Ở thời đại mà công nghệ đang dần trở nên tiên tiến hơn, khi mà mọi thông tin chúng ta cần biết đều ở trên mạng, chỉ cách chúng ta một cú nhấp chuột hay một cái chạm tay, xã hội loài người chưa từng được kết nối đến như vậy. Công nghệ hiện hữu ở mọi ngóc ngách trong đời sống xã hội của chúng ta, và phát triển ở mọi lĩnh vực có thể. Ta không thể phủ nhận rằng ta đang sống trong thời đại công nghệ phát triển rực rỡ nhất từ trước tới giờ. Tốc độ phát triển nhanh chóng và vượt bậc như vậy chính là niềm tự hào và công sức của nhiều năm nghiên cứu và phát triển. Dưới góc độ triết học công nghệ thông tin chính là một sản phẩm tuyệt vời của hoạt động trí óc, và nhờ hoạt động trí óc mà nó vẫn đang phát triển từng ngày với mục đích phục vụ con người. Nhưng cũng giống như mặt trăng vậy, sự phát triển về công nghệ này cũng có một mặt tối mà ta không nhìn thấy và mặt tối đó có lẽ đang bén rễ cho những hậu quả khôn lường khác.

Không hiếm để thấy những bạn trẻ, những người còn trong độ tuổi thanh niên luôn cầm trên tay chiếc điện thoại. Dù là đang đợi xe buýt, đi dạo hay ngồi ăn trưa,... không khó để bắt gặp hình ảnh giới trẻ đang trên tay cầm khư khư điện thoại và chăm chăm dán mắt vào màn hình như sợ lỡ mất một thức gì đó. Không chỉ ngoài đời sống thường nhật, ngay cả trên giảng đường đại học, trong trường lớp, chiếc điện thoại cũng là một vật bất li thân của các bạn trẻ hiện nay. Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Tuổi trẻ, trên thực tế có không ít bạn trẻ  từ “10-12 gờ/ngày vào những thiết bị công nghệ để giết thời gian, cũng như sử dụng công nghệ không đúng cách dẫn đến những hệ lụy không tốt. Ví dụ, khác với việc tìm tòi qua sách hay các tài liệu học tập khác, việc tìm kiếm thông tin trên điện thoại hay mạng internet nhanh chóng và tiện lợi hơn và điều đó đã vô tình khiến các bạn trong một vị trí bị động, lúc nào cũng phụ thuộc vào mạng internet ảnh hưởng đến tư duy học tập của nhiều bạn nếu các bạn không biết cách tận dụng. Ngoài ra, việc sử dụng nhiều sản phẩm công nghệ thông tin đã khiến các bạn trẻ ít giao tiếp trực tiếp hơn, tạo cho các bạn một không gian mở và ẩn danh. Cũng bởi việc giao tiếp trực tuyến đã tạo cho các bạn một môi trường giao tiếp gián tiếp, không phải chịu trách nghiệm nhiều đối với hành động của mình qua mạng, khiến các bạn ngại và lười giao tiếp trong môi trường thực tế hơn. Tư duy khoa học và suy nghĩ logic bị ảnh hưởng là một chuyện, ngoài ra sức khỏe tinh thần lẫn thực tế của các bạn cũng bị ảnh hưởng theo. Hiện nay, các ca bệnh về mắt tăng lên nhanh chóng, đặc biệt là cận thị, được các bác sĩ cho rằng do chúng ta sử dụng điện thoại, laptop và các thiết bị điện tử khác không đúng cách. Theo đánh giá của tôi, các bạn trẻ hiện giờ đang để vật chất chi phối ý thức của mình một cách tiêu cực và không đúng với triết học.

Trên thực tế, sự tiến bộ không ngừng của công nghệ có nghĩa là việc thực thi các nhiệm vụ hằng ngày đang càng trở nên dễ dàng hơn, tiện lợi hơn bao giờ hết. Và cũng chính vì sự dễ dàng đó mà ta đang dần trở nên lười biếng, chán nản khi không có công nghệ hỗ trợ. Sự phụ thuộc quá mức vào công nghệ đang làm cạn kiệt những thói quen lành mạnh mà con người từng có, dẫn đến nhiều vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Dẫu vậy đây không phải một chủ đề quá xa lạ, hằng ngày và hàng giờ vẫn có rất nhiều những bài báo cáo, bài viết, cảnh báo chúng ta về tác hại của lạm dụng công nghệ thông tin, nhưng chúng ta vẫn đang ngó lơ và tiếp tục. Như vậy, đâu là lý do tại sao chúng ta đang bị phụ thuộc đến vậy vào công nghệ thông tin mặc dù đã biết tác hại của nó? Qua đây ta có thể liên hệ, theo góc nhìn của triết học, chủ nghĩa duy vật biện chứng, vật chất và ý thức có mối quan hệ đặc biệt với nhau, ý thức là sự phản ánh của vật chất và dựa vào vật chất để phát triển. Qua đó ta có thể hiểu, vật chất trong trường hợp này là công nghệ và tương tự, ý thức chính là nhận thức của chúng ta. Với sự phát triển của vật chất, ở đây là công nghệ, thì ý thức của chúng ta là những j rút ra được từ sự phát triển đó. Thực chất, sự phụ thuộc của chúng ta vào công nghệ là khó tránh khỏi, nhưng cũng là một phần thiết yếu của sự vận động và phát triển vật chất này. Vật chất quyết định ý thức, và ý thức là từ mong muốn mà ra, trong khi đó sự mong muốn này là một trong những nguyên nhân chính để phát triển công nghệ thông tin như hiện nay.  Sự phụ thuộc vào công nghệ thông tin khiến chúng ta phải suy nghĩ ít hơn. Một ví dụ đơn giản cho lập luận này, bạn có thể thấy ngay cả đối với những phép tính đơn giản nhất, mọi người vẫn hay có thói quen lấy máy tính ra. Hay việc phải nhớ số điện thoại người thân nay đã không còn là vấn đề nan giải vì mọi thứ đã có ngay trong mục danh bạ trên chiếc điện thoại của bạn rồi. Ta cũng có thể liên hệ ngay tới các bạn sinh viên đại học hiện giờ, việc các bạn sử dụng công nghệ để tìm kiếm thông tin, làm bài tập giúp các bạn rút ngắn thời gian tìm kiếm rất nhiều và khiến các bạn thoải mái hơn khi học tập. Cũng chính vì vậy, vấn đề không phải là công nghệ, vấn đề là cách mọi người sử dụng công nghệ. Công nghệ chỉ là công cụ hỗ trợ các quy trình, tăng hiệu quả cũng như năng suất và làm cho cuộc sống dễ dàng hơn. Tuy nhiên, mọi người khai thác việc sử dụng công nghệ bằng cách áp dụng nó ngay cả trong những nhiệm vụ đơn giản nhất và dễ thực hiện nhất. Nếu công nghệ được chúng ta áp dụng như một công cụ hỗ trợ chứ không phải là phương tiện trốn tránh thực tại, thì công nghệ sẽ là một công cụ lý tưởng và hợp lý để phát triển trí óc con người. Chính vì vậy, công nghệ không phải là thứ đáng trách, thật sự đáng trách chính là người dùng. 

Vậy kết luận lại, để giải quyết vấn đề nhức nhối này thì ta phải làm sao? Có lẽ đầu tiên nhất, chúng ta nên có trách nhiệm với bản thân hơn, có trách nhiệm với cách mà chúng ta đang sử dụng công nghệ thông tin hơn nữa. Hãy sử dụng công nghệ thông tin như một công cụ hỗ trợ những lúc cần thiết, chứ không phải là một sản phẩm thiết yếu trong đời sống của chúng ta. Hãy là những nhà tiêu dùng thông minh và sử dụng công nghệ một cách thiết thực và hợp lý nhất. Ý thức chúng ta hình thành không phải và cũng không nên là quá trình con người tiếp nhận một cách thụ động các thông tin từ thế giới khách quan vào bộ não của mình mà chủ yếu là hành động thực tiễn. Đương nhiên, để tồn tại thì con người phải tạo ra những vật phẩm thỏa mãn và phục vụ nhu cầu của mình, vì vậy hãy tạo ra những vật phẩm để thỏa mãn và hỗ trợ chứ không để phụ thuộc. Bộ não con người chỉ phát triển khi trải qua quá trình thực tiễn và tốt nhất khi chủ động. Nếu chúng ta vận dụng đúng triết học cũng như thông thái hơn trong việc sử dụng công nghệ thông tin, cùng với sự phát triển của khoa học, các tư duy khoa học cũng từ đó mà phát triển và hình thành, giúp lý tính của loài người ngày càng sâu sắc. Việc thay đổi cách thức tư duy, cách thức sử dụng và vận dụng công nghệ sẽ là một việc sẽ phải mất rất nhiều thời gian, chủ thể nhận thức là các bạn trẻ phải có ý chí, quyết tâm cao. Ý chí chính là những cố gắng, nỗ lực, khả năng huy động mọi tiềm năng trong mỗi bạn trẻ và hoạt động để có thể vượt qua mọi trở ngại, vượt qua khó khăn và đạt được mục tiêu đã đề ra, qua đó sử dụng công nghệ thông tin một cách thông thái hơn.

-------------------------------------------