Một trong những thực trạng xã hội hiện nay là tình hình sinh viên chung sống với nhau trước hôn nhân mà báo chí trong nước gọi là "sống thử". Vấn đề này đã và đang trở thành một vấn nạn gai góc cho các nhà luân lý, đạo đức, giáo dục, và cho cả các phụ huynh. Vậy chúng ta cần nhìn nhận vấn đề này như thế nào? Việc sống thử của sinh viên đem lại những lợi ích những mặc tích cực, tiêu cực gì? Giải quyết nó ra sao? lối sống này tích cực hay tiêu cực, và nó vi phạm pháp luật hay không ?Câu trả lời không còn là vấn đề riêng của các nhà chức trách mà đang trở thành một vấn đề  rất nóng hổi của toàn xã hội.

    Vậy sống thử là gì? "Sống thử" hay còn gọi "sống chung trước khi cưới" là 2 người thỏa thuận với nhau sẽ về sống chung với nhau như "vợ chồng", họ "chung" với nhau tất cả như một cặp vợ chồng đã cưới nhau chính thức. Về góc độ luật pháp thì, không có bất cứ một quy định nào của nhà nước cấm những người trong độ tuổi thành niên, chưa vợ, chưa chồng có quan hệ và sống với nhau như vợ chồng. Xã hội hiện nay cũng không khuyến khích việc sống thử (quyền lợi của người sống thử không được bảo đảm khi chia tay như trong ly hôn, con cái không được công nhận chính thức,…). Tuy nhiên về góc độ đạo đức, thuần phong mỹ tục của người Việt thì rõ ràng đây là một hồi chuông cảnh báo, khiến mỗi người, mỗi gia đình và nhà nước phải quan tâm hơn nữa tới con em, tới thế hệ trẻ, tới việc gìn giữ, phát huy truyền thống, bản sắc văn tốt đẹp của dân tộc mình.

    Thực trạng ‘‘sống thử” của sinh viên hiện nay:

    Rất nhiều sinh viên hiện nay ủng hộ lối sống thử và họ đã đưa ra những lý do như: Sống thử cũng là biểu hiện của tình yêu vì nó mang lại lợi ích cả về mặt sinh lý và tình cảm, sự chia xẻ vật chất, tiền bạc và khó khăn giữa hai bên; Sống thử không bị ràng buộc về mặt pháp lý, không bị nặng nề về lương tâm và nghĩa vụ như hôn nhân.

    Một số khác cho rằng sống thử chỉ là một dạng quan hệ cộng hưởng theo kiểu đôi bên cùng có lợi. Bởi đa số sinh viên đều sống xa gia đình, sự thiếu thốn về tình cảm cộng với sự phát triển về tâm sinh lý chính là con đường dẫn các sinh viên gần gũi nhau và chung sống với nhau theo kiểu góp gạo thổi cơm chung, đồng thời chia sẻ với nhau về mặt tình cảm. 

    Ở nhà trọ, sinh viên sống thử khá nhiều. Mỗi khi đến một khu nhà trọ sinh viên nào, chúng ta đều dễ dàng nghe được những câu chuyện về các cặp sinh viên sống thử. Số đông khác các sinh viên thì cho rằng sống thử là để tự khẳng định mình. Yếu tố xã hội và môi trường chung quanh đang tạo cho lớp người trẻ hôm nay dần dần có cái nhìn cởi mở và buông thả như lớp người trẻ Âu Mỹ, chỉ có một điều khác nhau là xảy ra giữa hai bối cảnh xã hội khác nhau mà thôi. Sống thử cũng có thể là một thói quen của các bạn sinh viên khi họ đã vượt qua những ngượng ngùng ban đầu. Vấn đề này đôi khi là do quan niệm của sinh viên chứ không hẳn do hoàn cảnh đưa đẩy. Trong xã hội mang đậm nét truyền thống Á Đông như Việt Nam, sống thử vẫn chưa được đồng tình, nếu không muốn nói là còn rất nhiều ý kiến phê phán.

    1. Những nguyên nhân dẫn đến việc sống thử :

    Sống thử là tình trạng phổ biến của sinh viên hiện nay. Nó cũng có thể do rất nhiều nguyên nhân dẫn đến việc sống thử. Dưới đây là một số nguyên nhân cơ bản dẫn đến việc sống thử .

        a. Sống thử để tiết kiệm:

    Đây là nguyên nhân mà hầu hết các cặp đôi đã từng sống thử đều đưa ra. Đa số sinh viên đều sống xa gia đình nên thiếu sự quản lí, gánh chịu sức ép kinh tế khi giá cả đang từng bước leo thang. Liệu đây có phải là một lí do chính đáng hay chỉ là biện minh? Thay vì lựa chọn sống với người mình yêu, các bạn sinh viên hoàn toàn có thể tìm những người bạn cùng giới của mình để chia sẻ gánh nặng đó. Vậy tại sao hầu hết các đôi sinh viên lại đưa ra lí do này? Theo ý kiến riêng của bản thân, mình cho rằng lí do này để biện minh và tránh được sự xăm soi của người đời với lí do đó có vẻ như sẽ được những người nhìn vào và thông cảm cho họ.

    b. Sống thử với nhau “Vì cần nhiều thời gian bên nhau”:

    Sống chung để được bên nhau mỗi ngày. Đây là nhu cầu cao nhất của động cơ muốn "sống chung trước khi cưới". Mục đích là kiểm tra xem mình và đối phương có hợp nhau hay không rồi mới quyết định tiến tới hôn nhân. Nghe qua thì giống như là nguyên nhân chính để giải quyết khúc mắc cuộc sống hôn nhân, song động cơ thật sự vẫn nằm ở nhu cầu thúc đẩy của “tình dục”. Thực tế, những cặp quyết định "sống chung trước hôn nhân", phần lớn có nhu cầu muốn được ở bên nhau là rất cao. Điều trước tiên khiến họ quyết định "sống thử" là họ muốn được thỏa mãn nhu cầu tình dục.

    Ngoài những nguyên nhân cơ bản trên, họ còn sợ trách nhiệm, sợ bị quản lý, ràng buộc. Việc quyết định có sống chung hay không, không phải bị chi phối chủ yếu bởi lý do kinh tế, hay bởi đòi hỏi của phái mạnh như nhiều người nghĩ, mà chủ yếu là do sự chấp thuận hay không của người phụ nữ trẻ về việc người nam giới về sống chung với mình. Sống thử được giới trẻ ủng hộ vì nó phù hợp với tâm lý tò mò, háo hức khám phá cái mới. Sống thử cũng có thể là một thói quen của các bạn sinh viên khi họ đã vượt qua lần đầu tiên, vượt qua những ngượng ngùng ban đầu. Vấn đề này đôi khi là do quan niệm của sinh viên chứ không hẳn do hoàn cảnh đưa đẩy.

    2. Mặt tích cực của sống thử :

    Sống thử cùng nhau có thể giúp hai bên hiểu về nhau nhiều hơn, biết được những tính cách thật sự của đối phương, nó là một phương pháp chuẩn bị cho cuộc sống chung sau này và cũng là một cách lựa chọn đối tượng thích hợp nhất cho mình. Sống thử còn có thể tránh cho người trong cuộc những tổn thương, phiền phức nếu hai bên không hợp nhau, muốn chia tay. Nó không rắc rối như đã kết hôn, không bị chi phối bởi pháp luật. Việc sống thử không hẳn là xấu. Nếu có phê phán, có chỉ trích thì phải chăng nên dành những điều này cho sự lợi dụng, nhân danh sống thử để thỏa mãn những toan tính thấp hèn về mặt thể xác, hoặc đôi khi là một dạng tầm gửi ký sinh.

    3. Mặt tiêu cực và hệ lụy của sống thử :

    Mỗi người, mỗi thế hệ có một quan điểm khác nhau về vấn đề “sống thử”. Tuy nhiên, việc “sống thử” sẽ không có gì đáng ngại với các đôi có kết cục tốt nhưng thường thì vẫn gây rất nhiều hậu quả khôn lường.

    Sống thử làm rất dễ khiến cho tình cảm bị chai sạn. Bởi lẽ tình yêu là một tình cảm vô cùng bí ẩn và cũng khó định nghĩa, nó khiến cho đối phương luôn háo hức tìm kiếm, khám phá; có sự chờ đợi, nhung nhớ, thương yêu, giận dỗi…, Vậy thử hỏi sẽ còn gì để yêu khi cả hai cùng biết quá rõ về nhau. Lúc ấy theo tự nhiên thì tình yêu cũng từ từ mà giảm dần. Có chăng cũng chỉ còn lại là lòng thương và trách nhiệm, nếu không có gì để ràng buộc thì trách nhiệm cũng theo đó mà đi. Chưa kể còn có thể để lại những suy nghĩ không tốt về nhau, thậm chí cả căm ghét, thù hận. Ngoài ra sống thử cũng ảnh hưởng nhiều đến học tập, công việc của sinh viên và nó cũng là 1 trong những yếu tố gây ra các tệ nạn xã hội.

    Khi sống thử, các bạn nữ phải chịu nhiều điều tiếng. Thế nhưng đó cũng là điều không ít bạn nam phải chịu. Sau khi sống thử và đổ vỡ, câu chuyện đã từng sống chung với nhau có muốn giấu cũng không thể được. Lúc sống thử ai cũng nghĩ đến chuyện sẽ tiến tới hôn nhân. Đến khi chia tay rồi mới thấy khó kiếm được tình yêu mới. Chuyện này cũng dễ hiểu bởi tâm lý các bạn trẻ bây giờ có thể chấp nhận người mình yêu đã từng yêu ai đó chứ khó có thể chấp nhận người mình yêu đã từng sống với người khác.

   Đây là một vấn đề mà không ít cặp đôi khi sống thử mắc phải. Mặc dù đã bảo nhau có kế hoạch nhưng nhiều khi vẫn có “sự cố” ngoài ý muốn. Cũng bởi chủ quan và ít kinh nghiệm cho nên khi quá muộn rồi mới phát hiện ra. Đó không chỉ là nỗi đau về thể xác mà còn là nỗi ám ảnh dai dẳng về tinh thần, nhưng có lẽ chỉ đối với những người đã từng làm mẹ. Không còn cách nào khác là phải bỏ cái thai cứ ngày càng lớn dần lên trong bụng. Đó là sự lựa chọn cuối cùng và là tất yếu của nhiều bạn trẻ đã vội “sống thử”, vội “cho” để minh chứng tình yêu; của các cô gái trẻ mong sớm có một kết thúc hạnh phúc; của những người con sống thiếu bàn tay chăm sóc, quan tâm của cha mẹ. Nếu không thể phá thai, các bạn phải chấp nhận làm bố, làm mẹ dù đang ngồi trên ghế giảng đường đại học. Hậu quả là những bất trắc không đáng có sẽ xảy ra trong cuộc sống hôn nhân và đó lại là một lộ trình buồn cho các gia đình trẻ. Cuối cùng sự bất hạnh lại phải đổ lên đầu những đứa con.

    Không trưởng thành được - đó là tình trạng của một số ít trong những cặp đôi sống thử. Khi người nữ hoặc người nam tỏ ra quá đảm đang (đa phần là phái nữ) sẽ khiến cho chính người yêu của mình rơi vào thế bị động hay nói cách khác là ỷ lại. Đó cũng là những nguy hiểm cho xã hội khi những cá nhân đó bước ra ngoài làm việc. Xã hội ngày càng phát triển thì càng cần những cá nhân năng động và sáng tạo để có những sáng kiến, những ý tưởng mang tính đột phá. Nếu cứ đào tạo ra những cá nhân thụ động thì xã hội sẽ chỉ ngày càng đi xuống mà thôi.

    4. Giải pháp:

    Nhìn tổng quát, những gì chúng ta đang chứng kiến hiện nay trong đời sống tâm lý của giới trẻ chỉ là những sự việc rất bình thường, dù biết nhưng vẫn không thể tránh khỏi cám dỗ. Do đó, để sửa lại những sai lầm này thì cần những nhà đạo đức, những nhà giáo dục, những bậc phụ huynh phải để ý đến những yếu tố đang tạo ra lối sống và suy nghĩ ấy:

• Bằng cách lưu tâm đến giới trẻ qua việc giáo dục các em từ lúc còn thơ trẻ.
• Bằng cách dành cho các em ấy niềm hạnh phúc của một gia đình đầm ấm, hòa thuận, và thương yêu nhau giữa cha mẹ và con cái.
• Bằng cách giúp cho các em có những quan niệm đứng đắn và trưởng thành về tình yêu, tình cảm và tình dục.
• Bằng cách cho các em nhìn thấy những giá trị của niềm tin

    Chúng ta có thể làm những việc ấy qua: những buổi hội thảo về tình yêu, giới tính, sống thử, kết hôn sớm... Ngoài ra, việc chuẩn bị cho các cặp hôn nhân qua các lớp tập huấn về:

• Căn bản về tâm lý con người, tâm lý khác biệt nam nữ.
• Cách thức dung hòa và giải quyết vấn đề.
• Tâm sinh lý trong đời sống hôn nhân.
• Tâm lý giáo dục.
• Tâm lý đạo đức và đời sống.

    Kết luận

    Đối với việc sống thử nói riêng và cuộc sống nói chung, chúng ta cần phải suy nghĩ thật kĩ lưỡng và nghiêm túc trước khi quyết định việc gì. Hãy nhớ dù sống thử hay thật, một khi không còn mối quan hệ, không duy trì được tình cảm, bạn đã mất đi một phần rất lớn trong cuộc đời mình. Cái gì cũng có tính hai mặt của nó. Một khi đã lựa chọn, xin đừng hối tiếc… vì hối tiếc sẽ không giải quyết được vấn đề đã qua. Hãy coi sự lựa chọn đó là một trải nghiệm, một kinh nghiệm và có khi là một kỷ niệm tích lũy trong chặng đường đời của mình.

    Khó có thể cấm được các bạn trẻ "sống thử" nhưng cần khuyến cáo. Không nên để bạn trẻ lãng phí quá nhiều thời gian cho chuyện tình cảm mà hãy dành nhiều thời gian hơn cho việc học hành. Sống thử không phải là việc đáng bị lên án. Điều quan trọng là nhận thức của mỗi người về vấn đề này!