Thuỷ Nhất@Triết Học Tuổi Trẻ
năm ngoái
Tại Sao Chúng Ta Luôn Trì Hoãn?
" Luận văn mấy nghìn từ, mấy chục trang thì vài ba ngày trước khi hết hạn mới bắt đầu ngồi viết.
11:59 là tới deadline nộp bản thảo sếp giao nhưng 11:58 vẫn gõ phím lia lịa?
Rõ ràng là chúng ta có cả một khoảng thời gian dài để chuẩn bị nhưng lúc nào cũng trong tình trạng bị deadline rượt.
Vậy tại sao chúng ta hay trì hoãn? "
_( Nguồn: Vì sao thế nhỉ?(2022, tháng 7, 26).Vì sao nước đến chân mới nhảy? | Cách giải quyết con khỉ chuyên trì hoãn?[Video]. Youtobe. https://youtu.be/Z7azgd3OtrM?si=t-Qkf3laEFMS1HXf )_
Sau khi xem đoạn đầu của podcast mình đã suy nghĩ rất nhiều về câu hỏi đó, có lẽ không chỉ mình mà nhiều người nhất là những bạn trẻ, khi mà thói quen trì hoãn hiện nay được gọi là một "căn bệnh" mà ít nhất ai cũng đã và đang mắc phải, nó được xem như một căn bệnh mãn tính, khó chữa. Vậy trì hoãn là gì? Tại sao chúng ta lại trì hoãn? Có những biện pháp nào có thể khắc phục căn bệnh này?
I, Trì hoãn là gì?
Theo wikipedia: Trì hoãn (hay còn có những cách gọi khác với nghĩa tương tự là tính chần chừ, hay thói lề mề,[sự lần lữa, thói rề rà, ù lỳ] là hành động cố tình hoãn lại một việc gì đó cho dù biết rằng điều đó là không cần thiết và sẽ dẫn đến những hậu quả xấu. Trì hoãn còn là việc lảng tránh những việc lẽ ra cần phải được tập trung giải quyết ngay dẫn đến việc đó luôn bị hoãn lại, ngưng trệ, chậm trễ tiến độ đề ra thậm chí là lãng quên. Trì hoãn cũng chỉ về việc sự thay thế các công việc, việc làm có mức độ ưu tiên cao hơn với các bằng những việc làm, công việc có mức độ ưu tiên thấp hơn và dành nhiều thời gian cho việc giải quyết các công việc có mức độ quan trọng, mức độ ưu tiên thấp, hay là sự ưu tiên làm những việc mà bản thân yêu thích hoặc cảm thấy thoải mái hơn là những việc quan trọng, cần phải làm.
Cũng theo wikipedia có từ 15-20% dân số nói chung có xu hướng trì hoãn, có khoảng 20% người trưởng thành trì hoãn kinh niên (Joseph Ferrari - giáo sư tâm lý học tại đại học DePaul ở Chicago) và ở lĩnh vực học thuật con số này lên tới 70% (Schouwenburg, 2004). Đặc biệt, ở sinh viên con số này có số lượng đáng báo động. Theo một vài nghiên cứu về sự trì hoãn trong học tập ở sinh viên: Một cuộc khảo sát khác của Solomon và Rothblum (1994), có khoảng 50% sinh viên cho biết họ đã trì hoãn ít nhất một nửa thời gian trong học tập. (Đại học Vermont, 1984) có tới 46% ở đối tượng khảo sát “thường xuyên” hoặc “luôn luôn” trì hoãn việc hoàn thành bài tập và khoảng 30% họ trì hoãn việc học cho các kỳ thi.
II, Bản chất của trì hoãn?
Theo một video của diễn giả Nguyễn Hữu Trí trên Youtube . Ông nói rằng “ Trì hoãn là hành vi phát sinh trong quá trình trưởng thành không phải bản chất của bất kì ai".Và ông cũng lấy một ví dụ sinh động để chứng minh. Nếu như bây giờ dẫn bạn đi mua và tặng bạn một chiếc iphone 15 thì bạn có trì hoãn không? Hay mở cửa ra thì sẽ được tặng một món quà trước giờ bạn hằng ao ước thì bạn có trì hoãn không? Chắc chắn không cần phải trả lời mà chúng ta sẽ hành động ngay. Ông còn khẳng định " Bẩm sinh chúng ta không có hành vi trì hoãn và biếng nhác" bởi bất cứ một đứa bé nào khi sinh ra không hề trì hoãn, nó luôn đòi ăn, đòi ngủ, đòi đi vệ sinh đúng cữ cứ liên tục như vậy đến khi chúng có thể tự làm được những việc đó.
(Nguyễn Hữu Trí.(2020, tháng 03, 12).TRÌ HOÃN không phải vì bạn lười, mà là vì...(dô xem sẽ bất ngờ khi biết lí do) | Nguyễn Hữu Trí.[Video]. Youtobe. https://youtu.be/eTMAOdNBIAQ?si=qiOXmy-gTfNIKoSr )
Vì vậy bản chất của trì hoãn không có sẵn từ khi chúng ta sinh ra, mà nó biểu hiện và hình thành trong quá trình chúng ta trưởng thành. Và chúng ta chỉ trì hoãn với một những việc nhất định mà không phải tất cả. Và để chữa trị được “bệnh" này chúng ta cần phải biết được nguyên nhân, gốc rễ phát sinh ra vấn đề này.
III, Vậy nguyên nhân của trì hoãn do đâu?
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến thói quen này, với mỗi người sẽ có thời gian và cách phát tác căn bệnh này khác nhau.Có một vài nguyên nhân cụ thể gây nên trì hoãn:
Tâm lý sợ hãi, lo lắng.
Tâm lý sợ hãi lo lắng cũng là một trong những nguyên nhân chính gây ra căn bệnh trì hoãn. Khi con người đứng trước sự sợ hãi lo lắng, bản thân trong bộ não chúng ta sẽ sinh ra cơ chế phòng vệ để bảo vệ và né tránh nguy hiễm. Khi đứng trước nỗi sợ thất bại lúc nào sự thất bại cũng là mối đe doạ với bản thân bạn, chính vì vậy thay vì đối điện nhiều người chọn cách trì hoãn né tránh: sợ công việc khó, hoài nghi về năng lực của bản thân, lo lắng về tương lại ,... bất kì nỗi sợ hãi lo lắng nào cũng chực chờ kìm hãm con người ta lại.
Ví dụ: khi một sinh viên mới ra trường trước khi nộp đơn đến các công ty xin việc lúc nào trong tâm trạng cũng lo lắng , công việc khó, bạn thân không đủ năng lực, công ty này thu nhập có ổn không,... vô vàn những nỗi sợ đó khiến người sinh viên này không dám nộp CV vào những công ty tốt do không dám thử, không dám làm, công ty nhỏ thì chê phúc lợi công ty rồi trì hoãn kéo dài và kết quả là thất nghiệp hoặc có công việc cũng chẳng như ý.
2. Trì hoãn do sự buồn chán, không hứng thú.
Có một thực tế rằng không có bất kì ai muốn làm công việc mà họ cảm thấy nhàm chán, không hứng thú. Việc nhàm chán có gây ra sự trì hoãn. Ví dụ như công việc, nhiệm vụ không đủ kích thích, khó hay có thể quá phức tạp cũng kiến con người ta mất đi động lực để làm. Sự nhàm chán, mất hứng thú có thể đến từ những áp lực phải hoàn thành một việc gì đó hoặc đưa ra quyết định quan trọng, điều này tạo sự căng thẳng và con người trì hoãn để trốn tránh nó. Đôi khi sự trì hoãn do nhàm chán cũng đến từ môi trường làm việc hoặc học tập không đủ thoả mãn năng lực hoặc nhu cầu của bản thân.
Giả dụ như bạn đi làm đến công ty, không khí công ty lúc nào cũng trong trạng thái căng thẳng, khi nào đến chào đón bạn cũng là những lời chửi mắng của sếp, lương thì ba cọc ba đồng không đủ nuôi sống bản thân liệu bạn có cảm thấy hứng thú với việc đi làm hay không. Hay khi đi học bạn phải học những môn học mà bạn không thích, thầy cô khi nào cũng nhắc nhở bạn về những điểm số liệu rằng bạn có thích đi học chút nào không.
Đây chỉ là một vài ví dụ cho thấy rằng việc nhàm chán, mất hứng thú động lực có tác động rất lớn trong việc hình thành nên căn bệnh trì hoãn
3. Trì hoãn do thiếu kỉ luật, vô tổ chức.
Đây được xem là một nguyên nhân kiến rất nhiều người mắc phải căn bệnh này. Thiếu kỉ luật, vô tổ chức do bản thân con người ta nuông chiều bản thân quá đà, công việc, nhiệm vụ được giao thích thì làm, không thích thì bỏ dở hoặc có thể không làm. Không biết cách sắp xếp công việc hợp lý, chủ quan, xem nhẹ tầm quan trọng của công việc, khi mà phân chia thời gian làm việc không đồng đều, việc thì thừa, việc thì thiếu thời gian.
Ví dụ: có công việc nhóm được bàn giao nhưng vì thời gian quá nhiều, chủ quan, nghĩ công việc đơn giản, đến cận deadline mới làm, đến khi xem lại thì mới biết công việc kho hơn dự tính, phải thức ngày thức đêm làm suýt trễ hạn.
IV, Trì hoãn có gây hại không.
Câu trả lời là "có", trì hoãn không chỉ gây hại mà có tác động khôn lường đến cuộc sống không chỉ của chúng ta mà còn ảnh hưởng tới người khác.
- Trì hoãn gây nên áp lực, stress: Khi chúng ta trì hoãn, công việc dồn ứ lại, công việc ngày càng nhiều mà thời gian của bản thân lại ngày càng ít.
- Trì hoãn làm giảm hiệu suất công việc: vì không có thời gian mà bạn chỉ có thể hoàn thành công việc ở mức trung bình, kiến bạn không thể phát huy hết năng lực của bản thân, trong khi bạn có thể hoàn thành tốt hơn. Vì vậy đôi khi bạn còn đánh mất đi rất nhiều cơ hội.
- Ảnh hưởng đến sức khoẻ bản thân: khi công việc bị dồn lại, bạn phải cần nhiều thời gian, bạn mất ăn, mất ngủ, đôi khi áp lực, stress còn khiến bạn bì trầm cảm, overthinking, nghi ngờ nằng lực của bản thân. Điều này tiềm ẩn nguy cơ rất nhiều bệnh tật.
- Làm mất đi các mối quan hệ: trong tình cảm, trì hoãn kiến bạn mất đi tình yêu; còn trong công việc, trì hoãn kiến bạn bị mất đi lòng tin, sự tín nhiệm.
V, Vậy có giải pháp nào để chữa trị trì hoãn
Có vô vàn những giải pháp chữa căn bệnh trì hoãn này, đôi khi search trên google, tiktok, youtube cũng có, nhưng liệu nó có thực sự ổn hay chữa khỏi căn bệnh này không. Cũng giống như các căn bệnh khác có vô vàn cách chữa, với mỗi người sẽ phù hợp với phương thuốc khác nhau. Duới đây là một vài phương pháp:
1. Phương pháp 1: Khắc phục những nguyên nhân gây nên.
- Khắc phục sự sợ hãi, lo lắng: Có vô số nỗi sợ, đa số những nỗi sợ, lo lắng đều bắt đầu từ những tổn thương trước đó, có lẽ là từ thời thơ ấu. Nỗi sợ, lo lắng của bạn là gì? Tôi cũng không biết. Vì vậy chỉ có bạn mới có thể đào sâu, tìm kiếm và chữa trị cho chính bản thân mình. Để khắc phục được nó bạn phải tìm ra nó, chấp nhận nó.
- Vượt qua sự buồn chán
Để vượt qua sự buồn chán:
Thứ nhất, xác định mục tiêu, hoạt động mà bản thân tò mò ,hứng thú.
Thứ hai , xác định điểm mạnh, điểm yếu, định hướng để phù hợp với năng lực.
(Cách này có thể sẽ không phù hợp với một số người, khi mà họ không nhận diện được sở thích, điểm mạnh, yếu của bản thân.)
- Điều chỉnh lại bản thân, sống kỉ luật có tổ chức.
Nếu bạn có sự kỉ luật thì chúc mừng bạn đã chữa trị thành công căn bệnh này đến 90%. Để kỉ luật được bản thân thực sự rất khó khi mà xung quanh có rất nhiều việc khiến chúng ta sao nhãng nhưng mình tin rằng cậu nhất định sẽ làm được. Hãy bắt đầu từ việc hoàn thành những công việc nhỏ nhất, từ bé đến lớn, từ dễ đến khó. Tạo cho mình một "to do list", một danh sách những công việc cần làm, nhưng nhớ phải cho bản thân thời gian để nghỉ ngơi, chăm sóc cơ thể, và sau mỗi ngày khi hoàn thành công việc nhớ ghi lại và khen thương bản thân mình nhé!
2. Phương pháp 2:
Phương pháp 2 phút: nếu bạn muốn làm một việc gì đó hãy làm ngay trong 2 phút tiếp theo, nếu không việc đó sẽ bị trì hoãn rất lâu .Hãy cứ bắt đầu từ những việc nhỏ nhất, đơn giản nhất.
3. Phương pháp 3:
Phương pháp Pomodoro: Phương pháp này thực hiện bằng cách, bạn sẽ làm việc trong 25 phút và nghỉ 5 phút. Đan xen giữa làm việc và nghỉ ngơi sẽ giúp cơ thể lãng quên đi việc trì hoãn.
Chung quy lại có rất nhiều phương pháp để chữa căn bệnh trì hoãn, thế nhưng dù bất kì phương pháp nào thì quan trọng nhất vẫn là sự kỉ luật, vấn đề không phải bạn hứng thú hay không mà bạn chỉ nghĩ rằng mình cần có hứng thú, có động lực thì mới làm việc được. Động lực sẽ thay đổi và mất đi bởi các yếu tố bên ngoài, nhưng sự kỉ luật sẽ đi theo bạn mãi.
Chúc bạn sẽ cố gắng và thành công chữa trị căn bệnh "trì hoãn"!
VI, Một vài câu hỏi ngoài lề của trì hoãn.
1, Mình không thể tập trung hoàn thành công việc trước thời hạn được, và mình cảm thấy rất tập trung và có hiệu suất khi bị deadline "dí" ?
- Tại sao chúng ta hay mất tập trung, không có động lực hoàn thành trước khi deadline tới gần.
Thực chất đó là do một cơ chế phòng vệ tâm lý, do bản ngã tạo ra để đánh lạc hướng suy nghĩ và cơ thể chúng ta bảo vệ những cảm xúc và suy nghĩ mà tâm thức không thể đối phó được, ví dụ như khi có công việc được giao những người trì hoãn thường vô thức sử dụng phương pháp phòng vệ chối bỏ để ngăn chặn ý thức nhận biết những sự kiện bên ngoài hoặc kiến cậu thừa nhận có công việc nhưng hạ thấp tầm quan trọng của công việc (cậu chưa thực sự phải hoàn thành nó ngay bây giờ). Hoặc có thể cậu chưa làm nhưng tâm thức cậu lại nghĩ rằng mình cần chuẩn bị nhiều hơn, và trong khoảng thời tìm kiếm, tham khảo đó cậu lại đang lướt Facebook, TikTok, YouTube, Shopee từ lúc nào chẳng hay. Đôi khi có lẽ vì sự chủ quan khi mà cậu đã có thể chạy deadline trong vòng 1 ngày trong khi công việc đó mất một tuần để hoàn thành. Và nguyên nhân thứ hai đó chính là do sự thiếu kỉ luật, chính bản thân cậu suy nghĩ phải có động lực thì mới có thể hoàn thành công việc.
Và có một nguyên nhân nữa chính là do vế sau của câu hỏi.
- Tại sao lại cảm thấy tập trung và có hiệu suất hơn khi bị deadline "dí"?
Quả thực mà nói không chỉ mội người mà chính bản thân mình cũng cảm thấy như vậy. Thực chất khi deadline cận kề bản thân sẽ cảm thấy lo sợ khi không thể hoàn thành, lúc này cơ thể sẽ sản sinh ra hai chất adrenaline và cortisol. Adrenaline sẽ kiến nhịp tim đập nhanh hơn, thúc đẩy lượng máu tăng nhanh trong cơ thể, lúc này máu tập trung lên não kiến cơ thể trở nên tỉnh táo hơn, tăng sự tập trung, ghi nhớ còn cortisol sẽ kích thích quá trình chuyển hoá glucose, thúc đây lượng đường huyết tăng cao đảm bảo năng lượng cho cơ thể hoạt động, bên cạnh đó cortisol còn có chức năng kháng viêm kiến cơ thể không nhân thức được mệt mỏi. Và sau khi công việc hoàn thành cơ thể sẽ sản sinh ra beta endorphin để xoa dịu cơ thể.
Có lẽ cậu sẽ cảm thấy việc chạy deadline không gây hại gì cả, nhưng cậu ơi, ba chất trên được sản sinh ra không khác gì chất kích thích, nếu cậu lạm dụng nó sẽ gây hại cho cơ thể, khi đó hormone cơ thể sẽ bị thay đổi, hệ miễn dịch yếu, suy tim, stress, có thể dẫn đến mất ngủ, trầm cảm, cơ thể bị suy nhược.
Đặc biệt sau mỗi lần cậu lạm dụng nó để chạy deadline cơ thể sẽ ghi nhớ và tạo nên sự chủ quan, thời gian cơ chế này được kích hoạt sẽ rút ngắn và có thể sẽ bị trễ deadline và một dịp nào đó.
- Vậy có cách nào để điều chỉnh không?
Câu trả lời là có, thứ nhất cậu hãy sử dụng những cách mình đã hướng dẫn ở trên để có thể hoàn thành công việc trước thời hạn, tạo cho mình tính kỉ luật, sắp xếp tổ chức thời gian cho hợp lý.
- Phương pháp 90/10. đây là một phương pháp khá hay nghĩa là khi có 1 công việc nào đo hãy hoàn thành trước 90% và trì hoãn lại 10% cuối cùng đến sát deadline. Khi đến sát hạn cơ thể sẽ tiết ra chất kích thích vừa đủ để công việc hoàn thành thật tốt và hiệu quả mà không kiến cơ thể bị ngộ độc.
2, Mình mất động lực, hứng thú với công việc nhưng cũng không tìm được công việc mà bản thân yêu thích.
- Quả thực có rất nhiều bạn trẻ gặp phải vấn đề này, biểu hiện là ở việc nhảy việc rất nhiều. Có một lời khuyên ở đây là cậu hãy cứ sống tiếp với công việc đó cho đến khi tìm được công việc phù hợp. Nếu cảm thấy nó nhàm chán hãy tự tạo cho nó một động lực nào đó: công việc đó có thể giúp mình chi trả tiền sinh hoạt, tiền nhà, tiền điện, tiền nước, tiền ăn,... coi nó là động lực để bản thân đi tiếp. Bởi nếu cậu cứ lênh đênh vô định thì khi người khác đã có sự nghiệp ổn định cậu vẫn đang loay hoay không biết nên nộp CV vào công ty nào tiếp theo.
Cảm ơn đã đọc bài viết, chúc cậu có một ngày tốt lành!
Tác Giả: Bùi Thuỷ
Kết bạn và theo dõi facebook của tác giả tại link: Nhất Thuỷ
--------------------------------
Bạn đam mê viết lách, nhận giải thưởng (tổng giá trị +15.000.000 VND/tháng, sách, chứng nhận Social Impact Awards) và muốn được tạo thương hiệu cá nhân tới hàng triệu người trong cộng đồng của YBOX.VN? Xem chi tiết tại link: http://bit.ly/TrietHocTuoiTre-Info
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Cuộc thi Triết học Tuổi trẻ do Ybox đồng sáng lập và tổ chức. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Tên tác giả - Nguồn: Triết Học Tuổi Trẻ". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
----------------------------
Hợp Tác Cùng YBOX.VN Truyền Thông Miễn Phí - Trả Phí Theo Yêu Cầu tại http://bit.ly/YBOX-Partnership
470 lượt xem, 365 người xem - 391 điểm
