
tượng của bạn. Bạn sẽ có thể nhớ lại nhân vật, địa điểm hoặc chuỗi sự kiện dễ
dàng hơn vào lần tới khi bạn gặp chúng trong văn bản.
Nếu bạn không biết một địa
điểm hoặc đối tượng nào đó trông như thế nào, hãy tìm kiếm hình ảnh trực tuyến,
Google Hình ảnh là một công cụ tuyệt vời và thực sự hữu ích cho việc tưởng tượng
và ghi nhớ thông tin.
IV. ĐIỂM DỪNG VÀ SỰ KẾT NỐI
1.
Hãy dừng đọc nếu tài liệu bạn chọn không thú vị
Hãy dừng đọc nếu tài liệu
bạn chọn không thú vị. Nếu bạn đang đọc một cuốn sách hoặc bài viết và bạn cảm
thấy nó không thú vị, hãy dừng đọc. Ngay cả khi nó được nhiều người đánh giá
cao hoặc được quảng cáo là một tác phẩm kinh điển, nhưng bạn không thích nó,
hãy đặt nó sang một bên. Nghĩ về lý do tại sao bạn không thích nó, và nghĩ về
những cuốn sách và bài viết bạn thực sự thích. Sử dụng những so sánh này để
giúp bạn có những lựa chọn tốt khi đọc tiếp, những thứ thực sự đáng để bạn dành
thời gian.
2. Kết nối những gì bạn đọc
với kiến thức hiện có hoặc kinh nghiệm trong quá khứ
Kết nối những gì bạn đọc với
kiến thức hiện có hoặc kinh nghiệm trong quá khứ. Nếu bắt gặp một đoạn tài liệu
chứa nhiều những từ ngữ “trừu tượng”, hãy thử kết nối nó với những thứ khác, những
thông tin mà bạn đã đọc hoặc trải nghiệm. Nếu một chi tiết trong cuốn sách khiến
bạn liên kết, gợi nhớ đến một cái gì đó từ chính cuộc sống của bạn, hãy ghi chú
về nó. Nếu bạn có thể kết nối các ví dụ trong bài báo trên tạp chí với điều gì
đó bạn đã học được trong lớp, hãy ghi lại những điểm tương đồng đó. Nếu bạn cảm
động trước những gì bạn đọc, hãy cho mình một chút thời gian để xử lý những phản
ứng và cảm xúc đó. Hãy tự hỏi điều gì đã ảnh hưởng đến bạn mạnh mẽ như vậy, và
tại sao? Những chiến lược này sẽ khiến những thông tin trở nên có ý nghĩa cá
nhân và giúp bạn ghi nhớ hiệu quả hơn.
TÁC ĐỘNG CỦA PHƯƠNG PHÁP ĐỌC SÁCH VỚI HỌC TẬP, CÔNG TÁC VÀ PHÁT TRIỂN KIẾN
THỨC, KỸ NĂNG CỦA BẢN THÂN:
Sở hữu một phương pháp đọc
sách hiệu quả giống như sở hữu một công cụ hữu ích để cuộc sống dễ dàng hơn một
chút, mang lại một ý nghĩa đặc biệt với học tập, công tác, phát triển kiến thức
và kỹ năng bản thân: tốn ít thời gian hơn, học được nhiều hơn, nhớ tốt hơn…
Không nói chung chung nữa,
tôi vào đề luôn. Điều bạn muốn nghe là bạn được gì nếu áp dụng một phương pháp
tốt và nếu cứ giữ phương pháp truyền thống, lối đọc sách chung chung kinh nghiệm
thì sao?
Thứ bạn muốn chính là lợi
ích của phương pháp, một phương pháp tốt có giá trị đối với mỗi cá nhân là khác
nhau. Người đang có phương pháp đọc càng kém thì càng nhận được nhiều giá trị
và ngược lại.
Giá trị đó là gì? Là thời gian, quỹ thời gian bạn tiết kiệm được khi sở hữu phương pháp đọc “chuẩn chỉ” không chỉ có thể nắm bắt kiến thức nhanh mà việc ghi nhớ và sắp xếp mớ kiến thức bạn học được cũng trở nên chuyên nghiệp hơn, chỉ việc tra cứu lại kiến thức cũng toát lên “thần thái” khác biệt. Trong học tập và công tác thì đó có thể coi là chìa khóa, là lí do vì sao bạn “ trâu” hơn khi nắm bắt kiến thức chuyên môn hẹp và kiến thức ngoài chuyên môn hẹp, tổ chức sắp xếp, ghi chú, diễn đạt nó hiệu quả hơn rất nhiều so với người có phương pháp đọc kém, lối đọc sách kiểu kinh nghiệm cá nhân. Điều quan trọng là cần tiếp thu những cái mới, gạt bỏ những thứ không còn hiệu quả nữa, đừng như một cái ao tù.
Giá trị của phương pháp đọc
tốt đem lại còn là lối tư duy. Việc ghi chú trực tiếp lên sách, ghi lại những ý
tưởng, những quan điểm bất đồng, bỏ qua những đoạn không cần thiết… đem lại cho
bạn sự chủ động. Đọc bị động là một phạm trù rất khác so với đọc chủ động, với
lối đọc này bạn sẽ có khả năng nắm bắt ý tưởng, tư duy sắc bén, có sự sáng tạo
trên nền kiến thức cá nhân với kiến thức trong sách.
Giá trị của phương pháp đọc tốt giúp bạn tiết kiệm tiền. Rõ ràng không thể “ngu ngơ” bước vào hiệu sách và nhìn vào cái bìa ví dụ như : “làm giàu không khó”, “ bí quyết để thành công”… là bạn bị cuốn hút và vung tiền ra ôm ngay quyển đó về nhà. Một phương pháp đọc tốt giúp bạn đủ kĩ năng để biết sơ lược nội dung cuốn sách đó có thật sự đem lại giá trị hay không? kiến thức đó có phù hợp với bạn hay không? nội dung cuốn sách có trùng lặp ý tưởng với những cuốn bạn đã đọc hay không?... Ví dụ: Sự trùng lặp về nội dung ý tưởng của những cuốn sách thể loại self help là lí do bạn nên cân nhắc không nên mua quá nhiều cuốn thể loại này. Giống như quy luật “ lợi ích cận biên giảm dần”, ban đầu thì thu được rất nhiều ý tưởng nhưng đọc sang những cuốn khác nhưng trên nền tảng kiến thức đã có thì bạn không còn nhận được nhiều giá trị nữa, đôi khi những cuốn sách dài tầm 200 trang chỉ cho bạn thêm 2 đến 3 gạch đầu dòng. Hãy dành tiền của bạn cho những thứ thực sự đem lại giá trị cho bạn.
Giá trị của một phương
pháp đọc tốt đem lại năng lượng , sự tập trung và năng suất làm việc. Thực sự
thì nên chấp nhận rằng đa số chúng ta chỉ có thể tập trung trong thời gian ngắn,
với người bình thường thì khoảng 20-25 phút- nếu từng nghe về phương pháp
POMODORO thì bạn sẽ thấy mối quan hệ khăng khít giữa: thời gian- năng lượng- sự
tập trung và ích lợi của những đợt nghỉ ngắn xen kẽ các quãng thời gian làm việc,
một phương pháp đọc tốt giúp bạn khó “ngáp” hơn khi đọc một cuốn sách, rõ ràng
với một “tâm hồn trên mây” và ôm cuốn sách vừa “ngâm” vừa liu diu buồn ngủ thì
lãng phí quá. Để hiệu suất làm việc tăng cần chú ý tổ chức hợp lí thời gian và
nội dung cụ thể cần hoàn thành, điều này sẽ đem lại một loạt các lợi ích kèm
theo trong đó có việc kích thích não bộ khiến bạn có cảm giác “rất có sức”.
Một phương pháp đọc tốt giống như việc sở hữu một mũi kiếm sắc. Tiết diện tiếp xúc càng nhỏ thì đâm càng hiệu quả, phương pháp đọc tốt giúp bạn “mài” bớt những điều thừa thãi, những thứ khiến bạn phân tâm, biết tập trung vào điều cần thiết.
NHÌN VÀO THỰC TẾ, NGỪNG BAO BIỆN ĐỔ LỖI
Theo số liệu thống kê từ Google của năm 2018, Youtube đã vượt mặt Facebook để trở thành mạng xã hội có hoạt động mạnh nhất tại Việt Nam. Hơn thế nữa Việt Nam đứng trong top 5 các nước xem video trên Youtube nhiều nhất trên thế giới, đứng trên cả các nước có công nghệ phát triển như Nhật, Hàn, Đài Loan… Lượng người dùng khủng nhưng thứ họ thực sự quan tâm là gì? Hãy nhìn vào thực tế, trên tab thịnh hành của Youtube, dù kéo mỏi cả tay cũng không thấy bất cứ một video liên quan học thuật, hay việc phát triển kỹ năng bản thân, càng không có thứ gì liên quan đến sách. Nội dung đa số mọi người quan tâm là những clip hài nhảm, những show truyền hình giải trí, video game…- họ thường tập trung vào những thứ giải trí tức thời, ít người quan tâm đến việc đầu tư nguồn lực và thời gian vào sách hay những video phát triển bản thân dù số lượng và chất lượng những video này không phải là thấp. Không phải những tài liệu hữu ích không có, mà đa số mọi người không quan tâm- Đây là lí do văn hóa đọc chỉ xuất hiện ở một bộ phận rất ít người.
Khi nói về văn hóa đọc của
người Việt, nhiều người thường đề cập đến vấn đề “thiếu sách”: “Trong 40 năm
qua, kể từ 1975, học sinh nông thôn hầu như không có sách gì để đọc ngoài sách
giáo khoa (năm 1995 trở về trước, nhiều học sinh nông thôn phải chép sách giáo
khoa để học), các nguyên nhân chính gồm: (i) Thu nhập gia đình thấp và cha mẹ
không có thói quen đọc sách; (ii) không có các hiệu sách đến cấp xã; (iii) hệ
thống thư viện nhà trường và điểm bưu điện văn hóa xã yếu kém, hầu hết học sinh không được mượn sách từ thư
viện nhà trường đưa về nhà… Các nguyên nhân trên được rút ra từ hơn 20.000 cuộc
phỏng vấn cá nhân và tập thể ở trên 30 tỉnh thành trong 10 năm nghiên cứu thiết
kế ra các mô hình tủ sách và 8 năm áp dụng các mô hình tủ sách ở khu vực nông
thôn.” - Đây là những thông tin được trích từ Kiến nghị nhân rộng Tủ sách
Phụ huynh gửi Bộ GD&ĐT năm 2015. Mục đích chính của Bản kiến nghị nhằm giải
quyết tình trạng thiếu sách. Đã 5 năm kể từ khi Bộ GD&ĐT thông qua bản kiến
nghị này và đến năm 2020 nhiều người vẫn vịn vào lí do thiếu sách đọc mỗi khi
nói đến văn hóa đọc sách. Vấn đề thiếu sách đọc gần như đã không còn nữa bởi vì
đây là năm 2020 nên những vấn đề việc thiếu sách được nhắc đến đem lại cho tôi
nụ cười còn tươi hơn xem chương trình Táo quân. Nếu bạn thực sự muốn đọc sách
thì một chiếc điện thoại khoảng 300.000 vnđ là thừa thãi tính năng đọc sách.
Trên internet : ebook không thiếu, rất nhiều ứng dụng hỗ trợ đọc sách trên điện
thoại, họ chia sẻ miễn phí rất nhiều. Tỉ lệ người sử dụng smartphone truy cập
internet tại Việt Nam năm 2019 như sau:
“Trong số 64 triệu người dùng internet tại Việt Nam 2019, thì số lượng người
dùng truy cập bằng thiết bị di động là 61.73 triệu người (chiếm 96% số người sử
dụng internet). Trong số 143.3 triệu số thuê bao được đăng ký thì có tới 45% đã
đăng ký 3G&4G”. Tóm lại chúng ta có nguồn sách để tiếp cận, có phương tiện
để tiếp cận nhưng vì nhiều lí do họ không muốn đọc sách, sự bao biện nghe có vẻ
rất hợp lí với những người tạo ra nó.
Một vài lí do khách quan:
Nhiều thư viện lớn đã làm
rất tốt để khuyến khích sinh viên đọc sách, không chỉ về cách quản lí, chính
sách hỗ trợ… điều đặc biệt là họ đã làm được những việc rất tinh tế để thu hút
người đọc ví dụ: họ tạo được bầu không
khí, họ bố cục tốt không gian, có sự đầu tư về trang thiết bị, chú ý từ những
điều nhỏ nhất. Một người bạn của tôi thường dẫn tôi đi dạo quanh nhiều thư viện
vào những lúc rảnh rỗi, mỗi lần đến một thư viện anh ấy lại chỉ cho tôi lí do
vì sao thư viện này nhìn hiu quạnh, thư viện khác đông người, thư viện nào có
tiềm năng và thư viện nào chỉ mở “cầm hơi” cho có hình thức. Chi tiết nhỏ, ý
nghĩa lớn; một thư viện có bộ bàn ghế bằng gỗ đẹp, mắc tiền nhưng lại không có
nổi một miếng đệm lót ghế thì ngồi đọc sách một lúc thôi cũng ê người. Văn hóa
thư viện ở những nơi như vậy không được coi trọng, chị thủ thư mở nhạc to, vài
người ngồi nói chuyện phiếm ồn ào mà không ai nhắc nhở, đầu sách thì cũ, nhiều
cuốn đã ố vàng đi vì thời gian nhưng thậm chí còn chưa ai mở ra lần nào. Những
tựa sách hot nhất thì không có, đọng lại trên giá sách là nhiều cuốn chất lượng
kém với nhiều dữ liệu không còn phù hợp, nhiều lỗi chính tả trên sách…Những điều
này đánh thẳng vào cảm xúc người đọc, khi nhìn vào thôi đã “tụt mood” liền thì
nói gì đến việc đọc và mượn. Chính sự khác nhau này là một trong những yếu tố tạo nên sự chênh
lệch về văn hóa đọc giữa thư viện làm tốt và chưa tốt. Nhiều trường học công
tác thư viện chưa được coi trọng: người có thói quen đọc sách ở đó thưa thớt
không có mấy tôi không nhắc tên cụ thể- bạn thừa khả năng biết, nó không hiếm
đâu. Những số khác thì ngược lại, môi trường thư viện, văn hóa đọc sách ở đó vô
cùng tuyệt vời ví dụ như ở: Đại học Quốc gia tp.HCM, Học viện Ngoại giao Việt
Nam, Đại học Kinh tế Quốc dân… Càng những trường chú ý đến công tác văn hóa đọc
cho sinh viên thì việc đọc càng phổ biến, và người ta tận dụng mọi thời gian để
học để đọc, không hiếm để bắt gặp trên những chuyến xe bus sinh viên cầm sách, ở
công viên, các quán cà phê gần đó họ đọc sách rất nhiều.
Lí do chủ quan:
Nguyên nhân chủ quan từ chính trong suy nghĩ, nhận thức của một bộ phận không nhỏ những người chưa có thói quen đọc sách. Họ thường có tư tưởng ỷ lại, lười nhác, đặc biệt trong việc đọc sách. Trong thời đại công nghệ thông tin phát triển rầm rộ như ngày nay, những người này tin rằng bất cứ thứ gì cũng được tìm kiếm trên các trang web, trang báo, mạng xã hội. Thông tin tràn lan, cập nhật hàng ngày thì việc gì phải mất thời gian và tiền bạc để đi mua sách.
GỢI Ý KHUYẾN KHÍCH MỌI NGƯỜI ĐỌC SÁCH NHIỀU HƠN VÀ HIỆU QUẢ HƠN
Gợi ý thứ nhất: Tập trung vào việc phát triển, phổ biến những chương trình liên quan đến kỹ năng tự đào tạo.
Việc sở hữu kỹ năng “Tự
đào tạo” gián tiếp thôi thúc học sinh, sinh viên đọc sách, tự tìm hiểu, nghiên
cứu sách một cách chủ động. Những chương trình này trên thế giới không mới,
nhưng ở các trường học ở Việt Nam thì chúng chưa được phổ biến. Nhiều sinh viên
chưa từng nghe đến những khóa học liên quan đến tự đào tạo, hoặc đã từng nghe
nói đến nhưng hiểu chưa sâu về chương trình này.Trong những năm gần đây các trường
đại học trên thế giới rất chú trọng vào việc đào tạo kỹ năng tự học. Tại hầu hết
các đại học lớn của Anh, Mỹ, Úc, một trong những môn yêu cầu bắt buộc của giáo
dục đại cương chính là “Learn how to learn” (tạm dịch là học cách học). Các môn
này rất quan trọng vì mỗi người chúng ta có những năng lực, tư duy và xu hướng
tiếp thu kiến thức khác nhau. Do đó, mỗi cá nhân cần phải có phương pháp tự học
phù hợp nhất với bản thân. Một trong những con đường chính để tự học đó là sách,
đây được coi là một trong những lí do khiến văn hóa đọc của sinh viên ở các trường
đại học này rất đáng hâm mộ.
Gợi ý thứ hai: Thành lập những NHÓM ĐỌC SÁCH dựa trên mô hình NHÓM TRÍ TUỆ ƯU TÚ:
Tham khảo mô hình NHÓM TRÍ
TUỆ ƯU TÚ trong cuốn Think and Grow Rich
– tuyệt tác của Napoleon Hill- là một tác giả người Mỹ, một trong những người sáng
lập nên một thể loại văn học hiện đại đó là môn "thành công học" (là
khoa học về sự thành công của cá nhân). Tác phẩm được cho là nổi tiếng nhất của
ông có tên Think and Grow Rich là một trong những cuốn sách bán chạy nhất mọi
thời đại.
Trí tuệ ưu tú có thể được
định nghĩa là “sự phối hợp giữa kiến thức và nỗ lực trên tinh thần hòa hợp giữa
hai hay nhiều người nhằm đạt được một mục đích xác định”. Mục đích cụ thể ở đây
là sách, là tập hợp những cá nhân có chung niềm say mê với văn hóa đọc, có những
điểm tương đồng về năng lực, trình độ, chung mối quan tâm và sẵn sàng đầu tư
vào việc phát triển kiến thức, kỹ năng bản thân trên nền tảng hợp tác, gắn kết
tự nguyện.
Thành lập những NHÓM ĐỌC SÁCH dựa trên mô hình NHÓM TRÍ TUỆ ƯU TÚ sẽ giúp gặt hái được
ít nhất hai lợi thế:
Thứ nhất: “Lợi thế kinh tế: Thuộc tính kinh tế là hiển nhiên. Những cá nhân ưu
tú sẵn sàng cống hiến tất cả những gì họ có thể trên tinh thần hòa hợp tuyệt đối
và luôn nhận được những lời khuyên có giá trị, tư vấn cũng như hợp tác từ nhóm đó chắc
chắn sẽ nhận được những lợi ích kinh tế tương đương. Dạng liên minh hợp tác bởi
trên nền tảng hầu hết của mọi gia tài lớn. Thấu hiểu chân lý vĩ đại này có thể
quyết định hoàn toàn tình trạng tài chính của bạn.”( Trích Think and Grow
Rich- Chương 9: Sức mạnh của nhóm trí tuệ ưu tú)
Lập ra những nhóm gồm các
cá nhân có nhiều điểm tương đồng về mục đích đọc sách, ý tưởng, khát vọng…nhằm
mục đích hợp tác hỗ trợ san sẻ chi phí mua sách, xác định nguồn sách tốt- những
cuốn sách đáng mua, cân nhắc địa điểm đọc sách, đầu tư các phương tiện hỗ trợ
cho việc đọc… điều này không chỉ giúp tiết kiệm tiền mà còn đem lại một loạt
các lợi ích khác.
Thứ hai: “Lợi thế tinh
thần: Những gì tôi đề cập đến về lợi ích tinh thần của Trí tuệ ưu tú khó
lĩnh hội hơn một chút. Bạn có thể hiểu hơn về ý nghĩa của nó qua lời phát biểu
sau: “Không có hai trí tuệ nào đến với nhau mà không tạo ra một sức mạnh thứ
ba, một sức mạnh vô hình và trừu tượng có thể được so sánh như một bộ não thứ
ba”. Trí tuệ con người cũng là một dạng năng lượng. Khi trí tuệ của hai người
phối kết với nhau trên tinh thần hòa hợp, năng lượng của trí tuệ này dường như
“kích thích” năng lượng của trí tuệ kia, tạo ra hiệu ứng tinh thần đặc biệt của
nhóm Trí tuệ ưu tú.”( Trích Think and Grow Rich - Chương 9: Sức mạnh của nhóm trí
tuệ ưu tú)
Tôi gọi đó là sự ảnh hưởng của khí chất và tác phong. Khi làm việc với những người xuất sắc bạn sẽ có động lực thôi thúc bản thân phải cố gắng giỏi hơn để không cảm thấy xấu hổ khi đứng cùng hàng ngũ với họ. Thực sự thì bạn sẽ có một trạng thái rất khác khi được tiếp xúc với những người ham đọc sách, những người có kĩ năng, thái độ và kiến thức tốt.
Đi cùng ruồi thì tìm được nhà vệ sinh
Đi cùng ong thì tìm được hoa thơm
Đi cùng người giàu học cách kiếm nhiều tiền
Đi cùng ăn mày học được cách xin cơm.
Trong thực tế cuộc sống, bạn quen biết ai thực chất rất quan trọng, thậm chí điều đó có thể thay đổi vận mệnh cuộc đời bạn, quyết định nhiều thắng bại trong cuộc sống của bạn. Sống cùng với một người nào đó quá lâu, bạn cũng dần trở thành giống họ. Ở cùng với người chăm chỉ, bạn sẽ không lười biếng. Ở với người tích cực bạn sẽ không tiêu cực. Cùng với người thông minh, bạn cũng nhận được những ảnh hưởng tốt…
Tôi rất hạnh phúc vì thông qua bài viết này tôi có thể chia sẻ những kiến thức và kĩ năng bản thân góp nhặt được liên quan đến đọc sách để khuyến khích mọi người tìm ra phương pháp đọc phù hợp hơn, hiệu quả hơn, đọc được nhiều sách hơn, góp phần vì một Việt Nam nhân văn và sáng tạo. Khi quốc gia dung chứa tinh thần này thì nghiễm nhiên chúng ta được tôn trọng và Nhân dân hạnh phúc. Khi tôi khuyến khích những người bạn của mình đọc sách trên nền tảng phương pháp tốt, nhiều người nói rằng có những cuốn sách làm họ giật mình, nhiều người nói với tôi rằng cuộc sống họ đã thay đổi nhờ đọc sách và đó là điều thực sự có ý nghĩa với tôi. Quá trình viết bài này cũng là quá trình tự vấn với tôi, và tôi vui khi thấy những điều mình viết ra giúp ích người khác trên con đường tự vấn. Còn với những người yêu cầu nhìn thấy các giải pháp rõ ràng được đặt lên bàn, tôi đoán rằng nếu bây giờ cho họ đọc Kinh thánh, họ cũng sẽ tiếp tục phàn nàn là “Không có giải pháp gì cụ thể, chỉ thấy nói mãi về tình thương”./.
Bạn đam mê viết lách, nhận giải thưởng (tổng trị giá 11 triệu VNĐ / tháng, sách, chứng nhận Social Impact Awards) và muốn được tạo thương hiệu cá nhân tới hàng triệu người trong cộng đồng của YBOX.VN? Xem chi tiết tại link: http://bit.ly/TrietHocTuoiTre-Info
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Cuộc thi Triết học Tuổi trẻ do Ybox đồng sáng lập và tổ chức. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Tên tác giả - Nguồn: Triết Học Tuổi Trẻ". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
----------------------------
Hợp Tác Cùng YBOX.VN Truyền Thông Miễn Phí - Trả Phí Theo Yêu Cầu tại http://bit.ly/YBOX-Partnership
1,004 lượt xem, 999 người xem - 1006 điểm